Na Meoya e Mebe e a Šoma?

“Lefase le imelwa ke kgakanego, bjalo ka ge eka matla a bonoge a be a leka go tswalela mejako ya thušo ya kapejana ka go lemoga.”Mongwadi wa ditaba Jean-Claude Souléry.

‘Go ikwa ga motho a se na mohola go bonala go rotoša maikwelo a gore bobe bjo bo nolago moko bo a šoma.’Radihistori Josef Barton.

DITLHASELO tša botšhošetši tše di boifišago tša September 11, 2001, di dirile gore batho ba bantši ba naganišiše ka dilo. Ge a be a ngwala ka go Financial Times ya Engelane, Michael Prowse o itše: “Ga go na phoofolo yeo e bego e ka itshwara goba yeo e ka itshwarago ka tsela e kgopo gakaakaa.” Morulaganyi wa New York Times o boletše gore ka ntle le go rulaganya moo go bego go nyakega bakeng sa tlhaselo, “go bohlokwa go ela hloko go tsenelela ga lehloyo leo le akareditšwego bakeng sa go dira tiro yeo. Ke lehloyo leo le fetago mekgwa e tlwaelegilego ya ntwa, leo le se nago mellwane, leo le sa latelego ditumelelano le ge e le dife.”

Batho ba ditumelo tše di fapa-fapanego ba ile ba naganišiša ka kgonagalo ya gore matla a itšego a šoro a a šoma. Rakgwebo wa go tšwa Sarajevo yo a iponetšego dilo tše di tšhošago tša lehloyo la morafo kua Bosnia o itše: “Ka morago ga ngwaga wa ntwa ya ma-Bosnia ke dumela gore Sathane o laola ditaba ka moka. Bjo e tloga e le bogafsi bjo bo lego molaleng.”

Radihistori Jean Delumeau ge a be a botšišwa ge e ba a dumela go Diabolo, o arabile ka gore: “Nka gana bjang matla a bobe mola e le gore ke bona seo se diregago le seo se diragetšego ga e sa le go tloga ge ke belegwa: Ntwa ya bobedi ya lefase, yeo e bilego le bahlaselwa ba ka godimo ga dimilione tše 40; Auschwitz le dikampa tša polao; polao ya molokwana-rite kua Cambodia; tšhollo e šoro ya madi mmušong wa Ceauşescu le tlaišo yeo e rulagantšwego ke mmušo mafelong a mantši lefaseng ka bophara. Lelokelelo la dilo tše di tšhošago ga le fele. . . . Ka gona ke dumela gore re bolela therešo ka go bitša ditiro tše bjalo tša ‘borapedi bja diabolo,’ e sego gore di tutuetšwa ke Diabolo yo a nago le dinaka le maoto a maphakga eupša di tutuetšwa ke Diabolo yo e lego leswao la moya le matla a bobe ao a šomago mo lefaseng.”

Ka go swana le Jean Delumeau, batho ba bantši ba hlaola dilo tše di tšhošago tšeo di diregago lehono setšhabeng sa batho e le tša “borapedi bja diabolo,” go tloga go ditiro tša lapa go iša go tša ditšhaba-tšhaba. Eupša se se bolela’ng? Na dilo tše bjalo tše di tšhošago di swanetše go lebišwa matleng a bobe ao e sego a motho, goba ke matla a šoro a motho ao a šomago go tutueletša batho go dira bosenyi bjo bo tšhošago bjo bo fetago bobe bjo bo tlwaelegilego bja batho? Na matla a bjalo a rulagantšwe ke kgoši ya bobeSathane Diabolo?

[Mothopo wa Seswantšho go letlakala 3]

Children: U.S. Coast Guard photo