Ba Kgopo ba Šaletšwe ke Lebaka le Lekaaka’ng?

“O [Jehofa] lebeleleše’ng dihlola, o homoletše’ng ge yo mobe a metša yo a mo phalago ka go loka?”​—HABAKUKU 1:13, PK.

1. Lefase le tla tlala neng ka mo go feletšego ka tsebo ya letago la Jehofa?

NA Modimo o tla hlwa a sa fediša ba kgopo? Ge e ba go le bjalo, re swanetše go leta lebaka le lekaaka’ng? Dipotšišo tše bjalo di botšišwa ke batho lefaseng ka moka. Re ka hwetša kae dikarabo? Re ka di hwetša mantšung a boporofeta ao a buduletšwego ke Modimo a lego mabapi le nako ya Modimo e beilwego. A re kgonthišetša gore go se go ye kae Jehofa o tla phetha kahlolo godimo ga batho ba kgopo ka moka. Ke nakong yeo feela moo lefase le tlago go “tlala tsebô ya letaxô la Morêna, byalo ka lewatlê lè enetšwe ke meetse.” Yeo ke kholofetšo ya boporofeta ye e hwetšwago ka Lentšung le Lekgethwa la Modimo go Habakuku 2:14.

2. Puku ya Habakuku e na le dikahlolo dife tše tharo tšeo di tlago go phethwa ke Modimo?

² Puku ya Habakuku yeo e ngwadilwego mo e ka bago ka 628 B.C.E., e na le lelokelelo la dikahlolo tše tharo tšeo di tlago go phethwa ke Jehofa Modimo. Tše pedi tša dikahlolo tšeo di šetše di phethilwe. Ya pele e bile kahlolo ya Jehofa malebana le setšhaba sa dinganga sa Juda ya bogologolo. Go thwe’ng ka ya bobedi? E be e le kahlolo ya Modimo yeo e phethilwego godimo ga Babele ya bogateledi. Ka gona, ruri re na le mabaka ohle a go kgodišega gore ya boraro ya dikahlolo tše tša Modimo e tla phethwa. Ge e le gabotse, re ka letela go phethagatšwa ga yona kgaufsinyane. E le bakeng sa go hola ba lokilego mehleng ye ya bofelo, Modimo o tla fediša batho ka moka ba kgopo. Wa mafelelo wa bona o tla hema la mafelelo “ntweng ya mohla-moxolo wa Modimo Ra-matla-ohle” yeo e batamelago ka lebelo.​—Kutollo 16:14, 16.

3. Ke eng seo go nago le kgonthišetšo ya gore se tla wela ba kgopo ba mehleng ya rena?

³ Ntwa ya letšatši le legolo la Modimo e batamela kgaufsi-ufsi. Le gona go phethwa ga kahlolo ya Modimo godimo ga ba kgopo ba mehleng ya rena ke mo go kgonthišeditšwego go etša go phethagatšwa ga dikahlolo tša Jehofa malebana le Juda le Babele. Lega go le bjalo, ke ka baka la’ng gona bjale re sa akanye re le kua Juda ya mehleng ya Habakuku? Go direga’ng nageng yeo?

Naga e Huduegilego

4. Ke ditaba dife tše di tšhošago tše Habakuku a di kwago?

⁴ Anke o akanye moporofeta wa Jehofa Habakuku a dutše tlhakeng e ikadilego ya ntlo ya gagwe gomme a ipshina ka phefšana e fodilego ya mantšiboa. Ka thoko ga gagwe go na le seletšo sa mmino. (Habakuku 1:1; 3:19, mantšu a ka godimo) Eupša Habakuku o kwa ditaba tše di tšhošago. Kgoši ya Juda Joyakima o bolaile Uria gomme a dira gore setopo sa moporofeta yoo se lahlelwe mabitleng a batho feela. (Jeremia 26:23) Ke therešo gore Uria ga se a ka a kgomarela go bota ga gagwe Jehofa, a boifa gomme a tšhabela Egipita. Lega go le bjalo, Habakuku o tseba gore bošoro bja Joyakima bo be bo sa hlohleletšwe ke kganyogo le ge e le efe ya go phagamiša kgodišo ya Jehofa. Se se bonagatšwa ke go hlokomologa ga kgoši ka mo go feletšego molao wa Modimo gotee le lehloyo leo ka lona e bego e hloile moporofeta Jeremia le ba bangwe bao ba hlankelago Jehofa.

