Kamoo o ka Matlafatšago Lenyalo la Gago

AKANYA ka ntlo yeo e šetšego e senyegile. Pente e a tloga, marulelo a senyegile, gaešita le bjang ga bo hlokomelwe. Go molaleng gore go theoša le nywaga moago wo o be o senywa ke madimo a magolo le gore o be o sa hlokomelwe. Na o swanetšwe ke go phušolwa? Ga se gore go bjalo. Ge e ba motheo wa wona o sa tiile gomme moago o sa šišinyege, gona go bonagala ntlo e ka tsošološwa.

Na boemo bja ntlo yeo bo go gopotša ka lenyalo la gago? Go ka bolelwa gore go theoša le nywaga, madimo a magolo a ka ba a ile a kgoma tswalano ya gago ya lenyalo o šoro. Yo mongwe wa lena goba bobedi bja lena le ka ba le ile la le hlokomologa ka tsela e itšego. O ka ikwa go swana le kamoo Sandy a ilego a ikwa ka gona. Ka morago ga ge a nyetšwe ka nywaga e 15, o itše: “Go be go se na selo seo re swanago ka sona ge e se feela gore re nyalane. Le gona seo se be se sa lekana.”

Gaešita le ge lenyalo la gago le fihlile boemong bjo, o se ke wa akgofela go phetha ka gore le swanetše go fela. Go bonagala lenyalo la gago le ka tsošološwa. Dilo tše dintši di ithekgile ka boitlamo bjoo bo lego gona magareng ga gago le molekane wa gago. Boitlamo bo ka thuša gore lenyalo le se šišinyege dinakong tša mathata. Eupša boitlamo ke’ng? Le gona Beibele e ka go thuša bjang go bo matlafatša?

Boitlamo bo Akaretša Maikwelo a go Gapeletšega go Dira Selo

Go ya ka pukuntšu e nngwe, boitlamo ke “boemo bja go ikwa o gapeletšega go dira selo.” Ka dinako tše dingwe, lentšu le le dirišwa go dilo tšeo e sego batho, tše di swanago le kwano ya tša kgwebo. Ka mohlala, moagi a ka ikwa a gapeletšega go phethagatša dinyakwa tša kgwerano yeo a e saenetšego ya go aga ntlo. A ka ba a sa tsebe motho yoo a laetšego gore modiro o dirwe. Lega go le bjalo, o ikwa a gapeletšega go phelela mantšu a gagwe.

Gaešita le ge lenyalo e se tirišano ya tša kgwebo yeo e sa akaretšego maikwelo, boitlamo bjoo bo akaretšwago bo akaretša maikwelo a go gapeletšega go dira selo. Go bonagala wena le molekane wa gago le enne ka pelo ka moka pele ga Modimo le batho gore le tla dula gotee go sa šetšwe seo se ka diregago. Jesu o itše: “A xa la ka la bala xore, E a ba dirilexo mathomong, ó ba dirile monna le mosadi? A re: Ka ’baka leo monna ó tlo tloxêla tat’axwe le mm’axwe a xomarêla mosadi wa  xaxwe.” Jesu o okeditše ka gore: “Se Modimo a se tlêmaxantšexo, motho a se kê a se aroxanya.” (Mateo 19:​4-⁠6) Ka gona, ge mathata a rotoga, wena le molekane wa gago le swanetše go ikemišetša ka matla go hlompha keno yeo le e dirilego. * Mosadi yo mongwe yo a nyetšwego o re: “E bile feela ka morago ga ge re tlogetše go nagana ka phetho ya go hlalana moo dilo di ilego tša thoma go kaonefala.”

Lega go le bjalo, boitlamo lenyalong bo akaretša mo gontši go feta maikwelo a go gapeletšega go dira selo. Bo akaretša’ng gape?

Tirišano e Matlafatša Boitlamo Lenyalong

Boitlamo lenyalong ga bo bolele gore balekane ba lenyalo ba ka se dumelelane le ka mohla. Ge kgohlano e tšwelela, go swanetše go ba le kganyogo e mafolofolo ya go nyaka go lokiša bothata e sego feela ka baka la go gapeletšwa ke keno eupša ka baka la tlemo yeo ba nago le yona maikwelong. Mabapi le monna le mosadi, Jesu o itše: “Ké xôna-xê, e ka se hlwê e e-⁠ba ba babedi, ba tlo ba nama e tee.”

