Phihlelo

Bophelo bjo bo Humilego Tirelong ya Jehofa

KA GE GO ANEGA RUSSELL KURZEN

Ke belegwe ka September 22, 1907, nywaga e šupago pele ga mehla e tumilego yeo e thomilego ka go phulega ga ntwa ya pele ya lefase. Lapa la gešo le be le humile ka tsela e makatšago kudu. Ka morago ga go kwa ditaba tše sego kae ka histori ya rena, ke nagana gore o tla kgolwa seo.

GO TLOGA e sa le ngwanenyana yo monyenyane, makgolo Kurzen o be a šetše a nyaka therešo ka Modimo. Pele ga ge a ka tsena mahlalagading, o ile a etela dikereke tše mmalwa tše di fapa-fapanego toropong ya gabo e botse ya Spiez, Switzerland. Ka 1887, nywaga ka morago ga ge a nyetšwe, lapa la ga Kurzen le ile la tlatša lephoto la bafaladi bao ba ilego ba goroga United States.

Lapa le ile la dula Ohio, moo mo e ka bago ka ngwaga wa 1900, makgolo a ilego a hwetša lehumo leo a bego a dutše a le tsoma. Le ile la hwetšwa matlakaleng a puku ya Charles Taze Russell ya The Time Is at Hand, ka leleme la se-Jeremane. Kapejana o ile a lemoga gore seo a bego a se bala moo se be se e-na le seetša sa therešo ya Beibele. Gaešita le ge makgolo a be a kgona go bala Seisemane ganyenyane feela, o ile a dira peeletšo ya makasine wa Seisemane wa Morokami. Ka gona o ile a ithuta ditherešo tše di oketšegilego tša Beibele, gomme ka nako e swanago a ithuta leleme la Seisemane. Rakgolo ga se a ka a ba le kgahlego e bjalo ka dilo tša moya yeo mosadi wa gagwe a bilego le yona.

Go bana ba 11 ba makgolo Kurzen, ba babedi ba barwa ba gagwe, John le Adolph ba ile ba thabela lehumo la moya leo makgolo a bego a le hweditše. John e be e le tate gomme o kolobeditšwe ka 1904 kopanong St. Louis, Missouri ya Barutwana ba Beibele bjalo ka ge Dihlatse tša Jehofa di be di tsebja bjalo nakong yeo. Ka ge Barutwana ba Beibele ba bantši ba be ba se na tšhelete e ntši, kopano e ile ya rulaganywa ka nako e tee le  World’s Fair kua St. Louis e le gore ba ka diriša ka mo go holago ditefelo tše di fokoditšwego tša setimela. Ka morago, ka 1907 rangwane Adolph o ile a kolobetšwa kopanong kua Niagara Falls, New York. Tate le rangwane ba ile ba ruta ka mafolofolo seo ba bego ba ithutile sona ka Beibeleng, gomme bobedi bja bona mafelelong e ile ya ba badiredi ba nako e tletšego (ga bjale ba bitšwa babulamadibogo).

Lega go le bjalo, ka nako ya ge ke belegwa ka 1907, lapa la gešo le be le šetše le humile ka dilo tša moya. (Diema 10:​22) Ke be ke sa le ngwana ka 1908 ge batswadi ba-ka, John le Ida ba nkiša kopanong ya “Go ya Phenyong” kua Put-in-Bay, Ohio. Moo Joseph F. Rutherford yoo ka nako yeo e bego e le modiredi wa mosepedi, e be e le modula-setulo wa kopano. Dibeke tše sego kae pejana, o be a le Dalton, Ohio, moo a ilego a etela legae la gešo gomme a nea dipolelo go Barutwana ba Beibele ba lefelong leo.

Go ba gona, ga ke gopole ditiragalo tšeo, eupša ke gopola kopano kua Mountain Lake Park, Maryland ka 1911. Moo nna le kgaetšedi ya-ka yo monyenyane Esther re ilego ra tsebana le Charles Taze Russell, yoo e bego e le molebeledi wa mediro ya lefaseng ka bophara ya boboledi ya Barutwana ba Beibele.

