Lentšu la Jehofa le a Phela

Dintlha tše Kgolo go tšwa Pukung ya Genesi—II

GO TLOGA go bopšeng ga motho wa pele e lego Adama, go fihla lehung la morwa wa Jakobo e lego Josefa, Genesi e akaretša nywaga e 2 369 ya histori ya batho. Dikgaolo tše 10 tša mathomo gotee le ditemana tše 9 tša kgaolo ya bo-11, tšeo di akaretšago pego ya go tloga ka tlholo go fihla ka tora ya Babele, di ahla-ahlilwe tokollong e fetilego ya makasine wo. * Sehlogo se se ahla-ahla dintlha tše kgolo go tšwa karolong e šetšego ya Genesi, yeo e lego mabapi le ditirišano tša Modimo le Aborahama, Isaka, Jakobo le Josefa.

ABORAHAMA E BA MOGWERA WA MODIMO

(Genesi 11:10–23:20)

Nywaga e ka bago 350 ka morago ga Meetse-fula, monna yo a ipontšhago e le yo bohlokwa kudu go Modimo o belegwa lešikeng la morwa wa Noage e lego Seme. Leina la gagwe ke Aborama, gomme ka morago le fetošetšwa go ba Aborahama. Ka taelo ya Modimo, Aborama o tloga motseng wa ba-Kaladea wa Uri gomme e ba modudi wa ditenteng nageng yeo Jehofa a holofetšago go mo nea yona gotee le bana ba gagwe. Ka baka la tumelo ya gagwe gotee le go kwa, Aborahama o thoma go bitšwa “Mogwera wa Modimo.”—Jakobo 2:23, PK.

Jehofa o gata mogato malebana le badudi ba kgopo ba Sodoma gotee le metse ya yona ya kgaufsi, mola Lota le barwedi ba gagwe ba bolokwa ba phela. Kholofetšo ya Modimo e phethagatšwa ge go belegwa morwa wa Aborahama e lego Isaka. Nywaga ka morago, tumelo ya Aborahama e a lekwa ge Jehofa a mo laela gore a neele morwa yo go ba sehlabelo. Aborahama o itokišeditše go kwa eupša o emišwa ke morongwa. Ga go na pelaelo gore Aborahama ke monna wa tumelo, gomme o kgonthišetšwa gore ditšhaba ka moka di tla itšhegofatša ka peu ya gagwe. Lehu la mosadi wa gagwe yo a rategago Sara, le tlišetša Aborahama manyami a magolo kudu.

Go Arabja ga Dipotšišo tša ka Mangwalong:

12:1-3—Kgwerano ya Aborahama e ile ya thoma go šoma neng, gomme ka lebaka le le  kae? Kgwerano ya Jehofa le Aborama ya gore “meloko ka moka ya lefase e tlo šexofatšwa ka [Aborama]” go bonagala e ile ya thoma go šoma ge Aborama a tshetše Eforate tseleng ya gagwe ya go ya Kanana. Se se swanetše go ba se diragetše ka Nisani 14, 1943 B.C.E.—nywaga e 430 pele ga ge Isiraele e ka lokollwa Egipita. (Ekisodo 12:2, 6, 7, 40, 41) Kgwerano ya Aborahama ke “kxwêranô ya neng le neng.” E dula e le gona go fihlela tšhegofatšo ya malapa a lefaseng gotee le go fedišwa ga manaba ka moka a Modimo go phethilwe.—Genesi 17:7; 1 Ba-Korinthe 15:23-26.

15:13—Nywaga yeo e boletšwego e sa le pele e 400 ya tlaišego ya bana ba Aborahama e fedile neng? Nako ye ya tlaišego e thomile ka 1913 B.C.E. ge morwa wa Aborahama e lego Isaka a be a tshwešwa a e-na le nywaga e ka bago e mehlano gomme ngwanabo ka motswadi o tee e lego Išimaele wa nywaga e 19, a be ‘a mo kwera.’ (Genesi 21:8-14; Ba-Galatia 4:29) Se se fedile ge ba-Isiraele ba be ba lokollwa bothopša ka 1513 B.C.E.