Go ba “nama e tee” le molekane wa gago go bolela’ng? Moapostola Paulo o ngwadile gore “banna a ba tsebê xe xo ba swanetše xe ba rata basadi ba bôná, ka mokxwa wo ba rataxo mebele ya bôná ka wôna.” (Ba-Efeso 5:​28, 29) Ka gona, ka bokopana, go ba “nama e tee” go bolela go ikwa o tshwenyega ka bophelo bjo bobotse bja molekane wa gago go swana le ge o tshwenyega ka bja gago. Batho bao ba nyalanego ba swanetše go fetola tsela ya bona ya go nagana, go e na le gore ba naganišiše ka ditaba go ya ka pono ya bona e le motho ka o tee, ba swanetše go naganišiša ka ditaba e le banyalani.” Moeletši yo mongwe o ngwadile gore: “Balekane ka bobedi ba swanetše go kgaotša go ipotša ka pelong gore ga ba nyalana, gomme ba swanetše go thoma go nagana le go ikwa bjalo ka banyalani.”

Na wena le molekane wa gago “le nagana le go ikwa bjalo ka banyalani”? Go a kgonega go ba gotee ka nywaga e mentši eupša la se be “nama e tee” ka kgopolo yeo. Ee, seo se ka direga, eupša puku ya Giving Time a Chance e re: “Lenyalo le bolela go phela gotee, gomme ge batho ba babedi ba dutše ba phela gotee gona lenyalo la bona le tla tšwela pele le atlega.”

Banyalani ba bangwe ba sa thabago ba dula gotee ka baka la bana ba bona goba ka baka la tšhireletšego ya tša ditšhelete. Ba bangwe ba kgotlelela ka baka la gore ba e-⁠na le mabaka a boitshwaro a tiilego a sa dumelelego tlhalo goba ka gobane ba boifa seo batho ba bangwe ba tla se naganago ka bona ge e ba ba arogana. Gaešita le ge e le mo  go kgothaletšwago gore manyalo a a kgotlelele, gopola gore pakane ya gago e swanetše gore e be ya go ba le tswalano e nago le lerato, e sego feela yeo e kgotlelelago.

Go Hloka Boithati go Kgothaletša Boitlamo Lenyalong

Beibele e boletše e sa le pele gore “mehleng ya bofêlô” batho e tlo ba “ba xo ithata.” (2 Timotheo 3:​1, 2) Ka go dumelelana le boporofeta bjoo, go bonagala lehono boithati bo lebelelwa e le bja bohlokwa. Manyalong a mantši, go bontšha boitlamo o sa kgonthišega gore molekane wa gago o tla dira se se swanago go lebelelwa e le sešupo sa bofokodi. Lega go le bjalo, manyalong a atlegilego, balekane ka bobedi ba bontšha moya wa boikgafo. O ka o bontšha bjang?

Go e na le go lebiša tlhokomelo go potšišo e rego, ‘Tswalano ye e nkhola ka’ng?’ ipotšiše gore, ‘Nna ka noši ke dira’ng go matlafatša lenyalo la-ka?’ Beibele e bolela gore Bakriste ba swanetše gore ‘ba se ke ba šetša tša go ikhola eupša ba šetše tša go hola ba bangwe.’ (Ba-Filipi 2:⁠4) Ge o dutše o naganišiša ka molao wo wa motheo wa Beibele, seka-seka ditiro tša gago tša bekeng e fetilego. O bontšhitše botho gakae e le feela bakeng sa go hola molekane wa gago? Ge molekane wa gago a be a nyaka go bolela, na o ile wa theetša​—gaešita le ge o be o sa ikwe o rata go dira bjalo ka mo go kgethegilego? Ke mediro e mekae yeo o e dirilego yeo e ilego ya kgahla molekane wa gago go feta wena?

Ge o hlahloba dipotšišo tše bjalo, o se ke wa tshwenyega ka gore mediro ya gago e mebotse e ka se lemogwe goba e ka se putswe. Puku e nngwe ya ditšhupetšo e re: “Ditswalanong tše dintši, mekgwa e mebotse e dira gore ba bangwe ba arabele ka tsela e botse, ka gona dira ka mo o ka kgonago go kgothaletša molekane wa gago gore a dire dilo gabotse ka gore wena ka noši o dire dilo gabotse.” Ditiro tša boikgafo di matlafatša lenyalo ka gobane di bontšha gore o lebelela lenyalo la gago e le la bohlokwa gomme o rata go le šireletša.

Go Bohlokwa go ba le Pono e Swarelelago ka Lenyalo

Jehofa Modimo o lebelela potego e le ya bohlokwa. Ge e le gabotse, Beibele e re: “Go yo a botegago wena [Jehofa] o tla botega.” (2 Samuele 22:​26, NW) Go dula o botegela Modimo go akaretša go dula o botegela tokišetšo ya lenyalo yeo a e hlomilego.​—Genesi 2:⁠24.

