Bakriste ba Rapela ka Moya le ka Therešo
Bakriste ba Rapela ka Moya le ka Therešo
“Modimo ké Môya; xomme ba ba Mo rapêlaxo ba tlo Mo rapêla ka môya le ka xo rereša.”—JOHANE 4:24.
1. Ke borapedi bja mohuta ofe bjo bo kgahlišago Modimo?
MORWA yo a tswetšwego a nnoši wa Jehofa e lego Jesu Kriste, o ile a bontšha gabotse borapedi bjo bo kgahlišago Tatagwe wa legodimong. Ge a be a nea bohlatse bjo bo ruthetšago pelo go mosadi wa Mosamaria sedibeng kgaufsi le motse wa Sikara, Jesu o itše: “Lena Le rapêla se Le sa se tsebexo, Rena re rapêla se re se tsebaxo; xobane phološô e tšwa xo Ba-Juda. Fêla, xo tla lebaka, le byale ké lôna, leo barapedi ba makxonthe ba tl’o xo rapêla Tate ka Môya le ka therešô. Le xòna Tate ó nyaka ba ba Mo rapêlaxo ka mokxwa woo. Modimo ké Môya; xomme ba ba Mo rapêlaxo ba tlo Mo rapêla ka môya le ka xo rereša.” (Johane 4:22-24) Re swanetše go kwešiša bjang mantšu ao?
2. Ba-Samaria ba be ba theile borapedi bja bona go eng?
2 Ba-Samaria ba be ba na le dikgopolo tše di fošagetšego tša bodumedi. Ba be ba amogela feela dipuku tše hlano tša mathomo tša Mangwalo a Makgethwa e le tšona tše di buduletšwegogomme tšona dipuku tšeo tše di bego di le ka phetolelo ya bona, ba be ba di bitša Pentateuch ya ba-Samaria. Gaešita le ge ba-Samaria ba be ba sa tsebe Modimo gabotse, ba-Juda ba be ba neilwe tsebo ya Mangwalo. (Ba-Roma 3:1, 2) Go be go kgonega go ba-Juda ba botegago le ba bangwe gore ba thabele go amogelwa ke Jehofa. Eupša se se be se tla nyaka’ng go bona?
3. Go nyakega’ng e le gore re rapele Modimo “ka môya le ka xo rereša?”
3 Ke’ng seo ba-Juda, ba-Samaria le batho ba bangwe bao ba phetšego kgale ba bego ba swanetše go se dira e le gore ba kgahliše Jehofa? Ba be ba swanetše go mo rapela “ka môya le ka xo rereša.” Le rena re swanetše go dira bjalo. Gaešita le ge tirelo ya rena go Modimo e swanetše go ba e tletšego phišego goba e mafolofolo, gomme e tutuetšwe ke pelo e tletšego lerato le tumelo, go rapela Modimo ka moya ka mo go kgethegilego go nyaka gore re be le moya wa gagwe o mokgethwa gomme re itumelele gore re hlahlwe ke wona. Ka go ithuta le go diriša Lentšu la Modimo, tshekamelo ya rena ya go nagana e swanetše go sepedišana le ya gagwe. (1 Ba-Korinthe 2:8-12) Gore borapedi bja rena bo amogelwe ke Jehofa, le bjona bo swanetše gore bo neelwe go yena ka therešo. Bo swanetše go dumelelana le seo Lentšu la Modimo, Beibele le se utollago ka yena le merero ya gagwe.
Therešo e ka Hwetšwa
4. Ba bangwe ba lebelela bjang therešo?
4 Barutwana ba bangwe ba filosofi ba tšweleditše kgopolo ya gore batho ba ka se kgone go ba le therešo e feletšego. Ge e le gabotse, mongwadi wa mo-Sweden e lego Alf Ahlberg o ngwadile gore: “Bontši bja dipotšišo tša filosofi di ka mokgwa wo e lego gore ga go kgonege go neelana ka karabo e nepagetšego ya tšona.” Gaešita le ge ba bangwe ba bolela gore go na le therešo feela e nyakilego e feletše, na se se bjalo e le ka kgonthe? E sego go ya ka Jesu Kriste.
