Batho Ba Modimo Ba Swanetše Go Rata Botho
Batho Ba Modimo Ba Swanetše Go Rata Botho
“Se Morêna a se nyakaxo xo wene: Ké xo dira tokô, ké xo rata botho; ké xo sepela le Modimo w’axo Ò n’e boipoetšô.”—MIKA 6:8.
1, 2. (a) Ke ka baka la’ng re sa swanela go makatšwa ke gore Jehofa o letetše gore batho ba gagwe ba bontšhe botho? (b) Ke dipotšišo dife tša mabapi le botho tšeo re swanetšego go di ahla-ahla?
JEHOFA ke Modimo yo botho. (Ba-Roma 2:4; 11:22) Batho ba babedi ba mathomo e lego Adama le Efa ba swanetše go ba ba ile ba tšeela ntlha yeo godimo gakaakang! Kua tšhemong ya Edene, ba be ba dikologilwe ke tlholo e bonagalago yeo e ilego ya nea bohlatse bja botho bja Modimo bathong, bao ba bego ba ka bo thabela. Le gona Modimo o tšwela pele go ba yo botho go bohle, gaešita le bathong bao ba sa lebogego le ba kgopo.
2 Ka ge ba dirilwe ka seswantšho sa Modimo, batho ba na le bokgoni bja go bonagatša dika tša Modimo. (Genesi 1:26) Ga go makatše gore Jehofa o letetše gore re bontšhe botho. Bjalo ka ge Mika 6:8 e bontšha, batho ba Modimo ba swanetše go “rata botho.” Eupša botho ke eng? Bo tswalana bjang le dika tše dingwe tša Modimo? Ka ge batho ba kgona go bontšha botho, ke ka baka la’ng lefase e le lefelo le šoro le leo le nago le bonaba gakaakaa? Ke ka baka la’ng rena bjalo ka Bakriste re swanetše go katanela go bontšha botho ditirišanong tša rena le ba bangwe?
Botho ke Eng?
3. O ka hlalosa botho bjang?
3 Botho bo bontšhwa ka go ba le kgahlego ya kgonthe ka katlego ya ba bangwe. Bo bontšhwa ka ditiro tša go thuša le ka mantšu ao a bontšhago go naganela. Go ba yo botho go bolela go dira botse go e na le go dira selo le ge e le sefe seo se gobatšago. Motho yo botho o na le bogwera, o bonolo, o na le kwelobohloko e bile o na le lešoko. O na le boemo bja kgopolo bja go nea le bja go naganela ba bangwe. Moapostola Paulo o eleditše Bakriste gore: “Aparang kxauxêlô le botho le boikokobetšô le bolêta le xo se fêle pelo.” (Ba-Kolose 3:12) Ka gona, botho ke karolo ya seaparo sa seswantšhetšo sa Mokriste yo mongwe le yo mongwe wa therešo.
4. Jehofa o gatile mogato wa pele bjang go bontšheng botho go batho?
4 Jehofa Modimo o gatile mogato wa pele go bontšheng botho. Bjalo ka ge Paulo a boletše, ke nakong ya ge ‘go bonagala botho le lerato la go rata batho la Modimo Mophološi wa rena’ moo ‘a ilego a re phološa ka kgaugelo ya gagwe ka tlhatso ya go tswalwa la bobedi, le ka mpshafatšo ya moya o mokgethwa.’ (Tito 3:4, 5) Modimo o ‘hlatswa’ goba o hlwekiša Bakriste ba tloditšwego mading a Jesu, e lego seo se bolelago gore o diriša mehola ya sehlabelo sa topollo sa Kriste go bona. Le gona ba dirwa ba bafsa ka moya o mokgethwa, ya ba ‘babopša ba bafsa’ bjalo ka barwa ba Modimo bao ba tswetšwego ka moya. (2 Ba-Korinthe 5:17) Go feta moo, botho bja Modimo le lerato la gagwe di fetela le go “lešaba le lexolo,” leo le ‘hlatswitšego mašela a lona la a tagafatša mading a Kwana.’—Kutollo 7:9, 14; 1 Johane 2:1, 2.
