Eya go dikagare

Eya go lelokelelo la dikagare

Ga Bjale Dulang Le Phafogile Go Feta Le Ge E Le Neng Pele!

Ga Bjale Dulang Le Phafogile Go Feta Le Ge E Le Neng Pele!

Ga Bjale Dulang Le Phafogile Go Feta Le Ge E Le Neng Pele!

“A re se keng ra rôbala bo-ka ba bangwê bao. A re phakxameng rè fahloxile.”​1 Ba-Thesalonika 5:⁠6.

1, 2. (a) Pompeii le Herculaneum e be e le metse ya mohuta mang? (b) Ke temošo efe yeo badudi ba bantši ba kua Pompeii le Herculaneum ba ilego ba e hlokomologa, gomme ka mafelelo afe?

LEKGOLONG la pele la nywaga la Mehla ya rena e Tlwaetšwego, Pompeii le Herculaneum e be e le metse e mebedi e humilego ya Roma yeo e bego e le kgaufsi le Thaba ya Vesuvius. Ba-Roma bao ba humilego ba be ba rata mafelo a bakeng sa maikhutšo. Mapatlelo a yona a be a kgona go dudiša batheetši ba ka godimo ga ba sekete, gomme kua Pompeii go be go na le lepatlelo le legolo leo le bego le ka dudiša badudi ka moka ba toropong. Baepi ba marope ba kua Pompeii ba ile ba hwetša mafelo a go rekišetša bjala a 118, ao a mangwe a ona a bego a šoma e le dintlo tša go petšha goba tša go gweba ka mmele. Diswantšho tša mabotong le mašalela a mangwe a ditopo di hlatsela gore boitshwaro bjo bo gobogilego le go rata dilo tše di bonagalago go be go phatlaletše.

2 Thaba ya Vesuvius e ile ya thoma go thuthupa ka August 24, 79 C.E. Ditsebi tša thabamollo di dumela gore mothuthupo wa mathomo woo o ilego wa tšhollela bontši bja leraga le lesese la thabamollo le molora metseng yeo e mebedi, mohlomongwe o be o ka se thibele badudi go tšhaba. Ka kgonthe, go bonagala ba bantši ba ile ba kgona go dira bjalo. Lega go le bjalo, ba bangwe bao ba ilego ba tšeela fase kotsi goba bao ba ilego ba hlokomologa maswao a temošo ba ile ba kgetha go dula. Ke moka, mo e ka bago bošego-gare meoya e matla yeo e fišago o šoro, leraga le lesese la thabamollo le go šišinyega di ile tša wela Herculaneum, tša kgama badudi ka moka bao ba bego ba šetše motseng. Mesong e latelago, bontši bja yona meoya yeo e fišago kudu le leraga le lesese la thabamollo di ile tša bolaya batho ka moka kua Pompeii. A mafelelo a šoro gakaakang a go se ele hloko maswao a temošo!

Bofelo bja Tshepedišo ya Sejuda ya Dilo

3. Ke go swana gofe mo go lego gona magareng ga go fedišwa ga Jerusalema le go fela ga Pompeii le Herculaneum?

3 Go fela moo go šiišago ga Pompeii le Herculaneum go ile gwa fetwa ke tiragalo ya go fedišwa ga Jerusalema nywaga e senyane pejana, gaešita le ge masetla-pelo a bjalo a be a dirilwe ke motho. Tiragalo ye e hlaloswa e le “e nngwe ya diphedišo tše šoro kudu historing ka moka,” go begwa gore e bolaile ba-Juda ba ka godimo ga milione. Lega go le bjalo, ka go swana le masetla-pelo a Pompeii le Herculaneum, go fedišwa ga Jerusalema ga se gwa direga ka ntle le temošo.

4. Ke leswao lefe la boporofeta leo Jesu a le neilego go lemoša balatedi ba gagwe gore bofelo bja tshepedišo ya dilo bo be bo le kgaufsi, gomme le ile la phethagala bjang la mathomo lekgolong la pele la nywaga?

