Ela Hloko Mediro e Makatšago ya Modimo
Ela Hloko Mediro e Makatšago ya Modimo
“Tše Wêna Morêna Modimo wa rena O re diretšexo tšôna ké tše ntši, ké mehlôlô, ké xo re setša. Mo-ka-Wêna xa’yô.”—PSALME 40:5.
1, 2. Re na le bohlatse bofe bja mediro ya Modimo e makatšago, gomme se se swanetše go re tutueletša go dira eng?
GE O bala Beibele, o ka bona gabotse gore Modimo o dirile dilo tše di kgahlišago bakeng sa batho ba gagwe ba bogologolo, Isiraele. (Jošua 3:5; Psalme 106:7, 21, 22) Gaešita le ge Jehofa ga bjale a sa tsene ditaba tša batho gare, re hwetša bohlatse bja mediro ya gagwe e makatšago go re dikologa. Ka gona re na le lebaka la go tlatša mopsalme ge a re: “Morêna, medirô ya xaxo xa se ka boati! O e dirile xohle ka bohlale; lefase le tletše dibopiwa tša xaxo.”—Psalme 104:24; 148:1-5.
2 Ba bantši lehono ba hlokomologa goba ba gana bohlatse bjo bo bjalo bjo bo bonagalago bja mediro ya Mmopi. (Ba-Roma 1:20) Lega go le bjalo, rena re dira gabotse ka go naganišiša ka yona le go dira diphetho tše di tswalanago le boemo bja rena le boikarabelo bja rena pele ga Modiri wa rena. Jobo dikgaolo 38 go ya go 41, ke dithušo tše botse go se, ka gobane Jehofa moo o ile a lebiša tlhokomelo ya Jobo dikarolong tše itšego tša mediro ya Gagwe e makatšago. Ela hloko ditaba tše dingwe tše kwagalago tšeo Modimo a ilego a di tšweletša.
Mediro e Matla le e Makatšago
3. Bjalo ka ge go begilwe go Jobo 38:22, 23, 25-29, Modimo o ile a botšiša ka dilo dife?
3 Ka nako e nngwe, Modimo o ile a botšiša Jobo gore: “Kua matlolóng a leswêla a o kile wa fihla? Dišexo tša difakô a o di bone? Tšôna ke di boloketše mehla ya tlaletšô, mehla ya thlabanô le ya ntwa.” Dikarolong tše dintši tša lefase la rena lehlwa le sefako ke dilo tša ka mehla. Modimo o ile a tšwela pele ka gore: “Ke mang e a thuletšego mafula moela, e a direlago tladi ya legadima tsela? Gore pula e nele le naga ye go sego motho go yona, le naga e tshehla e sa dulwego ke batho. Gore go nošetšwe naga e tshehla le ya lehanata, mabjang a tle a mele. A fa pula e na le tatayo? Gomme e a tswalago marotholodi a phoka ke mang? Meetse a gatsetšego a tšwele mpeng ya mang? Gomme tšhwane ya legodimo e tswetšwe ke mang?”—Jobo 38:22, 23, 25-29, bapiša le PK.
4-6. Ke ka kgopolo efe tsebo ya motho ka lehlwa e sego ya felela?
4 Ba bangwe bao ba phelago lekokong la batho la leema-ema gomme ba swanetše go tšea maeto, ba ka lebelela lehlwa e fo ba feela tšhitišo. Fela, ba bangwe ba bantši kudu ba bona lehlwa e le leo le kgahlišago, le tšweletša lefelo le le kgahlišago kudu marega leo le bulago dibaka tša mediro e kgethegilego. O dutše o nagana ka potšišo ya Modimo, na o na le tsebo e tseneletšego ka lehlwa, gaešita le kamoo le bogegago ka gona? Ee, re tseba kamoo mmoto wa lehlwa o bogegago ka gona, mohlomongwe go tšwa diswantšhong tša lona goba ka gobane re ile ra iponela ka mahlo bontši bja lehlwa. Eupša go thwe’ng ka dikgapetlana tša lehlwa? Na o tseba kamoo di bogegago ka gona, mohlomongwe ka ge o ile wa di hlahloba mothopong wa tšona?
