Dipotšišo tše Tšwago go Babadi

Seetšeng sa taelo ya Beibele mabapi le go dirišwa gabotse ga madi, Dihlatse tša Jehofa di lebelela bjang mekgwa ya tša kalafo ya go diriša madi a motho ka noši?

Go e na le go phetha feela motheong wa seo motho ka noši a bonago e le se sekaone goba dikeletšo tše dingwe tša tša kalafo, Mokriste yo mongwe le yo mongwe o swanetše go ela hloko kudu seo Beibele e se bolelago. Ke taba e lego magareng ga gagwe le Jehofa.

Jehofa, yo re mo kolotago maphelo a rena, o ile a laela gore madi ga se a swanela go lewa. (Genesi 9:3, 4) Molaong wa ba-Isiraele ba bogologolo, Modimo o ile a lekanyetša go dirišwa ga madi ka gobane a emela bophelo. O laetše ka gore: “Xobane bophelô bya mmele bo mo mading; ôna ke Le neetše xore e bê a xo Le dirêla poêlanyô mo aletareng; ka xobane madi ké ôna a kxônaxo xo dira poêlanyô ka xe a n’e bophelô.” Go thwe’ng ge e ba motho a be a bolaile phoofolo bakeng sa dijo? Modimo o itše: “A thšollê madi a yôna, a a thšeletšê ka mmu.” * (Lefitiko 17:11, 13) Jehofa o ile a bušeletša taelo ye leboelela. (Doiteronomio 12:16, 24; 15:23) Soncino Chumash ya Sejuda e bolela gore: “Madi ga a swanela go bolokwa eupša a swanetše go tšewa e le a sa swanelago bakeng sa go ka šomišwa ka go a tšhollela mmung.” Ga go na mo-Isiraele yo a bego a swanetše go tšea, go boloka le go diriša madi a sephedi se sengwe, seo bophelo bja sona e bego e le bja Modimo.

Tlamo ya go boloka Molao wa Moše e fedile ge Mesia a e-hwa. Lega go le bjalo, pono ya Modimo ya go kgethega ga madi e sa dutše e le bjalo. Ba tutueletšwa ke moya o mokgethwa wa Modimo, baapostola ba ile ba laela Bakriste go ‘ila madi.’ Taelo yeo e be e sa swanela go tšewa gabohwefo. E be e le ya bohlokwa boitshwarong go fo swana le go ila boitshwaro bjo bo gobogilego bja tša botona le botshadi goba bootswa. (Ditiro 15:28, 29; 21:25) Ge go neela ka madi le go tšhela madi go thoma go fetoga selo se tlwaelegilego lekgolong la bo-20 la nywaga, Dihlatse tša Jehofa di ile tša kwešiša gore tiro ye e lwantšhana le Lentšu la Modimo. *

Ka sewelo, ngaka e tla kgothaletša molwetši go ipolokela madi a gagwe ka noši dibeke pele ga go buiwa (preoperative autologous blood donation, goba PAD) bakeng sa gore ge a ka nyakega, e ka tšhela molwetši madi a gagwe ka noši ao a bolokilwego. Lega go le bjalo, go kgoboketšwa mo go bjalo, go boloka le go tšhelwa ga madi go lwantšhana ka go lebanya le seo se boletšwego go Lefitiko le Doiteronomio. Madi ga a swanela go bolokwa; a swanetše go tšhollwa​—bjalo ka  ge eka a bušetšwa go Modimo. Ke therešo gore Molao wa Moše ga o šome gona bjale. Lega go le bjalo, Dihlatse tša Jehofa di hlompha melao ya motheo yeo Modimo a e akareditšego go wona, e bile di ikemišeditše go ‘ila madi.’ Ka gona, ga re neele ka madi e bile ga re boloke madi a rena ao a swanetšego go ‘tšhollwa’ bakeng sa tšhelo ya madi. Tiro yeo e lwantšhana le molao wa Modimo.

Mekgwa e mengwe goba diteko tšeo di akaretšago madi a motho ka noši ga di lwantšhane ka mo go lego molaleng le melao ya motheo ya Modimo yeo e boletšwego. Ka mohlala, Bakriste ba bantši ba dumetše gore a mangwe a madi a bona a ntšhwe bakeng sa go dira diteko goba dinyakišišo, mo e lego gore ka morago ga moo madi ao a lahlwa. Megato e mengwe e raraganego yeo e akaretšago madi a motho le yona e ka dumelelwa.

