Dintlha tše Kgolo go tšwa Pukung ya Jošua
Lentšu la Jehofa le a Phela
Dintlha tše Kgolo go tšwa Pukung ya Jošua
GE BA hlomile mešaša Melaleng ya Moaba ka 1473 B.C.E., ba-Isiraele ba swanetše go ba ba thabetše go kwa mantšu a rego: “Itokišetšeng mefaxô ka xobane xo šetše matšatši a mararo; ké mo Le tl’o xo sela noka ya Jorodane, la ya xo tšea naxa ye Morêna Modimo wa lena a Le neilexo yôna xore e bê ya lena.” (Jošua 1:11) Go dula ga bona lešokeng ka nywaga e 40 go kgaufsi le go fela.
Nakwana ka morago ga nywaga-some e mebedi, moetapele Jošua o ema gare ga naga ya Kanana gomme o tsebiša banna ba bagolo ba Isiraele gore: “Byale Le tsebê xore dithšaba tšeo di sa šaletšexo ke di xafetše lena xotee le dithšaba ka moka tše ke di fedišitšexo, xore naxa yé e bê ya lena le ya meloko ya xeno xo tloxa ka noka ya Jorodane le xo xóma ka lewatlê le lexolo la kwa Bodikêla. Morêna Modimo wa lena ké Yêna e a tl’o xo di raka xe Le tla, ó tlo di faladiša, xore Le tšeê naxa ya bôná ka mo Morêna Modimo wa lena a Le boditšexo ka xôna.”—Jošua 23:4, 5.
Puku ya Jošua yeo e ngwadilwego ke Jošua ka 1450 B.C.E., ke pego e kgahlišago ya histori ya seo se diregilego nywageng yeo e 22. Ka ge re eme mollwaneng wa go tshelela lefaseng le lefsa le le holofeditšwego, boemo bja rena bo swana le bja bana ba Isiraele bao ba bego ba ikemišeditše go tšea Naga ya Kholofetšo. Ka gona, anke re eleng hloko puku ya Jošua ka kgahlego e kgolo.—Ba-Hebere 4:12.
GO YA “MELALENG YA JERIKO”
A kabelo e kgolo gakaakang yeo Jošua a e amogelago ge Jehofa a mmotša gore: “Mošê mohlanka wa-ka ó hwile. Byale tsoxa O selê noka yé ya Jorodane; wêna le sethšaba sé ka moka Le yê naxeng ye ke e neilexo Ba-Isiraele”! (Jošua 1:2) Jošua o swanetše go etelela pele setšhaba sa batho ba dimilione tše sego kae go ya Nageng ya Kholofetšo. E le go lokišeletša seo, o romela dihlodi tše pedi Jeriko—e lego motse wa pele wo o swanetšego go fenywa. Rahaba wa seotswa yo a kilego a kwa ka mediro e matla yeo Jehofa a e dirilego bakeng sa batho ba gagwe o dula motseng woo. O šireletša le go thuša dihlodi gomme di mo holofetša gore o tla bolokega.
Go boeng ga dihlodi, Jošua le batho ba ikemišeditše go tšwela pele ka leeto le go tshela Jorodane. Gaešita le ge noka e tletše wa go falala, ga e bonagale e e-ba lepheko go bona ka gobane Jehofa o dirile gore meetse ao a fologago a e-tšwa mothopong a eme go etša letamo gomme a mangwe ao a lego botlaseng bja noka a elelele ka Lewatleng le le Hwilego. Ka morago ga go tshela Jorodane, ba-Isiraele ba hloma mešaša Giligala, kgaufsi le Jeriko. Matšatši a mane ka morago, mantšiboeng a letšatši la bo-14 la Abibi, ba bina Paseka melaleng ya Jeriko. (Jošua 5:10) Letšatšing le le latelago, ba thoma go ja ditšweletšwa tše dingwe tša naga, gomme tokišetšo ya manna e a kgaotša. Ka nako ye, Jošua o bolotša banna ka moka bao ba belegwego lešokeng.
Dipotšišo tša Mangwalo di a Arabja:
2:4, 5—Ke ka baka la’ng Rahaba a bontšha bakgomana ba kgoši bao ba tsomago dihlodi tsela e šele? Rahaba o šireletša dihlodi ka go bea bophelo bja gagwe kotsing ka gobane o be a šetše a e-na le tumelo go Jehofa. Ka baka leo, ga a gapeletšege go botša banna bao ba tsomago go kweša batho ba Modimo bohloko mabapi le moo dihlodi di lego gona. (Mateo 7:6; 21:23-27; Johane 7:3-10) Ge e le gabotse, Rahaba o bolelwa e le wa go “lokafala ka modirô,” go akaretša le tiro ya go bontšha batseta ba kgoši tsela e šele.—Jakobo 2:24-26.