Ka June 28, 1914, letšatši la ge lefase le be le phonkgetšwa ntweng ke polao ya go khukhunetšwa ya kua Sarajevo ya Archduke Ferdinand le mosadi wa gagwe, ke ile ka ba gona kopanong yeo e bego e na le khutšo le lapa la gešo kua Columbus, Ohio. Ga e sa le go tloga nywageng yeo ya pejana, ke bile le tokelo ya go ba gona dikopanong tše dintši tša batho ba Jehofa. Tše dingwe e be e le dipokano tša ba lekgolo goba go iša gona moo. Tše dingwe e be e le dipokano tše kgolo kudu mapatlelong a mangwe a magolo kudu a lefase.

Legae la Gešo Lefelong le Bohlokwa

Go tloga mo e ka bago ka 1908 go ya go 1918, legae la gešo kua Dalton​—leo le lego magareng ga Pittsburgh, Pennsylvania le Cleveland, Ohio​—go be go swarelwa diboka tša phuthego e nyenyane ya Barutwana ba Beibele. Legae la gešo le ile la fetoga lefelo leo go bego go amogelwa baeng ba bantši ba diboledi tša basepedi. Di be di tlema dipere tša tšona le dikoloyana ka morago ga setala gomme di laodiše diphihlelo tše di kgahlišago le ditherešo tše dingwe tša moya go bao ba bego ba bokane. Tšeo e be e le dinako tše di kgothatšago gakaakang!

Tate e be e le morutiši wa sekolo, eupša pelo ya  gagwe e be e le modirong o mogolo wa go ruta, bodiredi bja Bokriste. O ile a kgonthišetša gore o ruta lapa la gagwe ka Jehofa, gomme bošegong bjo bongwe le bjo bongwe re be re rapela gotee re le lapa. Seruthwaneng sa 1919, tate o ile a rekiša pere ya rena le koloyana, gomme ka $175 o ile a reka Ford ya 1914 e le gore a ka fihlelela batho ba oketšegilego modirong wa boboledi. Ka 1919 le 1922 koloi yeo e ile ya iša lapa la gešo dikopanong tše dikgolo tša Barutwana ba Beibele kua Cedar Point, Ohio.

Lapa la gešo ka moka​—mma; tate; Esther; ngwanešo yo monyenyane John le nna​—le bile le karolo modirong wa boboledi wa phatlalatša. Ke gopola gabotse lekga la mathomo mong wa ntlo a mpotšiša potšišo ya Beibele. Ke be ke na le nywaga e ka bago e šupa. Monna o ile a botšiša gore: “Mošemanyana, Haramagedone ke eng?” Ka thušo e nyenyane ya tate, ke ile ka kgona go mo nea karabo ya Beibele.

Go Tsenela Bodiredi bja Nako e Tletšego

Ka 1931 lapa la gešo le bile gona kopanong ya Columbus, Ohio, moo re ilego ra thabišwa ke go ba le karolo go hwetšeng leina le lefsa, Dihlatse tša Jehofa. John o be a thabile kudu moo a ilego a phetha gore nna le yena re swanetše go tsenela modiro wa bobulamadibogo. * Re ile ra dira bjalo, gotee le mma, tate le Esther. A lehumo le lekaakang leo re bego re e-na le lona​—lapa le kopantšwego modirong o thabišago wa go bolela ditaba tše dibotse tša Mmušo wa Modimo! Le ka mohla ga se ka ka ka lapišwa ke go leboga Jehofa bakeng sa ditšhegofatšo tše. Lega go le bjalo, le ge re be re thabile, lethabo le legolo le be le sa re letetše.

Ka February ya 1934, ke ile ka thoma go hlankela ntlong-kgolo ya lefase ya Dihlatse tša Jehofa (e bitšwago Bethele) kua Brooklyn, New York. John o ile a ntlatša moo dibeke tše sego kae ka morago. Re ile ra dula gotee ka phapošing go fihlela a nyala mosadi wa gagwe yo a rategago Jessie ka 1953.