5. Ke ka baka la’ng Jesu a tlile lefaseng?
5 Anke re inaganeng re le babogedi ba tiragalo e latelago: Ke mathomong a ngwaga wa 33 C.E., gomme Jesu o eme pele ga Mmušiši wa Roma, Pontio Pilato. Jesu o botša Pilato gore: “Ké se ke se tswáletšwexo; ke tletše sôna lefaseng xore ke bê hlatse ya therešô.” Pilato o a botšiša: “Therešô ké eng?” Eupša ga a emele karabo ya Jesu e latelago.—Johane 18:36-38.
6. (a) “Therešô” e hlalositšwe bjang? (b) Ke taelo efe yeo Jesu a e neilego balatedi ba gagwe?
6 “Therešô” e hlalositšwe e le “kakaretšo ya dilo tša kgonthe, ditiragalo le ditaba.” (Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary) Lega go le bjalo, na Jesu o ile a hlatsela therešo ka kakaretšo? Aowa. O be a naganne ka therešo e itšego. O ile a laela balatedi ba gagwe go tsebatša therešo e bjalo, ka gobane o ba boditše gore: “Le dirê dithšaba ka moka barutiwa ka xo ba kolobetša Leineng la Tate le la Morwa le la Môya o mokxêthwa, le ka xo ba ruta xo boloka tšohle tše ke Le laetšexo tšôna.” (Mateo 28:19, 20) Pele ga bofelo bja tshepedišo ye ya dilo, balatedi ba kgonthe ba Jesu ba tla bolela “therešo ya ditaba tše dibotse” lefaseng ka bophara. (Ba-Galatia 2:14, NW) Se se tla dirwa e le go phethagatšwa ga mantšu a Jesu a rego: “Gomme ditaba tše tše dibotse tša mmušo di tla bolelwa lefaseng ka moka leo go agilwego go lona gore e be bohlatse go ditšhaba ka moka; gomme e tla ba gona bofelo bo fihlago.” (Mateo 24:14, NW) Ka gona ke ga bohlokwa gore re tsebe bao ba rutago ditšhaba ka moka therešo ka go bolela ditaba tše dibotse tša Mmušo.
Kamoo re ka Ithutago Therešo ka Gona
7. O ka hlatsela bjang gore Jehofa ke Mothopo wa therešo?
7 Jehofa ke Mothopo wa therešo ya moya. Ge e le gabotse, mopsalme Dafida o biditše Jehofa gore ke “Modimo wa therešo.” (Psalme 31:5, NW; 43:3) Jesu o dumetše gore lentšu la Tatagwe ke therešo, gomme o boletše gape gore: “Baporofeta ba ngwadile ba re: Bohle e tlo ba ba rutilwexo ke Modimo. Bohle ba ba kwaxo tše Tate a di boletšexo ’me ba ithuta, ba tla xo Nna.” (Johane 6:45; 17:17; Jesaya 54:13) Ka gona, go molaleng gore bao ba tsomago therešo ba swanetše go rutwa ke Jehofa, Molai yo Mogolo. (Jesaya 30:20, 21) Batsomi ba therešo ba swanetše go “fihlêla xo tseba Modimo.” (Diema 2:5) Gomme ka lerato Jehofa o rutile therešo goba a e fetišetša ka ditsela tše di fapa-fapanego.
8. Ke ka ditsela dife Modimo a rutilego goba a fetišeditšego therešo?
8 Ka mohlala, Modimo o fetišeditše Molao go ba-Isiraele a diriša barongwa. (Ba-Galatia 3:19) O holofeditše ditšhegofatšo go bapatriareka Aborahama le Jakobo ka ditoro. (Genesi 15:12-16; 28:10-19) Modimo o ile a ba a bolela a le legodimong, ka ge nakong ya ge Jesu a be a kolobetšwa mantšu a a kgahlišago a ile a kwewa lefaseng: “Yêna-yó ké Yêna Morwa-moratwa wa-ka, yo ke kxahlwaxo ke Yêna.” (Mateo 3:17) Re ka leboga le gore Modimo o fetišeditše therešo ka go budulela bangwadi ba Beibele. (2 Timotheo 3:16, 17) Ka gona, ka go ithuta go tšwa Lentšung la Modimo, re ka ba le ‘tumelo therešong.’—2 Ba-Thesalonika 2:13, NW.
