A go Nyakega Kudu Gakaakang ga Khomotšo!

“Ka bôna mexôkxô ya bahlaki, bà se n’e mohomotši. Ka bôna bahlakiši ba bôná bà na le matla, bôná bà se n’e mohomotši.”​—MMOLEDI 4:1.

NA O nyaka khomotšo? Na o hlologetšwe gore go tšwelele tlhasenyana ya khomotšo go phuleletša lerung le leso la tlalelo? Na o kganyoga sesolanyana sa khomotšo bakeng sa go dira gore bophelo bjo bo sentšwego ke go tlaišega mo go šoro le diphihlelo tšeo di sa thabišego bo be bose?

Ka dinako tše dingwe, ka moka ga rena re nyaka khomotšo le kgothatšo e le ka kgonthe. Se ke ka gobane go na le dilo tše dintši bophelong tšeo di nyamišago. Ka moka ga rena re nyaka go šireletšega, go kwa borutho le go gokarelwa. Ba bangwe ba rena ba tšofetše gomme ga ba thabišwe ke seo. Ba bangwe ba nyamišitšwe kudu ke gore bophelo ga bo ka tsela yeo ba bego ba holofetše ka gona. Ba bangwe gape ba ile ba ferekanywa ke pego e tšwago laporatoring ya tša malwetši.

Go feta moo, ba mmalwa ba ka ngangišana ka gore ditiragalo tša nakong ya rena di dirile gore go be le go nyakega kudu ga khomotšo le kholofelo. Ngwaga-kgolong o fetilego o nnoši, batho ba ka godimo ga dimilione tše lekgolo ba ile ba hwa ntweng. * Mo e ka bago ka moka ga bona ba tlogetše malapa a nyamilego​—bo-mma le bo-tate, dikgaetšedi le barwarre, bahlologadi le ditšhiwana​—ba tloga ba nyaka khomotšo kudu. Lehono, batho ba ka godimo ga dimilione tše sekete ba phela bodiiding bjo bo šiišago. Seripa-gare sa batho lefaseng ga se hwetše tlhokomelo ya ka mehla ya tša kalafo le dihlare tšeo di nyakegago. Ditarateng tša metse e šilafaditšwego yeo e nago le batho ba bantši kudu, go ralala dimilione tša bana bao ba lahlilwego, bao bontši bja bona ba dirišago dihlare-tagi le go gweba ka mmele. Dimilione tša bafaladi di gateletšegile dikampeng tšeo di boifišago.

Lega go le bjalo, dipalo​—le ge di le bohlokwa bjalo​—fela ga di laetše bohloko bjo bongwe le bjo bongwe le tlaišego yeo ba bangwe ba bago le yona maphelong a bona ka noši. Ka mohlala, ela hloko Svetlana, mosadi yo mofsa yo a tšwago Balkans yo a belegetšwego bodiiding bjo šoro. * O re: “E le gore ke hwetše tšhelete, ke be ke rongwa ke batswadi ba-ka gore ke yo kgopela goba ke yo utswa. Bophelo bja lapa bo ile bja mpefala go fihla moo e lego gore ke ile ka fetoga mohlaselwa wa kopano ya botona le botshadi le wa leloko la kgaufsi.  Ke ile ka hwetša mošomo ke le mošomi wa go tliša dijo gomme mma yo a bego a amogela tšhelete yeo ke bego ke e hwetša o ile a bolela gore ge ke be nka lahlegelwa ke mošomo, o be a tlo ipolaya. Se ka moka se ile sa dira gore ke phele bophelo bja go gweba ka mmele. Ke be ke e-na le nywaga e 13 feela. Ge nako e dutše e e-ya, ke ile ka ima gomme ka ntšha mpa. Ge ke e-na le nywaga e 15, ke be ke lebelelega bjalo ka ge eka ke na le nywaga e 30.”