5. Boemo bja ditaba tša moya ke bofe Juda, gomme Habakuku o itshwara bjang mabapi le bjona?

5 Habakuku o bona muši wa diorelo o kuelela ditlhakeng tša dintlo tše di lego kgaufsi. Batho ga ba fiše diorelo tše e le barapedi ba Jehofa. Ba dira ditiro tša bodumedi bja maaka tšeo di thekgwago ke Kgoši Joyakima yo kgopo wa Juda. A mahlabiša-dihlong a makaakang! Mahlo a Habakuku a tlala megokgo, gomme o lopa ka gore: “Jehofa, ke tlo fela ke bitša go le go kae o sa kwe? Ke bitša go wene ka baka la go patwa, gomme ga o thuše. O mpontšhetša’ng bobe, o lebelelela’ng tapišego? Tshenyego le bokgopo di pele ga ka; diphapang di a tšwelela, gomme dikgang di a tsoga. Ka baka leo molao o hlephile, gomme kahlolo ga e ye ka go loka; gobane ba babe ba dikile yo a lokilego; ka gona go loka go a kgopamišwa.”​—Habakuku 1:2-4, PK.

6. Go diregile’ng ka molao le toka Juda?

⁶ Ee, bohlakodi le sehlogo di atile. Gohle moo Habakuku a gašago mahlo gona o bona bothata, diphapang le dikgang. “Molao o hlephile,” o hwile. Go thwe’ng ka toka? ‘Ga go iwe ka yona’ e le ya go fenya! Ga e sa buša. Go e na le moo, ‘ba babe ba dikile ba ba lokilego,’ ba široga megato ya molao yeo e reretšwego go šireletša bao ba se nago molato. Ka kgonthe, “go loka go a kgopamišwa.” Go a senywa. A boemo bja ditaba bjo bo nyamišago gakaakang!

7. Habakuku o ikemišeditše go dira’ng?

⁷ Habakuku o a ema gomme o naganišiša ka boemo. Na o tla langwa? Ga go bjalo le gatee! Ka morago ga go seka-seka tlaišo ka moka ya bahlanka ba botegago ba Modimo, monna yo yo a botegago ka go se kwanantšhe o tsošološa boikemišetšo bja gagwe bja go dula a tiile e bile a sa šišinyege e le moporofeta wa Jehofa. Habakuku o tla tšwela pele a tsebatša molaetša wa Modimo​—gaešita le ge go dira bjalo go ka bolela lehu.

Jehofa o Dira “Modiro” o sa Dumelegego

8, 9. Jehofa o dira “modiro” ofe o sa dumelegego?

⁸ Ponong, Habakuku o bona badumedi ba maaka bao ba hlomphollago Modimo. E-kwa seo Jehofa a ba botšago sona: “Lebelelang gare ga ditšhaba, le lebelešeng, le be le tlabege.” Ga go na pelaelo gore Habakuku o ipotšiša lebaka leo ka lona Modimo a bolelago le batho bao ba kgopo ka tsela ye. Ka morago o kwa Jehofa a ba botša gore: “Le tlabegeng! Gobane ke tlo dira modiro mehleng yeno, o le ka se kego la dumela ge le botšwa ona.” (Habakuku 1:5, PK) Ge e le gabotse, Jehofa ka boyena o dira modiro wo ba ka se kego ba o dumela. Eupša modiro woo ke ofe?