Therešo le Morwa wa Modimo
9. Modimo o dirišitše bjang Morwa wa gagwe go utolla therešo?
9 Modimo o dirišitše Morwa wa gagwe, Jesu Kriste ka mo go kgethegilego, go utollela batho therešo. (Ba-Hebere 1:1-3) Ge e le gabotse, Jesu o boletše therešo go feta motho le ge e le ofe yo mongwe. (Johane 7:46) Gaešita le ka morago ga go rotogela ga gagwe legodimong, o ile a utolla therešo e bego e e-tšwa go Tatagwe. Ka mohlala, moapostola Johane o amogetše “kutollô ya Jesu Kriste ye Modimo a Mo filexo yôna, ya ba xo bonthša bahlanka ba xaxwe tše di tl’o xo dirêxa ka pelá.”Kutollo 1:1-3.
10, 11. (a) Therešo yeo Jesu a bego a e hlatsela e tswalana le eng? (b) Jesu o dirile bjang gore therešo e be selo sa kgonthe?
10 Jesu o boditše Pontio Pilato gore O tlile lefaseng go tlo hlatsela therešo. Nakong ya bodiredi bja gagwe, Jesu o ile a utolla gore therešo e bjalo e tswalana le go lwelwa ga bogoši bja Jehofa ka Mmušo wa Modimo le Kriste e le Kgoši. Eupša go hlatsela therešo go be go nyaka seo se fetago boboledi bja Jesu le go ruta ga gagwe. Jesu o dirile gore therešo e be ya kgonthe ka go e phethagatša. Ka go rialo, moapostola Paulo o ngwadile gore: “Xo se kê xwa ba le motho e a Le beaxo molato ka dilewa le dinwewa, le ka tša menyanya, le tša kxwedi e mphsa le tša disabatha. Dilô tšeo ké meriti fêla ya tše di tl’o xo tla; mmele wôna ké wa Kriste.”—Ba-Kolose 2:16, 17.
11 Tsela e nngwe yeo ka yona therešo e ilego ya fetoga selo sa kgonthe e bile ka go phethagala ga go bolelwa e sa le pele gore Jesu o tlo belegelwa Betlehema. (Mika 5:2; Luka 2:4-11) Gape therešo e bile ya kgonthe ge go be go phethagala mantšu a Daniele a boporofeta mabapi le go tšwelela ga Mesia mafelelong a ‘dibeke tša nywaga’ tše 69. Seo se ile sa direga ge Jesu a be a ineela go Modimo ka kolobetšo gomme a tlotšwa ka moya o mokgethwa ka 29 C.E., ka yona nako yeo e bego e boletšwe e sa le pele. (Daniele 9:25; Luka 3:1, 21, 22) Therešo e ile ya fetoga selo sa kgonthe ka mo go tšwelago pele ka bodiredi bjo bo hlabišago seetša bja Jesu e le mogoeledi wa Mmušo. (Jesaya 8:23–9:1, 5, 6; 61:1, 2; Mateo 4:13-17; Luka 4:18-21) Le gona e ile ya fetoga selo sa kgonthe ka lehu la gagwe le tsogo ya gagwe.Psalme 16:8-11; Jesaya 53:5, 8, 11, 12; Mateo 20:28; Johane 1:29; Ditiro 2:25-31.
12. Ke ka baka la’ng Jesu a be a ka bolela gore, ‘Ke nna therešo’?
12 Ka ge therešo e be e theilwe go Jesu Kriste, o be a ka re: “Tsela ké Nna, le therešô le bophelô. Xa xo e a tlaxo xo Tate xe e se ka Nna.” (Johane 14:6) Batho ga ba sa lahletšwa borapeding bja bona go Modimo ge ba ipea “ka lehlakoreng la therešo,” (NW) ka go amogela tema ya Jesu morerong wa Modimo. (Johane 8:32-36; 18:37) Ka ge bao ba swanago le dinku ba amogela therešo gomme ba latela Kriste ka tumelo, ba tla hwetša bophelo bjo bo sa felego.Johane 10:24-28.
