Na o Tseba go Leta?

NA O ka nagana gore ke nako e kaaka’ng yeo batho ba e senyago ngwageng o mongwe le o mongwe ba letile feela? Ba leta methalading mabenkeleng goba moo go tšhelwago peterole gona. Ba letela go tlišetšwa dijo lebenkeleng la go jela. Ba letela go bona ngaka goba ngaka ya meno. Ba letela dipese le ditimela. Ee, nako e kgolo ka mo go makatšago bophelong bja motho o e fetša a letile gore dilo tše dingwe di direge. Go ya ka kakanyetšo e nngwe, Majeremane a nnoši a lahlegelwa ke diiri tše dimilione tše dikete tše 4,7 ka ngwaga a letile pitlaganong ya dinamelwa! Motho yo mongwe o badile gore tekanyo ye e lekana le tekanyo e feletšego e letetšwego ya nywaga ya go phela ya batho ba ka bago 7 000.

Go leta e ka ba mo go ferekanyago kudu. Mehleng yeno, ga go ke go bonala go e-na le nako e lekanego ya go dira selo le ge e le sefe le ka mohla, gomme go nagana ka dilo tše dingwe tšeo re swanetšego go di dira go ka dira gore go leta e be teko ya kgonthe. Mongwadi Alexander Rose o kile a re: “Seripa-gare sa kgateletšo e kgolo bophelong ke go leta.”

Mokgoma wa Amerika Benjamin Franklin o ile a lemoga gore go leta e bile e ka ba mo go bitšago kudu. Nywageng ya ka godimo ga e 250 e fetilego, o ngwadile gore: “Nako ke tšhelete.” Ke ka baka leo dikgwebo di tsomago ditsela tša go phema go diega mo go sa nyakegego megatong ya tšona ya go sepediša modiro. Dithoto tše dintši tšeo di tšweletšwago ka nako e nyenyane di ka bolela ditseno tše dikgolo. Dikgwebo tšeo di hlankelago batho bohle ka go lebanya di leka go nea tirelo ya kapejana​—dijo tšeo di apeetšwego ruri, go panka ntlwaneng ya ka ntle ya pankeng motho a le ka koloing (dinageng tše dingwe) le tše dingwe tše di swanago​—ka gobane di tseba gore go thabiša moreki go akaretša go fokotša nako ya go leta.

Go Senya Maphelo a Rena

Sereti sa mo-Amerika sa lekgolong la bo-19 la nywaga Ralph Waldo Emerson se kile sa belaela ka gore: “Ke tekanyo e kgolo gakaakang ya bophelo bja motho yeo a e senyago a letile!” E sego kgale kudu, mongwadi Lance Morrow o llile ka go lewa ke bodutu le go se iketle mmeleng ga ge motho a letile. Eupša ka morago o ile a bolela ka “manyami  ao a sa lemogegego a go leta.” Seo ke eng? “Go tseba gore sedirišwa sa motho se se bohlokwa-hlokwa, nako yeo e lego karolo ya bophelo bja motho, se a utswiwa gomme se lahlega moo e lego gore se ka se ke sa bušwa.” Go bohloko, fela ke therešo. Nako yeo e lahlegago ka baka la go leta e lahlegela sa ruri.

Ee, ge nkabe bophelo e be e se bjo bokopana gakaakaa, go leta e be e ka se be selo se se bakago go tshwenyega. Eupša bophelo ke bjo bokopana. Nywageng e dikete e fetilego, mopsalme wa Beibele o hlalositše gore: “’Phelô bya rena ké nywaxa e masome a šupaxo; xo yo thata ké masome a seswai. ’Me sexolo-thata mo xo yôna ké tapišô le thswenyêxô; xobane bo feta ka pelá e ke re fofa ka diphêxô.” (Psalme 90:10) Go sa šetšwe gore re dula kae le gore re bomang, maphelo a rena​—matšatši, diiri le metsotso tšeo di letšego ka pele ga rena ge re belegwa—​di a fokotšega. Lega go le bjalo, re ka se kgone go phema maemo ao go wona re gapeletšegago go senya tekanyo e itšego ya nako yeo ya rena e bohlokwa re letetše ditiragalo goba batho.