⁹ Habakuku o theetša ka kelohloko mantšu a tšwelago pele a Modimo, ao a ngwadilwego go Habakuku 1:6-11, (PK). Wo ke molaetša wa Jehofa​—gomme ga go na modingwana wa maaka goba seswantšho seo se sa phelego se se ka thibelago go phethagala ga wona: “Gobane bonang, ke tlo tsoša Bakaladea, e lego setšhaba se se galakago, sa lebelo, sa ya le bophara bja lefase go tšea madulo a e sego a bona. Ke se sešoro se se tšhabegago, se itirela go loka ga sona le bogolo bja sona ka nnoši. Dipere tša sona di na le lebelo go fetiša dinkwe, di bata bogale go fetiša diphiri tša mantšiboa; gomme banamedi ba sona ba tla ba aparela naga, banamedi ba sona ba kganyela ba e-tšwa kgole; ba fofa bjalo ka manong a kgoulogelago dijong. Ka moka ba tlela go senya, difahlogo tša bona di lebile kua pele, gomme ba kgobela mathopša a mantši a ka kago lešabašaba. Ba kwera dikgoši, gomme dikgošana, go bona e tlo ba tša lesego, ba sega le dibo ka moka, ba epa lengope ba dira thope. Ke mo ba tlog’o fetoga, ba tsenwa ke megopolo e šele, ba oba molato ka go dira matla a bona modimo wa bona.”

10. Ke bomang bao ba tsošwago ke Jehofa?

¹⁰ A temošo e matla gakaakang ya boporofeta yeo e tšwago go Yo Godimo-dimo! Jehofa o tsoša ba-Kaladea, e lego setšhaba se sešoro sa Babele. Mogwantong wa sona wa ‘go ya le bophara bja lefase,’ se tla thopa magae a mantši kudu. Seo se tšhoša gakaakang! Setšhaba sa ba-Kaladea ke “se sešoro se se tšhabegago,” se se tšhošago le se se boifišago. Se itlhomela melao ya sona e thata. “Se itirela go loka ga sona.”

11. O be o tla hlalosa bjang go tla ga madira a ba-Babele malebana le Juda?

¹¹ Dipere tša Babele di na le lebelo go feta dinkwe tšeo di kitimago kudu. Banamedi ba tšona ba bogale kudu go feta diphiri tšeo di swerwego ke tlala tše di tsomago bošego. E le tšeo di fagahlelago go sepela, ‘dipere tša sona di fata lefase’ ka go fela pelo. Di lebile Juda di e-tšwa Babele ya kgole. Ba fofa bjalo ka lenong leo le akgofelago dijo tše bose, ba-Kaladea go se go ye kae ba tla swara nama ya bona. Eupša na se e tla ba go šwahlela gatee-tee feela goba tlhaselo feela ya mašole a sego kae? Aowa-owa! “Ka moka ba tlela go senya,” bjalo ka lešaba le legolo-golo leo le hlaselago bakeng sa go baka tshenyo. Difahlego tša bona di phadima ka mafolofolo, ba kata ba lebile ka bodikela ka thoko ya Juda le Jerusalema, ba kitima ka lebelo le legolo go etša phefo ya ka bohlabela. Madira a Babele a golega bagolegwa ba bantši kudu mo e lego gore a “kgobela mathopša a mantši a ka kago lešabašaba.”

12. Ba-Babele ba na le boemo bofe bja kgopolo, gomme lenaba le le le boifišago le “oba molato” wa eng?

¹² Madira a ba-Kaladea a kwera dikgoši gomme a sega bakgoma ba bagolo, bao ka moka ga bona ba se nago matla a go thibela tlhaselo ya bona e tšwelago pele. A “sega le dibo ka moka,” ka ge sebo se sengwe le se sengwe se e-wa ge ba-Babele ba “epa mangope” gore ba age mmoto wa mmu woo ba tlago go hlasela ba le go wona. Ka nako ya Jehofa yeo e beilwego, lenaba leo le boifišago “[le] tsênwa ke môya o šele.” Ge le hlasela Juda le Jerusalema, le tla “oba molato” wa go gobatša batho ba Modimo. Ka morago ga phenyo ya lebelo la sesesedi, molaodi wa madira a ba-Kaladea o tla ikgantšha ka gore: ‘Matla a re a filwe ke modimo wa rena.’ Eupša ga a tsebe selo gakaakang!