13. Re tla ahla-ahla therešo ya Mangwalo dikarolong dife tše tharo?
13 Tekanyo ya therešo yeo e boletšwego ke Jesu le barutiwa ba gagwe ba buduletšwego e bopa tumelo ya therešo ya Bokriste. Ka gona bao ba ‘bušwago ke tumelo’ ba ‘swere tsela ya therešo.’ (Ditiro 6:7; 3 Johane 3, 4) Ka gona, ke bomang bao ba swerego tsela ya therešo lehono? Ke bomang bao ba rutago ditšhaba ka moka therešo e le ka kgonthe? Ka go bolela ka dipotšišo tše bjalo, re tla lebiša tlhokomelo go Bakriste ba pele gomme ra hlahloba ditherešo tša Mangwalo tše di lego mabapi le (1) ditumelo, (2) mokgwa wa borapedi le (3) boitshwaro bja motho ka noši.
Therešo le Ditumelo
14, 15. O be o ka re’ng ka boemo bja kgopolo bja Bakriste ba pele le bja Dihlatse tša Jehofa ge e le mabapi le Mangwalo?
14 Lentšu la Jehofa le le ngwadilwego le be le tšeelwa godimo ke Bakriste ba pele. (Johane 17:17) E be e le tekanyetšo ya bona mabapi le ditumelo le mekgwa. Clement wa Alexandria yo a phetšego lekgolong la bobedi le la boraro la nywaga o itše: “Bao ba phegelelago selo sa bohlokwa ba ka se ke ba kgaotša go tsomeng ga bona therešo go fihlela ge ba hweditše bohlatse bja gore seo ba se dumelago se tšwa ka Mangwalong ka bowona.”
15 Go swana le Bakriste ba pele, Dihlatse tša Jehofa di tšeela Beibele godimo kudu. Di dumela gore “Mangwalô ka moka ké ma-hebetšwa-ke-Modimo, le xôna a [a] hola.” (2 Timotheo 3:16) Ka gona a re ahla-ahleng ditumelo tše sego kae tša Bakriste ba pele, re naganišiša ka seo bahlanka ba Jehofa ba mehleng yeno ba ithutilego sona ka gobane ba diriša Beibele e le puku ya bona ya motheo ya go ithuta.
Therešo Mabapi le Moya
16. Therešo ke efe mabapi le moya?
16 Bakriste ba pele ba rutile therešo ka moya, ka gobane ba be ba dumela seo se boletšwego ka Mangwalong. Ba be ba tseba gore ‘motho o ile a ba moya o phelago’ ge Modimo a be a mmopa. (Genesi 2:7) Go feta moo, ba be ba kwešiša gore moya wa motho o a hwa. (Hesekiele 18:4, PK; Jakobo 5:20) Le gona ba be ba tseba gore “xo bahu xa xo se se tsebyaxo.”—Mmoledi 9:5, 10.
17. O ka hlalosa bjang kholofelo ka bahu?
17 Lega go le bjalo, barutiwa ba Jesu ba pele ba be ba na le kholofelo e kgonthišeditšwego ya gore bahu bao ba lego ka kgopolong ya Modimo ba tla tsošwa, goba ba bušetšwa bophelong. Tumelo yeo e ile ya bolelwa gabotse ke Paulo yo a ilego a bolela gore: “Kholofêlô ye ke holofetšexo Modimo ka yôna . . . ya xo re: Bahu ba tlo tsoxa, bohle, baloki le ba s’a lokaxo.” (Ditiro 24:15) Gaešita le nakong ya ka morago ga fao, Minucius Felix yo a bego a ipolela gore ke Mokriste o ile a ngwala gore: “Ke mang yo e lego lešilo kudu goba yo a hlokago tlhaologanyo ge e le ka go leka go tiiša gore motho yo a bopilwego ke Modimo mathomong, go ka se kgonege gore a bopše lefsa gape ke yena?” Ka go swana le Bakriste ba pele, Dihlatse tša Jehofa di kgomarela therešo ya Mangwalo mabapi le moya wa motho, lehu le tsogo. Ga bjale a re eleng hloko sebopego sa Modimo le Kriste.