Ka morago ga ge nna le John re ile Bethele, batswadi ba rena ba ile ba amogela dikabelo tša bobulamadibogo dikarolong tše fapa-fapanego tša naga gomme Esther le monna wa gagwe George Read, ba ile ba sepela le bona. Batswadi ba rena ba ile ba tšwela pele ba bula madibogo go fihlela ba fetša tsela ya bona ya lefaseng ka 1963. Esther le monna wa gagwe ba ile ba godiša lapa le lebotse kudu, gomme ke šegofaditšwe ka batlogolo ba bašemane le banenyana bao ke ba ratago kudu.

Mošomo le Bogwera Bethele

John o ile a diriša bokgoni bja gagwe bja thekinolotši go šoma Bethele gomme a šoma gotee le ba bangwe ba bao ba lego Bethele medirong e bjalo ka go tšweletša dikeramafomo tše di swaregago. Dihlatse tša Jehofa tše dikete di ile tša di diriša bodireding bja tšona bja ntlo le ntlo. John gape o ile a thuša go hlama le go aga metšhene ya go phuthela le go ngwala maina dimakasineng tšeo di bego di romelwa go batho bao ba dirilego dipeeletšo.

Ke ile ka thoma tirelo ya-ka ya Bethele moo go tlengwago dipuku. Bao ba bego ba šoma feketoring ka nako yeo e be e le masogana a mangwe ao ga bjale a sa dutšego a hlankela ka mafolofolo Bethele. Masogana a a akaretša Carey Barber le Robert Hatzfeld. Gare ga ba bangwe bao ke ba gopolago ka lerato, eupša e le bao ba šetšego ba hwile ke Nathan Knorr, Karl Klein, Lyman Swingle, Klaus Jensen, Grant Suiter, George Gangas, Orin Hibbard, John Sioras, Robert Payne, Charles Fekel, Benno Burczyk le John Perry. Ba ile ba šoma ka potego nywaga ka go latelana, le ka mohla ba sa belaele goba go letela go “hlatlošwa.” Lega go le bjalo, Bakriste ba bantši ba bao ba tloditšwego ka moya bao ba botegago ka go se kwanantšhe, ba ile ba rwala boikarabelo bjo bogolo ge mokgatlo o dutše o gola. Ba bangwe ba ile ba ba ba hlankela go Sehlopha se Bušago sa Dihlatse tša Jehofa.

Go šoma gotee le bana ba babo rena ba ba nago le boikgafo go ile gwa nthuta thuto e bohlokwa. Medirong ya boiphedišo bašomi ba lefša tšhelete bakeng sa mošomo wa bona. Woo ke moputso wa bona. Go hlankela Bethele go tšweletša ditšhegofatšo tše di humilego tša moya, gomme ke feela banna le basadi ba moya bao ba lebogago meputso e bjalo.​—1 Ba-Korinthe 2:​6-16.

Nathan Knorr, yo a tlilego Bethele e sa le mofsa  yo a lego mahlalagading ka 1923, e be e le molebeledi wa feketori ka bo-1930. O be a sepela feketoring ka mehla gomme a dumediša mošomi yo mongwe le yo mongwe. Rena bao re bego re sa le ba bafsa Bethele re ile ra thabela go kgahlegelwa mo go bjalo ga motho ka noši. Ka 1936 re ile ra amogela motšhene o mofsa wa go gatiša go tšwa Jeremane, gomme ba bangwe ba bana babo rena ba bafsa ba ile ba swara bothata bakeng sa go o lomaganya. Ka gona Ngwanabo rena Knorr o ile a apara diaparo tša mošomo gomme a šoma le bona lebaka la go feta kgwedi go fihlela o šoma.

