Na Bophelo bja Gago bo ka ba le Morero o Oketšegilego Kudu?

BOHLOKWA bja kgonthe ga se ka mehla e lego bjoo bo lego pele ga mahlo. Tšhelete ya pampiri ya matla a phagamego kudu yeo e kilego ya tšweletšwa United States e bile le boima bja tekanyo ya $10 000. Lega go le bjalo, pampiri yeo e gatišwago go yona e rekwa ka tšhelete e nyenyane feela.

Na o kile wa ipotšiša ge e ba ditsekana tša pampiri tšeo di nago le bohlokwa bjo bonyenyane bja motheo di ka go nea morero wa kgonthe bophelong? Batho ba bantši ba nagana gore di ka kgona. Ba dimilione ba šoma bošego le mosegare e le gore ba hwetše tšhelete e ntši kamoo ba ka kgonago ka gona. Ka dinako tše dingwe go phegelela tšhelete go bolela go gafa boemo bja bona bjo bobotse bja tša maphelo, bagwera ba bona gaešita le malapa a bona. Mohola wa gona e ba ofe? Na tšhelete​—goba seo re se rekago ka yona​—e ka tliša kgotsofalo yeo e swarelelago?

Go ya ka banyakišiši, ge re dutše re tsoma kudu kgotsofalo e theilwego dilong tše di bonagalago, ga go bonale re tla e hwetša. Mongwadi wa ditaba Alfie Kohn o phetha ka gore “kgotsofalo ga e rekišwe le gatee. . . . Batho bao go bona katlego e lego selo seo se tlago pele bophelong ba tle ba be le tekanyo e sa tlwaelegago ya dipelaelo le kgateletšego gotee le tekanyo ya kakaretšo yeo e lego tlase ya go phela  gabotse.”​—International Herald Tribune.

Gaešita le ge banyakišiši ba ka ba ba lemoga gore bophelo bjo bo nago le morero bo nyaka selo se itšego ka ntle le tšhelete, batho ba bantši ba nagana ka tsela e fapanego. Se ga se makatše ka ge bao ba dulago dinageng tša ka Bodikela ba ka hlaselwa ka melaetša ya papatšo e ka bago 3 000 ka letšatši. Go sa šetšwe gore melaetša ye e bapatša dikoloi goba malekere, kgopolo ya motheo ke gore: ‘Reka selo se gomme o tla thaba kudu.’

Mafelelo a go kgothaletša mahumo a dilo tše di bonagalago ka mo go sa kgaotšego ke afe? Ka baka leo gantši dilo tše bohlokwa tša moya ga di elwe hloko! Go ya ka pego e lego ka makasineng wa Newsweek, mopišopo-mogolo wa Cologne, Jeremane ga se kgale a boletše gore “lekokong la rena, Modimo ga e sa le taba yeo go bolelwago ka yona.”

Mohlomongwe o gafile mo e nyakilego go ba matla a gago ka moka bakeng sa go hwetša sa go iphediša. Mohlomongwe o nagana gore o na le nako e nyenyane go ka dira selo le ge e le sefe se sengwe. Lega go le bjalo, ka dinako tše dingwe o ka ikwa gore go swanetše go ba go e-na le mo gontši bophelong go phala go fo kitima ka mo go sa kgaotšego ka go phegelela selo se itšego go fihlela ge boemo bja gago bja tša maphelo goba nywaga ya gago e go thibela.

Na go lebiša tlhokomelo e oketšegilego dilong tša moya go ka go tlišetša kgotsofalo e oketšegilego? Ke eng seo se tla neago bophelo bja gago morero o oketšegilego kudu?