Tlhakodišo Sehlakahlakeng  sa Robinson Crusoe

ROBINSON CRUSOE ke se sengwe sa dihlakahlaka tše tharo tša Lewatleng la Pacific tšeo di dirago sehlopha sa dihlakahlaka seo se bitšwago Juan Fernández, mo e ka bago dikhilomithara tše 640 go tloga lebopong la Chile. * Sehlakahlaka sa disekwere-khilomithara tše 93 se ile sa hwetša leina le go tšwa pading e tumilego ya lekgolong la bo-18 la nywaga yeo e bitšwago Robinson Crusoe, ye e ngwadilwego ke mongwadi wa Leisemane Daniel Defoe. Go bonagala padi ye e be e theilwe ka kakaretšo diphihlelong tša monna wa mo-Scotland, Alexander Selkirk, yoo a ilego a dula a nnoši sehlakahlakeng ka nywaga e ka bago e mene.

Leswao le le dirilwego ka kota sehlakahlakeng ka boripana le re: “Lefelong le, matšatši ka go latelelana ka nywaga ya ka godimo ga e mene, mosesiši wa mo-Scotland Alexander Selkirk o ile a tsoma ka phišego lefelo bakeng sa sekepe sa tlhakodišo seo se bego se tla mo lokolla go beng ga gagwe lekatana.” Mafelelong, Selkirk o ile a hlakodišwa gomme a bušetšwa nageng ya gabo, lefaseng leo le bego le se sa hlwa le mo kgotsofatša ka morago ga ge a ile a dula paradeiseng ya gagwe e nyenyane. Go begwa gore ka morago o ile a re: “A sehlakahlaka sa-ka seo se rategago gakaakang! Ke duma ge nkabe ke se ka ka ka tloga go wena!”

Ge nako e dutše e feta, sehlakahlaka se ile sa šomišetšwa go ba koloni ya dikotlo tša kgolego, yeo e bego e dulwa ke bao ba bego ba dirile “bosenyi bja bohlanogi” malebana le Kereke ya Katholika. A phetogo e kaakang go sehlakahlaka se se swanago le paradeise seo Selkirk a kilego a se tseba! Lega go le bjalo, badudi ba mehleng yeno ba sehlakahlaka ba thabela boiketlo bja khutšo bjo bo sa tsebjego dikarolong tše dintši tša lefase. Mohuta wa bophelo bja go iketla, wo o tlwaetšwego ditšong tše dintši tša dihlakahlaka, o dira gore go be bonolo go thoma dipoledišano le motho le ge e ka ba mang.

Ka molao, Robinson Crusoe e na le badudi ba ka bago 500, eupša bogolong bja nako ya mo ngwageng ke feela badudi ba ka bago 400 bao ba dulago sehlakahlakeng. Ka boripana, lebaka ke gore bo-mma ba bangwe le bana ba bona ba dula karolong ya naga e kgolo ya ma-Chile nakong ya ngwaga wa sekolo, ba boela sehlakahlakeng feela nakong ya dikgwedi tša maikhutšo bakeng sa go fetša nako le ba bangwe ka moka ba lapa.

Go sa šetšwe ditikologo tše dibotse go swana le serapana tša Robinson Crusoe, badudi ba bangwe ba sehlakahlakeng ba ikwa ba hloka dilo tša moya gomme ba tsoma dikarabo. Ba bangwe ba ile ba ikwa bjalo ka ge eka ba nyaka go hlakodišwa moyeng.

Tlhakodišo ya Moya

Modiro o bjalo wa tlhakodišo ya moya o thomile mo e ka bago ka bo-1979. Mosadi yo a bego a ithuta Beibele le Dihlatse tša Jehofa kua Santiago, Chile, o ile a hudugela sehlakahlakeng gomme a thoma go ruta ba bangwe seo a ithutilego sona. Ka nako e nngwe ka morago mogolo wa phuthego yo a bego a etetše sehlakahlaka ka baka la mabaka a tša boiphedišo o ile a tlabega ge a hwetša sehlopha se senyenyane sa barutwana ba Beibele se tšwela pele moyeng ka thušo ya mosadi  yoo. Ka nako ya ge mogolo a etela sehlakahlaka gape ka morago ga dikgwedi tše tharo, morutiši yo a lego lekatana wa Beibele le ba babedi ba barutwana ba gagwe ba be ba loketše go ka kolobetšwa, ka gona mogolo o ile a okamela tiragalo ya kolobetšo ya bona. Ka morago, yo mongwe wa Bakriste ba ba sa tšwago go kolobetšwa o ile a nyalwa gomme yena gotee le monna wa gagwe ba ile ba tšwela pele ba tsoma ba bangwe bao ba bego ba tsoma tlhakodišo ya moya. Monna wa gagwe o ile a etelela pele bakeng sa go aga Holo ya Mmušo e botse, yeo e sa tšwelago pele go hlankela sehlopha se senyenyane sehlakahlakeng. Ge nako e dutše e e-ya, ka baka la mabaka a tša boiphedišo ba ile ba tloga Robinson Crusoe gomme ba hudugela phuthegong ya bogareng bja Chile, moo ba tšwelago pele ba hlankela Jehofa ka mafolofolo.