4 Jesu Kriste o boletše e sa le pele ka go fedišwa ga motse le ditiragalo tšeo di bego di tla tla pele ga go fedišwa ga motse​—tše bjalo ka ditiragalo tše di šiišago tša dintwa, go hlaela ga dijo, ditšhišinyego tša lefase le go hloka molao. Go be go tla ba le baporofeta ba maaka, eupša ditaba tše dibotse tša Mmušo wa Modimo di be di tla bolelwa lefaseng ka bophara. (Mateo 24:​4-7, 11-14) Le ge mantšu a Jesu a na le phethagalo e kgolo lehono, a bile le phethagalo e nyenyane morago nakong yeo. Histori e bega ka tlala e šoro ya kua Judea. (Ditiro 11:​28) Radihistori wa mo-Juda e lego Josephus o bega ka tšhišinyego ya lefase kua tikologong ya Jerusalema nakwana pele ga go fedišwa ga motse. Ge bofelo bja Jerusalema bo dutše bo batamela, go be go na le dithulano tša ka mehla, ntwa ya bana ba thari gare ga dihlopha tša bopolitiki tša ba-Juda le dipolayano metseng e mmalwa yeo e bego e na le badudi ba ba-Juda le ba ba-Ntle. Lega go le bjalo, ditaba tše dibotse tša Mmušo di be di bolelwa go “babopya bohle ba tlase xa lexodimo.”​—Ba-Kolose 1:⁠23.

5, 6. (a) Ke mantšu afe a Jesu a boporofeta ao a ilego a phethagala ka 66 C.E.? (b) Ke ka baka la’ng go ile gwa hwa batho ba bantši kudu ge mafelelong Jerusalema e be e e-⁠wa ka 70 C.E.?

5 Mafelelong, ka 66 C.E. ba-Juda ba ile ba rabela malebana le Roma. Ge Cestius Gallus a be a etelela pele madira go ya go dikanetša Jerusalema, balatedi ba Jesu ba ile ba gopola mantšu a Jesu a rego: “E re xe Le bôna motse wa Jerusalêma ò dikilwe ke makôkô a madirá, xôna Le tsebê xore xo batametše xo phušolwa xa wôna. Mehleng yeo ba ba lexo naxeng ya Juda ba thšabêlê dithabeng; ba ba lexo mo motseng ba ngwêxê; ba dinakaneng ba se kê ba ya motseng.” (Luka 21:​20, 21) Nako ya go tloga Jerusalema e be e fihlile​—eupša bjang? Gallus o ile a boela morago le madira a gagwe go sa letelwa, a bulela Bakriste tsela kua Jerusalema le Judea go kwa mantšu a Jesu a gore ba tšhabele dithabeng.​—Mateo 24:​15, 16.

6 Nywaga e mene ka morago, mo e ka bago ka nako ya Paseka, madira a ba-Roma a ile a boa gape a eteletšwe pele ke Molaodi Titus yo a bego a ikemišeditše go fediša borabele bja ba-Juda. Madira a gagwe a ile a dikanetša Jerusalema gomme a epa “lengôpê,” a dira gore go tšhaba go se ke gwa kgonega. (Luka 19:​43, 44) Go sa šetšwe tšhošetšo ya ntwa, ba-Juda bao ba tšwago mafelong ka moka a lego ka tlase ga Mmušo wa Roma ba be ba bokane Jerusalema bakeng sa Paseka. Bjale ba be ba tantšwe. Go ya ka Josephus, baeng ba ba go hloka mahlatse ba ile ba tlaleletša bontši bja bao ba ilego ba bolawa ka phedišo ya ba-Roma. * Ge mafelelong Jerusalema e be e e-⁠wa, mo e ka bago o tee go ba šupago wa ba-Juda ka moka Mmušong wa Roma o ile a fedišwa. Go fedišwa ga Jerusalema le tempele ya yona go ile gwa bolela go fela ga mmušo wa ba-Juda le tshepedišo ya yona ya bodumedi yeo e bego e theilwe Molaong wa Moše. *​—Mareka 13:​1, 2.