16:2—Na e be e le mo go swanetšego gore Sarai a neele molata wa gagwe e lego Hagara go ba mosadi wa Aborama? Tiro ye ya Sarai e be e dumelelana le setšo sa mehleng yeo—sa gore mosadi wa moopa o be a swanetše go nea monna wa gagwe mosadi wa serethe e le gore a tšweletše moja-bohwa. Mokgwa wa segadikane o tšweletše la mathomo lešikeng la Kaine. Mafelelong, e ile ya ba mokgwa o tlwaelegilego gomme wa amogelwa ke ba bangwe ba barapedi ba Jehofa. (Genesi 4:17-19; 16:1-3; 29:21-28) Lega go le bjalo, le ka mohla Jehofa ga se a ka a lahla tekanyetšo ya gagwe ya mathomong ya gore motho a be le molekane o tee. (Genesi 2:21, 22) Noage le barwa ba gagwe, bao taelo ya gore ‘atang le tlale lefase’ e ilego ya boeletšwa go bona, go molaleng gore yo mongwe le yo mongwe wa bona o be a e-na le mosadi o tee. (Genesi 7:7; 9:1; 2 Petro 2:5) Le gona tekanyetšo ye ya gore motho a be le molekane o tee e ile ya gatelelwa gape ke Jesu Kriste.—Mateo 19:4-8; 1 Timotheo 3:2, 12.

19:8—Na e be e le mo go fošagetšego gore Lota a neele barwedi ba gagwe go ba-Sodoma? Go ya ka molao wa ka Bohlabela, e be e le boikarabelo bja mong-gae go šireletša baeng ka legaeng la gagwe, a ba lwele gaešita le go fihla ntlheng ya lehu ge e ba go nyakega. Lota o be a ikemišeditše go dira seo. Ka sebete o ile a ya lešabeng leo la batho, a tswalela mojako gomme a lebeletšana le lona a nnoši. Ka nako ya ge a be a neela barwedi ba gagwe, mohlomongwe Lota o ile a lemoga gore baeng ba gagwe e be e le batseta ba ba tšwago go Modimo, gomme a ka ba a ile a nea mabaka ka gore Modimo a ka šireletša barwedi ba gagwe go etša ge A ile a šireletša mmane’agwe Sara kua Egipita. (Genesi 12:17-20) Ka kgonthe, go ya le kamoo ditaba di sepetšego ka gona, Lota le barwedi ba gagwe ba ile ba šireletšega.

19:30-38—Na Jehofa o ile a dumelela taba ya gore Lota a tagwe le gore e be tatago barwa ba barwedi ba gagwe ba babedi? Jehofa ga a dumelele kopano ya botona le botshadi le wa leloko goba botagwa. (Lefitiko 18:6, 7, 29; 1 Ba-Korinthe 6:9, 10) Ge e le gabotse Lota o ile a nyamišwa ke ‘mediro ya go senya molao’ ya badudi ba Sodoma. (2 Petro 2:6-8) Yona ntlha yeo ya gore barwedi ba Lota ba ile ba mo tagiša e šišinya gore ba be ba lemogile gore o be a ka se dumele go ba le dikopano tša botona le botshadi le bona ge a be a hlaphogetšwe. Eupša ka ge e be e le bafaladi nageng yeo, barwedi ba gagwe ba ile ba bona gore ye e be e le yona tsela e nnoši ya go thibela lešika la Lota go nyamelela. Pego ye e ka Beibeleng bakeng sa go utolla tswalano magareng ga ba-Moaba (ka Moaba) le ba-Amoni (ka Benami) go bana ba Aborahama, ba-Isiraele.