5:14, 15—“Molaodi wa madirá a Morêna” ke mang? Go bonagala molaodi yo a tlago go tlo matlafatša Jošua ge phenyo ya Naga ya Kholofetšo e thoma e se yo mongwe ntle le “Lentšu”—Jesu Kriste, boemong bja gagwe bja pele a e ba motho. (Johane 1:1; Daniele 10:13) Ke mo go matlafatšago gakaakang go ba le kgonthišetšo ya gore Jesu Kriste yo a tagafaditšwego o na le batho ba Modimo lehono ge ba dutše ba le ntweng ya moya! Dithuto go Rena:
1:7-9. Go bala Beibele letšatši le letšatši, go naganišiša ka mehla ka seo e se bolelago le go diriša seo re ithutago sona go bohlokwa bakeng sa go atlega dilong tšeo re di phegelelago tša moya.
1:11. Jošua o botša batho gore ba lokiše mefago le gore ba se ke ba fo dula feela ba sa dire selo ba letetše gore Modimo o tla ba nea yona. Keletšo ya Jesu ya gore re se belaele ka dinyakwa tša bophelo gotee le kholofetšo ya gagwe ya gore “le tl’o . . . ekeletšwa ka tšeo ka moka,” ga e bolele gore ga se ra swanela go dira maiteko a go itlhokomela.—Mateo 6:25, 33.
2:4-13. Ka morago ga go kwa ka mediro ya Jehofa e megolo le go lemoga gore nako e be e le e hlobaetšago, Rahaba o dira phetho ya go thekga barapedi ba Modimo. Ge e ba o be o dutše o ithuta Beibele ka lebakanyana gomme o lemoga gore re phela “mehleng ya bofêlô,” na ga se wa swanela go dira phetho ya go hlankela Modimo?—2 Timotheo 3:1.
3:15. Ka ge pego ya dihlodi tšeo di bego di rometšwe Jeriko e le e kgahlišago, Jošua o gata mogato le semeetseng, ka ntle le go emela meetse a Jorodane gore a fokotšege. Ge go tliwa medirong yeo e akaretšago borapedi bja therešo, re swanetše go dira dilo ka sebete go e na le go dika-dika go fihlela maemo a bonagala e le a swanetšego kudu.
4:4-8, 20-24. Mafsika a 12 ao a tšerwego lebopong la noka ya Jorodane a tla šoma e le kgopotšo go Isiraele. Ditiro tša Jehofa tša go phološa batho ba gagwe ba mehleng yeno manabeng a bona le tšona di šoma e le kgopotšo ya gore o na le bona.
PHENYO E TŠWELA PELE
Motse wa Jeriko o “tswáletšwe ò phekilwe, [ga go] na e a tšwaxo, [ga go] na e a tsenaxo.” (Jošua 6:1) Motse o tla thopša bjang? Jehofa o nea Jošua mokgwa wa go fenya ntwa. Ka ponyo ya leihlo, maboto a wele gomme motse o sentšwe. Go phološwa Rahaba feela le lapa la gabo.
Phenyo e latelago ke ya motse-mošate wa Ai. Dihlodi tše di bego di rometšwe moo di bega gore motse o na le badudi ba mmalwa, ka baka leo go ka se nyakege banna ba bantši gore ba o fediše. Lega go le bjalo, bahlabani ba ka bago 3 000 bao ba bego ba rometšwe gore ba yo hlasela motse ba tšhaba pele ga banna ba Ai. Ka baka la’ng? Jehofa ga a thekge ba-Isiraele. Akane wa moloko wa Juda o dirile sebe nakong ya ge go be go hlaselwa Jeriko. Ka morago ga go lokiša taba ye, Jošua o lwa le Ai. Ka morago ga go fenya ba-Isiraele gatee, kgoši ya Ai e fagahletše go lwa le bona. Eupša Jošua o diriša mokgwa wa go lwa wo o goketšago banna bao ba ipotago ka mo go feteletšego ba Ai, gomme Jošua o fenya motse.
Gibeoni ke ‘motse o mogolo—o feta le Ai ka bogolo, gomme banna ba gona ka moka ke bagale.’ (Jošua 10:2) Lega go le bjalo, ka morago ga go kwa ka katlego ya Isiraele malebana le Jeriko le Ai, banna ba Gibeoni ba fora Jošua e le gore a dire kgwerano ya khutšo le bona. Ditšhaba tše di lego kgaufsi di lebelela kgwerano ye e le tšhošetšo go tšona. Dikgoši tša tšona tše hlano di ipopa ngatana gomme di hlasela Gibeoni. Isiraele e phološa ba-Gibeoni gomme e fenya bahlasedi ba yona ka mo go feletšego. Diphenyo tše dingwe tša Isiraele ka tlase ga boetapele bja Jošua di akaretša go fenywa ga metse ya ka borwa le bodikela, gotee le go fenywa ga setlamo sa dikgoši tša ka leboa. Dikgoši ka moka tše di fentšwego ka bodikela bja Jorodane ke tše 31.