7. Ke ka baka la’ng Bakriste ba botegago ba ile ba phologa go fedišwa ga Jerusalema?

7 Bakriste ba ba-Juda ba ka be ba ile ba bolawa ka 70 C.E., goba ba tanywa gotee le ba bangwe ka moka kua Jerusalema. Lega go le bjalo, histori e hlatsela gore ba ile ba kwa temošo ya Jesu yeo e neilwego nywaga e 37 pejana. Ba ile ba tloga motseng gomme ba se ke ba boa.

Ditemošo tša Baapostola Tšeo di Lego Nakong

8. Petro o be a lemogile gore go nyakega eng, gomme ke mantšu afe a Jesu ao mohlomongwe a bego a a naganne?

8 Lehono, phedišo e kgolo kudu e kgaufsi, yeo e tla fedišago tshepedišo ka moka ya dilo. Nywaga e tshelelago pele ga phedišo ya Jerusalema, moapostola Petro o ile a nea keletšo e akgofilego le yeo e lego nakong yeo e šomago kudu go Bakriste ba mehleng ya rena: Dulang le phafogile! Petro o ile a bona go nyakega ga gore Bakriste ba tsoše “kxopolô-thsekexi” ya bona e le gore ba se hlokomologe “taêlô ya Morêna,” Jesu Kriste. (2 Petro 3:​1, 2) Ka go eletša Bakriste gore ba phafoge, mohlomongwe Petro o be a naganne ka seo a kwelego Jesu a se botša baapostola ba Gagwe matšatši a sego kae pele ga lehu la Gagwe: “Fahloxang, Le phakxamê Le rapêlê, xobane lebaka la tšôna xa Le le tsebe.”​—Mareka 13:⁠33.

9. (a) Ke boemo bofe bja kgopolo bjo kotsi bjoo ba bangwe ba bo hlagolelago? (b) Ke ka baka la’ng boemo bja kgopolo bja go belaela bo le kotsi ka mo go kgethegilego?

9 Lehono, ba bangwe ba botšiša ka go kwera gore: “Di kae tša xe xo thwe Morêna ó tlo boa?” (2 Petro 3:​3, 4) Go molaleng gore batho bao ba nagana gore le ka mohla dilo di tloga di sa fetoge eupša di tšwela pele go swana le kamoo di bego di dutše di le ka gona go tloga tlholong ya lefase. Go belaela mo go bjalo go kotsi. Dipelaelo di ka fokodiša maikwelo a rena a go akgofa ga nako, tša re tutueletša go retologela dikganyogong tša boithati. (Luka 21:​34) Ka ntle le moo, bjalo ka ge Petro a bontšhitše, bakweri ba bjalo ba lebala Meetse-fula a mehleng ya Noage ao a ilego a fediša tshepedišo ka moka ya dilo ya lefaseng ka bophara. Lefase le ile la fetoga e le ruri!​—Genesi 6:​13, 17; 2 Petro 3:​5, 6.

10. Petro o kgothatša bao ba ka felago pelo ka mantšu afe?

10 Petro o thuša babadi ba gagwe go hlagolela go se fele pelo ka go ba gopotša lebaka leo ka lona Modimo gantši a sa gatego mogato kapejana. Sa pele, Petro o re: “Xo Morêna nywaxa e sekete e ke ké letšatši le tee.” (2 Petro 3:⁠8) Ka ge Jehofa a phela ka mo go sa felego, a ka naganela mabaka ka moka gomme a kgetha nako e kaone kudu ya go gata mogato. Ke moka, Petro o bolela ka kganyogo ya Jehofa ya gore o kganyoga gore batho kae le kae ba swanetše go sokologa. Go se fele pelo ga Modimo go bolela phologo go ba bantši bao ba bego ba tla fedišwa ge e ba a gatile mogato kapejana. (1 Timotheo 2:​3, 4; 2 Petro 3:⁠9) Lega go le bjalo, go se fele pelo ga Jehofa ga go bolele gore le ka mohla a ka se gate mogato. Petro o re: “’Tšatši leo la Morêna le tlo tla bo-ka lehodu.” (Mongwalo o sekamego ke wa rena.)​—2 Petro 3:⁠10.