Motheo o Kwagalago wa Kholofelo

13. Ke ka baka la’ng Habakuku a tletše kholofelo le kgodišego?

¹³ Ka go ba le kwešišo e oketšegilego ya morero wa Jehofa, kholofelo e a gola pelong ya Habakuku. O reta Jehofa a kgodišegile ka mo go feletšego. Bjalo ka ge go ngwadilwe go Habakuku 1:12 (NW), moporofeta o re: “Na ga se wena wa kgale-kgale, Jehofa? Modimo wa-ka, Mokgethwa wa-ka, wena ga o hwe.” Ka kgonthe, Jehofa ke Modimo “wa mehla e se naxo mathômô, e se naxo mafêlô”​—wa ka mo go sa felego.​—Psalme 90:1, 2.

14. Ke tsela efe yeo e ilego ya phegelelwa ke bahlanogi ba Juda?

¹⁴ Ge a naganišiša ka pono ya gagwe yeo e  tšwago go Modimo le go thabela temogo yeo e mo neilego yona, moporofeta o oketša ka gore: “Wene Jehofa, o ba beetše kahlolo; wene lefsika la rena, o ba lokišeditše tsholo.” Modimo o ahlotše bahlanogi ba Juda o šoro, gomme ba boemong bja go hwetša tsholo, e lego kotlo e šoro e tšwago go Jehofa. Ba swanetše go ba ba be ba lebeletše go yena e le Lefsika la bona, sebo se nnoši sa kgonthe, setšhabelo le Mothopo wa phološo. (Psalme 62:7; 94:22; 95:1) Lega go le bjalo, baetapele ba bahlanogi ba Juda ga ba batamele kgaufsi le Modimo, gomme ba tšwela pele ba gatelela barapedi ba Jehofa bao ba sego kotsi.

15. Ke ka kgopolo efe ‘mahlo a Jehofa a sekilego, a šitanago le bobe’?

¹⁵ Boemo bjo bo gateletša moporofeta wa Jehofa kudu. Ka gona, o re: “Mahlo a gago a sekile, a šitana le bobe; gomme go lebelela tlaišo go a go palela.” (Habakuku 1:13, PK) Ee, ‘mahlo a Jehofa a sekile, a šitana le bobe,’ ke gore ga a kgone go kgotlelela sebe.

16. O be o ka akaretša bjang ka boripana seo se ngwadilwego go Habakuku 1:13-17?

¹⁶ Ka gona, Habakuku o naganne ka dipotšišo tšeo di šišinyago kgopolo. O a botšiša: “O lebeletše’ng dihlola, o homoletše’ng ge yo mobe a metša yo a mo phalago ka go loka? O dira batho bjalo ka dihlapi lewatleng, le bjalo ka digagabi tše di se nago yo a di bušago? Ba swara bohle ka kgwega, ba ba rea ka lokwa la bona, ba ba tanya ka molaba wa bona; gomme ba thabela fao, ba nyankela. Ka baka leo ba hlabela lokwa la bona dihlabelo, ba thuntšhetša molaba wa bona menkgo e bose, gobane ka tšona ba boetšwe ka menono, gomme dijo tša bona di a tsefa. A ba tlo fela ba fakolla malokwa a bona ba sa fetše? A ba tlo fela ba bolaya batho ba sa gaogele?”​—Habakuku 1:13-17, PK.

17. (a) Ge ba hlasela Juda le Jerusalema, ke ka tsela efe ba-Babele ba hlankelago morero wa Modimo? (b) Jehofa o tla utollela Habakuku eng?

¹⁷ Ge ba hlasela Juda le motse-mošate wa yona, Jerusalema, ba-Babele ba tla dira go ya ka dikganyogo tša bona. Ba ka se tsebe gore ba dira e le tsela ye Modimo a e dirišago go phetha kahlolo ya gagwe e lokilego malebana le batho ba sa botegego. Go bonolo go bona lebaka leo ka lona Habakuku a bego a ka hwetša go le thata go kwešiša gore Modimo o tla diriša ba-Babele ba kgopo go phetha kahlolo ya Gagwe. Ba-Kaladea bao ba se nago kwelobohloko ga se barapedi ba Jehofa. Ba lebelela batho e fo ba ‘dihlapi le digagabi’ tšeo di swanetšego go thopša le go bušwa. Eupša kgakanego ya Habakuku ditabeng tše e ka se be ya nako e telele. Go se go ye kae Jehofa o tla utollela moporofeta wa gagwe gore ba-Babele ba ka se dule ba sa otlwe bakeng sa go thopa ga bona ka tsela ya megabaru le molato wa bona wa madi wo ba o dirilego ka boomo.​—Habakuku 2:8.