Dithuto Bakeng sa Rena:

13:8, 9. Aborahama o nea mohlala o mobotse gakaakang wa go rarolla go se kwešišane! Le ka mohla ga se ra swanela go senya ditswalano tša khutšo e le gore re holege ka tša ditšhelete, bakeng sa dilo tše re di ratago goba go ikgantšha.

15:5, 6. Ge Aborahama a be a tšofala gomme a se a tšwa a e-ba le morwa, o ile a bolela le Modimo wa gagwe mabapi le taba ye. Ka morago Jehofa o ile a mo kgonthišetša lefsa. Mafelelo e bile afe? Aborahama o ile a “dumêla Morêna.” Ge e ba re tšhollela Jehofa sa mafahleng a rena ka thapelo, re amogela dikgonthišetšo tša gagwe go tšwa ka Beibeleng, e bile re mo kwa, tumelo ya rena e tla matlafatšwa.

 15:16. Jehofa o ile a emiša go ahlola ga gagwe ba-Amoro (goba ba-Kanana) go fihlela ge go fetile meloko e mene. Ka baka la’ng? Ka gobane ke Modimo yo a sa felego pelo. O ile a leta go fihlela kholofelo ka moka ya go ka kaonefatša e fedile. Ka go swana le Jehofa, re swanetše gore re se ke ra fela pelo.

18:23-33. Jehofa ga a fediše batho ka go se hlaole. O šireletša baloki.

19:16. Lota ‘o ile a diega,’ gomme go be go šetše ganyenyane gore barongwa ba mo goge gotee le lapa la gagwe go ba ntšha motseng wa Sodoma. Re dira gabotse ge re sa lahlegelwe ke maikwelo a rena a go akgofa ga nako ge re dutše re letile go fela ga lefase le kgopo.

19:26. Ke ga bošilo gakaakang gore re šitišwe goba re lebelele morago ka go kganyoga seo re se tlogetšego morago lefaseng!

JAKOBO O BA LE BARWA BA 12

(Genesi 24:1–36:43)

Aborahama o rulaganya gore Isaka a nyale Rebeka, mosadi yo a nago le tumelo go Jehofa. O belega mafahla ao a bitšwago Esau le Jakobo. Esau o nyatša tshwanelo ya gagwe ya matswalo gomme o e rekišetša Jakobo, yoo ka morago a amogelago tšhegofatšo ya tatagwe. Jakobo o tšhabela Padana-arama, moo a nyalago Lea le Ragele gomme a diša mehlape ya tatago bona ka nywaga e 20 pele ga ge a ka tloga le lapa la gagwe. Ka Lea, Ragele le balata ba bona ba babedi, Jakobo o ba le barwa ba 12 gotee le barwedi. Jakobo o katana le morongwa gomme o a šegofatšwa, le gona leina la gagwe le fetošetšwa go ba Isiraele.

Go Arabja ga Dipotšišo tša ka Mangwalong:

28:12, 13—Ke’ng seo se bego se bolelwa ke toro ya Jakobo yeo e bolelago ka “manamêlô”? “Manamêlô” a, ao a ka bago a be a bonagala bjalo ka manamelo a mafsika, a be a bontšha gore go na le poledišano magareng ga lefase le legodimo. Barongwa ba Modimo bao ba namelago le go theoga ka ona ba be ba bontšha gore ba hlankela ka tsela e itšego e bohlokwa magareng ga Jehofa le batho bao a ba amogelago.—Johane 1:51.