Ganyenyane-ganyenyane, sehlopha se senyenyane sehlakahlakeng se ile sa tšwela pele se gola ka ge ba bangwe ba be ba hlakodišwa bodumeding bja maaka. Lega go le bjalo, ka ge barutwana ba swanetše go hudugela nageng e kgolo bakeng sa thuto ya bona e phagamego, sehlopha se ile sa fokotšega go fihla go dikgaetšedi tše pedi tše di kolobeditšwego le ngwanenyana yo monyenyane. Sehlopha se gola nakong ya maikhutšo ge bo-mma ba bangwe ba boela sehlakahlakeng. Se se šoma bakeng sa go kgothatša Bakriste ba bararo bao ba lego lekatana ba ba dulago moo ngwaga ka moka. Ka baka la mošomo o thata wo o dirwago ke dikgaetšedi tše, Dihlatse tša Jehofa di tsebja kudu Robinson Crusoe. Ke therešo gore badudi ba bangwe ba sehlakahlakeng ba ile ba ganetša modiro wa bona gomme ba leka go hlohleletša ba bangwe gore ba gane molaetša wa Mmušo. Lega go le bjalo, dipeu tša therešo ya Beibele tšeo di bjetšwego ka dipelong tšeo di botegago di tšwela pele di mela.

Go Matlafatša Bao ba Hlakodišitšwego

Molebeledi wa mosepedi o etela sehlakahlaka gatee ka ngwaga. Go bjang go etela Dihlatse tša palo e nyenyane sehlakahlakeng seo se lego kgole? Molebeledi yo mongwe wa mosepedi o hlalosa ketelo ya gagwe ya pele Robinson Crusoe ka gore:

“Leeto le e bile go phethagala ga toro. Le thomile ka 7:00 a.m. ge re be re tloga Valparaiso re e-ya boema-fofaneng bja Santiago’s Cerrillos. Re ile ra namela sefofane se senyenyane sa banamedi ba šupago. Ka morago ga leeto la sefofane la diiri tše pedi le metsotso e 45, re ile ra bonela kgole ntlha ya thaba yeo e tšwelelago ka godimo ga maru. Ge re dutše re batamela, re ile ra bona sehlakahlaka​—lwala leo le kgahlišago  gare ga lewatle. Le be le bonagala le phaphametše meetseng ao a nabilego, le swana le sekepe seo se timetšego lewatleng.

“Ka morago ga go kotama, sekepe se ile sa re iša motsaneng. Mo le mola, mabje a lwala ao a tšwelelago lewatleng a dira dihlakahlakana tšeo di šomago bjalo ka mafelo a go khutša a di-seal tša boya bjo bontši tša Juan Fernández. Di-seal tša boya bjo bontši ke mohuta wo o šireletšwago ka gobane palo ya tšona e fokotšegile kudu. Kapejana, selo se sengwe se ile sa fofa kgaufsi le sekepe pele ga ge se ka nyamelela gape lewatleng. E be e le hlapi yeo e fofago, yeo diphegwana tša yona tša mapoliti di swanago le diphego. Go bonagala e be e thabela go fofela ka ntle ga meetse gore e sware dikhunkhwane. Ee, ka dinako tše dingwe moswari le yena o a swarwa; go fofela ga yona ka ntle go ka gogela bahlasedi ba bangwe bao ba itokišeditšego go e metša ge e dutše e phonkgela ka tlase.

“Mafelelong, re ile ra fihla motsaneng wa San Juan Bautista (St. John the Baptist). Go be go e-na le badudi ba bantši ba sehlakahlakeng bao ba bego ba eme boema-kepeng, e ka ba ba be ba emetše baeng ba bona goba ba fo ba ba nyaka go tseba gore ka nako yeo ke mang yo a ka bago a e-tla. Re be re kgahlilwe kudu ke pono e botse​—thaba e kgolo le yeo e nago le ntlha yeo e bitšwago El Yunque (The Anvil), yeo o ka rego e adilwe belebete ya botala bja go tiba, gomme ka morago e le leratadima le letala leo le apogilego leo le rumilwego ke maru a mantši a mašweu.

“Kapejana re ile ra bona sehlopha sa dikgaetšedi tša rena tša Bakriste le bana ba bona ba re letile boema-kepeng. E be e le nako ya maikhutšo, ka gona sehlopha e be e le se segolo go feta ka mo go tlwaelegilego. Ka morago ga go dumedišana ka borutho, re ile ra išwa phapošing yeo e kgahlišago yeo re bego re tla e bitša legae la rena ka lebaka la beke.