5. Ke ka baka la’ng bao ba hlahlwago ke moya wa Modimo ba swanetše go bontšha botho?
5 Le gona botho ke karolo ya dienywa tša moya o mokgethwa wa Modimo, goba matla a šomago. Paulo o itše: “Dienywa tša Môya, tšôna ké leratô, le lethabô, le moláô; ke xo se fêle pelo, le botho, le bonôlô [“go loka,” NW] le pôtêxô le bolêta, le boithswarô. Tše byalo xa di xanwe ke Molaô.” (Ba-Galatia 5:22, 23) Ka gona, na bao ba hlahlwago ke moya wa Modimo ga se ba swanela go bontšha botho go ba bangwe?
Botho bja Kgonthe ga se Bofokodi
6. Ke neng moo botho e lego bofokodi, gomme ke ka baka la’ng?
6 Batho ba bangwe ba lebelela botho e le bofokodi. Ba nagana gore motho o swanetše go ba yo a se nago kwelobohloko gaešita le go ba yo a se nago mekgwa ka dinako tše dingwe, e le gore ba bangwe ba ka kgona go bona matla a gagwe. Lega go le bjalo, ge e le gabotse go nyakega matla a kgonthe gore motho e be yo botho e le ka kgonthe le gore a pheme go bontšha botho bjo bo fošagetšego. Ka ge botho bja kgonthe e le karolo ya dienywa tša moya wa Modimo, e ka se be boemo bja kgopolo bjo bo fokolago le bjo bo hlokomologago boitshwaro bjo bo fošagetšego. Ka lehlakoreng le lengwe, botho bjo bo fošagetšego ke bofokodi bjo bo dirago gore motho a kgothaletše tiro ya bobe.
7. (a) Eli o ile a ipontšha bjang e le yo a hlokomologago dilo? (b) Ke ka baka la’ng bagolo ba swanetše go itiša malebana le go bontšha botho bjo bo fošagetšego?
7 Ka mohlala, ela hloko moperisita yo mogolo wa Isiraele e lego Eli. O ile a hlokomologa go laya barwa ba gagwe e lego Hofini le Finease, bao ba ilego ba hlankela e le baperisita tabarenakeleng. Ka ge ba be ba sa kgotsofalela karolo ya sehlabelo yeo Molao wa Modimo o bego o re ba swanetše go e newa, ba ile ba botša molaodi gore a nyake nama e tala go motho yo a neelago sehlabelo pele ga ge makhura a sebego a ka tšhungwa aletareng. Le gona barwa ba Eli ba ile ba ba le dikopano tša botona le botshadi tše di gobogilego le basadi bao ba hlankelago mojakong wa tabarenakele. Lega go le bjalo, go e na le gore a tloše Hofini le Finease maemong a bona, Eli o ile a fo ba kgalema ka boleta. (1 Samuele 2:12-29) Ga go makatše gore “mehleng yeo Lentšu la Modimo le be le hlôkwa”! (1 Samuele 3:1) Bagolo ba Bakriste ba swanetše go ela hloko gore ba se ke ba ineela go bontšheng botho bjo bo fošagetšego go bafoši bao ba ka beago boemo bja phuthego bja moya kotsing. Botho bja kgonthe ga bo iphoufaletše mantšu a mabe le ditiro tšeo di sa dumelelanego le ditekanyetšo tša Modimo.
