Go Holwa ke Botho bjo Lerato bja Jehofa

“Yo bohlale ké mang wa xo šetša tšôna-tšé, a lemoxa botho [“botho bjo lerato”, NW] bya Morêna?”—PSALME 107:43.

1. Polelwana “botho bjo lerato” e dirišitšwe neng la mathomo ka Beibeleng, gomme ke dipotšišo dife mabapi le seka se tšeo re tlago go di ahla-ahla?

NYWAGA e ka bago 4 000 e fetilego, motlogolo wa Aborahama e lego Loto o ile a bolela ka Jehofa gore: “O godiša botho bjo lerato bja gago.” (Genesi 19:​19, NW) Le ke lekga la mathomo moo polelwana “botho bjo lerato” e tšwelelago ka Beibeleng. Jakobo, Naomi, Dafida le bahlanka ba bangwe ba Modimo le bona ba boletše ka seka se sa Jehofa. (Genesi 32:​10, NW; Ruthe 1:8; 2 Samuele 2:6) Ge e le gabotse, lentšu le la Sehebere le tšwelela ka makga a ka bago a 250 mongwalong wa mathomong wa Mangwalo a Sehebere. Eupša botho bjo lerato bja Jehofa ke’ng? Bo ile bja bontšhwa go bomang nakong e fetilego? Gomme bo re hola bjang lehono?

2. Ke ka baka la’ng go le thata go hlalosa lentšu la Sehebere leo le fetoletšwego e le “botho bjo lerato,” gomme ke phetolelo efe e nngwe e swanago le lona e nepagetšego?

² Ka Mangwalong, “botho bjo lerato” ke phetolelo ya lentšu la Sehebere leo le humilego kudu ka tlhaloso mo e lego gore maleme a mantši ga a na lentšu le tee leo le hlalosago tlwa mogopolo wa lona o feletšego. Ka gona, diphetolelo tše bjalo ka “lerato,” “kgaugelo” le “potego” ga di hlalose ka go nepagala le ka mo go tletšego tlhaloso ya lona e nabilego. Lega go le bjalo, Theological Wordbook of the Old Testament e re phetolelo yeo e kwešišegago kudu e lego “botho bjo lerato” ga “e kgole kudu le kwešišo e feletšego ya lentšu.” New World Translation of the Holy ScripturesWith References e bontšha gabotse “lerato le le botegago ka mo go sa kwanantšhego” e le phetolelo e nngwe ya lentšu la Sehebere leo le fetoletšwego e le “botho bjo lerato.”Ekisodo 15:​13; Psalme 5:7; mongwalo wa ka tlase wa NW.

Bo Fapane le Lerato le Potego e sa Kwanantšhego

3. Botho bjo lerato bo fapana bjang le lerato?

³ Botho bjo lerato goba lerato le le botegago ka mo go sa kwanantšhego, le tswalane kgaufsi le dika tša lerato le potego e sa kwanantšhego. Lega go le bjalo, bo fapana le tšona ka ditsela tše bohlokwa. Ela hloko kamoo botho bjo lerato le lerato di fapanago ka gona. Lerato le ka dirišwa go dilo le go dikgopolo. Beibele e bolela ka go ‘rata beine le oli’ le ‘go rata bohlale.’ (Diema 21:​17, PK; 29:3) Eupša botho bjo lerato bo mabapi le batho, e sego dikgopolo goba dilo tše di sa phelego. Ka mohlala, go akaretšwa batho go Ekisodo 20:6 ge e bolela ka Jehofa gore o “dira ka botho xo iša melokong e sekete.”