“E be e le beke yeo e kgethegilego kudu, gomme re ile ra lemoga gore e be e tla feta kapejana. Re be re nyaka go šomiša nako ya rena ka mo go holago. Lona letšatši leo, kapejana ka morago ga dijo tša matena, re ile ra etela morutwana wa Beibele yoo go se go ye kae e bego e tla ba kgaetšedi ya rena ya moya le karolo ya paradeise ya Modimo ya moya. O be a tletše lethabo eupša o be a bile a tšhogile ganyenyane. Pakane ya gagwe yeo e lego kgale a e letetše e be e batamela. Re ile ra ahla-ahla boitsebišo bjo bo lego bohlokwa le yena e le gore a ka swanelegela go ba mogoeledi wa ditaba tše dibotse. Letšatšing le le latelago o ile a tšea karolo modirong wa boboledi ka lekga la pele. Ka letšatši la boraro, re ile ra thoma go ahla-ahla le yena tšeo di nyakegago bakeng sa kolobetšo. Pele ga ge beke e ka fela, o be a šetše a kolobeditšwe.

“Diboka tšeo di ilego tša swarwa gare ga beke di ile tša thekgwa gabotse, ka palo ya batho ba 14 bao ba bilego gona. Letšatši le lengwe le le lengwe go be go dirwa le dithulaganyo bakeng sa bodiredi bja tšhemo, maeto a go boela, dithuto tša Beibele le maeto a bodiši. A kgothatšo e kaakang bakeng sa dikgaetšedi tšeo di dirago modiro wa tšona di nnoši ngwaga ka moka!”

Go bile thata kudu go banna ba sehlakahlakeng go arabela therešong, mohlomongwe ka baka la dinyakwa tše thata tša modiro wa bona wa boiphedišo. Modiro o mogolo ke go swara di-lobster, e lego woo o nyakago go ineela kudu. Kgethollo le yona e kgatha tema karabelong yeo e fošagetšego ya ba bantši. Lega go le bjalo, go holofelwa gore badudi ba bantši ba sehlakahlaka, banna gotee le basadi ba tla arabela nakong e tlago.

Go fihla ga bjale, batho ba lesome ba hlakodišitšwe sehlakahlakeng ka go tseba therešo le merero ya Jehofa Modimo. Ba bangwe ba bona ba tlogile sehlakahlakeng ka mabaka a fapa-fapanego ga e sa le go tloga ka nako yeo. Eupša go sa šetšwe gore ba dula moo goba go se bjalo, tlhakodišo ya bona ya moya e itlhatsetše go ba yeo e lego bohlokwa kudu go feta tlhakodišo ya Alexander Selkirk. Ga bjale ba thabela paradeise ya moya le ge e le kae moo ba ka bago ba dula gona. Dikgaetšedi tšeo di sa dutšego di dula sehlakahlakeng le bana ba bona di thabela ditikologo tše di swanago le serapana, eupša se segolo go feta seo, di na le tebelelo ya go phela ge lefase ka moka e tla be e le paradeise ya kgonthe ka tekanyo e feletšego.

Modiro wa Tlhakodišo o Tšwela Pele

Go ya ka lefelo leo se lego go lona, sehlopha se se senyenyane sa Dihlatse tša Jehofa kua Robinson Crusoe se dula kgole kudu le banababo sona le dikgaetšedi ba moya. Lega go le bjalo, ga ba ikwe ba lahlegile, bjalo ka ge go ile gwa dira monna wa mo-Scotland Selkirk. Ka go abja mo go sa kgaotšego ga dipuku tša pušo ya Modimo, dibidio tša dikopano tše nyenyane le tše dikgolo tšeo di romelwago go bona go tšwa lekaleng la Mokgatlo wa Watch Tower la Chile gararo ka ngwaga, le ketelo ya gatee ka ngwaga ya molebeledi wa mosepedi, ba na le kgokagano ya kgaufsi kudu le mokgatlo wa Jehofa. Ka gona ba tšwela pele e le karolo e mafolofolo ya “bana [babo bona] ba ba lexo mo lefaseng.”​—1 Petro 5:9.

[Mongwalo wa ka tlase]

[Mebapa/Seswantšho go letlakala 9]

(Bakeng sa mongwalo o beakantšwego ka mokgwa wa kgatišo, bona kgatišo ka boyona)

CHILE

Santiago

SEHLAKAHLAKA SA ROBINSON CRUSOE

San Juan Bautista

El Yunque

LEWATLE LA PACIFIC

SEHLAKAHLAKA SA SANTA CLARA

[Seswantšho]

Ge sehlakahlaka se thoma go bonagala, motho o bona lwala leo le kgahlišago gare ga lewatle

[Mothopo]

Map of Chile: Mountain High Maps® Copyright © 1997 Digital Wisdom, Inc.

[Seswantšho go letlakala 8, 9]

Thaba e kgolo yeo e nago le ntlha ye e bitšwago El Yunque (The Anvil)

[Seswantšho go letlakala 9]

Motsana wa San Juan Bautista (St. John the Baptist)

[Seswantšho go letlakala 9]

Dihlakahlakana di šoma bjalo ka mafelo a go khutša a di-“seal” tša boya bjo bontši le di-“sea lion”

[Seswantšho go letlakala 10]

Re ile ra fofa ka sefofane se senyenyane go tloga Santiago, Chile

[Seswantšho go letlakala 10]

Lebopo la mafsika la Sehlakahlaka sa Robinson Crusoe

[Seswantšho go letlakala 10]

Holo ya Mmušo e botse sehlakahlakeng