30:14, 15—Ke ka baka la’ng Ragele a ile a kgetha go diriša maropotlane gore a ime go e na le gore a be le dikopano tša botona le botshadi le monna wa gagwe? Mehleng ya bogologolo, seenywa sa sebjalo sa moropotlane se be se dirišwa ka gare ga dihlare e le serobatši goba bakeng sa go thibela goba go tloša go hwa bogatšu. Seenywa se gape go be go dumelwa gore se na le bokgoni bja go tsoša kganyogo ya dikopano tša botona le botshadi le go oketša go ba ga batho le bana goba go thuša go ima. (Sefela sa Difela 7:13) Gaešita le ge Beibele e sa utolle boikemišetšo bja Ragele bja gore go e na le gore a be le dikopano tša botona le botshadi le monna wa gagwe a kgethe go diriša maropotlane, mohlomongwe a ka ba a be a nagana gore maropotlane a tla mo thuša go ima gomme a fediša kgobogo ya gagwe ya go ba moopa. Lega go le bjalo, go ile gwa feta nywaga pele ga ge Jehofa a ka “mo hunolla.”—Genesi 30:22-24.

Dithuto Bakeng sa Rena:

25:23. Jehofa o na le bokgoni bja go tseba sebopego sa leabela sa ngwana yo a sa tšwago a belegwa le bja go diriša go tseba ga gagwe dilo e sa le pele gomme a kgetha e sa le pele yo a mo kgethelago merero ya gagwe. Lega go le bjalo, ga a rulaganye e sa le pele gore batho ba tla felela kae.—Hosea 12:3; Ba-Roma 9:10-12.

25:32, 33; 32:24-29. Go tshwenyega ga Jakobo mabapi le go hwetša tokelo ya matswalo le go katana ga gagwe le morongwa bošego ka moka e le gore a hwetše tšhegofatšo go bontšha gore o be a tloga a tšeela godimo dilo tše kgethwa. Jehofa o re neile dilo tše mmalwa tše kgethwa, tše bjalo ka tswalano ya rena le yena gotee le mokgatlo wa gagwe, topollo, Beibele le kholofelo ya rena ya Mmušo. Anke re itlhatseleng re swana le Jakobo ka go di tšeela godimo.

34:1, 30. Molato woo ‘o tlišeditšego Jakobo bothata’ o thomile ka gobane Dina a ile a dira segwera le batho bao ba bego ba sa rate Jehofa. Re swanetše go kgetha bagwera ba rena ka bohlale.

JEHOFA O ŠEGOFATŠA JOSEFA KUA EGIPITA

(Genesi 37:1–50:26)

Lehufa le hlohleletša barwa ba Jakobo go rekiša ngwanabo bona e lego Josefa go ba lekgoba. Kua Egipita, Josefa o a golegwa ka baka la  ge a kgomarela ka go tia le ka sebete ditekanyetšo tša Modimo tša boitshwaro. Ge nako e dutše e tšwela pele, o ntšhwa kgolegong gore a tlo hlalosa ditoro tša Farao, tšeo di bolelago e sa le pele nywaga e šupago ya mokhora yeo e latelwago ke nywaga e šupago ya tlala. Ka morago ga moo Josefa o dirwa mohlankedi wa dijo wa Egipita. Bana babo ba tla Egipita go tlo nyaka dijo ka baka la tlala. Lapa le kopana gape gomme le dula nageng e nonnego ya Gosene. Ge Jakobo a le kgaufsi le go hwa, o šegofatša barwa ba gagwe gomme o bolela boporofeta bjo bo neago kholofelo e kgonthišeditšwego ya ditšhegofatšo tše kgolo nywaga-kgolong e tlago. Mmele wa Jakobo o išwa Kanana gore o yo bolokwa. Ge Josefa a e-hwa a e-na le nywaga e 110, mmele wa gagwe o a gwamišwa, gomme mafelelong o išwa Nageng ya Kholofetšo.—Ekisodo 13:19.