11. Ke eng seo se tlago go re thuša go dula re phafogile moyeng, gomme se se tla swana bjang le “go akgofiša” letšatši la Jehofa?

11 Papišo ya Petro ke yeo e kwagalago. Ga go bonolo go tanya mahodu, eupša go bonolo gore moleti yo a dulago a phafogile bošego ka moka a bone lehodu go feta yo a robalago kgafetša-kgafetša. Ke bjang moleti a ka dulago a phafogile? Go sepe-sepela go thuša gore a dule a phafogile go feta ge a dutše fase bošego ka moka. Ka mo go swanago, go dula re le mafolofolo moyeng go tla re thuša bjalo ka Bakriste go dula re phafogile. Ka gona, Petro o re kgothaletša gore re dule re swaregile ‘tseleng e kgethwa ya borapedi.’ (2 Petro 3:​11) Modiro o bjalo o tla re thuša go tšwela pele re ‘phafogetše go tla ga letšatši leo la Jehofa.’ Polelwana ya Segerika yeo e fetoletšwego e le ‘go phafogela’ e ka fetolelwa ka go lebanya e le “go akgofiša.” (2 Petro 3:​12) Ke therešo gore re ka se ke ra fetoša tšhupa-mabaka ya Jehofa. Letšatši la gagwe le tla tla ka nako ya gagwe e beilwego. Eupša nako ya go tloga gona bjale go fihla ka nako yeo e tla bonagala e feta ka lebelo kudu ge e ba re swaregile tirelong ya gagwe.​—1 Ba-Korinthe 15:⁠58.

12. Re ka ikhola bjang ka go se fele pelo ga Jehofa re le motho ka o tee ka o tee?

12 Ka gona, batho ka moka bao ba naganago gore letšatši la Jehofa le a diega ba kgothaletšwa go kwa keletšo ya Petro ya gore ba lete ka go se fele pelo nako ya Jehofa e beilwego. Ka kgonthe, re ka diriša ka bohlale nako e okeditšwego yeo go se fele pelo ga Modimo go e dumelelago. Ka mohlala, re ka tšwela pele re hlagolela dika tše bohlokwa tša Bokriste gotee le go abelana ditaba tše dibotse le ba bangwe ba bantši go feta kamoo go bego go ka kgonega ka gona. Ge e ba re dula re phafogile, Jehofa o tla re hwetša ‘re se na bosodi le senyalo, re le khutšong’ bofelong bja tshepedišo ye ya dilo. (2 Petro 3:​14, 15) Yeo e tla ba tšhegofatšo e kaakang!

13. Ke mantšu afe a Paulo ao a a boditšego Bakriste ba Thesalonika ao e lego a swanetšego ka mo go kgethegilego lehono?

13 Lengwalong la gagwe le le yago go Bakriste ba Thesalonika, Paulo le yena o bolela ka go nyakega ga go dula re phafogile. O eletša ka gore: “A re se keng ra rôbala bo-ka ba bangwê bao. A re phakxameng rè fahloxile.” (1 Ba-Thesalonika 5:​2, 6) Lehono seo se bohlokwa gakaakang ge go fedišwa ga tshepedišo ka moka ya lefase ya dilo go batamela! Barapedi ba Jehofa ba phela lefaseng leo le tletšego go hloka kgahlego dilong tša moya, gomme se se ka ba kgoma. Ke ka baka leo Paulo a eletšago ka gore: “A re phafoxeng, re aparê se-phêma-sefêxa sa tumêlô le leratô, kuane e bê xo holofêla phološô.” (1 Ba-Thesalonika 5:⁠8) Go ithuta Lentšu la Modimo ka mehla le go gwerana ka mehla le bana babo rena dibokeng go tla re thuša go latela keletšo ya Paulo le go boloka maikwelo a rena a go akgofa ga nako.​—Mateo 16:​1-⁠3.