Ka mohlala, nakong ya megato e mengwe ya go buwa, madi a mangwe a ka fapošwa go tloga mmeleng ka mosepelo o bitšwago go fokotšwa ga disele le dikarolwana tše tiilego mading (hemodilution). Madi ao a šetšego go molwetši a a tswakwa. Ka morago, madi a gagwe ao a sepedišwago ka sedirišwa sa ka ntle ga mmele a bušetšwa go yena, ka gona a batametša tekanyo ya madi kgaufsi le yeo e tlwaelegilego. Ka mo go swanago, madi ao a elelelago ka nthong a ka swarwa le go hlwekišwa e le gore disele tše khwibidu di ka bušetšwa molwetšing; se se bitšwa go šireletša disele. Mosepelong o fapanego, madi a ka išwa motšheneng wo ka lebakanyana o rwalago modiro wo ka tlwaelo o dirwago ke ditho tša mmele (ka mohlala, pelo, maswafo goba dipshio). Ka gona madi ao a lego ka motšheneng a bušetšwa molwetšing. Megatong e mengwe, madi a fapošetšwa ka searoganying (centrifuge) bakeng sa gore dikarolo tšeo di ka senyago goba tšeo di sa šomego gabotse di ka fedišwa. Goba pakane e ka ba go arola motswako o mongwe wa madi le go o diriša go gongwe mmeleng. Gape go na le diteko tše dingwe mo tekanyo e itšego ya madi e ntšhwago bakeng sa go a swaya goba go a hlakantšha le sehlare, mo e lego gore a bušetšwa molwetšing.

Ditaba ka botlalo di ka fapana, e bile mekgwa e mefsa, dikalafo le diteko ka ntle le pelaelo di tla ba gona. Ga se boikarabelo bja rena go hlahlobišiša go fapana mo gongwe le mo gongwe le go dira phetho. Mokriste o swanetše go itirela phetho ya kamoo madi a gagwe a tla swarwago ka gona nakong ya mosepelo wa go buiwa, go dirwa diteko tša tša kalafo goba kalafo ya gona bjale. Pele ga nako, molwetši o swanetše go hwetša ditherešo go ngaka goba setsebi mabapi le seo se ka dirwago ka madi a gagwe nakong ya go buiwa. Ke moka o swanetše go dira phetho go ya kamoo letswalo la gagwe le dumelago ka gona. (Bona lepokisi.)

Bakriste ba swanetše go gopola boineelo bja bona go Modimo le boikarabelo bja ‘go mo rata ka pelo ya bona ka moka, le ka moya wa bona ka moka, le ka matla a bona ka moka, le ka tlhaologanyo ya bona ka moka.’ (Luka 10:27) Ka go fapana le ba bantši mo lefaseng, Dihlatse tša Jehofa di thabela ka mo go phagamego tswalano ya tšona e botse le Modimo. Monei wa Bophelo o kgothaletša bohle gore ba bote madi a tšholotšwego a Jesu. Re a bala: “Yo re bonexo ka Yêna [Jesu Kriste] topollô ka madi a xaxwe, yôna tebalêlô ya dikaroxô ka lehumô la kxauxêlô ya xaxwe.”​—Ba-Efeso 1:7.

[Mengwalo ya ka tlase]

[Lepokisi/Diswantšho go letlakala 31]

DIPOTŠIŠO TŠEO O SWANETŠEGO GO IPOTŠIŠA TŠONA

Ge e ba a mangwe a madi a-ka a fapošetšwa ka ntle ga mmele gomme mosepelo wa šitišwa lebakanyana, na letswalo la-ka le tla ntumelela go lebelela madi ao e sa dutše e le karolo ya-ka, mo e lego gore go ka se nyake gore ‘a tšhollelwe fase’?

Na letswalo la-ka leo le tlwaeditšwego ka Beibele le tla tshwenyega ge e ba nakong ya mogato wa go hlahloba goba wa kalafo, madi a-ka a mangwe a ntšhitšwe, a beakantšwe gomme a bušeditšwe mmeleng?