Ngwanabo rena Knorr e be e le seroto kudu moo ba bangwe ba rena re bego re ka se kgone go šoma mošomo ka mafolofolo bjalo ka ge a dirile. Eupša gape o be a tseba kamoo a ka itapološago ka gona. Gaešita le ka morago ga ge a amogetše bolebeledi bja mošomo wa lefaseng ka bophara wa boboledi wa Dihlatse tša Jehofa ka January 1942, ka dinako tše dingwe o be a bapala baseball le ditho tša lapa la Bethele le barutwana ba sekolo sa boromiwa sa Gilead lefelong la bodulo kgaufsi le South Lansing, New York.

Ka April 1950 lapa la Bethele le ile la khudugela moagong wo o sa tšwago go agwa wa mabato a lesome wa meago ya rena ya bodulo e mene yeo e lego 124 Columbia Heights, Brooklyn, New York. Phapoši ya bojelo e mpsha e ile ya re dumelela ka moka go dula gotee bakeng sa dijo tša rena. Nywageng e ka bago e meraro ya go agwa ga moago wo, re be re sa kgone go ba le lenaneo la rena la borapedi bja mesong. E be e le nako e thabišago gakaakang ge lenaneo leo le be le tšwetšwa pele! Ngwanešo Knorr o ile a nkabela go dula le yena tafoleng ya modula-setulo e le gore nka mo thuša go gopola maina a ditho tše difsa tša lapa la rena. Ke ile ka dula setulong se ka nywaga e 50 bakeng sa borapedi bja mesong le dijo tša sefihlolo. Ke moka, ka August 4, 2000, phapoši yeo ya bojelo e ile ya tswalelwa, gomme ke ile ka abelwa go e nngwe ya diphapoši tša bojelo tšeo di bego di lokišitšwe go yeo e bego e le Towers Hotel.

Ka lebakanyana ka bo-1950, ke ile ka šoma feketoring motšheneng wa Linotype, ke lokišeletša ditlabakelo tša go tlanya tšeo di kopanywago bakeng sa go dira dipampiri e le karolo ya mogato wa go dira dipoleiti tša go gatiša. Woo e be e se mošomo wo ke o ratago, eupša William Peterson, yo e bego e le mohlokomedi wa metšhene o be a le yo botho go nna moo ke ilego ka thabela nako yeo ke e feditšego ke le moo. Ke moka, ka 1960 go ile gwa nyakega baithapi bakeng sa go penta moago o mofsa wo o sa tšwago go agwa kua 107 Columbia Heights. Ke ile ka thabela go neela ditirelo tša-ka tabeng ya go thuša go lokišeletša meago ye e mefsa bakeng sa lapa la rena leo le golago la Bethele.

Kapejana ka morago ga ge go penta moago wa 107 Columbia Heights go fedile, ke ile ka thabišwa kudu ke go abelwa mošomo wa go amogela baeng Bethele. Nywaga e fetilego e 40 yeo ka yona ke hlanketšego ke le moamogela-baeng e be e le e thabišago kudu go swana le e mengwe yeo ke e feditšego ke le Bethele. Go sa šetšwe gore e be e le baeng goba ditho tše difsa tša lapa la Bethele bao ba bego ba etela Bethele, e be e le mo go kgahlišago go naganišiša ka mafelelo a maiteko a rena a kopanego bakeng sa go šomela koketšego ya Mmušo.

Barutwana ba Fišegago ba Beibele

Lapa la rena la Bethele le humile kudu moyeng ka gobane ditho tša lona di rata Beibele. La mathomo ge ke fihla Bethele, ke ile ka botšiša Emma Hamilton yo a bego a šoma e le proofreader gore o badile Beibele ka makga a makae. O arabile ka gore: “Makga a 35 ke moka ka morago ga moo ga se ka hlwa ke sa balela.” Anton Koerber, Mokriste yo mongwe yo a nago le sebete yo a hlanketšego Bethele ka nako e tee le Emma o be a dula a re: “Dula o kgona go fihlelela Beibele gabonolo.”