Go Ithuta go Leta

Bontši bja rena re kile ra namela koloing ya mootledi yo a dulago a leka go feta koloi yeo e lego ka pele ga gagwe. Gantši, ga go na lebaka leo le mo gapeletšago go dira seo​—mootledi ga a na lebaka leo le akgofilego. Lega go le bjalo, ga a kgone go kgotlelela gore tema ya gagwe ya leeto e laolwe ke mootledi yo mongwe. Go fela ga gagwe pelo go bontšha gore ga se a ka a ithuta go leta. A ithuta? Ee, go tseba go leta ke thuto yeo e swanetšego go ithutwa. Ga go na motho yo a belegwego a e-na le yona. Bana ba nyaka tlhokomelo ya kapejana ge ba swerwe ke tlala goba ba hlaka-hlakane. Ke feela ge ba dutše ba gola moo ba kwešišago gore ka dinako tše dingwe ba swanetše go letela seo ba se nyakago. Ka kgonthe, ka ge go leta e le karolo yeo e sa phemegego ya bophelo, go tseba go leta ka go se fele pelo ge go nyakega ke pontšho ya motho yo a gotšego.

Ee, go na le maemo a tšhoganetšo moo go fela pelo go kwešišegago. Monna yo mofsa yo a akgofišetšago mosadi wa gagwe sepetlele ka baka la ge ngwana wa bona yo mofsa a le tseleng, ka mo go swanetšego a ka fedišwa pelo ke go diega. Barongwa bao ba bego ba kgothaletša Loto gore a tloge Sodoma ba be ba sa ikemišetša go leta ge Loto a be a diega. Phedišo e be e le kgaufsi, gomme maphelo a Loto le lapa la gagwe a be a le kotsing. (Genesi 19:15, 16) Lega go le bjalo, mabakeng a mantši maphelo ga a be kotsing ge batho ba gapeletšega go leta. Mabakeng ao, dilo e be e ka ba tše di thabišago kudu ge yo mongwe le yo mongwe a be a ithutile go se fele pelo​—gaešita le ge go leta go be go ka ba go bakilwe ke go hloka bokgoni ga motho yo mongwe goba go ba ga gagwe yo a se nago kgahlego. Go feta moo, ge nkabe motho yo mongwe le yo mongwe a be a ithutile mokgwa wa go diriša nako yeo e fetšwago go letilwe ka tsela e holago, go se fele pelo go be go tla ba bonolo kudu. Lepokisi le le lego go letlakala 5 le na le ditšhišinyo tše itšego bakeng sa go dira gore go leta e se ke ya ba mo go kgotlelelegago feela eupša gape e be mo go holago.

Go ka se ke gwa hlokomologwa taba ya gore moya wa go fela pelo o ka bonagatša boemo bja kgopolo bja go ikgantšha, maikwelo a gore motho o bohlokwa kudu gore a ka tlogelwa a letile. Bakeng sa motho le ge e le ofe yo a nago le boemo bjo bjalo bja kgopolo, mantšu a latelago a tšwago Beibeleng a swanelwa ke go elwa hloko: “Mokxotleledi ó phala moipoti.” (Mmoledi 7:8) Boipoti goba boikgantšho ke bofokodi bjo bogolo bja semelo, gomme seema sa Beibele se re: “Morêna ó nyênya baipoti bohle.” (Diema 16:5) Ka baka leo, go ithuta go se fele pelo​—go ithuta go leta​—go ka nyaka gore re itlhahlobišiše re be re hlahlobišiše le ditswalano tša rena le batho bao ba re dikologilego.

Go se Fele Pelo go tla Putswa

Gantši re hwetša go leta go le bonolo kudu ge e ba re kgodišitšwe gore selo seo re se letilego e tloga e le mo go swanetšego gore se diege le gore ruri se tla fihla mafelelong. Tabeng ye, ke mo go botse go naganišiša ka taba ya gore barapedi ka moka ba botegago ba Modimo ba letile go phethagala ga dikholofetšo tša gagwe tše di kgahlišago tšeo di hwetšwago ka Beibeleng. Ka mohlala, re botšwa go psalme yeo e buduletšwego ke Modimo gore: “Baloki e ba beng ba naxa, ba dula mo xo yôna ka mehla le ka mehla.” Kholofetšo ye e ile ya boeletšwa ke moapostola Johane ge a be a re: “E a tl’o xo dula à le xôna xo ya xo ile, ké eo a diraxo tše Modimo a di rataxo.” (Psalme 37:29; 1 Johane 2:17) Go molaleng gore ge e ba re ka kgona go phela ka mo go sa felego, go leta e be e ka se be bothata bjo bogolo. Eupša mo nakong ye ga re phele ka mo go sa felego. Na e tloga e le mo go kwalago go bolela ka bophelo bjo bo sa felego?