5 Batho ba bangwe ba feditše nywaga-some ba ithuta le go tšea diswantšho tša dikgapetlana tša lehlwa. Kgapetlana e tee ya lehlwa e ka ba le magakabje a lehlwa a phumegago gabonolo a lekgolo ka mehuta e fapa-fapanego ya dibopego tše dibotse. Puku ya Atmosphere e re: “Ke mo go tumilego gore go na le mehuta-huta e fapa-fapanego ya dikgapetlana tša lehlwa, le gona gaešita le ge bo-rathutamahlale ba phegelela gore ga go molao wa tlhago wo o ganetšago gore go be le tše swanago, dikgapetlana tše pedi tšeo di swanago tlwaa ga se tša ka tša hwetšwa le ka mohla. Nyakišišo e nngwe e kgolo e ile ya swarwa ke . . . Wilson A. Bentley, yo a ilego a diriša nywaga e fetago e 40 a hlahloba le go tšea dikgapetlana tša lehlwa diswantšho ka microscope ka ntle le gore le ka mohla a hwetše tše pedi tšeo di bego di swana tlwaa.” Le gona, gaešita le ge e ba ka sewelo tše pedi di be di ka bonagala e le tše di swanago-swani, na seo se be se tla fetoša go makatša ga go fapa-fapana mo gogolo ga dikgapetlana tša lehlwa?
6 Gopola potšišo ya Modimo: “Kua matlolóng a leswêla a o kile wa fihla?” Ba bantši ba nagana ka maru e le matlolo a lehlwa. Na o ka nagana o tsena matlolong a bjalo go yo bala lelokelelo la dikgapetlana tša lehlwa ka mehuta ya tšona e fapa-fapanego e mentši kudu le go ithuta kamoo di bago gona ka gona? Saeklopedia e nngwe ya thutamahlale e re: “Tlhago le mothopo wa di-nucleus tša lehlwa, e lego tšeo di nyakegago bakeng sa go baka go kgahla ga marotholodi a maru ka thempheretšha ya mo e ka bago -40°F (-40°C), ga se tša hlwa di lemogwa gabotse.”—Psalme 147:16, 17; Jesaya 55:9, 10.
7. Tsebo ya batho ka pula ke e tseneletšego le e feletšego gakaaka’ng?
7 Goba go thwe’ng ka pula? Modimo o botšišitše Jobo gore: “A fa pula e na le tatayo? Gomme e a tswalago marotholodi a phoka ke mang?” Saeklopedia yona yeo ya thutamahlale e re: “Ka baka la go raragana ga mesepelo ya lefaufaung le go fapana mo gogolo ga moya-meetse le dikarolwana tša moya, go bonagala go sa kgonege go aga kgopolo-kakanywa e nago le ditaba ka botlalo le e akaretšago ya mokgwa woo maru le go na ga pula di diregago ka wona.” Ka mantšu a bonolo, bo-rathutamahlale ba neile dikgopolo-kakanywa tše di nago le ditaba ka botlalo, eupša ga ba kgone e le ka kgonthe go hlalosa pula ka mo go feletšego. Lega go le bjalo, o a tseba gore pula e bohlokwa e a na, ya nošetša lefase, ya phediša dimela le go dira bophelo gore e be bjo bo kgonegago le bjo bo thabišago.
8. Ke ka baka la’ng mantšu a Paulo a ngwadilwego go Ditiro 14:17 e le a swanetšego?
8 Na ga o dumelelane le phetho yeo moapostola Paulo a ilego a e fihlelela? O ile a kgothaletša batho ba bangwe go bona medirong ye e makatšago bohlatse mabapi le Yo a e dirago. Paulo o boletše ka Jehofa Modimo gore: “[Ga se a] ka a lesa xo ithlatsêla ka xo re sétša ka dilô tše ntši, à re fa dipula dì e-tšwa lexodimong, à hoša dipelo tša rena ka dijô le ka thabô.”—Ditiro 14:17; Psalme 147:8.
