Go Fela ga Ntwa

‘Re na le nywaga e 12 feela. Re ka se kgone go tutuetša dipolitiki goba ntwa, eupša re nyaka go phela! Re emetše khutšo. Na re tla ba re sa dutše re phela ge e e-tla?’

—Sehlopha sa bana ba sekolo sa mphato wa boraro

‘Re nyaka go tsena sekolo, go etela bagwera ba rena le malapa a gabo rena ka ntle le go boifa go thopša ka morero wa go tlaišwa ka tša botona le botshadi. Ke holofela gore mmušo o tla theetša. Re nyaka bophelo bjo bokaone. Re nyaka khutšo.’

—Alhaji wa nywaga e 14

MANTŠU a a kgomago pelo a fetišetša kholofelo e tšwago pelong ya bafsa bao ba tlaišegilego ka nywaga e mentši ka baka la ntwa ya selegae. Seo ba se kganyogago kudu ke go phela bophelo bjo bo tlwaelegilego. Lega go le bjalo, go fetola kholofelo gore e be selo sa kgonthe ga se mošomo o bonolo. Na re tla ka ra phela gore re bone lefase leo le se nago ntwa?

Nywageng ya morago bjale, go be go dutše go e-na le maiteko a ditšhaba-tšhaba a go nyaka go rarolla tše dingwe tša dintwa tša selegae ka go gapeletša mahlakore ao a lwago gore a saenele tumelelano ya khutšo. Dinaga tše dingwe di rometše madira a go boloka khutšo gore a phethe ditumelelano tše bjalo. Eupša ke dinaga tše sego kae tšeo di nago le tšhelete goba kganyogo ya go bea leihlo dinaga tša kgole tšeo go tšona lehloyo leo le tseneletšego ka medu gotee le go gononela di dirago gore tumelelano le ge e le efe magareng ga dihlopha tšeo di lwago e be yeo e ka senywago gabonolo kudu. Gantši, mollo wa ntwa o tsoga gape dibekeng goba dikgweding tše sego kae feela ka morago ga ge tumelelano ya go kgaotša ntwa e saenetšwe. Go etša ge Lekgotla la Nyakišišo la Khutšo ya Ditšhaba-tšhaba la Stockholm le bontšha, “go thata go fihlelela khutšo ge bahlabani ba sa dutše ba e-na le kganyogo le bokgoni bja go tšwela pele ba e-lwa.”

Ka nako e swanago, dintwa tše tšeo di sa rarollegego tšeo di tlaišago dikarolo tše dintši gakaakaa tša lefase di gopotša Bakriste ka boporofeta bja Beibele. Puku ya Kutollo e bolela ka mehla e thata historing yeo ka yona monamedi wa seswantšhetšo wa pitsi a tlago go “amoxa lefase khutšô.” (Kutollo 6:4) Seswantšho se sa ntwa yeo e sa kgaotšego ke karolo ya pontšho e bopaganego yeo e bontšhago gore ga bjale re phela nakong yeo e hlalositšwego ka Beibeleng e le ‘mehla ya bofelo.’ * (2 Timotheo 3:1) Lega go le bjalo, Lentšu la Modimo le re kgonthišetša gore mehla ye ya bofelo ke ketapele ya khutšo.

Beibele e hlalosa go Psalme 46:9 gore khutšo ya kgonthe e nyaka gore ntwa e fele, e sego feela tikologong e tee ya lefase, eupša lefaseng ka moka. Go oketša moo, psalme yona ye e bolela ka mo go kgethegilego ka go fedišwa ga dibetša tša mehleng ya Beibele—bora le lerumo. Dibetša tšeo di atago mehleng ya lehono di swanetše go fedišwa ka mo go swanago ge e ba e le gore batho ba tla ka ba phela ka khutšo.

Lega go le bjalo, ka ntle le pelaelo, ke lehloyo le megabaru go e na le dikolo le dithunya tšeo di bešeletšago mollo wa ntwa. Megabaru ke sebaki sa motheo sa ntwa, gomme lehloyo gantši le  lebiša bošorong. E le go fediša maikwelo a a senyago, batho ba swanetše go fetola tsela ya bona ya go nagana. Ba swanetše go rutwa go phela ka khutšo. Ka baka leo, moporofeta Jesaya wa bogologolo o ile a bolela ka mo go kwagalago gore ntwa e tla fela ge feela batho ‘ba lesa go ithuta go hlabana.’—Jesaya 2:4.

Lega go le bjalo, mo nakong ye re phela lefaseng leo le sa rutego batho ba bagolo le bana bohlokwa bja khutšo, eupša le ba rutago gore ntwa ke yona tharollo. Ka manyami, gaešita le bana ba tlwaetšwa go bolaya.