Pele o ka araba, gopola gore Modimo o bopile batswadi ba rena ba pele ba e-na le tebelelo ya go  phela ka mo go sa felego. E bile feela ka baka la gore ba ile ba dira sebe moo ba ilego ba lahlegelwa ke tebelelo yeo bakeng sa bona ka noši le bana ba bona​—go akaretša le rena. Lega go le bjalo, kapejana ka morago ga go dira ga bona sebe, Modimo o ile a tsebatša morero wa gagwe wa go fediša mafelelo a go se kwe ga bona. O ile a holofetša go tla ga “peu,” yeo e bilego Jesu Kriste.​—Genesi 3:15; Ba-Roma 5:18.

Taba ya gore rena re le motho ka o tee ka o tee re tla holwa ke phethagalo ya dikholofetšo tša gagwe ke phetho yeo re itirelago yona. Go dira bjalo go tla nyaka go se fele pelo. Bakeng sa go re thuša gore re ithute go se fele pelo ga mohuta wo, Beibele e re kgothaletša gore re naganišiše ka mohlala wa molemi. O bjala peu ya gagwe gomme ga go na se sengwe seo a se dirago ge e se go leta ka go se fele pelo​—a dira seo a ka se kgonago go šireletša dibjalo tša gagwe​—go fihlela ge e e-ba nako ya puno. Ka morago go se fele pelo ga gagwe go a putswa, gomme o bona dienywa tša boitapišo bja gagwe. (Jakobo 5:7) Moapostola Paulo o bolela ka mohlala o mongwe wa go se fele pelo. O re gopotša ka banna le basadi ba botegago ba bogologolo. Ba be ba lebeletše pele go phethagaleng ga merero ya Modimo, eupša ba ile ba swanelwa ke gore ba letele nako ya Modimo e beilwego. Paulo o re kgothaletša gore re ekiše batho ba, “ba ba ruilego dikholofedišo ka tumelo le ka go se fele pelo.”​—Ba-Hebere 6:11, 12, PK.

Ee, go leta ke therešo ya bophelo yeo e ka se kego ya phengwa. Eupša ga se ya swanela go ba mothopo o sa kgaotšego wa kgateletšo. Go bao ba letilego go phethagala ga dikholofetšo tša Modimo, e ka ba mothopo wa lethabo. Ba ka tlatša nako yeo ba e fetšago ba letile ka go hlagolela tswalano ya kgaufsi le Modimo le go dira mediro yeo e bontšhago tumelo ya bona. Le gona ka thapelo, go ithuta le go naganišiša, ba ka hlagolela kgodišego e sa šišinyegego ya gore selo se sengwe le se sengwe seo Modimo a se holofeditšego se tla direga ka nako ya gagwe yeo a e beilego.

[Lepokisi/Diswantšho go letlakala 5]

FOKOTŠA KGATELETŠO YA GO LETA!

Rulaganya dilo pele! Ge e ba o tseba gore o tla swanelwa ke go leta, itokišetše go bala, go ngwala, go loga goba go dira modiro o mongwe o nago le mohola.

Diriša nako yeo go naganišiša, e lego selo seo go bago thata ka mo go oketšegago go se dira lefaseng la rena leo go lona dilo di dirwago ka lebelo.

Bea dilo tšeo di ka balwago kgaufsi le mogala tšeo o ka di dirišago ge o sa letišitšwe; ka metsotso e mehlano goba e lesome, o ka bala matlakala a mmalwa.

Ge le letile le le sehlopha, diriša sebaka, ge e ba e le mo go swanetšego go thoma dipoledišano le ba bangwe le go abelana le bona dikgopolo tše di agago.

Bea pukwana ya go ngwalela dintlha goba taba yeo e ka balwago ka koloing ya gago bakeng sa dinako tša go leta mo go sa letelwago.

Ponya mahlo, iketle goba rapela.

GO LETA KA KATLEGO KUDU KE TABA YA BOEMO BJA KGOPOLO LE YA GO NAGANELWA E SA LE PELE.