Ka morago ga lehu la Ngwanabo rena Russell ka 1916, Joseph F. Rutherford o ile a rwala boikarabelo bja mokgatlo bjoo Russell a bego a bo rwele. Rutherford e be e le seboledi sa phatlalatša se matla le seo se nago le phihlelo, yo e bego e le ramolao yo a ilego a emela melato ya Dihlatse tša Jehofa pele ga Kgoro-kgolo ya Tsheko ya United States. Ka morago ga lehu la Rutherford ka 1942, Ngwanabo rena Knorr o ile a tšea maemo a gagwe gomme a šoma ka thata kudu bakeng sa go godiša bokgoni bja gagwe bja go bolela phatlalatša. Ka ge ke be ke dula phapošing e lego kgaufsi le ya gagwe, gantši ke be ke mo kwa a itlwaetša dipolelo tša gagwe leboelela. Ge nako e dutše e tšwela pele, ka go itlwaetša mo go bjalo ka mafolofolo, o ile a ba seboledi se sebotse sa phatlalatša.

 Ka February 1942, Ngwanabo rena Knorr o ile a thuša go hloma lenaneo la go thuša bana babo rena bohle Bethele go kaonefatša bokgoni bja rena bja go ruta le go bolela. Sekolo se ile sa lebiša tlhokomelo go direng nyakišišo ya Beibele le boboledi bja phatlalatša. Mathomong a sona, yo mongwe le yo mongwe wa rena o be a abetšwe go nea dipolelo tše di kopana mabapi le baanegwa ba Beibele. Polelo ya-ka ya mathomo e be e le mabapi le Moše. Ka 1943 sekolo se se swanago se ile sa thongwa diphuthegong tša Dihlatse tša Jehofa, gomme se tšwetše pele go fihla lehono. Bethele go sa dutše go gatelelwa go ba le tsebo ya Beibele le go ba le mehuta e šomago ya go ruta.

Ka February 1943 sehlopha sa mathomo sa sekolo sa boromiwa sa Gilead se ile sa thoma. Ga bjale, sehlopha sa bo-111 sa Gilead se sa tšwa go aloga! Nywageng ya go šoma ga sona e fetago 58, sekolo se tlwaeditše batho ba fetago 7 000 go hlankela e le baromiwa lefaseng ka bophara. Ka mo go kgahlišago, ka 1943 ge sekolo se be se thoma go be go na le Dihlatse tša Jehofa tše fetago 100 000 feela lefaseng ka bophara. Gona bjale, go na le tše fetago 6 000 000 tšeo di tšeago karolo go boleleng ditaba tše dibotse tša Mmušo wa Modimo!

Go Leboga Bohwa Bja-ka bja Moya

Pejana ga go hlongwa ga Gilead, ba bararo ba rena go tšwa Bethele re ile ra abelwa go etela diphuthego United States ka moka. Re ile ra dula letšatši, matšatši a sego kae goba gaešita le beke ka maiteko a go matlafatša diphuthego tše moyeng. Re be re bitšwa bahlanka go bana babo rena, e lego leina leo ka morago le ilego la fetolwa gore e be mohlanka wa tikologo goba molebeledi wa tikologo. Lega go le bjalo, kapejana ka morago ga ge Sekolo sa Gilead se butšwe, ke ile ka kgopelwa gore ke boe gomme ke rute tše dingwe tša dithuto. Ke hlanketše ke le mohlahli wa ka mehla go tloga go sehlopha sa bo-2 go ya go sa bo-5, gape ke ile ka swarela yo mongwe wa bahlahli ba ka mehla gomme ka ruta sehlopha sa bo-14. Ka go kgona go bušeletša le barutwana ditiragalo tše kgolo tša histori ya mehleng yeno tša mokgatlo  wa Jehofa​—tšeo bontši bja tšona nka di bolelago go tšwa phihlelong ya-ka​—go ile gwa ntira gore ke leboge ka mo go tletšego bohwa bja-ka bjo bo humilego bja moya.