Therešo Mabapi le Boraro Botee
18, 19. Ke ka baka la’ng go ka bolelwa gore Boraro botee ga se thuto ya Mangwalo?
18 Bakriste ba pele ga se ba ka ba lebelela Modimo, Kriste le moya o mokgethwa e le Boraro botee. The Encyclopædia Britannica e re: “Ga go na polelwana Boraro botee le ge e ka ba thuto e kwagalago mabapi le bjona ka Testamenteng e Mpsha, goba gore Jesu le balatedi ba gagwe ba ile ba leka go ganetša Shema [thapelo ya Sehebere] ka Testamenteng ya Kgale: ‘Theetša, Isiraele! Morena Modimo wa rena ke Morena o tee.’ (Doit. 6:4)” Bakriste ga se ba ka ba rapela boraro botee bja ba-Roma goba medimo e mengwe. Ba ile ba amogela polelo ya Jesu ya gore ke Jehofa feela yo a swanelwago ke go rapelwa. (Mateo 4:10) Godimo ga moo, ba be ba dumela mantšu a Kriste a rego: “Tate ó mpheta ka boxolo.” (Johane 14:28) Dihlatse tša Jehofa lehono di na le kgopolo e swanago.
19 Balatedi ba Jesu ba pele ba ile ba bontšha phapano e kwagalago gabotse magareng ga Modimo, Kriste le moya o mokgethwa. Ge e le gabotse, ba be ba kolobetša barutiwa (1) leineng la Tate, (2) leineng la Morwa le (3) leineng la moya o mokgethwa, e sego leineng la Boraro botee. Dihlatse tša Jehofa ka mo go swanago di ruta therešo ya Mangwalo yeo e dirago phapano magareng ga Modimo, Morwa wa gagwe le moya o mokgethwa.—Mateo 28:19.
Therešo le Kolobetšo
20. Ke tsebo efe ye e nyakwago ke bao ba yago kolobetšong?
20 Jesu o laetše balatedi ba gagwe gore ba dire barutiwa ka go ruta batho therešo. Gore ba swanelegele kolobetšo, ba nyaka tsebo ya motheo ya Mangwalo. Ka mohlala, ba swanetše go dumela maemo le taolo ya Tate le ya Morwa wa gagwe, Jesu Kriste. (Johane 3:16) Le gona bao ba yago kolobetšong ba swanetše gore ba kwešiše gore moya o mokgethwa ga se motho eupša ke matla a šomago a Modimo.—Genesi 1:2, mongwalo wa ka tlase wa NW.
21, 22. Ke ka baka la’ng o ka re kolobetšo ke ya badumedi?
21 Bakriste ba pele ba be ba kolobetša feela batho ba nago le tsebo le ba sokologilego bao ba ineetšego ka mo go feletšego go Modimo gore ba dire thato ya gagwe. Ba-Juda le basokologi bao ba bego ba phuthegile Jerusalema ka Pentekoste ya 33 C.E. ba be ba šetše ba na le tsebo ya Mangwalo a se-Hebere. Ka morago ga gore ba kwe Petro a bolela ka Jesu yo e lego Mesia, ba ka bago 3 000 ‘ba ile ba dumela polelo ya gagwe ka go rata’ gomme “ba kolobetšwa.”—Ditiro 2:41; 3:19–4:4; 10:34-38.