9. Mediro ya Modimo e makatšago e bonagatša bjang matla a gagwe a magolo?
9 Ga go pelaelo gore Modiri wa mediro e bjalo e makatšago le e holago o na le bohlale bjo bo sa felego le matla a magolo. Mabapi le matla a gagwe, nagana ka se: Go thwe go ba le dipula tša magadima tše ka bago 45 000 letšatši le lengwe le le lengwe, mo e ka bago dimilione tše 16 ka ngwaga. Se se bolelago gore go na le tše ka bago 2 000 mo motsotsong wona wo. Maru a raraganego a pula e tee ya magadima a otla ka matla a lekanago le a dipomo tša nuclear tše lesome goba go feta moo tšeo di ilego tša thuthupa ka Ntwa ya II ya Lefase. O bona a mangwe a matla ao e le legadima. Ka ntle le go ba leo le boifišago, legadima ge e le gabotse le thuša go tšweletša dibopego tša nitrogen yeo e fihlago mmung, moo dimela di e monyago e le monontšha wa tlhago. Ka gona legadima ke matla a bontšhwago, eupša gape le tliša mehola ya kgonthe.—Psalme 104:14, 15.
O Phetha ka go Re’ng?
10. O be o tla araba bjang dipotšišo tše di lego go Jobo 38:33-38?
10 Ipone o le boemong bja Jobo, o botšišwa ke Modimo Ra-matla-ohle. Mohlomongwe o tla dumela gore batho ba bantši ba lebiša tlhokomelo e nyenyane medirong e makatšago ya Modimo. Jehofa o re botšiša dipotšišo tše re di balago go Jobo 38:33-38 (PK). “A o tseba melao e magodimo a e beetšwego, a goba o ka bea pušo ya ona lefaseng? A o ka hlatlošetša lentšu la gago marung, gore lefula la meetse le go khurumetše? A o ka roma dikgadima tša sepela? a di ka re go wena: Ke rena ba? Ke mang e a beilego bohlale bosong bja maru, e a neilego maru tsebo ya go iphetokanya? Ke mang e a hlalefilego go ka bala maru, le go thenola makuka a legodimo? Ge lerole le tšewa le ela, gomme makokota a mopagana.”
11, 12. Ke dilo dife tše dingwe tšeo di hlatselago gore Modimo ke Modiri wa mediro e makatšago?
11 Re kgomile dintlha tše sego kae feela tšeo Elihu a ilego a hlokomediša Jobo ka tšona gomme ra ela hloko dipotšišo tše dingwe tšeo Jehofa a ilego a nyaka gore Jobo a di arabe “senna.” (Jobo 38:3) Re re “tše dingwe” ka gobane go dikgaolo 38 le 39, Modimo o ile a lebiša tlhokomelo dibopegong tše dingwe tše di lemogegago tša tlholo. Ka mohlala, dihlopha tša dinaledi tša magodimo. Ke mang yo a tsebago melao ya tšona ka moka? (Jobo 38:31-33) Jehofa o ile a lebiša tlhokomelo ya Jobo diphoofolong tše dingwe—tau le legokobu, pudi ya thabeng le pitsi, nare le mpšhe le pere e matla le ntšhu. Ge e le gabotse, Modimo o ile a botšiša Jobo ge e ba e be e le yena a filego diphoofolo tše tše di fapa-fapanego mekgwa ya tšona, a di dumelela go phela le go ata. O ka thabela go ithuta dikgaolo tše, kudu-kudu ge e ba o rata dipere goba diphoofolo tše dingwe.—Psalme 50:10, 11.
12 O ka hlahloba gape Jobo dikgaolo 40 le 41, moo Jehofa a ilego a nyaka gape gore Jobo a arabe dipotšišo tša Modimo mabapi le dibopiwa tše pedi ka mo go kgethegilego. Re kwešiša tše e be e le kubu (Behemothe) e kgolo kudu le ya mmele o thata le kwena (Leviathane) e kgolo ya Nile. E nngwe le e nngwe ya tšona ka tsela ya yona ka noši ke selo se se makatšago sa tlholo seo re swanelago go se ela hloko. Ga bjale anke re bone diphetho tšeo re tlago go di fihlelela.
