Lentšu la Jehofa le a Phela

Dintlha tše Kgolo go tšwa Pukung ya Ruthe

KE TIRAGALO e ruthetšago pelo ya potego e sa kwanantšhego magareng ga basadi ba babedi. Ke pego ya go leboga Jehofa Modimo le go bota dithulaganyo tša gagwe. Ke kanegelo yeo e gatelelago kgahlego e tseneletšego ya Jehofa ka lešika la setlogo la Mesia. Ke taodišo e kgomago pelo ya lethabo le mahlomola a lapa le lengwe. Puku ya Beibele ya Ruthe e mabapi le se gotee le dilo tše dingwe tše dintši.

Puku ya Ruthe e akaretša nywaga e ka bago e 11 “mehleng ya xe xo buša baahlodi” Isiraeleng. (Ruthe 1:1) Ditiragalo tšeo di begilwego ka pukung ye di swanetše go ba di diregile mathomong a mehla ya baahlodi ka ge yo mongwe wa batšea-karolo kanegelong ye ya kgonthe e lego Boase yo e bego e le mong wa naga, e be e le morwa wa Rahaba wa mehleng ya Jošua. (Jošua 2:1, 2; Ruthe 2:1; Mateo 1:5) Go ka direga gore taodišo ye e ngwadilwe ke moporofeta Samuele ka 1090 B.C.E. Ye ke puku e nnoši ka Beibeleng yeo e ilego ya reelwa ka mosadi yo e bego e se mo-Isiraele. Molaetša wo e o swerego ‘o a phela, o na le matla.’—Ba-Hebere 4:12.

“MO O YAXO, LE NNA KE YA XÔNA”

(Ruthe 1:1–2:23)

Ge Naomi le Ruthe ba fihla Betlehema, ba ile ba gapa tlhokomelo ya motho yo mongwe le yo mongwe. Ge ba bolela ka yo mogolo magareng ga basadi ba ba babedi, basadi ba motseng ba tšwela pele go botšiša gore: “A ké yêna Naomi?” Ge a ba araba, Naomi o re: “Lesang xo mpitša ka la Naomi; a nke Le re Mara ka xobane Yo-matla-ka-moka ó ntirile tše di xalakaxo ruri. Ke tloxile kè humile; byale Morêna ó mpušetša xaê kè le fêla.”—Ruthe 1:19-21.

Ge tlala kua Isiraele e bakela lapa la gagwe go tloga Betlehema go ya nageng ya Moaba, Naomi o “humile” ka gore o na le monna wa gagwe le barwa ba babedi. Lega go le bjalo, ka morago ga nako e itšego ba dutše Moaba monna wa gagwe e lego Elimeleke o a hwa. Ka morago, barwa ba babedi ba nyala basadi ba Moaba e lego Oropa le Ruthe. Go feta nywaga e ka bago e lesome gomme barwa ba babedi ba hwa ba se na bana, ba tlogela basadi ba bararo ba nnoši. Ge mmatswale wa bona e lego Naomi a phetha ka go boela Juda, bahlologadi ba barwa ba gagwe ba sepela le yena. Ge ba le tseleng, Naomi o phegelela betši ba gagwe gore ba boele Moaba le go ikhweletša banna go tšwa go batho ba gabo bona. Oropa o dumelelana le se. Lega go le bjalo, Ruthe o kgomarela Naomi gomme o re: “Mo O yaxo, le nna ke ya xôna; mo O dulaxo, le nna ke tlo dula xôna; sethšaba sa xeno ke tlo re ké sa xešo; Modimo wa xaxo e tlo ba Modimo wa-ka.”—Ruthe 1:16.

Bahlologadi ba babedi e lego Naomi le Ruthe, ba fihla Betlehema mathomong a puno ya garase. A diriša mohola wa thulaganyo yeo e dirilwego Molaong wa Modimo, Ruthe o thoma go budutša tšhemong yeo go diregago gore e be ya monna yo a tswalanago le Elimeleke—mo-Juda yo a tšofetšego yo a bitšwago Boase. Ruthe o amogelwa ke Boase gomme o tšwela pele a budutša tšhemong ya gagwe, ‘puno ya diako le ya mabele ya ba ya fela.’—Ruthe 2:23.