Ba Ithutile go Bolaya

Ge a e-na le nywaga e 14, Alhaji o ile a ba lešole leo le se sa hlwago le le tirelong ya bošole. O be a e-na le nywaga e 10 feela ge madira a marabele a be a mo swara gomme a mo tlwaetša go lwa ka sethunya sa go hlasela sa AK-47. E le lešole leo le gapeleditšwego, o ile a ya go hula mafelo bakeng sa go hwetša dijo gomme o be a bile a fiša dintlo. Le gona o ile a bolaya le go golofatša batho. Lehono, Alhaji o hwetša go le thata go lebala ka ntwa le go itlwaelanya le bophelo bja go ba moagi. Abraham, ngwana yo mongwe yo e lego lešole, le yena o ile a ithuta go bolaya gomme o ile a dika-dika go bušetša sebetša sa gagwe. O itše: “Ge ba ka mpotša gore ke sepele ka ntle le sethunya sa-ka, ga ke tsebe gore ke tla dirang, le gore ke tla iphediša bjang.”

Bana bao e lego mašole ba ka godimo ga 300 000—bobedi bašemane le banenyana—ba sa dutše ba e-lwa gotee le go hwa dintweng tšeo di sa felego tša selegae tšeo di tlaišago polanete ya rena. Moetapele yo mongwe wa lerabele o hlalositše gore: “Ba latela ditaelo; ga ba tshwenyege ka go boela go basadi ba bona goba malapa a bona; le gona ga ba boife.” Lega go le bjalo, bana ba ba nyaka bophelo bjo bokaone gomme ba swanelwa ke go bo phela.

Dinageng tše di hlabologilego, boemo bjo bo boifišago bja ngwana yo e lego lešole bo ka bonagala e le toro feela. Gaešita le ge go le bjalo, bana ba bantši ba dinageng tša ka Bodikela ba ithuta go lwa ka magaeng a gabo bona. Ka tsela efe?

Tšea ka mohlala José yo a tšwago ka borwa-bohlabela bja Sepania. E be e le mofsa yo a lego mahlalagading yoo a bego a thabela go ithutela karate. Selo sa bohlokwa seo a bego a e-na le sona e be e le sabola e telele ya ma-Japane yeo tatagwe a bego a mo reketše yona ka Keresemose. Le gona o be a rata dipapadi tša bidio, kudu-kudu tša bošoro. Ka April 1, 2000, o ile a ekiša bošoro bja mogale wa gagwe wa dibidiong e le ka kgonthe. Bošorong bjo bo sa laolegego, o ile a bolaya tatagwe, mmagwe le kgaetšedi’agwe ka sabola yona yela tatagwe a bego a mo neile yona. O hlaloseditše maphodisa gore: “Ke be ke nyaka go ba noši mo lefaseng; ke be ke sa nyake gore batswadi ba-ka ba nnyake.”

Ge a hlalosa ka mafelelo a boithabišo bja bošoro, mongwadi le mohlankedi wa madira Grossman o itše: “Re fihla boemong bja go se sa tshwenyega bjoo go bjona go baka bohloko le tlaišego di fetogilego mothopo wa boithabišo: di tšeela boithabišo sebaka go e na le gore e be tše di hlaswegago. Re ithuta go bolaya, gomme re ithuta go go thabela.”

Bobedi Alhaji le José ba ithutile go bolaya. Ba be ba sa ikemišetša go ba babolai, eupša tlwaetšo ya mohuta o itšego e ile ya senya menagano ya bona. Tlwaetšo e bjalo—e ka ba e le ya bana goba ya batho ba bagolo—e bjala dipeu tša bošoro le ntwa.

Go Ithuta Khutšo go e na le Ntwa

Khutšo ya ka mo go sa felego e ka se ke ya hwetšwa ge batho ba sa dutše ba ithuta go bolaya. Nywaga-kgolong e mentši e fetilego, moporofeta Jesaya o ngwadile gore: “Mola O ka be O theeditše xe [Modimo a] Xo laêla, moláô wa xaxo o ka be o swana le noka.” (Jesaya 48:17, 18) Ge batho ba hwetša tsebo e nepagetšego ka Lentšu la Modimo gomme ba ithuta go rata molao wa Modimo, bošoro le ntwa e ba tšeo di hlaswegago go bona. Gaešita le gona bjale, batswadi ba ka kgonthišetša gore dipapadi tšeo bana ba bona ba di bapalago ga di kgothaletše bošoro. Batho ba bagolo le bona ba ka ithuta go fenya lehloyo le megabaru. Dihlatse tša Jehofa di bone ka makga a mantši gore Lentšu la Modimo le na le matla a go fetola dimelo tša batho.—Ba-Hebere 4:12.