4. Botho bjo lerato bo fapana bjang le potego e sa kwanantšhego?

⁴ Lentšu la Sehebere leo le fetoletšwego e le “botho bjo lerato” le lona le na le tlhaloso e nabilego go feta polelwana “potego e sa kwanantšhego.” Malemeng a mangwe, “potego e sa kwanantšhego” e dirišwa gantši go tsela yeo mohlanka a swanetšego go itshwara ka yona go yo a mo phagametšego. Eupša bjalo ka ge monyakišiši yo mongwe a bolela, go ya ka pono ya Beibele, botho bjo lerato “gantši bo šupa ka go lebanya lehlakore le le fapanego la tswalano: yo a phagamego o botegela mohlanka ka go se kwanantšhe.” Ka gona, kgoši Dafida o be a ka lopa Jehofa ka gore: “Ntebêlêlê nna mohlanka w’axo ’fahloxô sa xaxo sè sile; mphološê ka botho bya xaxo.” (Psalme 31:​16) Jehofa yo matla, o kgopelwa gore a bontšhe botho bjo lerato goba lerato leo le botegago ka go se kwanantšhe go mohloki, Dafida. Ka ge bahloki ba se na taolo go bao ba lego matla, botho bjo lerato bjo  bo bontšhwago boemong bjo bjalo bo dirwa ka go rata, e sego ka go gapeletšwa.

5. (a) Ke dika dife tša botho bjo lerato bja Modimo tšeo di gatelelwago ka Lentšung la gagwe? (b) Ke dipontšho dife tša botho bjo lerato bja Jehofa tšeo re tlago go di ahla-ahla?

⁵ Mopsalme o botšišitše gore: “Yo bohlale ké mang wa xo šetša tšôna-tšé, a lemoxa botho bya Morêna?” (Psalme 107:​43) Botho bjo lerato bja Jehofa bo ka feleletša ka phološo le polokego. (Psalme 6:4; 119:​88, 159) Ke tšhireletšo le setlabakelo seo se tlišago kimollo mathateng. (Psalme 31:​16, 21; 40:​11; 143:​12) Ka baka la seka se, go tšwa sebeng go a kgonega. (Psalme 25:7) Ka go ahla-ahla dipego tše itšego tša Mangwalo le go ela hloko ditemana tše dingwe tša Beibele, re tla bona gore botho bjo lerato bja Jehofa bo (1) bontšhwa ka ditiro tše itšego gomme (2) bo thabelwa ke bahlanka ba gagwe ba ba botegago.

PhološoPontšho ya Botho bjo Lerato

6, 7. (a) Jehofa o godišitše bjang botho bja gagwe bjo lerato tabeng ya Loto? (b) Ke neng moo Loto a ilego a bolela ka botho bjo lerato bja Jehofa?

⁶ Mohlomongwe tsela e kaone ya go kwešiša bogolo bja botho bjo lerato bja Jehofa ke go ahla-ahla dipego tša Mangwalo tšeo di akaretšago seka se. Go Genesi 14:​1-16, re hwetša gore Loto e lego motlogolo wa Aborahama, o ile a thopša ke madira a manaba. Eupša Aborahama o ile a phološa Loto. Bophelo bja Loto bo ile bja ba kotsing gape ge Jehofa a be a phetha ka go fediša motse o kgopo wa Sodoma, moo Loto le lapa la gagwe ba bego ba dula gona.Genesi 18:​20-22; 19:​12, 13.

 ⁷ Pejana ga phedišo ya Sodoma, barongwa ba Jehofa ba ile ba šireletša Loto le ba lapa la gagwe go tšwa ka motseng. Ka nako yeo, Loto o itše: “Mohlanka wa xaxo ò bone Ò mo lebeletše ka botho, Ò ntira ka kxauxêlô e kxolo xore O phološê môya wa-ka.” (Genesi 19:​16, 19) Ka mantšu a, Loto o be a dumela gore Jehofa o bontšhitše botho bjo lerato bja moswana-noši ka go mo phološa. Tabeng ye, botho bjo lerato bja Modimo bo bontšhitšwe ka phološo le ka polokego.—2 Petro 2:7.

Botho bjo Lerato bja Jehofa le Tlhahlo ya Gagwe

8, 9. (a) Thomo ya mohlanka wa Aborahama e be e le efe? (b) Ke ka baka la’ng mohlanka a ile a rapelela botho bjo lerato bja Modimo, gomme go ile gwa direga’ng ge a be a dutše a rapela?