Ge e ba wena le molekane wa gago le botegelana, gona le thabela maikwelo a go ba ga sa ruri ga tlemo ya lena. Ge le nagana ka dikgwedi, nywaga le nywaga-some yeo e letšego ka pele, le ipona le sa dutše le le gotee. Kgopolo ya gore le tla be le kgaogane ke yeo le sa e naganego, gomme pono ye e tliša tšhireletšego tswalanong ya lena. Mosadi yo mongwe yo a nyetšwego o itše: “Gaešita le ge ke galefetše [monna wa-ka] kudu le gona ke galefile kudu ka baka la seo se re diragalelago, ga ke tshwenyege ka gore lenyalo la rena le tla fela. Ke tshwenyega mabapi le kamoo re tlago go tsošološa tswalano ya rena ka gona. Ga ke belaele le gatee gore re tlile go boelana​—ke fo upša ke sa bone tsela ya go dira seo ka yona nako ye.”

Go ba le pono e swarelelago ka lenyalo ke karolo ya bohlokwa ya go bontšha boitlamo go molekane wa gago, lega go le bjalo, ke mo go nyamišago gore ga e gona manyalong  a mantši. Dingangišanong tša mahlo-mahwibidu, molekane yo mongwe a ka bolela ka go tšewa ke maikwelo gore, “Ke a go tlogela!” goba “Ke ile go hwetša motho yo mongwe yo a tlogago a ntšea ke le wa bohlokwa!” Ke therešo gore gantši mantšu a bjalo a bolelwa go sa naganwa. Lega go le bjalo Beibele e bolela gore leleme e ka ba “bohlwele byo bo bolayaxo.” (Jakobo 3:⁠8) Ditšhošetšo di fetišetša molaetša wa gore: ‘Ga ke lebelele lenyalo la rena e le la sa ruri. Nka tloga le ge e le neng.’ Go bolela selo se bjalo e ka ba mo go senyago lenyalong.

Ge o e-⁠na le pono e swarelelago ka lenyalo, gona o lebeletše go ba le molekane wa gago bohlokong le lethabong. Go dira bjalo go na le mohola o mongwe gape. Go tla dira gore go be bonolo kudu go wena le molekane wa gago gore le amogele mafokodi le diphošo le go tšwela pele le kgotlelelana le go lebalelana ka bolokologi. (Ba-Kolose 3:​13) Puku e nngwe ya tlhahlo e re: “Lenyalong leo le atlegilego go na le kgonagalo ya gore bobedi bja lena le dire diphošo le gore lenyalo le dule le momagane go sa šetšwe seo.”

Letšatšing la gago la lenyalo, o dirile tlemo, e sego go thulaganyo ya lenyalo, eupša go motho yo a phelago​—e lego molekane wa gago. Therešo ye e swanetše go ba lebaka le legolo la tsela yeo le naganago ka yona ga bjale le go dira dilo le le banyalani. Na o a dumela gore o swanetše go dula le molekane wa gago e sego feela ka gobane o dumela ka go tia go bokgethwa bja lenyalo eupša gape ka gobane o rata motho yoo o mo nyetšego?

[Lepokisi/Seswantšho go letlakala 5]

Seo o ka se Dirago Gona Bjale

Lenyalo la gago le ya bjang tabeng ya boitlamo? Mohlomongwe o bona go na le moo o ka kaonefatšago gona. E le gore o matlafatše boitlamo bja gago, leka dilo tše di latelago:

● Itlhahlobe. Ipotšiše: ‘Na ke tloga ke nagana bjalo ka motho yo a lego lenyalong goba na ke sa dutše ke nagana gotee le go dira dilo bjalo ka motho yo a sego lenyalong?’ Botšiša molekane wa gago gore o ikwa bjang ka wena tabeng ye.

● Bala sehlogo se le molekane wa gago. Ke moka, ka boleta, ahla-ahlang ditsela tšeo le ka matlafatšago boitlamo bja lena lenyalong.

● Tšeang karolo medirong yeo e matlafatšago boitlamo bja lena. Ka mohlala: Lebelelang diswantšho tša lenyalo la lena le tša ditiragalo tše dingwe tšeo le ilego la di thabela. Dirang dilo tšeo le bego le di thabela nakong ya ge le be le fereyana goba nywageng ya mathomong ya lenyalo la lena. Balang gotee dihlogo tšeo di theilwego Beibeleng tše di tšwago ka go Morokami le Phafoga! tša mabapi le lenyalo.

[Lepokisi/Seswantšho go letlakala 6]

Lenyalong, Boitlamo bo Akaretša . . . 

● Maikwelo a go Gapeletšega go Dira Selo “Xo êna, wa lesa xo phêtha, xo kaone xe O sa ene.”​—Mmoledi 5:​3, 4.

● Tirišano “Boló ké mola è le ba babedi, e sexo o tee . . . Xe ba ka wa ba tlo tsošana.”​—Mmoledi 4:​9, 10.

● Boikgafo “Lešexo la monei le phala la monewa.”​—Ditiro 20:⁠35.

● Pono e Swarelelago “Leratô . . . le kxôtlêlêla tšohle.”​—1 Ba-Korinthe 13:​4, 7.

Ge molekane wa gago a nyaka go bolela, na o a theetša?