8. Jesu o ile a bontšha botho bja kgonthe bjang?
8 Mohlala wa rena e lego Jesu Kriste, le ka mohla ga se a ka a ba le molato wa go bontšha botho bjo bo fošagetšego. E be e le mohlala o mobotse wa botho bja kgonthe. Ka mohlala, ‘o ile a šokela batho ka gobane ba be ba lapile gomme ba gataketšwe bjalo ka dinku tše di se nago modiši.’ Batho ba dipelo tše di botegago ba ile ba ikwa ba lokologile go ya go Jesu, gaešita le go tliša bana ba bona go yena. Nagana ka botho le kwelobohloko tšeo a ilego a di bontšha ge a ‘be a gokara bana a ba bea diatla gomme a ba šegofatša.’ (Mateo 9:36; Mareka 10:13-16) Gaešita le ge Jesu a be a le botho, o be a emela ka go tia seo se nepagetšego mahlong a Tatagwe wa legodimong. Le ka mohla Jesu ga se a ka a dumelela bobe; o be a e-na le matla ao a a neilwego ke Modimo a go pepentšha baetapele ba bodumedi ba baikaketši. Bjalo ka ge go bontšhitšwe go Mateo 23:13-26, ka makga a mmalwa o ile a boeletša kgoeletšo e rego: “Le ba madi-mabe lena ba-mangwalô le bafarisei, lena baikaketši.”
Botho le Dika tše Dingwe tše di Tšweletšwago ke Moya wa Modimo
9. Botho bo tswalana bjang le go se fele pelo le go loka?
9 Botho bo tswalana le dika tše dingwe tše di tšweletšwago ke moya wa Modimo. Bo lokeleditšwe magareng ga “xo se fêle pelo” le “go loka.” Ka kgonthe, motho yo a hlagolelago botho o bontšha seka seo ka go ba yo a sa felego pelo. Ke yo a sa felego pelo gaešita le bathong bao ba sego botho. Botho bo tswalana le go loka ka kwešišo ya gore gantši bo bontšhwa ka ditiro tša go thuša bakeng sa go hola ba bangwe. Ka dinako tše dingwe, lentšu la Segerika leo le dirišwago ka Beibeleng bakeng sa “botho” le ka fetolelwa e le “go loka.” Go bontšhwa ga seka se gare ga Bakriste ba pele go ile gwa makatša baheitene kudu moo e lego gore Tertullian o ile a bitša balatedi bao ba Jesu gore ke ‘batho bao ba dirilwego ka botho.’
10. Botho bo tswalana bjang le lerato?
10 Botho bo tswalana le lerato. Jesu o ile a bolela mabapi le balatedi ba gagwe gore: “Seo bohle ba tl’o xo tseba ka sôna xe Le le barutiwa ba-ka, ké xe Le na le leratanô.” (Johane 13:35) Le gona Paulo o boletše mabapi le lerato le gore: “Leratô xa le fêle pelo. Leratô ké le botho.” (1 Ba-Korinthe 13:4) Le gona botho bo tswalana le lerato lentšung le le rego “botho bjo lerato,” leo gantši le dirišwago ka Mangwalong. Bjo ke botho bjo bo tšwago leratong le le botegago ka go se kwanantšhe. Lentšu la Sehebere leo le fetoletšwego e le “botho bjo lerato” le akaretša se se fetago maikwelo a borutho. Ke botho bjoo ka lerato bo ikgomaganyago le selo go fihlela morero wa bjona wa mabapi le selo seo o phethagaditšwe. Botho bjo lerato bja Jehofa goba lerato la gagwe le le botegago ka go se kwanantšhe, bo bontšhwa ka ditsela tše di fapa-fapanego. Ka mohlala, bo bonwa ditirong tša gagwe tša go lokolla le go šireletša.—Psalme 6:4; 40:11; 143:12.
11. Botho bjo lerato bja Modimo bo re nea kgonthišetšo efe?
11 Botho bjo lerato bja Jehofa bo gogela batho go yena. (Jeremia 31:3) Ge bahlanka ba Modimo bao ba botegago ba nyaka go lokollwa goba ba nyaka thušo, ba a tseba gore botho bja gagwe bjo lerato ka kgonthe ke lerato le le sa kwanantšhego. Bo ka se ba tlogele kgakanegong. Ka baka leo, ba ka rapela ka tumelo go etša ge go dirile mopsalme yo a itšego: “Xe e le nna, se ke se bôtaxo ké botho bya xaxo; pelo ya-ka e tlo hlalala xe O mphološitše, ka hlaba sefela sa Morêna sa xe a nthseditše.” (Psalme 13:5) Ka ge lerato la Modimo le botega ka go se kwanantšhe, bahlanka ba gagwe ba ka mmota ka mo go feletšego. Ba na le kgonthišetšo ye: “Morêna xa’ lahle sethšaba sa xaxwe, ’me naxa ya xaxwe a ka se e tloxêle.”—Psalme 94:14.