Dipotšišo tša Mangwalo di a Arabja:

1:8—Ke ka baka la’ng Naomi a ile a botša betši ba gagwe gore ba ‘boele malapeng a bo-mmago  bona’ go e na le gore ba ye malapeng a bo-tatago bona? Ga go bolelwe selo mabapi le ge e ba tatago Oropa o be a phela ka nako yeo. Lega go le bjalo, tatago Ruthe o be a phela. (Ruthe 2:11) Go sa šetšwe seo, Naomi o ile a bolela ka ngwako wa mma, mohlomongwe a nagana gore go bolela ka bo-mmago bona go tla ba gopotša khomotšo ya lerato la mma. Se se be se tla homotša barwedi bao ba nyamišitšwego ke go kgaogana le mmatswale wa bona yo a rategago. Mantšu a a ka bontšha gape kgopolo ya gore ka go se swane le Naomi, mmago Ruthe le mmago Oropa ba be ba e-na le magae ao a theilwego gabotse.

1:13, 21—Na Jehofa o ile a dira gore bophelo bja Naomi bo be thata le go mmakela tlalelo? Aowa, le gona Naomi ga a ka a bea Modimo molato. Lega go le bjalo, ka baka la tšohle tšeo di bego di mo diragalela, o ile a nagana gore Jehofa o be a le kgahlanong le yena. O ile a galefa le go nolega moko. Go oketša moo, mehleng yeo go ba le ngwana go be go lebelelwa e le tšhegofatšo e tšwago go Modimo gomme boopa bo be bo lebelelwa e le thogako. Ka baka la go se be le ditlogolo le go hwelwa ke barwa ba babedi, Naomi a ka ba a ile a ikwa a e-na le tshwanelo ya go nagana gore Jehofa o mo nyenyefaditše.

2:12—Ke “moputsò” ofe “o tletšexo” wo Ruthe a o amogetšego go Jehofa? Ruthe o ile a ba le morwa gomme a amogela tokelo ya go ba mokgokaganyi lešikeng le bohlokwa ka go fetišiša historing—la Jesu Kriste.—Ruthe 4:13-17; Mateo 1:5, 16.

Seo re Ithutago Sona:

1:8; 2:20. Go sa šetšwe masetla-pelo ao a bilego le wona, Naomi o ile a kgomarela go bota ga gagwe botho bjo lerato bja Jehofa. Re swanetše go dira se se swanago, kudu-kudu ge re lebeletšane le diteko tše dikgolo.

1:9. Legae ga la swanela go ba lefelo leo go lona ditho tša lapa di jago le go robala feela. E swanetše go ba lefelo la go ikhutša leo le nago le khutšo le boiketlo.

1:14-16 (PK). Oropa o ile a “gomela setšhabeng sa gabo le modimong wa gabo.” Ruthe ga a ka a dira bjalo. O ile a tlogela boiketlo le tšhireletšego ya naga ya gabo gomme a dula a botegela Jehofa ka go se kwanantšhe. Go hlagolela lerato le le sa kwanantšhego la go rata Modimo le go bontšha moya wa boikgafo go tla thuša go re šireletša gore re se ineele dikganyogong tša boithati le “xo xomêla moraxo le xo y’o lahlwa.”—Ba-Hebere 10:39.

2:2. Ruthe o be a nyaka go diriša thulaganyo ya go budutša yeo e bego e diretšwe go hola baditšhaba le bao ba tlaišegago. O be a ikokobeditše pelong. Mokriste yo a diilago ga a swanela go ikgogomošetša thušo e lerato ya badumedi gotee le yena goba thušo le ge e le efe ya mmušo yeo a swanelegelago go e hwetša.

2:7. Go sa šetšwe gore o be a e-na le tokelo ya go budutša, Ruthe o ile a kgopela tumelelo ya go dira bjalo. (Lefitiko 19:9, 10) Le e be e le leswao la boikokobetšo bja gagwe. Re ba bohlale ge re ‘tsoma boikokobetšo,’ gobane “ba bolêta e tlo ba bôná beng ba naxa ba tlo thaba ka botlalô bya moláô.”—Tsefanya 2:3; Psalme 37:11.

2:11. Ruthe e be e se feela wa leloko la Naomi. E be e le mogwera wa kgonthe. (Diema 17:17) Segwera sa bona se be se tiile ka gobane  se be se theilwe godimo ga dika tše swanago le lerato, potego, kwelobohloko le moya wa boikgafo. Sa bohlokwa le go feta, se be se theilwe godimo ga kganyogo ya bona ya go hlankela Jehofa le go ba gare ga barapedi ba gagwe. Le rena ka mo go swanago re na le dibaka tše dibotse tša go hlagolela segwera sa kgonthe le barapedi ba therešo.

2:15-17. Le ge Boase a ile a dira gore Ruthe a se šome ka matla kudu, o ile “a hlwa à tôpa à le moo mašemong, la bá la rapama.” Ruthe o be a šoma ka thata. Mokriste o swanetše go ba le botumo bja go ba mošomi yo mafolofolo.