13. Dipotšišo tša Modimo di bile le mafelelo afe go Jobo, gomme ditaba tše di swanetše go re kgoma bjang?
13 Jobo kgaolo 42 e re bontšha gore dipotšišo tša Modimo go Jobo di bile le mafelelo afe. Mathomong Jobo o be a itšhetša kudu le go šetša ba bangwe. Eupša ka go amogela phošollo e tšwago go Modimo ka dipotšišo, Jobo o ile a fetola boemo bja gagwe bja kgopolo. O ile a ipobola ka gore: “Ke tseba xobane O Mo-kxôna-tšohle; xa xo na se O kaxo rata xo se dira ’me sa Xo palêla. Xe O re; Ké mang eo a širaxo dikêlêlô ka ’polêlô di se naxo thlaoloxanyô—ké nna ke boletšexo kè sa hlaoloxanye mehlôlô ye e mpalêlaxo; ke be ke sa tsebe.” (Jobo 42:2, 3) Ee, ka morago ga go ela hloko mediro ya Modimo, Jobo o ile a bolela gore dilo tše e be e le mehlolo yeo e mo palelago. Ka morago ga go naganišiša ka dimakatšo tše tša tlholo, le rena ka mo go swanago di swanetše go re tutuetša ka bohlale bja Modimo gotee le matla a gagwe. Go fihla bokgoleng bofe? Na ke taba feela ya go fo kgahlišwa ke matla a Jehofa a magolo le bokgoni? Goba na re swanetše go tutueletšega go feta moo?
14. Dafida o ile a arabela bjang medirong ya Modimo e makatšago?
14 Ee, go Psalme 86, re hwetša dipolelo tše di tswalanago le tšeo tše di boletšwego ke Dafida, yoo psalmeng ya pejana a itšego: “Maxodimo a re anexêla boxolo bya Modimo; medirô ya ’atla tša xaxwe e rêtwa ke leratadima. ’Tšatši le akxoletša ’tšatši taba; bošexo bo sêbêlana le bošexo tsebô.” (Psalme 19:1, 2) Eupša Dafida o ile a tšwela pele. Go Psalme 86:10, 11 re bala gore: “Xobane e moxolo ké Wêna Modira-matete; Modimo ké Wêna Ò nnoši. Morêna, nthutê tsela ya xaxo, ke sepelê kè Xo botexetše; pelo ya-ka O e tlêmaxanyê le xo boifa leina la xaxo.” Poifo ya Dafida ya go boifa Mmopi ka baka la mediro ya Gagwe ka moka e makatšago, e be e akaretša tekanyo e swanetšego ya poifo ya borapedi. O ka kgona go kwešiša lebaka la seo. Dafida o be a sa nyake go se kgahliše Yo a kgonago go dira dilo tše tše makatšago. Le rena ga se ra swanela go se mo kgahliše.
15. Ke ka baka la’ng poifo ya Dafida ya borapedi ya go boifa Modimo e be e le e swanetšego?
15 Dafida o swanetše go ba a ile a lemoga gore ka ge Modimo a na le matla a magolo kudu e bile a a laola, a ka a diriša malebana le motho le ge e le mang yo a sa swanelwego ke go amogelwa ke yena. Go batho ba bjalo, seo ga se ditaba tše di kgahlišago. Modimo o ile a botšiša Jobo gore: “Kua matlolóng a leswêla a o kile wa fihla? Dišexo tša difakô a O di bone? Tšôna ke di boloketše mehla ya tlaletšô, mehla ya thlabanô le ya ntwa.” Lehlwa, sefako, pula ya dikgadima, phefo le legadima ka moka di polokelong ya dibetša ya gagwe. Le gona a ke matla a tlhago a magolo ka mo go makatšago gakaakang!—Jobo 38:22, 23.
16, 17. Ke eng seo se bontšhago matla a magolo ao Modimo a nago le ona, gomme o ile a diriša bjang matla a bjalo nakong e fetilego?
16 Mohlomongwe o gopola tše dingwe tša dikotsi tša tikologong tšeo di bakilwego ke e nngwe ya tše—ledimo le legolo, sefako goba mafula. Ka mohlala, go ya bofelong bja ngwaga wa 1999, madimo a magolo a ile a hlasela borwa-bodikela bja Yuropa. A ile a tlaba gaešita le ditsebi tša tša boemo bja leratadima. Diphefo tše matla di ile tša fihla lebelong la dikhilomithara tše 200 ka iri, di rutlolla ditlhaka tše dikete, di wiša dikota tša mohlagase le go menola dilori. Anke o leke go bona se ka leihlo la kgopolo: Madimo ao a ile a tumola ka medu goba a ripa ka bogare dihlare tše e ka bago tše dimilione tše 270, tše 10 000 di le phakeng ya Versailles feela, ka ntle ga Paris. Magae a dimilione a ile a lahlegelwa ke mohlagase. Palo ya bao ba hwilego e be e nyakile go ba ba 100. Tšeo ka moka di diregile ka lebaka le lekopana. A matla a magolo gakaakang!