22 Kolobetšo ya Bokriste ke ya badumedi. Batho kua Samaria ba ile ba amogela therešo, gomme “xe ba dumetše Filipi xe a ba ruta Ebangedi ya mmušô wa Modimo le ya Leina la Jesu Kriste, ba kolobetšwa, banna le basadi.” (Ditiro 8:12) E le mosokologi yo a ineetšego yo a bego a na le tsebo ka Jehofa, sa pele molaki wa Ethiopia o ile a amogela mantšu a Filipi mabapi le go phethagala ga boporofeta bja Mesia gomme a kolobetšwa. (Ditiro 8:34-36) Ka morago, Petro o ile a botša Koronelio le ba-Ntle ba bangwe gore “ó [Modimo] kxahlwa ke ba ba mmoifaxo, xe ba dira tše di lokilexo” le gore mang le mang yo a nago le tumelo go Jesu Kriste o hwetša tebalelo ya dibe. (Ditiro 10:35, 43; 11:18) Tše ka moka di dumelelana le taelo ya Jesu ya ‘go dira barutiwa, le go ba ruta go boloka tšohle tšeo a di laetšego.’ (Mateo 28:19, 20; Ditiro 1:8) Dihlatse tša Jehofa di swareletše tekanyetšong e swanago, di dumelela feela bao ba nago le thuto ya motheo ya Mangwalo le bao ba ineetšego go Modimo gore ba ka kolobetšwa.
23, 24. Mokgwa o swanetšego wa kolobetšo ya Bokriste ke ofe?
23 Go inwa ka mo go feletšego ka meetseng ke mokgwa o swanetšego wa kolobetšo bakeng sa badumedi. Ka morago ga ge Jesu a kolobeditšwe Nokeng ya Jorodane, o ile a “tšwa meetseng.” (Mareka 1:10) Molaki wa Ethiopia o ile a kolobetšwa ‘ka bodibeng bja meetse.’ Yena le Filipi ba ile “ba foloxêla meetseng” gomme “ba rotoxa bà e-tšwa” go wona. (Ditiro 8:36-40, bapiša le NW.) Go tswalanya ga Mangwalo kolobetšo le poloko ya seswantšhetšo le gona go šupa go inwa ka mo go feletšego ka meetseng.—Ba-Roma 6:4-6; Ba-Kolose 2:12.
24 The Oxford Companion to the Bible e re: “Tlhaloso ya dikolobetšo tše itšego ka go Testamente e Mpsha e bontšha gore motho yo a kolobetšwago o be a inwa ka meetseng.” Go ya ka puku ya Sefora e lego Larousse du XXe Siècle (Paris, 1928), “Bakriste ba pele ba be ba kolobetša kae le kae moo meetse a bego a hwetšwa gona.” Gomme puku e bitšwago After JesusThe Triumph of Christianity e bolela gore: “Karolong e kgolo ya sebopego sa yona, [kolobetšo] e be e nyaka gore motho yo a yago go kolobetšwa a ipolele tumelo, mo go latelwago ke go inwa ka mo go feletšego ka meetseng ka leina la Jesu.”
25. Ke’ng seo se tlago go ahla-ahlwa sehlogong se se latelago?
25 Ditlha tše di fetilego mabapi le ditumelo tše di theilwego Beibeleng le ditiro tša Bakriste ba pele e fo ba mehlala feela. Go tla kgonega go bolela dilo tše dingwe tše di swanago magareng ga ditumelo tša bona le tša Dihlatse tša Jehofa. Sehlogong se se latelago, re tla ahla-ahla ditsela tše di oketšegilego tša go hlaola bao ba rutago batho therešo.
O be o tla Araba Bjang?
• Modimo o nyaka borapedi bja mohuta mang?
• Therešo e fetogile bjang selo sa kgonthe ka Jesu Kriste?
• Therešo ke efe mabapi le moya le lehu?
• Kolobetšo ya Bokriste e dirwa bjang, gomme ke’ng seo se nyakwago go bao ba yago kolobetšong?
[Dipotšišo tša Thuto]
[Seswantšho go letlakala 16]
Jesu o boditše Pilato gore: ‘Ke tletše gore ke be hlatse ya therešo’
[Seswantšho go letlakala 17]
Na o ka hlalosa gore ke ka baka la’ng Jesu a itše: ‘Ke nna therešo’?
[Seswantšho go letlakala 18]
Therešo ke efe mabapi le kolobetšo ya Bokriste?