Ke ka Baka La’ng Lefase le le Kgopo Gakaakaa?
12. Pušo ya kgatelelo e thomile neng le gona bjang?
12 Karabo ya potšišo ye e mabapi le seo se diregilego kua tšhemong ya Edene. Mathomong a histori ya batho, sebopiwa sa moya seo se ilego sa ba le boithati le boikgantšho se ile sa thoma leano la go ba mmuši wa lefase. Ka baka la leano le se ile sa ba “mmuši wa lefase lé,” e le seo se nago le kgatelelo e le ka kgonthe. (Johane 12:31) Se ile sa tsebja e le Sathane Diabolo, moganetši yo mogolo wa Modimo gotee le batho. (Johane 8:44; Kutollo 12:9) Leano la gagwe la boithati la go hloma pušo e lekanago le pušo ya Jehofa ya botho le ile la pepentšhwa kapejana ka morago ga ge Efa a bopilwe. Ka go rialo, pušo e sa lokago e ile ya thoma ge Adama a be a kgetha tsela ya go ipuša ka ntle le Modimo, a gana botho bja Gagwe ka mo go feletšego. (Genesi 3:1-6) Go e na le go ipuša e le ka kgonthe, ge e le gabotse Adama le Efa ba ile ba ba ka tlase ga tutuetšo ya boithati le ya boikgantšho ya Diabolo, ya ba balata ba pušo ya gagwe.
13-15. (a) Tše dingwe tša ditla-morago tša go gana pušo ya go loka ya Jehofa e bile dife? (b) Ke ka baka la’ng lefase le e le lefelo la bonaba?
13 Ela hloko tše dingwe tša ditla-morago. Adama le Efa ba ile ba rakwa karolong ya lefase yeo e bego e le paradeise. Ba ile ba tloga lefelong le lebotse le leo le humilego leo go lona go bego go le bonolo go hwetša dibjalo tše di phedilego gabotse le dienywa gomme ba ya boemong bjo thata ka kua ntle ga tšhemo ya Edene. Modimo o ile a botša Adama gore: “Ka xe O kwele lentšu la mosadi wa xaxo, wa ja sehlare se ke bexo ke Xo ileditše ka re: O se kê wa se ja, byale lefase le roxilwe ka ’baka la xaxo; tša lôna O tlo di ja ka tapišêxô mehla yohle ya xo phela xa xaxo. Le tlo Xo medišetša metlwa le ngwang.” Thogako ya go rogaka lefase e be e bolela gore gabjale go le lema go be go tla ba thata kudu. Ditla-morago tša lefase leo le rogakilwego, le meetlwa le ngwang wa lona, di ile tša kwewa kudu ke bana ba Adama moo e lego gore tatago Noage e lego Lamege, o ile a bolela ka ‘ditapišego tša matsogo a bona tše di tšwago lefaseng le Jehofa a le rogilego.’—Genesi 3:17-19; 5:29.
14 Le gona Adama le Efa ba ile ba ananya khutšo ka kgateletšego. Modimo o boditše Efa gore: “Ke tlo Xo atišetša kudu tapišêxô xo imeng xa xaxo; O tlo bêlêxa bana ka bohloko, ’me O tlo fêla O hloloxêlwa monna wa xaxo; ’me yêna ó tlo Xo buša.” Ka morago, Kaine, leitšibulo la Adama le Efa, o ile a dira tiro e šoro ya go bolaya ngwanabo Abele.—Genesi 3:16; 4:8.