⁸ Go Genesi kgaolo ya 24 re bala ka pontšho e nngwe ya botho bjo lerato bja Modimo, goba lerato leo le botegago ka mo go sa kwanantšhego. Pego e bolela gore Aborahama o ile a laela mohlanka wa gagwe go ya nageng ya ba leloko la gabo Aborahama go ya go hweletša morwa wa gagwe Isaka mosadi. (Ditemana 2-4) Thomo e be e le e thata, eupša mohlanka o be a kgonthišeditšwe gore morongwa wa Jehofa o be a tla mo hlahla. (Temana 7) Mafelelong mohlanka o ile a fihla sedibeng ka ntle ga ‘motse wa Nahoro’ (e ka ba Harane goba lefelong la kgaufsi le yona) nakong ya ge basadi ba be ba batamela go tlo ga meetse. (Ditemana 10, 11) Ge a bona basadi ba batamela, o ile a tseba gore nako ya bohlokwa ya thomo ya gagwe e be e fihlile. Eupša o be a ka kgona bjang go kgetha mosadi yo a swanetšego?

⁹ Ka go lemoga gore o be a nyaka thušo e tšwago go Modimo, mohlanka wa Aborahama o ile a rapela ka gore: “Morêna Modimo wa Aborahama mong wa-ka, lehono a k’O ntirê wa mahlatse, a bê xo dira Aborahama mong wa-ka ka kxauxêlô [“botho bjo lerato,” NW].” (Temana 12) Jehofa o be a tla bontšha bjang botho bja gagwe bjo lerato? Mohlanka o ile a kgopela leswao la go lebanya leo a bego a tla tseba ka lona kgarebe yeo Modimo a bego a e kgethile. (Ditemana 13, 14) Mosadi yo mongwe o ile a dira ka go lebanya seo a bego a se kgopetše go Jehofa. Ka go rialo, go bile bjalo ka ge eka kgarebe e kwele thapelo ya mohlanka! (Ditemana 15-20) Mohlanka a maketše o ile “a mo akamalêla à ikhomoletše.” Lega go le bjalo, dintlha tše dingwe tše bohlokwa di be di swanetše go kwešišwa. Na mosadi yo a bogegago e be e le yo mongwe wa ba leloko la Aborahama? Gomme na o be a se a tšwa a nyalwa? Ka gona mohlanka o ile a dula “à ikhomoletše, xore a tsebê xe Morêna a šexofaditše leêtô la xaxwe, xoba xa xo byalo.”—Ditemana 16, 21.

10. Ke ka baka la’ng mohlanka wa Aborahama a ile a phetha ka gore Jehofa o bontšhitše botho bjo lerato go mong wa gagwe?

¹⁰ Kapejana ka morago ga moo, kgarebe e ile ya itšweletša e le “morwedi wa Bethuele morwa wa Milika moxatš’a [ngwanabo Aborahama] Nahoro.” (Genesi 11:​26; 24:​24) Ka yona nako yeo mohlanka o ile a lemoga gore Jehofa o arabile thapelo ya gagwe. A fentše, o ile a khunama gomme a re: “Morêna Modimo wa Aborahama mong wa-ka a a tumišwê xobane xa a ka a hlokiša mong wa-ka kxauxêlo [“botho bjo lerato,” NW] le xo mmôtêxêla; ’me nna ó nthsepedišitše tseleng, ka fihla fá ngwakong wa bana ba bô-mong wa-ka.” (Temana 27) Ka go nea tlhahlo, Modimo o bontšhitše botho bjo lerato go mong wa mohlanka e lego Aborahama.

Botho bjo Lerato bja Modimo bo Tliša Kimologo le Tšhireletšo

11, 12. (a) Ke ka tlase ga diteko dife moo Josefa a ilego a thabela botho bjo lerato bja Jehofa? (b) Botho bjo lerato bja Modimo bo ile bja bontšhwa bjang tabeng ya Josefa?

