“Mohlalefi Tšohle ó di Dira ka Kêlêllô”

TLHAHLO e tšwago ka Lentšung la Modimo, e lego Beibele, ‘e kganyogega go feta gauta—go feta bontši bja gauta e tagilego.’ (Psalme 19:7-10) Ka baka la’ng? Ka gobane “thutô ya mohlale [Jehofa] ké mothôpô wa bophelô; e Xo efoša morêô wa lehu.” (Diema 13:14) Ge e dirišwa, keletšo e tšwago ka Mangwalong ga e kaonefatše feela boemo bja maphelo a rena, eupša gape e re thuša go phema melaba yeo e beago maphelo a rena kotsing. Ke gabohlokwa gakaakang gore re tsome tsebo ya Mangwalo gomme re dire ka go dumelelana le seo re ithutago sona!

Bjalo ka ge go begilwe go Diema 13:15-25, Kgoši Salomo wa Isiraele ya bogologolo o ile a nea keletšo yeo e re thušago go dira dilo ka tsebo e le gore re ka thabela bophelo bjo bokaone le bjo botelele. * A diriša diema tše dikopana, o bontšha kamoo Lentšu la Modimo le ka re thušago ka gona go amogelwa ke ba bangwe, go dula re botega bodireding bja rena, go ba le boemo bja kgopolo bjo bo nepagetšego mabapi le tayo gotee le go kgetha bagwera ba rena ka tsela e bohlale. Le gona o ahla-ahla bohlale bja go tlogelela bana ba rena bohwa gotee le go ba laya ka lerato.

Temogo e Botse e Dira Gore Motho a Amogelwe

Salomo o re: “Kêlêllô e boló e tšweletša botho; tsela ya mohlanoxi ké letlapá.” (Diema 13:15) Puku e nngwe ya ditšhupetšo e re polelwana  ya leleme la mathomong bakeng sa “kêlêllô e boló,” goba kwešišo e botse, “e hlalosa bokgoni bja go ba le bohlale, kahlolo e botse le dikgopolo tše bohlale.” Motho yo a nago le dika tše bjalo ga a hwetše go le thata gore a amogelwe ke ba bangwe.

Ela hloko tsela ya go ba le temogo yeo ka yona moapostola Paulo a ilego a dirišana le Mokriste-gotee le yena e lego Filemone ge a be a bušetša morago mohlanka wa Filemone yo a tšhabilego e lego Onesimo, yo a bego a fetogile Mokriste. Paulo o ile a kgothaletša Filemone gore a amogele Onesimo ka mokgwa o botho, go etša ge a ka amogela moapostola ka boyena. Ge e le gabotse, Paulo o ile a ithapela go lefa Filemone ge e ba go be go e na le selo le ge e le sefe seo Onesimo a bego a mo kolota sona. Ee, Paulo a ka be a ile a diriša matla a gagwe a bolaodi gomme a laela Filemone gore a dire selo se se nepagetšego. Eupša moapostola o ile a kgetha go swaragana le taba ye ka tsela e bohlale le e lerato. Ka go dira bjalo, Paulo o ile a ikwa a kgodišegile gore Filemone o tla dirišana le yena, a mo tutueletša go dira bjalo go feta le kamoo a bego a kgopetšwe ka gona. Na le rena ga se ra swanela go dirišana le badumedi-gotee le rena ka tsela ye?—Filemone 8-21.

Ka lehlakoreng le lengwe tsela ya ba babe ke letlapa, goba ke e “thata.” (PK) Ka kgopolo efe? Go ya ka seithuti se sengwe, lentšu le le dirišitšwego mo le bolela “go ba le matla goba go tia, le šupa go mokgwa o sehlogo wa batho ba babe. . . . Motho yo a ikemišeditšego ditseleng tša gagwe tše mpe, yo sehlogo le yo a se nago taba le ditaelo tše bohlale tša ba bangwe, o tseleng e yago tshenyegong.”