Go Arabja ga Dipotšišo tša ka Mangwalong:

43:32—Ke ka baka la’ng go ja dijo le ba-Hebere e be e le selo se se hlaswegago go ba-Egipita? Se se ka ba se bile bjalo kudu ka baka la kgethollo ya bodumedi goba go ikgantšha ka morafe. Le gona ba-Egipita ba be ba hloile badiši. (Genesi 46:34) Ka baka la’ng? Mohlomongwe badiši ba ka be ba be ba le maemong a tlase kudu kua Egipita. Goba e ka ba e be e le gore ka ge naga yeo e bego e le gona bakeng sa go lengwa e be e le e nyenyane, ba-Egipita ba be ba nyatša bao ba bego ba nyaka mafulo bakeng sa mehlape ya bona.

44:5—Na ge e le gabotse Josefa o ile a diriša senwelo bakeng sa go dupa? Senwelo sa silifera le seo go ilego gwa bolelwa ka sona ge e le gabotse e be e le karolo ya go tšhela phori mahlong goba boikgakanyo. Josefa e be e le morapedi yo a botegago wa Jehofa. Ge e le gabotse ga se a ka a diriša senwelo bakeng sa go dupa, go fo etša ge Benyamini a se a ka a se utswa.

49:10—Ke’ng seo se bolelwago ke “molamó” le “lepara la mmuši”? Molamo ke lepara leo le swarwago ke mmuši e le leswao la go ba le tshwanelo ya bogoši. Lepara la mmuši ke phata e telele yeo e bontšhago matla a gagwe a go laela. Go bolela ga Jakobo ka dilo tše go be go bontšha gore bogoši bjo bo swanetšego le matla di be di tla dula molokong wa Juda go ba go fihla ge Silo a e-tla. Setlogolo se sa Juda ke Jesu Kriste, yoo Jehofa a mo neilego bogoši bja legodimong. Kriste o na le tshwanelo ya bogoši gomme o na le matla a go laela.—Psalme 2:8, 9; Jesaya 55:4; Daniele 7:13, 14.

Dithuto Bakeng sa Rena:

38:26. Juda o be a fošitše ditirišanong tša gagwe le ngwetši ya gagwe ya mohlologadi e lego Thamara. Lega go le bjalo, ge a be a lebeletšane le boikarabelo bja gagwe bja go ima ga yona, ka boikokobetšo Juda o ile a amogela phošo ya gagwe. Le rena ka mo go swanago re swanetše go akgofela go dumela diphošo tša rena.

39:9. Karabelo ya Josefa go mosadi wa Potifara e bontšha gore tsela ya gagwe ya go nagana e be e dumelelana le tsela ya Modimo ya go nagana tabeng ya boitshwaro le gore letswalo la gagwe le be le hlahlwa ke melao ya motheo ya Modimo. Na le rena ga se ra swanela go katanela se se swanago ge re dutše re gola tsebong e nepagetšego ya therešo?

41:14-16, 39, 40. Jehofa a ka fetoša maemo bakeng sa bao ba mmoifago. Ge mathata a hlasela, re dira gabotse ge re holofela Jehofa gomme re dula re mmotegela.

Ba be ba E-na le Tumelo e sa Šišinyegego

Aborahama, Isaka, Jakobo le Josefa e be e tloga e le banna ba ba nago le tumelo. Pego ya maphelo a bona, yeo e lego ka pukung ya Genesi e tloga e tiiša tumelo e bile e re ruta dithuto tše dintši tša bohlokwa.

O ka holwa ke pego ye ge o dutše o bala kabelo ya mmalo wa gago wa Beibele wa beke le beke bakeng sa Sekolo sa Bodiredi sa Pušo ya Modimo. Go ela hloko se re sa tšwago go se ahla-ahla go tla go thuša go dira gore pego ye e phele.

[Mengwalo ya ka tlase]

[Caption on page 26]

Jehofa o šegofatša Josefa

[Caption on page 26]

Aborahama e be e le monna wa tumelo

[Caption on page 26]

Lota wa moloki le barwedi ba gagwe ba ile ba phološwa

[Caption on page 29]

Jakobo o ile a tšeela dilo tša moya godimo. Na o dira bjalo?