¹¹ Se se latelago, anke re ahla-ahleng Genesi kgaolo 39. E bolela ka setlogo-tlogolwana sa Aborahama e lego Josefa, yo a ilego a rekišetšwa bohlankeng kua Egipita. Lega go le bjalo, “Morêna  ó be a na le Josefa.” (Ditemana 1, 2) Ge e le gabotse, gaešita le mong wa Josefa wa mo-Egipita e lego Potifara, o ile a phetha ka gore Jehofa o be a na le Josefa. (Temana 3) Lega go le bjalo, Josefa o ile a lebeletšana le teko e kgolo kudu. O ile a latofatšwa ka maaka a gore o gobošitše mosadi wa Potifara ka tša botona le botshadi gomme o ile a golegwa. (Ditemana 7-20) E bile ka “kxolexong” moo ba ilego “ba tsenya maoto a gagwe ditshiping, ba tlema mmele wa gagwe ka diketane.”—Genesi 40:​15; Psalme 105:​18, PK.

¹² Ke eng seo se ilego sa direga phihlelong yeo e lekago kudu? “Jehofa o be a na le Josefa, a mo dira ka botho.” (Temana 21a, PK) Tiro e itšego ya botho bjo lerato e ile ya thoma tatelano ya ditiragalo tšeo ka moragonyana di ilego tša lebiša go imolleng Josefa mathateng ao a bego a lebeletšane le ona. Jehofa o ile a dira gore ‘moloti wa kgolego a dire Josefa ka botho.’ (Temana 21b) Ka baka la seo, molaodi o ile a abela Josefa maemo a boikarabelo. (Temana 22) Se se latetšego, Josefa o ile a kopana le monna yo mafelelong a ilego a dira gore Farao e lego mmuši wa Egipita a mo lemoge. (Genesi 40:​1-4, 9-15; 41:​9-14) Mafelelong, kgoši e ile ya hlatlošetša Josefa boemong bja go ba mmuši wa bobedi wa Egipita, e lego seo se ilego sa feleletša ka go dira ga gagwe modiro o phološago bophelo nageng e wetšwego ke tlala ya Egipita. (Genesi 41:​37-55) Tlaišego ya Josefa e thomile ge a be a e-na le nywaga e 17 gomme ya tšwela pele ka nywaga ya ka godimo ga e lesome-pedi! (Genesi 37:​2, 4;  41:​46) Eupša nywageng yeo ka moka ya kgateletšego le tlaišego, Jehofa Modimo o ile a bontšha botho bja gagwe bjo lerato go Josefa ka go mo šireletša masetla-pelong ka moka le ka go mmolokela gore a kgathe tema ya moswana-noši go phethagatšeng morero wa Modimo.

Botho bjo Lerato bja Modimo ga bo Palelwe le ka Mohla

13. (a) Ke dipontšho dife tša botho bjo lerato bja Jehofa tšeo di hwetšwago go Psalme 136? (b) Botho bjo lerato ge e le gabotse ke eng?

¹³ Jehofa o bontšhitše gantši botho bja gagwe bjo lerato go ba-Isiraele e le batho. Psalme 136 e bolela gore ka botho bja gagwe bjo lerato, o ile a ba phološa (Ditemana 10-15), a ba hlahla (Temana 16) le go ba šireletša. (Ditemana 17-20) Le gona Modimo o bontšhitše botho bja gagwe bjo lerato go batho ka o tee ka o tee. Motho yo a bontšhago botho bjo lerato go magagabo o dira bjalo ka mediro ya go ithapa ka maikemišetšo a go kgotsofatša senyakwa se bohlokwa. Mabapi le botho bjo lerato, puku e nngwe ya ditšhupetšo ya Beibele e re: “Ke tiro yeo e bolokago goba e thekgago bophelo. Ke go tsena ditaba gare legatong la motho yo a tlaišwago ke mathata goba kgateletšego.” Seithuti se sengwe se go hlalosa e le “lerato le le fetoletšwego go mediro.”