15 Moapostola Johane o boletše gore: “Lefase ka moka le rapaletše bobeng.” (1 Johane 5:19) Go etša mmuši wa lona, lefase lehono le bonagatša dika tša bobe tšeo di akaretšago boithati le boikgantšho. Ga go makatše ge le tletše ka bonaba le bošoro! Eupša le ka se be bjalo ka mehla. Jehofa o tla kgonthišetša gore botho le kwelobohloko, go e na le bonaba le bošoro, di ba gona ka tlase ga Mmušo wa gagwe.
Botho bo tla ba Gona ka Tlase ga Mmušo wa Modimo
16. Ke ka baka la’ng pušo ya Modimo ka Kriste Jesu e tsebja ka botho, gomme se se re tutueletša go dira’ng?
16 Jehofa le Kgoši e kgethilwego ya Mmušo wa Gagwe, Kriste Jesu, ba nyaka gore balata ba bona ba tsebje ka botho bja bona. (Mika 6:8) Jesu Kriste o re neile tatso ya kamoo bolaodi bjo a bo gafetšwego ke Tatagwe bo tla bonagalago ka botho. (Ba-Hebere 1:3) Se se ka lemogwa mantšung a Jesu a go pepentšha baetapele ba bodumedi bao ba bego ba imetša batho ka merwalo e boima. O itše: “Tlang xo Nna bohle ba Le lapišitšwexo, ba Le imêlwaxo; Nna ke tlo Le khutšiša. Le ithwešê yoko ya-ka, Le rutwê ke Nna; xobane ke yo boló le wa pelo e kokobetšexo; ’me Le tlo hwetša khutšô ya meôya ya lena. Xobane yoko ya-ka xa e robe, morwalô wa-ka ké o bohwêfê.” (Mateo 11:28-30) Babuši ba bantši kudu ba lefaseng, e ka ba ba bodumedi goba le ge e le bafe, ba imetša batho ka merwalo e boima ya melao e sa felego le mediro yeo e tšeelwago fase. Lega go le bjalo, seo Jesu a se nyakago go balatedi ba gagwe se swanela dinyakwa tša bona gomme ke seo ba ka kgonago go se dira. Ke joko e lapološago le e botho gakaakang! Na ga re tutueletšege go ba bjalo ka yena go bontšheng botho go ba bangwe?—Johane 13:15.
17, 18. Ke ka baka la’ng re ka holofela gore bao ba bušago le Kriste legodimong le baemedi ba gagwe ba lefaseng ba tla bontšha botho?
17 Mantšu a Jesu a lemogegago ao a a boditšego baapostola ba gagwe a gatelela kamoo pušo ya Mmušo wa Modimo e fapanago kudu le pušo ya batho. Beibele e re: “Xwa tsoxa kxang mo xare xa bôná [barutiwa], ya xo re e a swanetšwexo ke xo ba yo moxolo xo bôná ké mang. Jesu a bolêla le bôná a re: Dikxoši tša dithšaba di a di buša; le ba ba di bušaxo ka tše thata, ba rêtwa ba thwe Sethakxa. Xo lena xo se kê xwa ba byalo. E moxolo mo xo lena a a kê e monyenyane; e a bušaxo a a kê mohlankedi. Xobane e moxolo ké ofe? A ké eo a dutšexo dijong? Xoba ké eo a mo hlankêlaxo? A xa se eo a dutšexo dijong? Xomme Nna xare xa lena nka ke mohlanka wa lena.”—Luka 22:24-27.
18 Babuši ba batho ba nyaka go thea bogolo bja bona ka go ‘buša’ batho le ka go nyaka maina a phagamego, bjalo ka ge e ka maina a bjalo a ba dira gore ba be kaone go feta bao ba ba bušago. Eupša Jesu o boletše gore bogolo bja kgonthe bo tšwa go hlankeleng ba bangwe—ka mafolofolo le ka go phegelela go katanela go hlankela ba bangwe. Ka moka bao ba tlago go buša le Kriste legodimong goba go hlankela e le baemedi ba gagwe ba lefaseng ba swanetše go katanela go latela mohlala wa gagwe wa boikokobetšo le botho.