Salomo o tšwela pele ka gore: “Mohlalefi tšohle ó di dira ka kêlêllô; setlatla se falatša tša bošilo.” (Diema 13:16) Motho yo yo bohlale ga se yo a nago le maano-mabe. Bohlale mo bo tswalanywa le tsebo e bile bo kgomaganywa le motho yo bohlale, yo a naganišišago ka dilo pele a ka gata mogato. Ge a lebeletšane le go thomeletšwa mo go se nago toka goba gaešita le maroga, motho yo bohlale o laola molomo wa gagwe. Ka thapelo o leka go bontšha dienywa tša moya o mokgethwa e le gore a se tenege ka mo go feteletšego. (Ba-Galatia 5:22, 23) Motho yo bohlale ga a dumelele motho yo mongwe goba boemo gore bo mo laole. Go e na le moo, o dula a e-na le boitshwaro gomme o phema dintwa tšeo gantši di welago motho yo a akgofelago go galefa ge a kgopišitšwe.

Le gona motho yo bohlale o gata mogato ka go ba le tsebo ge a dira diphetho. O a tseba gore ga se gantši ditiro tše bohlale di tlago ka go phopholetša, go tšwewa ke maikwelo goba go fo latela bontši. Ka go rialo, o tšea nako bakeng sa gore a nyakišiše ka boemo bjo a lebeletšanego le bjona. O hlahloba ditherešo ka moka gomme a bona gore ke dikgetho dife tšeo di lego gona. Ke moka o ahla-ahla Mangwalo gomme a dira phetho ya gore ke melao goba melao ya motheo efe ya Beibele yeo a ka e dirišago. Tsela ya motho yo bjalo e dula e le thwii.—Diema 3:5, 6.

 “Morongwa-mmotexi ké Moreku”

Ka ge re le Dihlatse tša Jehofa, re neilwe modiro wa go tsebatša molaetša o tšwago go Modimo. Mantšu a seema se se latelago a re thuša go dula re botega go phethagatšeng thomo ya rena. A re: “Motseta e mobe ó wêla bošuleng; morongwa-mmotexi ké moreku.”—Diema 13:17.

Mo go gatelelwa dika tša motseta. Go thwe’ng ge e ba motseta a kgopamiša goba a fetoša molaetša ka tsela e kgopo? Na a ka se hwetše kahlolo e šoro? Nagana ka mohlanka wa moporofeta Elisa e lego Gehasi, yoo ka megabaru a ilego a iša molaetša wa maaka go molaodi wa madira a Siria e lego Naemane. Lephera leo le ilego la fodišwa go Naemane le ile la wela Gehasi. (2 Dikxoši 5:20-27) Go thwe’ng ge e ba motseta a thoma go se botege gomme a kgaotša ka mo go feletšego go tsebatša molaetša? Beibele e re: “[Ge o ka] lesa xo bolêla le xo mo eletša xore a lahlê tsela ya xaxwe, yêna mosenyi eo ó tlo hwêla molato wa xaxwe; fêla, madi a xaxwe [nna Jehofa] ke tlo a latiša xo wene.”—Hesekiele 33:8.

Ka lehlakoreng le lengwe, motseta yo a botegago ke sehlare go yena ka noši le go bao ba mo theetšago. Paulo o eleditše Timotheo ka gore: “Itôtê O lôtê le thutô. Xe O dira byalo O tlo iphološa, wa phološa le bao ba Xo kwaxo.” (1 Timotheo 4:16) Nagana ka go alafa moo go tsebatšwa ga ditaba tše dibotse tša Mmušo go go phethagatšago. Go tutuetša batho bao ba nago le boemo bjo bo nepagetšego bja pelo gomme go ba lebiša therešong yeo e ba lokollago. (Johane 8:32) Gaešita le ge batho ba gana go theetša molaetša, motseta yo a botegago ‘o tlo phologa.’ (Hesekiele 33:9) Anke le ka mohla re se ke ra hlokomologa go phethagatša thomo ya rena ya go dira boboledi. (1 Ba-Korinthe 9:16) Le gona anke ka mehla re ele hloko go ‘bolela ka lentšu,’ re se ke ra hwefola matla a lona goba go le tsefiša.—2 Timotheo 4:2.

“Mo-dumêla-thsôlô ó tlo Rêtwa”

Na motho yo bohlale o swanetše go gana keletšo le ge e le efe e thušago yeo a e hwetšago? Diema 13:18 e re: “Pala-balai ó tlo senyala a xoboxa; mo-dumêla-thsôlô ó tlo rêtwa.” Re dira gabotse ge re amogela gaešita le tayo yeo re sego ra e kgopela. Keletšo e kwagalago e ka ba e thušago kudu ge e ba re sa lemoge gore re a e nyaka. Go kwa keletšo e bjalo go ka re šireletša mathateng gomme gwa re thuša go phema kotsi. Go e hlokomologa go tla tliša kgobogo.