14, 15. Ke ka baka la’ng re ka kgodišega gore Loto e be e le mohlanka yo a amogelegago wa Modimo?

¹⁴ Dipego tša Genesi tšeo re di hlahlobilego di re bontšha gore Jehofa le ka mohla ga a palelwe ke go bontšha botho bjo lerato go bao ba mo ratago. Loto, Aborahama le Josefa ba ile ba phela ka tlase ga maemo a fapa-fapanego gomme ba lebeletšana le diteko tšeo di bego di tloga di sa swane. E be e le batho ba sa phethagalago, eupša e be e le bahlanka ba Jehofa ba ba swanelegago, gomme ba be ba nyaka thušo ya Modimo. Re ka homotšwa ke go tseba gore Tatago rena yo lerato wa legodimong o bontšha botho bjo lerato go batho ba bjalo.

¹⁵ Loto o ile a dira diphetho tše e sego tša bohlale tšeo di ilego tša mo lebiša mathateng. (Genesi 13:​12, 13; 14:​11, 12) Lega go le bjalo, le yena o ile a bontšha dika tšeo di retwago. Ge barongwa ba babedi ba Modimo ba goroga Sodoma, Loto o ile a ba amogela. (Genesi 19:​1-3) Ka tumelo o ile a lemoša bakgonyana ba gagwe ka tshenyo e bego e le kgaufsi ya Sodoma. (Genesi 19:​14) Pono ya Modimo ka Loto e hwetšwa go 2 Petro 2:​7-9, moo re balago gore: “[Jehofa] a phonyokxiša Loto moloki, e a bexo a tenexile ka mekxwa ya dithšila ya dilaloxi tšeo. Xobane motho eo wa moloki ó lle pelo mola a axile le bôná, a hlwa à bôná à e-kwa xe ba senya molaô ka mediro ya bôná. Ké mo xo bônalaxo xore Modimo, ba ba mmoifaxo ó ba hlakodiša melekong.” Ee, Loto e be e le monna wa go loka, gomme mantšu a lego mo, a bolela gore e be e le motho yo a ineetšego go Modimo. Ka go swana le yena, re thabela botho bjo lerato bja Modimo ge re dutše re tšea karolo ‘medirong e mekgethwa ya boitshwaro le medirong ya boineelo go Modimo.’—2 Petro 3:​11, 12, NW.

16. Beibele e bolela ka mantšu afe a kgahlišago ka Aborahama le Josefa?

¹⁶ Pego e lego go Genesi kgaolo 24 e bontšha gabotse tswalano ya kgaufsi ya Aborahama le Jehofa. Temana ya mathomo e bolela gore “Morêna ó be a mo šexofaditše dilong ka moka.” Mohlanka wa Aborahama o ile a bitša Jehofa gore ke “Modimo wa Aborahama mong wa-ka.” (Ditemana 12, 27) Gomme morutiwa Jakobo o bolela gore Aborahama o ile a “lokafatšwa ka mediro” gomme “a bitšwa mogwera wa Modimo.” (Jakobo 2:​21-23, PK) Ke selo se se swanago ka Josefa. Tswalano ya kgaufsi magareng ga Jehofa le Josefa e gatelelwa lengwalong ka moka la Genesi kgaolo 39. (Ditemana 2, 3, 21, 23) Go feta moo, morutiwa Stefano o boletše mabapi le Josefa gore: ‘Modimo o be a e-na le yena.’—Ditiro 7:9.