19, 20. (a) Jesu o ile a bolela bjang tekanyo ya botho bja Jehofa? (b) Re ka ekiša Jehofa bjang ka go bontšha botho?
19 Anke re lebeleleng keletšo e nngwe e lerato yeo Jesu a e neilego. Ge a bontšha tekanyo ya botho bja Jehofa, Jesu o itše: “Xe Le rata ba ba Le rataxo, Le sa leboxwa’ng? Hleng le ba-dira-dibe ba rata ba ba ba rataxo. Xe Le setša ba ba Le setšaxo, Le sa leboxwa’ng? Xobane ké sôna se le ba-dira-dibe ba se diraxo. Xe Le adima bao Le holofêlaxo xo rua ka bôná, Le sa leboxwa’ng? Hleng le ba-dira-dibe ba a adimana, xore ba tšeê se se lekanexo. Sa lena a e bê xo rata manaba a lena, le xo setša le xo adima mo Le sa holofelexo xo boêlwa. Ké mo moputsô wa lena e tl’o xo ba o montši, la tlo ba bana ba Yo-xodimo-dimo, xobane Yêna le ba ba sa leboxexo, le ba babe, ó ba dira ka botho. Bang baxauxedi bo-ka Tata-weno xe e le moxauxedi.” (Mongwalo o sekamego ke wa rena.)—Luka 6:32-36.
20 Botho bja Modimo ga bo na boithati. Ga bo kgopele selo e bile ga se bja letela go boelwa ke selo. Ka botho Jehofa “letšatši la xaxwe ó le hlabišetša ba babe le ba boló; le pula ya xaxwe ó e nešetša baloki le bakxôpô.” (Mateo 5:43-45; Ditiro 14:16, 17) Ka go ekiša Tatago rena wa legodimong, ga re pheme feela go gobatša bao ba sa lebogego eupša re ba direla tše botse, gaešita le bao ba ilego ba itshwara bjalo ka manaba a rena. Ka go bontšha botho, re bontšha Jehofa le Jesu gore re kganyoga go phela ka tlase ga Mmušo wa Modimo, ge botho le dika tše dingwe tša Modimo di tla ba gona ditswalanong ka moka tša batho.
Ke ka Baka La’ng re Swanetše go Bontšha Botho?
21, 22. Ke ka baka la’ng re swanetše go bontšha botho?
21 Go bontšha botho go bohlokwa kudu go Mokriste wa kgonthe. Ke bohlatse bja gore moya wa Modimo o a šoma ka go rena. Go feta moo, ge re bontšha botho bja kgonthe, re ekiša Jehofa Modimo le Kriste Jesu. Le gona botho ke senyakwa bakeng sa bao e tlago go ba balata ba Mmušo wa Modimo. Ka gona, re swanetše go rata botho gomme re ithute go bo bontšha.
22 Ke ditsela dife tše dingwe tše di šomago tšeo ka tšona re ka bontšhago botho maphelong a rena a letšatši le letšatši? Sehlogo se se latelago se tla ahla-ahla taba yeo.
[Dipotšišo tša Thuto]
[Caption on page 13]
Bagolo ba Bakriste ba katanela go ba ba botho ge ba dirišana le mohlape
[Caption on page 15]
Botho bjo lerato bja Jehofa bo ka se tlogele bahlanka ba gagwe ba gakanegile dinakong tše thata
[Caption on page 16]
Ka botho Jehofa o hlabišetša letšatši la gagwe le go nešetša batho ka moka pula
O Araba Bjang?
• Botho ke eng?
• Ke ka baka la’ng lefase e le lefelo le le šoro le la bonaba?
• Re tseba bjang gore go tla ba le botho ka tlase ga pušo ya Modimo?
• Ke ka baka la’ng go bontšha botho go le bohlokwa bakeng sa bao ba kganyogago go phela ka tlase ga Mmušo wa Modimo?