Ge e swanetše, theto e a re aga gomme e tloga e le e kgothatšago. Eupša gape re swanetše  go letela le go amogela tayo. Ela hloko mangwalo a mabedi ao moapostola Paulo a a ngwaletšego Timotheo. Gaešita le ge a be a mo reta bakeng sa go botega ga gagwe, mangwalo a a tletše ka keletšo bakeng sa Timotheo. Paulo o eletša lesogana le ka bolokologi mabapi le go kgomarela tumelo le letswalo le lebotse, go dirišana le ba bangwe ka phuthegong, go hlagolela boineelo go Modimo le go kgotsofala ka seo a nago le sona, go ruta ba bangwe, go ganetša bohlanogi le go phetha bodiredi bja gagwe. Ditho tše difsa tša phuthego di dira gabotse ge di amogela keletšo go tšwa go bao ba nago le phihlelo e oketšegilego.

“Šika le Bahlale”

Kgoši e bohlale e re: “Sellêlwa xe se tla se tsefêla pelo; mašilo a nyênywa xe a thwe a lahle bokxôpô.” (Diema 13:19) Ge e le mabapi le seo se bolelwago ke seema se, puku e nngwe ya ditšhupetšo e re: “Ge pakane e fihleletšwe goba kganyogo e phethagaditšwe, motho o aparetšwa ke maikwelo a kgotsofalo . . . Ka ge go phethagatša boikemišetšo bja motho e le phihlelo e thabišago kudu, ka gona go tlogela bobe e swanetše go ba selo se se sa rategego go mašilo. Dikganyogo tša bona di ka fihlelelwa feela ka mekgwa e mebe, gomme ge e ba ba ka tlogela bobe, ba tla tingwa lethabo la gore le ka mohla ba kgotsofatše dikganyogo tša bona.” Ke gabohlokwa gakaakang gore re hlagolele dikganyogo tše di nepagetšego!

Bagwera ba rena ba na le matla gakaakang dikgopolong tša rena, dilong tšeo re di ratago le tšeo re sa di ratego! Salomo o bolela therešo yeo e sa fetogego ge a re: “Šika le bahlale O hlalefê; mokxônana-le-mašilo ó tlo thsereana.” (Diema 13:20) Ee, bagwera ba rena, gaešita le ka boithabišo, ka Internet le ka seo re se balago, ba a re kgoma ka seo re lego sona le seo re tlago go ba sona. Ke gabohlokwa gakaakang gore re kgethe bagwera ba rena ka tsela e bohlale!

‘Tlogela Bohwa’

Kgoši ya Isiraele e re: “Ba-dira-dibe ba tlo hlomarêlwa ke dikotsi; baloki ba boêlwa ke tše botse.” (Diema 13:21) Go katanela go loka go a putsa, ka gobane Jehofa o hlokomela baloki. (Psalme 37:25) Lega go le bjalo, re swanetše go lemoga gore “nako le ditiragalo tše di sa letelwago” di re wela ka moka ga rena. (Mmoledi 9:11, NW) Na re ka dira selo se itšego bakeng sa go lokišeletša ditiragalo tšeo di sa letelwago?

Salomo o re: “Bohwa bya moloki ké bya bana ba bana.” (Diema 13:22a) Batswadi ba tlogela bohwa bja bohlokwa gakaakang ge ba thuša bana ba bona go monya tsebo ka Jehofa le go hlagolela tswalano e botse le yena! Eupša na le gona e ka se be gabohlale gore, ge e ba go kgonega go dirwe dithulaganyo tša gore lapa le be boemong bjo bobotse ka dilo tše di bonagalago ge e ba motswadi a e-hwa ka mo go sa letelwago? Mafelong a mantši, dihlogo tša malapa di ka kgona go rulaganyetša inšuranse, tša ngwala lengwalo la molao la go abja ga bohwa gotee le go beela tšhelete ka thoko bakeng sa gore e ka dirišwa nakong e tlago.

Go ka thwe’ng ka bohwa bja ba babe? Salomo o tšwela pele ka gore: “Menônô ya mo-dira-dibe e beetšwe moloki.” (Diema 13:22b) Go oketša go mehola le ge e le efe ya gona bjale, se se tla itlhatsela e le sa therešo ge Jehofa a phethagatša  kholofetšo ya gagwe ya go bopa “maxodimo a mafsa le lefase le lefsa” moo ‘go tlago go aga toko.’ (2 Petro 3:13) Ka nako yeo ba babe ba tla be ba fedišitšwe gomme “ba bolêta e tlo ba bôná beng ba naxa.”—Psalme 37:11.