Go Itokišetša Mantšu a Jehofa a Tšwelago Pele

18. Re ka ithuta’ng boemong bja kgopolo bja Habakuku, bjalo ka ge bo bonagaditšwe go Habakuku 2:1?

¹⁸ Lega go le bjalo, mo nakong ye Habakuku o emetše go kwa mantšu a oketšegilego ao Jehofa a tlago go mmotša ona. Moporofeta o bolela ka go tia gore: “Ke tlo ema tlhapetšong ya ka, ke tlo ema serokamelong, ke hlapetše, ke tle ke bone se Jehofa a tlog’o mpotša sona, le se ke tlog’o fetola ka sona bakeng sa kgalemo ya ka.” (Habakuku 2:1, PK) Habakuku o kgahlegela kudu seo Modimo a tlago go se bolela ka yena e le moporofeta. Go ba ga gagwe le tumelo go Jehofa e le Modimo yo a sa kgotlelelego bobe go mo dira gore a ipotšiše lebaka leo ka lona bobe bo atilego gakaakaa, eupša o ikemišeditše go dira gore tsela ya gagwe ya go nagana e lokišwe. Ka gona, go thwe’ng ka rena? Ge re ipotšiša lebaka leo dilo tše itšego tše kgopo di kgotlelelwago ka lona, kholofelo ya rena go lokeng ga Jehofa Modimo e swanetše go re thuša gore re boloke teka-tekano ya rena gomme re letele yena.​—Psalme 42:5, 11.

19. Ka go dumelelana le mantšu ao Modimo a a boditšego Habakuku, go ile gwa direga’ng ka ba-Juda ba dinganga?

¹⁹ Ka go dumelelana le mantšu ao a a boditšego Habakuku, Modimo o ile a phetha kahlolo ya gagwe godimo ga setšhaba sa dinganga sa ba-Juda ka go dumelela gore ba-Babele ba šwahlele Juda. Ka 607 B.C.E., ba ile ba senya Jerusalema  le tempele, ba bolaya ba bagolo le ba banyenyane ka go swana gomme ba iša ba bantši bothopša. (2 Koronika 36:17-20) Ka morago ga lebaka le letelele a le bothopša Babele, mašaledi a botegago a ba-Juda a ile a boela nageng ya gabo ona gomme mafelelong a aga tempele lefsa. Lega go le bjalo, ba-Juda ka morago ga moo ba ile ba boela ba ipontšha ba sa botegele Jehofa​—kudu-kudu ge ba be ba gana Jesu e le Mesia.

20. Paulo o ile a diriša bjang Habakuku 1:5 mabapi le go ganwa ga Jesu?

²⁰ Go ya ka Ditiro 13:38-41, moapostola Paulo o ile a bontšha ba-Juda ba kua Antiokia seo go gana Jesu go bego go tla se bolela gomme ka go rialo ya ba go nyatša sehlabelo sa gagwe sa topollo. Paulo ge a tsopola Habakuku 1:5 go tšwa phetolelong ya Septuagint ya Segerika, o lemošitše ka gore: “Le hlokomele gore seo se boletšwego ke Baporofeta se se ke sa le wela, ‘Bonang, lena banyatši, gomme le makaleng, le hwelele, ka gobane ke dira modiro mehleng ya lena, e lego modiro woo le ka se kego la o dumela gaešita le ge motho le ge e le ofe a ka le hlalosetša wona ka botlalo.’” Ka go dumelelana le tsopolo ya Paulo, phethagatšo ya bobedi ya Habakuku 1:5 e ile ya tšwelela ge madira a Roma a be a senya Jerusalema le tempele ya yona ka 70 C.E.