Dipotšišo tša Mangwalo di a Arabja:
10:13—Tiragalo e bjalo e kgonega bjang? “A xo na le selô se se kaxo šita Morêna,” Mmopi wa legodimo le lefase? (Genesi 18:14) Ge e ba a rata, Jehofa a ka fetola modikologo wa lefase e le gore letšatši le ngwedi di bonagale di sa šuthe go motho yo a di lebeletšego a le lefaseng. Goba a ka dira gore go dikologa ga lefase le ngwedi go se ke gwa šitišwa gomme ka tsela e itšego a dira gore seetša sa letšatši le sa ngwedi se tšwele pele se phadima. Go sa šetšwe gore boemo ke bofe, “letšatši le le etšaxo leo le be le sešo la ba xôna” historing ya batho.—Jošua 10:14.
10:13—Puku ya Baloki ke’ng? Go bolelwa gape ka puku ye go 2 Samuele 1:18 mabapi le sereto se se bitšwago “Borá”—e lego koša ya manyami yeo e lego mabapi le Kgoši Saulo wa Isiraele le morwa wa gagwe Jonathane. Mohlomongwe puku ye e be e le kgoboketšo ya dikoša le direto tša ditaba tša histori gomme mo gongwe e be e tsebja gabotse go ba-Hebere. Dithuto go Rena:
6:26; 9:22, 23. Thogako yeo Jošua a e boletšego nakong ya go fedišwa ga Jeriko e phethagatšwa nywageng e ka bago 500 ka morago. (1 Dikxoši 16:34) Go roga ga Noage motlogolo wa gagwe e lego Kanana go phethagala ge ba-Gibeoni e e-ba bašomi. (Genesi 9:25, 26) Lentšu la Jehofa ka mehla le a phethagala.
7:20-25. Ba bangwe ba ka lebelela bohodu bja Akane e le molato wo o sa rego selo, mohlomongwe ba nea mabaka ka gore ga se bja gobatša ba bangwe. Ba ka lebelela go utswa dilo tše dinyenyane le melato e menyenyane yeo e lego kgahlanong le melao ya Beibele e le dilo tše di sa rego selo ka mo go swanago. Lega go le bjalo, le rena re swanetše go ba bjalo ka Jošua boikemišetšong bja rena bja go ganetša dikgateletšo malebana le ditiro tše di sego molaong le tše di gobogilego.
9:15, 26, 27. Re swanetše go tšeela godimo ditumelelano tše re di dirago gomme re phethagatše seo re se bolelago.
JOŠUA O PHETHA MODIRO WA GAGWE O MOGOLO WA MAFELELO
Ga bjale, a le nywageng ya botšofadi—a batamela nywaga e 90—Jošua o thoma go arola naga. Wo ke modiro o mogolo e le ruri! Moloko wa Rubeni le wa Gada le seripa sa moloko wa Manase e šetše e amogetše bohwa bja yona ka bohlabela bja Jorodane. Meloko ye e šetšego ga bjale e newa bohwa ka thoko ya bodikela ka go dira matengwa.
Go hlongwa tabarenakele kua Silo tikologong ya Efuraimi. Kalebe o hwetša motse wa Heburone, gomme Jošua o hwetša Timinathe-sera. Ba-Lefi ba newa metse e 48, go akaretša le metse e 6 ya botšhabelo. Ge ba le leetong la go boela bohweng bja bona ka bohlabela bja Jorodane, bahlabani ba Rubeni, Gada le seripa sa moloko wa Manase ba hloma aletare e “kxolo kxakala.” (Jošua 22:10) Meloko ye e lego ka bodikela bja Jorodane e lebelela se e le tiro ya bohlanogi, gomme ntwa ya morafo e kgaufsi le go thoma, eupša tšhollo ya madi e phengwa ka poledišano e botse.
Ka morago ga ge Jošua a phetše ka nakwana kua Timinathe-sera, o bitša banna ba bagolo, baetapele, baahlodi le bahlankedi ba Isiraele gomme o ba kgothaletša go ba sebete le go dula ba botegela Jehofa. Ka morago, Jošua o kgobokanya meloko ka moka ya Isiraele kua Sikeme. Moo o boeletša tsela yeo Jehofa a ilego a dirišana le batho ka yona go tloga ka Aborahama go ya pele, gomme o ba kgothaletša gape gore ba ‘boife Jehofa le gore ba mo hlankele ka potego le ka therešo.’ Batho ba tutueletšega go araba ka gore: “Re tlo dirêla Morêna Modimo wa rena, ra kwa se Yêna a se bolêlaxo.” (Jošua 24:14, 15, 24) Ka morago ga dilo tše, Jošua o hwa a e-na le nywaga e 110.