Motho yo bohlale o dira dilo ka tsebo gaešita le ge a e-na le dilo tše sego kae tše di bonagalago. Diema 13:23 e re: “Serapana sa modiidi se nthša dijô ka boati; xo na le ba xo lewa ke kila-molaô.” Dilo tše sego kae di ka atišwa ke go šoma ga motho ka thata le go šegofatšwa ke Modimo. Lega go le bjalo, ge toka e hlaelela, kahlolo e mpe e ka raga lehumo.

‘Mo Laye’

Batho ba sa phethagalago ba nyaka tayo, gomme ba e nyaka go tloga bjaneng go ya pele. Kgoši ya Isiraele e re: “Mo-hlokiša-ngwana-kxati ó mo hloile; e a mo rataxo ó tsoxêla xo mo laya.”—Diema 13:24.

Kgati ke leswao la matla a bolaodi. Go Diema 13:24, e šupa go matla a taolo a batswadi. Tabeng ye, go diriša kgati ya tayo ga se ka mehla go bolelago go betha ngwana. Go e na le moo, go emela mokgwa wa go nea phošollo, go sa šetšwe gore go ka sebopego sefe. Maemong a mangwe, phošollo e botho yeo e newago ngwana e ka ba e lekanego go ka lokiša boitshwaro bjo bo sa lokago. Ngwana yo mongwe a ka nyaka phošollo e matlanyana. Diema 17:10 e re: “Wa thlaoloxanyô ó kwa kxalemêlô; mola ’tlatla se paletše kxati tše lekxolo.”

Ka mehla tayo ya batswadi e swanetše go newa ka lerato le ka bohlale bakeng sa go hola bana. Motswadi yo lerato ga a hlokomologe diphošo tša ngwana wa gagwe. Ka mo go fapanego, o a di hlokomela e le gore di ka tlošwa pele ga ge di ka tsema medu ka mo go tseneletšego. Go ba gona, motswadi yo lerato o ela hloko keletšo ya Paulo e rego: “Le lena Bô-tata-xo-bana! Le se kê la befediša bana ba lena; sa lena a e bê xo ba etetša ka xo ba ruta le xo ba eletša tša Morêna.”—Ba-Efeso 6:4.

Go thwe’ng ge e ba motswadi a tlogelela dilo gomme a palelwa ke go nea phošollo e nyakegago? Na motswadi yo bjalo o tla hwetša ditebogo ka morago bakeng sa go tlogelela ga gagwe dilo? Le gatee! (Diema 29:21) Beibele e re: “Mošemana-moipuši o leša mm’axwe dihlong.” (Diema 29:15) Go dika-dika go bontšha matla a taolo a botswadi go bontšha go se be le taba goba go se be le lerato. Lega go le bjalo, go bontšha matla a bolaodi ka botho le ka go tia, go bontšha go tshwenyega ka tsela e lerato.

Motho yo bohlale le yo a botegago yoo a dirago dilo ka tsebo ya kgonthe o tla šegofatšwa. Salomo o re kgonthišetša gore: “Moloki ké mo-ja-a-khora-pelo; mpa ya yo mobe e maleka.” (Diema 13:25) Jehofa o tseba seo se tlago go re hola sebopegong le ge e le sefe sa bophelo—ditabeng tša rena tša lapa, ditswalanong tša rena le ba bangwe, bodireding bja rena goba ge re laiwa. Le gona ka go diriša ka bohlale keletšo e hwetšwago ka Lentšung la gagwe, ka ntle le pelaelo re tla thabela tsela e kaone ya bophelo.

[Mengwalo ya ka tlase]

[Caption on page 28]

Ge a lebeletšane le go latofatšwa ka tsela e sego ya toka, motho yo bohlale o laola leleme la gagwe

[Caption on page 29]

Mogoeledi yo a botegago wa Mmušo o fihlelela mo gontši

[Caption on page 30]

Le ge theto e kgothatša, re swanetše go amogela phošollo

[Caption on page 31]

Motswadi yo lerato ga a hlokomologe diphošo tša ngwana wa gagwe