Ba Dimilione ba Dula ba Phafogile

14. Ke dipalo-palo dife tšeo di bontšhago gore ba bantši lehono ba latela keletšo ya Petro ya gore ba dule ba phafogile?

14 Na go na le ba bantši lehono bao ba kwago kgothatšo e buduletšwego ya gore ba dule ba phafogile? Ee. Ngwageng wa tirelo wa 2002, tlhora ya bagoeledi ba 6 304 645​—koketšego ya 3,1 lekgolong go feta ka 2001​—ba neile bohlatse bja go phafoga moyeng ka go fetša diiri tše 1 202 381 302 ba bolela le ba bangwe ka Mmušo wa Modimo. Go bagoeledi ba, modiro o bjalo e be e se taba ya go ithola kgwara. E be e le karolo ya bohlokwa ya maphelo a bona. Boemo bja kgopolo bja bontši bja bona bo bontšhwa ke Eduardo le Noemi ba kua El Salvador.

15. Ke phihlelo efe ya kua El Salvador yeo e bontšhago gore ba bantši ba dula ba phafogile moyeng?

15 Nywaga e mmalwa e fetilego, Eduardo le Noemi ba ile ba ela hloko mantšu a Paulo a rego: “Sebopego sa lefase le se a fetoga.” (1 Ba-Korinthe 7:​31, PK) Ba ile ba nolofatša maphelo a bona gomme ba tsenela bodiredi bja bobulamadibogo bja nako e tletšego. Ge nako e dutše e tšwela pele, ba ile ba šegofatšwa ka ditsela tše dintši gomme ba tšea karolo modirong wa tikologo le wa selete. Go sa šetšwe go lebeletšana le mathata a šoro, Eduardo le Noemi ba be ba kgodišegile gore ba dirile phetho e nepagetšego ge ba be ba gafa dilo tše di bonagalago bakeng sa go tsenela tirelo ya nako e tletšego. Ba bantši ba bagoeledi ba 29 269​—go akaretša le babulamadibogo ba 2 454​—kua El Salvador ba bontšhitše moya o swanago wa boikgafo, e lego le lengwe la mabaka ao ka ona naga yeo e bilego le koketšego ya 2 lekgolong palong ya bagoeledi ngwageng o fetilego.

16. Ke boemo bofe bja kgopolo bjo bo ilego bja bontšhwa ke ngwanabo rena yo mofsa wa kua Côte d’Ivoire?

16 Kua Côte d’Ivoire, boemo bja kgopolo bjo bo swanago bo bontšhitšwe ke lesogana la Mokriste leo le ngwaletšego ofising ya lekala gore: “Ke hlankela ke le mohlanka wa bodiredi. Eupša nka se botše bana babo rena gore ba tšee bobulamadibogo mola e le gore nna ga ke bee mohlala o mobotse. Ka gona ke tlogetše mošomo o lefago gabotse gomme ga bjale ke a itšhoma, e lego seo se nneago nako e oketšegilego bakeng sa bodiredi.” Lesogana le le bile yo mongwe wa babulamadibogo ba 983 bao ba hlankelago kua Côte d’Ivoire, yeo ngwagola e begilego palo ya bagoeledi ba 6 701, e lego koketšego ya 5 lekgolong.