2:19-22. Naomi le Ruthe ba ile ba thabela dipoledišano tše di kgahlišago nakong ya mantšiboa, yo mogolo a kgahlegela mediro ya yo monyenyane, bobedi ba ntšhetšana sa mafahleng. Na lapa la Bokriste le swanetše go dira se se fapanego le se?

2:22, 23. Ka go se swane le morwedi wa Jakobo e lego Dina, Ruthe o ile a tsoma go gwerana le barapedi ba Jehofa. A mohlala o mobotse gakaakang bakeng sa rena!—Genesi 34:1, 2; 1 Ba-Korinthe 15:33.

NAOMI O A ‘HUMA’

(Ruthe 3:1–4:22)

Naomi o tšofetše kudu gore a ka ba le bana. Ka gona, o laela Ruthe go nyalwa legatong la gagwe ka topollo goba go nyalwa ke ngwanabo monna wa gagwe. Ka go latela taelo ya Naomi, Ruthe o kgopela Boase gore e be molopolodi. Boase o ikemišeditše go dumelelana le kgopelo ye. Lega go le bjalo, go na le wa leloko la kgaufsi yo a swanetšego go newa sebaka sa pele.

Boase ga a senye sebaka bakeng sa go lokiša taba ye. Mesong e latelago o kgoboketša banna ba lesome ba bagolo ba Betlehema pele ga wa leloko gomme o mmotšiša ge e ba a ka rata go ba molopolodi. Monna yo o gana go dira bjalo. Ka gona, Boase e ba molopolodi gomme o nyala Ruthe. Ka morago ga go nyalana ba ile ba ba le morwa e lego Obede, rakgolo wa Kgoši Dafida. Ka gona basadi ba Betlehema ba re go Naomi: ‘A Jehofa a lebogwe. O go lapološitše pelo a go babalela ge o šetše o godile ka gobane ngwana o belegwe ke ngwetši ya gago, ye e go ratilego ya fetiša barwa ba šupago.’ (Ruthe 4:14, 15) Mosadi yo a boetšego Betlehema a “le fela” o “humile” gape!—Ruthe 1:21.

Dipotšišo tša Mangwalo di a Arabja:

3:11—Ke eng seo se ilego sa dira gore Ruthe a tume ka go ba “mosadi wa sethakxa”? E be e se “bothšepi . . . bya ntlê bya xo loxa meriri” goba “xo apara tša xauta le bothakxa bya mašela” tšeo di ilego tša dira gore batho ba bangwe ba hlomphe Ruthe. Go e na le moo, e be e le “motho wa xo ikuta wa pelong”—potego ya gagwe le lerato, boikokobetšo le bonolo, boroto bja gagwe le moya wa boikgafo. Mosadi yo mongwe le yo mongwe yo a boifago Modimo yo a kganyogago botumo bjo bo swanago le bja Ruthe, o swanetše go katanela go hlagolela dika tše.—1 Petro 3:3, 4; Diema 31:28-31.

3:14—Ke ka baka la’ng Ruthe le Boase ba ile ba tsoga pele letšatši le hlaba? Se e be e se ka baka la gore ba be ba dirile selo se itšego se se gobogilego bošego gomme ba be ba nyaka go se dira sephiri. Go bonagala ditiro tša Ruthe  bošegong bjoo di be di dumelelana le seo ka tlwaelo se bego se dirwa ke mosadi yo a bego a nyaka tshwanelo ya go nyalwa ke ngwanabo monna’gwe. O ile a dira tumelelanong le ditaelo tša Naomi. Go oketša moo, tsela yeo Boase a arabetšego ka yona e be e bontšha ka mo go kwagalago gore o be a sa bone phošo mabapi le seo Ruthe a se dirilego. (Ruthe 3:2-13) Ka gona, go ka direga gore Ruthe le Boase ba ile ba tsoga e sa le ka pela e le gore go se be le motho yo a bago le lebaka la go gaša mabare-bare ao a se nago motheo o tiilego.

3:15—Ke eng seo se bego se bontšhwa ke go fa ga Boase Ruthe dintlatla tše tshelelago tša garase? Go ka direga gore tiro ye e be e bontšha gore go fo etša ge letšatši la go khutša le be le e tla ka morago ga matšatši a tshelelago a mošomo, letšatši la Ruthe la go khutša le be le batametše. Boase o be a tla kgonthišetša gore Ruthe o ba le “makhutšô” ka ntlong ya monna’gwe. (Ruthe 1:9; 3:1) Le gona, go ka direga gore Ruthe o be a ka kgona feela go rwala dintlatla tše tshela hlogong ya gagwe.