Ela hloko mohlala wa Hortêncio. E be e le lesogana ge a be a tšewa ka kgapeletšo gore a yo ba  lešole. O hlalosa ka gore, tlwaetšo ya tša bošole e be e hlametšwe go “nweletša ka go rena kganyogo ya go nyaka go bolaya batho ba bangwe le gore re se be le poifo le ge e le efe ya go bolaya.” O lwele ntweng ya lebaka le letelele ya selegae ya Afrika. O dumela ka gore: “Ntwa e kgomile semelo sa-ka. Gaešita le lehono ke sa dutše ke gopola dilo ka moka tšeo ke di dirilego. Ke nyamišwa kudu ke seo ke ilego ka gapeletšwa go se dira.”

Ge lešole-gotee le Hortêncio le be le bolela le yena ka Beibele, e ile ya kgoma pelo ya gagwe. Kholofetšo ya Modimo go Psalme 46:9 ya go fediša mehuta ka moka ya ntwa e ile ya mo kgahla. Ge a be a ithuta Beibele ka mo go oketšegilego, o ile a se sa nyaka go ithuta go lwa. Go se go ye kae, yena le bagwera ba gagwe ba babedi ba ile ba rakwa bošoleng, gomme ba ile ba neela maphelo a bona go Jehofa Modimo. Hortêncio o a hlalosa: “Therešo ya Beibele e nthušitše go rata lenaba la-ka. Ke lemogile gore ka go lwa ntweng, ke be ke dira sebe malebana le Jehofa, ka gobane Modimo o bolela gore re se ke ra bolaya baagišani ba rena. E le go bontšha lerato le, ke ile ka swanelwa ke go fetola tsela ya-ka ya go nagana le gore ke se ke ka lebelela batho e le manaba a-ka.”

Diphihlelo tše bjalo tša kgonthe di bontšha gore thuto ya Beibele ka kgonthe e kgothaletša khutšo. Se ga se makatše. Moporofeta Jesaya o boletše gore go na le tswalano e lebanyago magareng ga thuto ya Modimo le khutšo. O boletše e sa le pele gore: “Baaxi ba xaxo ka moka ba tlo rutwa ke Morêna; ’me moláô wa bana ba xaxo e tlo ba o moxolo.” (Jesaya 54:13, mongwalo o sekamego ke wa rena.) Moporofeta yena yo o bone e sa le pele nako yeo ka yona batho ba ditšhaba ka moka ba tlogo tšhologela borapeding bjo bo sekilego bja Jehofa Modimo gore ba ithute ditsela tša gagwe. Ka mafelelo afe? “Ké mo ba tl’o xo tšea dithšoša ba rula mexomá ka tšôna, ba tšea marumô ba rula maxwêtla ka ôna. Xo ka se bê le sethšaba se se tl’o xo tšwêla se sengwê lerumô; batho ba tlo lesa xo ithuta xo hlabana.” (Mongwalo o sekamego ke wa rena.)—Jesaya 2:2-4.

Ka go dumelelana le boporofeta bjoo, Dihlatse tša Jehofa di swaregile ka modiro wa go ruta lefaseng ka bophara woo o šetšego o thušitše ba dimilione gore ba fenye lehloyo leo le lego modung wa dintwa tša batho.

Kgonthišetšo ya Khutšo ya Lefase

Ka ntle le go nea thuto, Modimo o hlomile pušo, goba “mmušô,” wo o ka kgonago go kgonthišetša khutšo ya lefase ka bophara. Sa bohlokwa, Beibele e hlalosa Mmuši yo a kgethilwego wa Modimo e lego Jesu Kriste, e le “Kxoši ya kaxišô.” Ge e tšwela pele e re kgonthišetša gore “mmušô wó ké wa kênêlô, wa khutšô ye e sa felexo.”—Jesaya 9:5, 6.

Ke kgonthišetšo efe yeo re nago le yona ya gore pušo ya Kriste e tla atlega go fedišeng dintwa tša mehuta ka moka? Moporofeta Jesaya o oketša ka gore: “Tšeo di tlo dirwa ke xo pelofala xa Morêna wa mašaba.” (Jesaya 9:6) Modimo o na le kganyogo le bokgoni bja go boloka khutšo ya ka mo go sa felego. Jesu o na le kholofelo e feletšego kholofetšong ye. Ke ka baka leo a rutilego balatedi ba gagwe go rapelela Mmušo wa Modimo gore o tle le gore thato ya Modimo e dirwe mo lefaseng. (Mateo 6:9, 10) Ge kgopelo yeo e tšwago pelong mafelelong e arabja, ntwa le ka mohla e ka se sa senya lefase.

[Mengwalo ya ka tlase]

[Caption on page 7]

Thuto ya Beibele e kgothaletša khutšo ya kgonthe