17 Motho a ka bitša madimo a a sa tlwaelegago gore ke ditiragalo tše di se nago mo di lebišitšwego gona le tše sa laolegego. Lega go le bjalo, go ka diragala eng ge e ba Yo-matla-ohle a ka dira mediro e makatšago ka go diriša matla a bjalo ka tsela e laolegago le yeo e lebišitšwego mo go itšego? O ile a dira selo sa mohuta woo morago kua mehleng ya Aborahama, yo a ithutilego gore Moahlodi wa lefase ka moka o kadile bokgopo bja metse e mebedi, e lego Sodoma le Gomora. Metse yeo e be e gobogile kudu moo e lego gore dillo tša yona di ile tša rotogela go Modimo, yo a ilego a thuša baloki ka moka gore ba phologe metseng yeo e ahlotšwego. Histori e bega gore: “Byale Morêna a nešetša Sodoma le Gomora [metse yeo ya bogologolo] thsêbêla le mollô, di e-tšwa xodimo xo Morêna.” Woo e be e le modiro o makatšago, a šireletša baloki gomme a fediša ba babe bao ba sa holofetšego go fetoga.—Genesi 19:24.
18. Jesaya kgaolo 25 e šupa go dilo dife tše di makatšago?
18 Ka morago, Modimo o ile a ntšha kahlolo malebana le motse wa bogologolo wa Babele, woo e ka bago e le motse wo go bolelwago ka wona go Jesaya kgaolo 25. Modimo o ile a bolela e sa le pele gore motse woo e be e tla ba lešope: “Xobane motse wó O o dirile lešope, meaxô ya dibô O e dirile marakô; mešatê ya ba-ntlê xa e sa le metse, e ka se hlwê e axwa neng le neng.” (Jesaya 25:2) Baeti ba mehleng yeno bao ba etelago lefelo la moo e bego e le Babele ba ka tiišetša gore se se diragetše e le ka kgonthe. Na phedišo ya Babele e bile feela kotsi? Aowa. Go e na le moo, re ka amogela phetho ya Jesaya ya gore: “Morêna, O Modimo wa-ka! Ke a Xo xodiša. Ke rêta leina la xaxo xobane ó dira mehlôlô, tše O di rerilexo kxalê ké therešô, di tiile.”—Jesaya 25:1.
Mediro e Makatšago Nakong e Tlago
19, 20. Re ka letela phethagatšo efe ya Jesaya 25:6-8?
19 Modimo o phethagaditše boporofeta bjo bo lego ka mo godimo nakong e fetilego, gomme o tla gata mogato ka mo go makatšago nakong e tlago. Boemong bjo, moo Jesaya a bolelago ka “mehlôlô” ya Modimo, re hwetša boporofeta bjo bo ka botwago bjo bo sa tlago go phethagatšwa, bjalo ka ge kahlolo ya Babele e ile ya phethagala. Ke ‘mohlolo’ ofe o holofeditšwego? Jesaya 25:6 e re: “Morêna wa mašaba ó dirêla dithšaba ka moka monyanya thabeng yé, monyanya wa makhura, wa dinwewa tše monate, wa dinwewa tše di hlotlilwexo.”
20 Boporofeta bjoo bo tla phethagatšwa e le ka kgonthe lefaseng le lefsa leo Modimo a le holofeditšego leo le lego kgaufsi ka pele ga rena. Ka nako yeo, batho ba tla be ba imolotšwe mathateng ao gona bjale a imelago ba bantši kudu. Ge e le gabotse, boporofeta bjo bo lego go Jesaya 25:7, 8 bo kgonthišetša gore Modimo o tla diriša matla a gagwe a tlholo go dira o mongwe wa mediro e makatšago kudu go feta yohle: “Xomme thabeng yé Morêna ó tlo tloša ’šira le le širilexo ’thšaba tšohle, ’šêla le le bipilexo ba-ntlê bohle. Lehu ó tlo le tloša ka xo sa felexo; Mong ’a bohle Morêna ó tlo phomola mexôkxô mahlong ohle; ’me kxoboxô ya sethšaba s’axwe ó tlo e široša dinaxeng ka moka; xobane Morêna ó r’yalo.” Moapostola Paulo ka morago o ile a tsopola temana yeo gomme a e diriša tabeng ya ge Modimo a bušetša bahu bophelong, a tsoša bahu. Seo e tla ba modiro o makatšago gakaakang!—1 Ba-Korinthe 15:51-54.