3:16—Go ya ka Sehebere sa mathomo, Naomi o ile a botšiša Ruthe gore: ‘Ke wena mang morwedi wa-ka?’ Ke ka baka la’ng a ile a botšiša se? Na o be a sa tsebe ngwetši ya gagwe? Go ka direga, ka gobane ge Ruthe a be a boela go Naomi lefsifsi le be le aparetše. Lega go le bjalo, potšišo ye e ka ba ya bolela gore Naomi o be a nyaka go tseba boemo bjo bofsa bjo Ruthe a ka bago a be a le go bjona tumelelanong le go lopollwa ga gagwe.

4:6—Ke ka tsela efe molopolodi a bego a ka “senya” bohwa bja gagwe ka go lopolla? Sa pele, ge e ba yo a bego a wela bodiiding a be a rekišitše bohwa bja gagwe, molopolodi o be a tla swanelwa ke go reka naga ka theko yeo e bego e elwa ka nywaga yeo e šetšego pele go fihla ngwaga o latelago wa Megobo. (Lefitiko 25:25-27) Go dira bjalo go be go tla fokotša theko ya naga ya gagwe. Go oketša moo, ge e ba Ruthe a be a ka belega morwa, morwa yo o be a tla tšea tšhemo yeo e lopolotšwego e le bohwa go e na le gore e tšewe ke ba leloko la molopolodi le ge e le bafe ba kgaufsi.

Seo re Ithutago Sona:

3:12; 4:1-6. Boase o ile a latela thulaganyo ya Jehofa ka šedi. Na re latela dithulaganyo tša pušo ya Modimo ka šedi?—1 Ba-Korinthe 14:40.

3:18. Naomi o be a bota Boase. Na le rena ka mo go swanago ga se ra swanela go bota badumedi-gotee le rena bao ba botegago? Ruthe o be a ikemišeditše go nyalwa ke ngwanabo monna wa Naomi yo a bego a sa mo tsebe le gatee, monna yo a sa bolelwego ka leina ka Beibeleng. (Ruthe 4:1) Ka baka la’ng? Ka gobane o be a holofela thulaganyo ya Modimo. Na re na le kholofelo e bjalo? Ka mohlala, ge go tliwa tabeng ya go tsoma molekane wa lenyalo, na re kwa keletšo ya go nyala “fêla . . . Moreneng”?—1 Ba-Korinthe 7:39.

4:13-16. Le ge e be e le mo-Moaba gomme e kile ya ba morapedi wa Kamosi, a tokelo e kaakang yeo Ruthe a ilego a e amogela! Se se bontšha go šoma ga molao wa motheo wo o rego “xa di diatleng tša motho e a rexo: ke a rata, xoba: ke a kitimêla; di diatleng tša Modimo xe a xauxêla motho.”—Ba-Roma 9:16.

Modimo “a le Xodišê Lebakeng la Xôna”

Puku ya Ruthe e bontšha Jehofa e le Modimo wa botho bjo lerato, yo a tšeago kgato legatong la bahlanka ba gagwe ba botegago. (2 Koronika 16:9) Ge re lebelela morago ditšhegofatšong tša Ruthe, re bona bohlokwa bja go holofela Modimo ka tumelo e tiilego, re dumela ka mo go tletšego gore “ó xôna, le xore ba ba Mo nyakaxo ó a ba putsa.”—Ba-Hebere 11:6.

Ruthe, Naomi le Boase ba ile ba bea kholofelo ya bona e tletšego thulaganyong ya Jehofa gomme dilo di ile tša ba sepelela gabotse. Ka mo go swanago, ‘Modimo dilo tšohle o di diriša go hola ba ba ratago Modimo, ke gore ba e lego ba biditšwego ka morero wa gagwe.’ (Ba-Roma 8:28) Ka gona a re dirišeng keletšo ya moapostola Petro e rego: “Ké xôna, ikokobetšeng ka tlase xa seatla se matla sa Modimo, xore a Le xodišê lebakeng la xôna. Dipelaêlô tša lena ka moka di lahleleng xodimo xa xaxwe, xobane ké Yêna a Le belaêlêlaxo.”—1 Petro 5:6, 7.

[Seswantšho go letlakala 26]

Na o a tseba gore ke ka baka la’ng Ruthe a sa ka a hlanogela Naomi?

[Seswantšho go letlakala 27]

Ke eng seo se ilego sa dira gore Ruthe a tume ka go ba “mosadi wa sethakxa”?

[Seswantšho go letlakala 28]

Ke “moputsò” ofe “o tletšexo” wa Ruthe wo a o hweditšego go Jehofa?