17. Ke bjang Hlatse e nngwe ya mofsa kua Belgium e ilego ya bontšha gore e be e sa boifišwe ke go hloka toka?

17 Go se kgotlelele, go hloka toka le kgethollo di tšwela pele go bakela bagoeledi ba Mmušo ba 24 961 mathata kua Belgium. Lega go le bjalo, ba mafolofolo gomme ga ba boife. Ge Hlatse ya nywaga e 16 e be e e-⁠kwa Dihlatse tša Jehofa di hlaloswa e le sehlotswana sa bohlanogi nakong ya thuto ya melao ya boitshwaro sekolong, e ile ya kgopela tumelelo ya go bolela pono ya Dihlatse tša Jehofa tabeng yeo. A diriša bidio ya Jehovah’s Witnesses​—The Organization Behind the Name le poroutšha ya Dihlatse tša Jehofa​—Ke Bomang?, o ile a kgona go hlalosa gore ge e le gabotse Dihlatse ke bomang. Tsebišo e ile ya lebogwa kudu, gomme bekeng e latelago barutwana ba ile ba newa moleko woo dipotšišo tša wona di bego di le mabapi le bodumedi bja Bokriste bja Dihlatse tša Jehofa.

18. Ke bohlatse bofe bjo bo lego gona bja gore mathata a tša boiphedišo ga se a šitiša bagoeledi ba kua Argentina le Mozambique go hlankela Jehofa?

18 Bakriste ba bantši ba swanelwa ke go lebeletšana le mathata a magolo mehleng ye ya bofelo. Go sa dutše go le bjalo, ba leka gore ba se ke ba fapošwa. Go sa šetšwe mathata a tša boiphedišo ao a tsebjago kudu, ngwagola Argentina e begile tlhora e mpsha ya Dihlatse tše 126 709. Go sa dutše go na le bodiidi bjo bo phatlaletšego kua Mozambique. Lega go le bjalo, go begilwe palo ya bagoeledi ba 37 563 bao ba tšeago karolo modirong wa go nea bohlatse, e lego koketšego ya 4 lekgolong. Bophelo bo thata go ba bantši kua Albania, lega go le bjalo naga yeo e begile koketšego e kgahlišago ya 12 lekgolong, ya fihlelela tlhora ya bagoeledi ba 2 708. Go a bonagala gore moya wa Jehofa ga o šitišwe ke maemo a thata ge bahlanka ba gagwe ba bea dikgahlego tša Mmušo pele.​—Mateo 6:⁠33.

19. (a) Ke eng seo se neago bohlatse bja gore go sa dutše go na le ba bantši ba bjalo ka dinku bao ba swerego ke tlala ya therešo ya Beibele? (b) Ke dipalo-palo dife tše dingwe tša pego ya ngwaga le ngwaga tšeo di bontšhago gore bahlanka ba Jehofa ba dula ba phafogile moyeng? (Bona tšhate e lego go matlakala 12-15.)

19 Kakaretšo ya kgwedi le kgwedi ya dithuto tša Beibele tše 5 309 289 tšeo di begilwego lefaseng ka bophara ngwagola di bontšha gore go sa dutše go na le ba bantši ba bjalo ka dinku bao ba swerego ke tlala ya therešo ya Beibele. Tlhoreng e mpsha ya ba 15 597 746 bao ba bilego gona Segopotšong, bontši ga se ba tšwa ba hlankela Jehofa ka mafolofolo. Anke ba tšwele pele go gola tsebong le leratong la go rata Jehofa gotee le borwarre. Ke mo go kgahlišago go bona gore “lešaba le lexolo” la “dinku tše dingwê” le tšwela pele go tšweletša dienywa ge le dutše le hlankela Mmopi “mosexare le bošexo [le] le Ntlong e kxêthwa ya xaxwe” gotee le bana babo bona bao ba tloditšwego ka moya.​—Kutollo 7:​9, 15; Johane 10:⁠16.