Dipotšišo tša Mangwalo di a Arabja:
13:1—Na se ga se ganetšane le seo se boletšwego go Jošua 11:23? Aowa, ka gobane phenyo ya Naga ya Kholofetšo e be e akaretša dikarolo tše pedi, e lego: ntwa ya pele ya setšhaba yeo e ilego ya dira gore dikgoši tše 31 tša naga ya Kanana di fenywe, yeo e ilego ya dira gore mmušo wa ba-Kanana o phuhlame, yeo gape e ilego ya dira gore naga e thopšwe ka botlalo go dirišwa ditiro tša merafo le tša batho. (Jošua 17:14-18; 18:3) Gaešita le ge bana ba Isiraele ba ile ba palelwa ke go ntšha ba-Kanana go bona ka mo go feletšego, baphologi ba be ba sa bee tšhireletšego ya Isiraele kotsing gakaalo. (Jošua 16:10; 17:12) Jošua 21:44 e bolela gore: “Morêna a ba khutšiša ka thokô tše xo fêla.”
24:2—Na tatago Aborahama e lego Thara, e be e le morapedi wa medimo ya diswantšho? Mathomong, Thara e be e se morapedi wa Jehofa Modimo. Go bonagala a be a rapela modingwana wa ngwedi yo a bitšwago Sin—e lego modingwana yo a tumilego kua Uri. Go ya ka setšo sa se-Juda, mo gongwe Thara e ka ba e be e le modiri wa medimo ya diswantšho. Lega go le bjalo, ge Aborahama a tloga Uri ka taelo ya Modimo, Thara o tloga le yena go ya Harane.—Genesi 11:31. Dithuto go Rena:
14:10-13. Gaešita le ge a e-na le nywaga e 85, Kalebe o kgopela kabelo e thata ya go raka batho tikologong ya Heburone. Tikologo ye e tletše ka ba-Enaki—banna ba bogolo bjo bo sa tlwaelegago. Mohlabani yo yo a nago le phihlelo o atlega ka thušo ya Jehofa, gomme Heburone e fetoga motse wa botšhabelo. (Jošua 15:13-19; 21:11-13) Mohlala wa Kalebe o re kgothaletša gore re se ke ra phema dikabelo tše thata tša mabapi le pušo ya Modimo.
22:9-12, 21-33. Re swanetše go ba šedi e le gore re pheme go ahlola maikemišetšo a ba bangwe ka mo go fošagetšego.
‘Ga se gwa Hlaela le Setee’
Ge e be e le mokgalabje, Jošua o ile a botša banna bao ba nago le boikarabelo kua Isiraeleng gore: “[Ga] xwa hlaêla le setee sa tše botse tše Morêna Modimo wa lena a Le boletšexo ka tšôna; ka moka di tšweletše.” (Jošua 23:14) Pego ya histori ya Jošua e bontšha se ka mo go kwagalago gakaakang!
Moapostola Paulo o ngwadile gore: “Tše di ngwadilwexo kxalê, di ngwaletšwe xo ruta rena, xore re hwetšê kholofêlô ka xo tiišwa le ka xo homotšwa ka ôna mangwalô.” (Ba-Roma 15:4) Re ka kgonthišega gore go holofela ga rena dikholofetšo tša Modimo ga se ga lefeela. Ga go kholofetšo le e tee yeo e tlago go palelwa, ka moka ga tšona di tla phethagala.
[Caption on page 9]
Na o tseba lebaka leo ka lona Rahaba wa seotswa a ilego a bolelwa e le yo a lokilego?
[Caption on page 10]
Jošua o ile a kgothaletša Isiraele go ‘boifa Jehofa le go mo hlankela’
[Caption on page 10]
Naga e ile ya fenywa ka tlase ga boetapele bja Jošua
[Caption on page 10]
ARABA
[Caption on page 10]
BASANI
GILEADA
NEGEBE
Lewatle la Letswai
Doro
Hefere
Afeke
Megido
Kedese
Thaanake
Jokoneama
Getsere
Egilone
Hatsora
Madoni
Lasarona
Thiritsa
Thapua
Makeda
Jaramuthe
Libina
Lakisi
Bethele
Ai
Adulama
Giligala
Jeriko
Jerusalema
Heburone
Debiri
Aradi
Simirone
Noka ya Jorodane
Moedi wa Jaboko
Moedi wa Arinoni
[Caption on page 12]
Bohodu bja Akane e be e se molato wa go se re selo—bo ile bja lebiša mafelelong a kotsi
[Caption on page 12]
“Ké ka tumêlô xe merakô ya Jeriko è e-wa.”—Ba-Hebere 11:30