Laimonis, lesogana leo le tšwago Latvia, le re botša ka go nyakega ga khomotšo le ka dikgopolo tšeo di sa kgahlišego tšeo di ilego tša mo gateletša. Ge a e-na le nywaga e 29, o ile a ba kotsing ya koloi yeo e ilego ya mo tlogela a hwile ditho go tloga lethekeng go ya fase. O ile a ikwa a se na kholofelo ka mo go feletšego gomme a retologela dinong tše di tagago. Ka morago ga nywaga e mehlano o be a senyegile​—molemaledi wa bjala yo a golofetšego yo a se nago bokamoso. O be a ka hwetša kae khomotšo?

Goba nagana ka Angie. Monna wa gagwe o be a ile a buiwa gararo bjokong moo e lego mathomong go be go mo tlogetše a golofetše ganyenyane. Ka gona, nywaga e mehlano ka morago ga go buiwa la mafelelo, o ile a ba kotsing e šoro kudu, yeo e ka bego e ile ya mmolaya. Ge mosadi wa gagwe a be a tsena ka phapošing ya balwetši ba tšhoganetšo gomme a bona monna wa gagwe a robetše moo a idibetše ka morago ga ge a gobetše hlogong kudu, o ile a tseba gore masetla-pelo a be a tla latela. Bokamoso bakeng sa gagwe le lapa la gagwe e be e tlo ba bjo bo sa kgahlišego. O be a ka hwetša bjang thekgo le kgothatšo?

Go Pat letšatši la marega nywaga e mmalwa e fetilego le ile la bonagala le thoma ka mokgwa o tlwaelegilego. Lega go le bjalo, matšatši a mararo a latelago a ile a phumolega mogopolong wa gagwe. Monna wa gagwe o ile a mmotša gore ka morago ga gore a be le mahlaba a bohloko kgareng, pelo ya gagwe e ile ya kgaotša go betha ka mo go feletšego. Pelo ya gagwe e ile ya thoma go betha ka lebelo kudu le ka go feto-fetoga, gomme ka morago e ile ya lesa go betha ka mo go feletšego. O ile a lesa go hema. Pat o re: “Ge e le gabotse ke be ke hwile go ya ka ditlhahlobo tša tša kalafo.” Eupša ka tsela e itšego o ile a phologa. Ge a bolela ka go dula ga gagwe nako e telele sepetlele o re: “Ke ile ka tšhošwa ke diteko tše dintši, kudu-kudu ge ba be ba leka go šarakantšha mothebetho wa pelo ya-ka le go e emiša, bjalo ka ge e be e ile ya dira bjalo mathomong.” Ke eng seo se bego se ka mo nea khomotšo yeo e nyakegago le kimollo nakong ye e thata?

Joe le Rebecca ba ile ba lahlegelwa ke morwa wa bona wa nywaga e 19 kotsing ya koloi. Ba re: “Ga se ra ka ra swanelwa ke go lebeletšana le selo le ge e le sefe seo se ferekanyago gakaakaa go swana le se. Gaešita le ge nakong e fetilego re ile ra lla le ba bangwe bao ba bego ba lahlegetšwe, ga se ra ka ra kwa e le ka kgonthe bohloko bjo bogolo bja pelo bjoo re bo kwago gona bjale.” Ke eng seo mohlomongwe se ka okobatšago “bohloko bjo bogolo bja pelo”​—manyami a feletšego a go lahlegelwa ke motho yo o mo ratago e le ka kgonthe?

Batho ba ka moka, le ba bangwe ba dimilione ka kgonthe ba ile ba hwetša mothopo wo o phalago methopo yohle ya khomotšo. Go bona kamoo le wena o ka holwago ke mothopo woo, hle bala go tšwela pele.

[Mengwalo ya ka tlase]

[Methopo ya Diswantšho go letlakala 3]

UNITED NATIONS/PHOTO BY J. K. ISAAC

UN PHOTO 146150 BY O. MONSEN