Thuto go tšwa go Lota

20. Re ithuta’ng mohlaleng wa Lota le mosadi wa gagwe?

20 Ke therešo gore gaešita le bahlanka ba botegago ba Modimo ba ka lahlegelwa ka nakwana ke maikwelo a bona a go akgofa ga nako. Nagana ka ngwana wa morwarrago Aborahama e lego Lota. O ile a tsebišwa ke baeng ba babedi ba barongwa gore Modimo o be a le kgaufsi le go fediša Sodoma le Gomora. Ditaba di be di ka se makatše Lota, yoo a bego “a tenexile ka mekxwa ya dithšila ya dilaloxi tšeo.” (2 Petro 2:⁠7) Go sa dutše go le bjalo, ge barongwa ba babedi ba be ba e-⁠tla go mo šireletša go tšwa Sodoma, o ile a “diêxa.” Go be go šetše ganyenyane gore barongwa ba gogele Lota le lapa la gagwe ka ntle ga motse. Ka morago ga moo, mosadi wa Lota o ile a hlokomologa temošo ya barongwa ya gore a se ke a lebelela morago. Boemo bja gagwe bja kgopolo bja go se šetše bo ile bja mo lobiša bophelo. (Genesi 19:​14-17, 26) Jesu o lemošitše gore: “Xopolang mosadi wa Loto.”​—Luka 17:⁠32.

21. Ke ka baka la’ng go le bohlokwa go dula re phafogile gona bjale go feta le ge e le neng pele?

21 Masetla-pelo a kua Pompeii le Herculaneum le ditiragalo tše di diregilego go dikologa go fedišwa ga Jerusalema gotee le mohlala wa Meetse-fula a mehleng ya Noage le mohlala wa Lota, ka moka di bontšha bohlokwa bja go tšeela ditemošo godimo. Bjalo ka bahlanka ba Jehofa, re lemoga leswao la mehla ya bofelo. (Mateo 24:⁠3) Re ikarotše bodumeding bja maaka. (Kutollo 18:⁠4) Ka go swana le Bakriste ba lekgolong la pele la nywaga, re swanetše “xo phafoxêla xo tla xa letšatši leo la Modimo.” (2 Petro 3:​12) Ee, ga bjale go feta le ge e le neng pele re swanetše go dula re phafogile! Ke megato efe yeo re ka e gatago, gomme ke dika dife tšeo re ka di hlagolelago e le gore re dule re phafogile? Sehlogo se se latelago se tla ahla-ahla ditaba tšeo.

[Mengwalo ya ka tlase]

^ ser. 6 Ga go kgonege gore lekgolong la pele la nywaga Jerusalema e be e e-⁠na le badudi ba ka godimo ga 120 000. Eusebius o bontšha gore badudi ba 300 000 bao ba tšwago profenseng ya Judea ba ile ba ya Jerusalema bakeng sa Paseka ka 70 C.E. Bahlaselwa ba bangwe ba swanetše go ba ba be ba e-⁠tšwa dikarolong tše dingwe tša mmušo.

^ ser. 6 Go ba gona, go ya ka pono ya Jehofa Molao wa Moše o be o tšeetšwe legato ke kgwerano e mpsha ka 33 C.E.​—Ba-Efeso 2:⁠15.

[Dipotšišo tša Thuto]

[Caption on page 9]

Badudi ba kua Jerusalema ba Bakriste ba ile ba ela hloko temošo ya Jesu ka 66 C.E.

[Caption on page 10]

Go ba mafolofolo go thuša Bakriste gore ba dule ba phafogile

O tla Araba Bjang?

• Ke tiragalo efe yeo e ilego ya dira gore Bakriste ba ba-Juda ba kgone go tšhaba go fedišwa ga Jerusalema?

• Keletšo yeo e lego mangwalong a moapostola Petro le moapostola Paulo e re thuša bjang go dula re phafogile?

• Ke bomang bao lehono ba neago bohlatse bja go ba bao ba phafogilego e le ruri?

• Re ithuta thuto efe pegong ya Lota le mosadi wa gagwe?