17. Re ka ithuta eng go tšwa mehlaleng ya Loto, Aborahama le Josefa?

¹⁷ Batho bao ba ilego ba thabela botho bjo lerato bja Modimo bao re sa tšwago go bolela ka bona e be e le batho bao ba bego ba e-na le tswalano e botse le Jehofa Modimo gomme ba ile ba phethagatša morero wa Modimo ka ditsela tše di fapa-fapanego. Ba ile ba lebeletšana le mapheko ao ba bego ba ka se a fenye ka bobona. Go phološwa ga bophelo bja Loto, go tšwetšwa pele ga lešika la lapa la Aborahama le go šireletšwa ga tema ya Josefa di be di le kotsing. Ke Jehofa feela yo a bego a ka kgotsofatša dinyakwa tša banna ba bao ba boifago Modimo, gomme o ile a dira sona seo ka go tsena ditaba gare ka ditiro tša botho bjo lerato. Ge e ba re tla thabela botho bjo lerato bja Jehofa Modimo ka mo go sa felego, le rena re swanetše go ba le tswalano ya kgaufsi ya motho ka noši le yena gomme re swanetše go tšwela pele re dira thato ya gagwe.—Esera 7:​28; Psalme 18:50.

 Bahlanka ba Modimo ba a Ratwa

18. Ditemana tše di fapa-fapanego tša Beibele di bontšha’ng mabapi le botho bjo lerato bja Jehofa?

¹⁸ Botho bjo lerato bja Jehofa “bo tletše lefase,” gomme re leboga gakaakang seka se sa Modimo! (Psalme 119:​64) Re arabela ka pelo ka moka kopelong ye ya mopsalme: “Bôná-bao a ba leboxê Morêna botho le mehlôlô, a xo e dira xo bana ba batho.” (Psalme 107:​8, 15, 21, 31) Re thabela gore Jehofa o katološetša botho bja gagwe bjo lerato go bahlanka ba gagwe ba amogelegagoe ka ba e le motho ka o tee ka o tee goba e le sehlopha. Moporofeta Daniele o ile a bolela ka Jehofa thapelong e le “Modimo e moxolo e a thšabêxaxo! Ba ba Xo rataxo, le ba ba yaxo ka melaô ya xaxo O dula Ò ba botexetše ka kwanô le ka kxauxêlô.” (Daniele 9:4) Kgoši Dafida o rapetše ka gore: “Botho bya xaxo nama nabyô’ xo ba ba Xo tsebaxo.” (Psalme 36:​10) Re leboga gakaakang gore Jehofa o bontšha botho bja gagwe bjo lerato go bahlanka ba gagwe!—1 Dikxoši 8:​23; 1 Koronika 17:13.

19. Re tla ahla-ahla dipotšišo dife sehlogong se se latelago?

¹⁹ Ka kgonthe, re le batho ba Jehofa re a ratwa! Go tlaleletša go holweng ke lerato la Modimo leo le bontšhwago batho ka kakaretšo, re thabela ditšhegofatšo tše kgethegilego tšeo di tšwago bothong bjo lerato bja Tatago rena wa legodimong goba lerato leo le sa kwanantšhego. (Johane 3:​16) Seka se se sebotse sa Jehofa se re hola ka mo go kgethegilego nakong yeo re se nyakago. (Psalme 36:7) Eupša re ka ekiša bjang botho bjo lerato bja Jehofa Modimo? Na re le motho ka o tee ka o tee re bonagatša seka se sa moswana-noši? Dipotšišo tše le tše dingwe tšeo di swanago le tšona di tla ahla-ahlwa sehlogong se se latelago.

Na o a Gopola?

• Ke phetolelo efe e nngwe e swanago ka Mangwalong ya “botho bjo lerato”?

• Botho bjo lerato bo fapana bjang le lerato le potego e sa kwanantšhego?

• Jehofa o bontšhitše botho bjo lerato ka ditsela dife go Loto, Aborahama le Josefa?

• Ke kgonthišetšo efe yeo re ka bago le yona ka dipontšho tša nakong e fetilego tša Jehofa tša botho bjo lerato?

[Dipotšišo tša Thuto]

[Seswantšho go letlakala 13]

Na o tseba kamoo Modimo a ilego a bontšha botho bjo lerato go Loto?

[Diswantšho go letlakala 15]

Jehofa o ile a hlahla mohlanka wa Aborahama ka botho bja gagwe bjo lerato

[Diswantšho go letlakala 16]

Jehofa o ile a bontšha botho bjo lerato ka go šireletša Josefa