Tokelo e nngwe yeo ke e thabetšego go theoša le nywaga ke ya go ba gona dikopanong tša ditšhaba-tšhaba tša batho ba Jehofa. Ka 1963, ke ile ka sepela go dikologa lefase gotee le baemedi ba fetago 500 dikopanong tša “Ditaba tše di Lokilego tša ka mo go sa Felego.” Dikopano tše dingwe tšeo di dirilego histori tšeo ke bilego gona go tšona ke tšeo di ilego tša swarelwa Warsaw, Poland ka 1989; Berlin, Jeremane ka 1990 le Moscow, Russia ka 1993. Kopanong e nngwe le e nngwe ke bile le sebaka sa go kopana le ba bangwe ba bana babo rena le dikgaetšedi bao ba rategago bao ba ilego ba kgotlelela ka nywaga-some ya tlaišo ka tlase ga mmušo wa Nazi, mmušo wa Bokomanisi goba ka bobedi ga tšona. Tšeo e be e le diphihlelo tše di tiišago tumelo gakaakang!

Bophelo bja-ka tirelong ya Jehofa e bile bjo bo humilego e le ka kgonthe! Kabo ya ditšhegofatšo tša moya ga se ya ka ya fela. Gomme, ka go se swane le mahumo a dilo tše di bonagalago, ge re dutše re aba dilo tše tše bohlokwa ke moo lehumo la rena le oketšegago. Ka dinako tše dingwe ke kwa ba bangwe ba re ba duma ge nkabe ba sa godišwa e le Dihlatse tša Jehofa. Ba bolela gore ba nagana gore ba be ba tla tšeela godimo kudu ditherešo tša Beibele ge nkabe ba bile le phihlelo ya bophelo ka ntle ga mokgatlo wa Modimo.

Ka mehla ke a tshwenyega ge ke e-kwa bafsa ba bolela dilo tše bjalo ka gobane ba re ga go kaone go godišwa ka tsebo ya ditsela tša Jehofa. Lega go le bjalo, nagana ka mekgwa ka moka e mebe le go nagana mo go gobogilego moo batho ba swanelwago ke go go tlogela ge ba hwetša therešo ya Beibele ka morago bophelong bja bona. Ka mehla ke be ke dula ke thabela ka mo go tseneletšego gore batswadi ba-ka ba godišeditše bana ba bona ba bararo tseleng ya go loka. John o ile a dula e le mohlanka yo a botegago wa Jehofa go fihlela lehung la gagwe ka July 1980, gomme go fihla le lehono Esther e sa dutše e le Hlatse e botegago.

Ke lebelela morago ka kgahlego ditswalanong tše botse tšeo ke di thabetšego le bana babo rena le dikgaetšedi ba Bakriste bao ba botegago. Ga bjale ke bile le nywaga e fetago 67 e kgahlišago Bethele. Gaešita le ge ke sa ka ka nyala, ke na le barwa le barwedi ba bantši ba moya, gotee le ditlogolo tša moya. Gomme ke thabela go nagana ka ditho ka moka tše difsa tša lapa la lefaseng ka bophara la moya tšeo ke sa tlogo kopana le tšona, se sengwe le se sengwe se bohlokwa. Mantšu a ke a therešo gakaakang: “Tšhegofatšo ya Jehofa e a humiša”!​—Diema 10:​22, PK.

[Mengwalo ya ka tlase]

[Seswantšho go letlakala 20]

Go tloga ka go le letshadi go ya ka go le letona: tate le ngwanešo John diropeng tša gagwe, Esther, nna le mma

[Seswantšho go letlakala 23]

Ke ruta sehlopha sa Gilead ka 1945

Ka godimo go le letona: Bahlahli ba sekolo sa Gilead Eduardo Keller, Fred Franz, nna le Albert Schroeder

[Caption on page 24]

Ke naganišiša ka bophelo bja-ka bjo bo humilego tirelong ya Jehofa