21. Ba-Juda ba mehleng ya Habakuku ba ile ba lebelela bjang “modiro” wa Modimo wa go dira gore ba-Babele ba senye Jerusalema?

²¹ Go ba-Juda ba mehleng ya Habakuku, “modiro” wa Modimo wa go dira gore ba-Babele ba senye Jerusalema o be o sa kgonege ka gobane motse woo e be e le sedulo sa borapedi bja Jehofa le lefelo leo go lona kgoši ya gagwe e tloditšwego e bego e beilwe sedulong sa bogoši go lona. (Psalme 132:11-18) E le boemong bjo bjalo, Jerusalema le ka mohla e be e se ya ka ya senywa pele ga moo. Tempele ya yona e be e se ya ka ya fišwa. Ngwako wa bogoši wa Dafida o be o se wa ka wa menolwa. Go be go sa dumelege gore Jehofa a ka dumelela dilo tše bjalo di direga. Eupša Modimo o ile a nea temošo e botse ka Habakuku ya gore ditiragalo tše tše di tšhošago di be di tla direga. Le gona histori e hlatsela gore di ile tša direga bjalo ka ge di be di boletšwe e sa le pele.

“Modiro” wa Modimo wo o sa Dumelegego Mehleng ya Rena

22. “Modiro” o sa dumelegego wa Jehofa o tla akaretša’ng lehono?

²² Na Jehofa o tla dira “modiro” o sa dumelegego mehleng ya rena? Kgodišega gore o tla dira bjalo, gaešita le ge seo se bonala se sa dumelege go babelaedi. Mo nakong ye, modiro o sa dumelegego wa Jehofa e tla ba wa go fediša Bojakane. Ka go swana le Juda ya bogologolo, bo bolela gore bo rapela Modimo eupša ke bjo bo gobogilego ka mo go feletšego. Jehofa o tla kgonthišetša gore mohlala o mongwe le o mongwe wa tshepedišo ya bodumedi bja Bojakane o a fedišwa kgaufsinyane, bjalo ka ge go tla fedišwa “Babele o Mogolo” ka moka, e lego mmušo wa lefase wa bodumedi bja maaka.​—Kutollo 18:1-24, bapiša le NW.

23. Moya wa Modimo o ile wa šušumeletša Habakuku gore a dire’ng?

²³ Jehofa o be a e-na le mošomo o montši woo Habakuku a bego a swanetše go o dira pele Jerusalema e senywa ka 607 B.C.E. Ke eng seo Modimo a bego a sa tlo se botša moporofeta wa gagwe? Ee, Habakuku o be a tla kwa dilo tšeo di bego di tla mo šušumeletša gore a tšee seletšo sa gagwe gomme a opelele Jehofa difela tša thapelo. Lega go le bjalo, moya wa Modimo o be o tla thoma ka go tutuetša moporofeta gore a tsebatše madimabe a magolo. Ka ntle le pelaelo re tla thabela go hwetša temogo ka tlhaloso e tseneletšego ya mantšu a bjalo a boporofeta mabapi le nako ya Modimo e beilwego. Ka gona anke re eleng hloko boporofeta bja Habakuku ka mo go tšwelago pele.

Na o a Gopola?

• Ke maemo afe ao a bego a le gona Juda mehleng ya Habakuku?

• Jehofa o ile a dira “modiro” ofe o sa tlwaelegago mehleng ya Habakuku?

• Habakuku o be a e-na le motheo ofe wa kholofelo?

• Modimo o tla dira “modiro” ofe o sa tlwaelegago mehleng ya rena?

[Dipotšišo tša Thuto]

 [Seswantšho go letlakala 9]

Habakuku o ile a ipotšiša lebaka leo ka lona Modimo a dumeletšego bokgopo gore bo ate. Na wena o a ipotšiša?

 [Seswantšho go letlakala 10]

Habakuku o ile a bolela e sa le pele ka kotsi yeo e bego e tla wela naga ya Juda ka diatleng tša ba-Babele

[Seswantšho go letlakala 10]

Mašope a baepi ba marope a Jerusalema, yeo e ilego ya senywa ka 607 B.C.E.