21. Ke mediro efe e makatšago yeo Modimo a tlago go e direla bahu?
21 Lebaka le lengwe leo ka lona megokgo ya manyami e tlago go fela ke ka gobane malwetši a batho a mmele a tla be a tlošitšwe. Ge Jesu a be a le lefaseng, o ile a fodiša ba bantši—a dira gore difofu di bone, difoa di kwe le gore digole di sepele. Johane 5:5-9 e bega gore o ile a fodiša monna yo a bego a golofetše ka nywaga e 38. Babogedi ba ile ba nagana gore se e be e le se se tlabago, goba modiro o makatšago. Ruri e be e le wona! Lega go le bjalo, Jesu o ile a ba botša gore selo se sengwe se se tlabago kudu e be e tla ba go tsoša ga gagwe bahu: “Di se kê tša Le tlaba; xobane xo tla lebaka leo bohle ba lexo mabitleng ba tl’o xo kwa Lentšu la Morwa-Modimo ka lôna. Xomme ba tlo tšwa; ba ba dirilexo tše botse ba tlo tsoxa ba phela; ba ba dirilexo tše mpe ba tlo tsoxa ba lahlwa.”—Johane 5:28, 29.
22. Ke ka baka la’ng badiidi le batlaišegi ba ka lebelela pele ka kholofelo?
22 Seo se tla direga e le ka kgonthe ka gobane yo a se holofeditšego ke Jehofa. Kgonthišega gore ge a diriša le go laola ka kelohloko matla a gagwe a magolo a tsošološo, mafelelo e tla ba a makatšago. Psalme 72 e bolela ka seo a tlago go se dira ka Morwa wa gagwe wa Kgoši. Ka nako yeo baloki ba tla ata. Khutšo e tla ata. Modimo o tla namolela badiidi le batlaišegi. O holofetša gore: “Xo tlo ba le mohora wa mabêlê mo naxeng; ’phoxong tša thaba meré ya dienywa e tlo xwaša bo-ka Libanoni [ya bogologolo]; xomme mo metseng batho ba tlo taxa byalo ka dimela tša lefase.”—Psalme 72:16.
23. Mediro e makatšago ya Modimo e swanetše go re tutueletša go dira eng?
23 Ka ntle le pelaelo, re na le lebaka la go ela hloko mediro ka moka e makatšago ya Jehofa—seo a se dirilego nakong e fetilego, seo a se dirago go re dikologa tlholong lehono le seo a holofetšago go se dira bokamosong bjo bo lego kgaufsi. “A xo rêtwê Morêna Modim’a Isiraele, Mo-dira-mehlôlô a nnoši. Xo rêtwê leina la xaxwe la borêna bya neng le neng, dinaxa ka moka di tlalê letaxô la xaxwe. Amene, Amene.” (Psalme 72:18, 19) Seo ka mehla e swanetše go ba sehlogo sa poledišano ya rena ya phišego le ba leloko le ba bangwe. Ee, anke re ‘anegele ba ditšhaba borena bja gagwe, le mehlolo ya gagwe re e anegele ba dilete tšohle.’—Psalme 78:3, 4; 96:3, 4.
O be o tla Araba Bjang?
• Dipotšišo tše di bego di lebišitšwe go Jobo di gatelela bjang moo tsebo ya motho e felelago gona?
• Ke mehlala efe ya mediro ya Modimo e makatšago e bontšhitšwego go Jobo dikgaolo 37-41 yeo e go kgahlišitšego?
• Re swanetše go arabela bjang ka morago ga go ela hloko e mengwe ya mediro e makatšago ya Modimo?
[Dipotšišo tša Thuto]
[Diswantšho go letlakala 10]
O phetha ka go re’ng mabapi le mehuta e fapa-fapanego ya dikgapetlana tša lehlwa le matla a boifišago a legadima?
[Mothopo]
snowcrystals.net
[Diswantšho go letlakala 13]
Anke mediro ya Modimo e makatšago e be karolo ya ka mehla ya poledišano ya gago