Mehola ya go Dira Khutšo
Mehola ya go Dira Khutšo
ED O be a le kgaufsi le go hwa gomme Bill o be a mo hloile. Nywaga e masome-pedi pele ga moo, Ed o ile a dira phetho yeo e ilego ya dira gore Bill a lahlegelwe ke mošomo wa gagwe gomme seo se ile sa aroganya batho ba bao e kilego ya ba bagwera bao ba ntšhanago sa inong. Ga bjale Ed o be a leka go kgopela tshwarelo e le gore a tle a hwe ka khutšo. Lega go le bjalo, Bill o ile a gana go mo theetša.
Mo e ka bago nywaga e 30 ka morago ge Bill a be a batametše go hwa, o ile a hlalosa gore ke ka baka la’ng a be a sa nyake go swarela Ed. “Ed o be a sa swanela go dira seo a se dirilego mogwera wa gagwe wa paala. Ke be ke sa nyake re boelana ka morago ga nywaga e masome-pedi. . . . Nka no ba ke fošitše eupša ke kamoo ke bego ke ikwa ka gona.” *
Gantši go se kwane ga batho ga go ke go e ba le mafelelo a setlago pelo ka tsela ye eupša gantši go tlogela batho ba kwele bohloko goba ba galefile. Ela hloko motho yo mongwe yo a ikwago ka tsela yeo Ed a ilego a ikwa ka yona. Ka go lemoga gore phetho ya gagwe e ile ya baka tshenyego, motho yoo a ka no phela ka letswalo leo le nago le molato le maikwelo a feteletšego a go lahlegelwa. Lega go le bjalo, o kwa bohloko ge a nagana kamoo mogwera wa gagwe yo a kgopišitšwego a ilego a
fediša segwera sa bona bjalo ka ge eka e be e se selo.Lega go le bjalo, motho yo mongwe yo a ikwago ka tsela yeo Bill a bego a ikwa ka yona, o ipona e le mohlaselwa yo a se nago molato gomme a ka ba a galefa kudu le go kgopišega. Go ya ka yena, yo e kilego ya ba mogwera wa gagwe o be a tseba gabotse seo a bego a se dira gomme a ka ba a ile mo kweša bohloko ka boomo. Gantši ge go e na le go se kwane magareng ga batho ba babedi, yo mongwe le yo mongwe wa bona o kgodišegile gore yena ga a phošo le gore motho yola yo mongwe ke yena a ikarabelago ka seo se diregilego. Ka gona, batho ba babedi bao e kilego ya ba bagwera ba ikhwetša ba le boemong bjo bo ka bitšwago ntwa.
Ba tšwetša pele ntwa ka dibetša tšeo di sa bakego lešata—yo o a tloga ge yo mongwe a fihla gomme ba a hlokomologana ge ba gahlana gare ga batho. Ba gerulana go tšwa kgole goba ba lebelelana ka tsela yeo e se nago bogwera le ya lehloyo. Ge e ba ba boledišana ba dira bjalo ka mantšu a bogale goba ba rogana ka tsela yeo e hlabago wa lerumo.
Lega go le bjalo, le ge ba bonagala ba sa kwane le gatee, mohlomongwe ba a dumelelana ditabeng tše dingwe. Ba ka lemoga gore ba na le mathata a magolo le gore go kgaogana le mogwera wa bona yo ba ntšhanago sa inong le yena go kweša bohloko. Go ka direga gore yo mongwe le yo mongwe wa bona o kwa bohloko bjo bo bakwago ke ntho yeo e kekago gomme bobedi ba a tseba gore go swanetše go dirwe se sengwe bakeng sa go e fodiša. Lega go le bjalo, ke mang yo a tlago go gata mogato wa pele bakeng sa go lokiša tswalano yeo e senyegilego le go dira khutšo? Ga go yo a ikemišeditšego go dira bjalo.
Nywaga e dikete tše pedi e fetilego, baapostola ba Jesu Kriste ka dinako tše dingwe ba be ba fela ba ngangišana ka bogale. (Mareka 10:35-41; Luka 9:46; 22:24) Ka morago ga e nngwe ya dingangišano tša bona, Jesu o ile a ba botšiša gore: “Le be Le fetolana eng tseleng?” Ka baka la dihlong, ga go le o tee wa bona yo a ilego a araba. (Mareka 9:33, 34) Dithuto tša Jesu di ile tša ba thuša gore ba lokiše go se kwane ga bona. Keletšo ya gagwe le ya barutiwa ba bangwe ba gagwe e tšwela pele go thuša batho bakeng sa go lokiša go se kwane le go lokiša segwera seo se senyegilego. A re boneng gore bjang.
Katanela go Dira Khutšo
“Ga ke nyake go bolela le motho yola. Ga ke nyake go mmona le mo a tsenego gona.” Ge e ba o kile wa bolela mantšu a swanago le a ka motho yo mongwe, o swanetše go gata mogato go etša ge ditemana tše di latelago tša Beibele di bontšha.
Jesu o rutile gore: “Ké xôna, xe O tliša neô ya xaxo aletareng, ’me Ò le xôna-fao wa êlêlwa, xore ngwan’eno ó na le taba le wêna, xôna tloxêla neô ya xaxo moo aletareng, O thômê xo y’o boêlana le ngwan’eno.” (Mateo 5:23, 24) Gape o ile a re: “Xe ngwan’eno a senya, mo sôlê Lè le seng.” (Mateo 18:15) Go sa šetšwe gore o kgopišitše motho yo mongwe goba wena o kgopišitšwe ke motho yo mongwe, mantšu a Jesu a gatelela go nyakega ga gore wena o boledišane le motho yoo ntle le go senya nako. O swanetše go dira se ka “môya o bonôlô.” (Ba-Galatia 6:1) Morero wa poledišano yeo ga se go itokafatša ka baka la ge o nyaka go šireletša seriti sa gago goba go gapeletša motho yo a go fošeditšego gore a kgopele tshwarelo, eupša ke go dira khutšo. Na keletšo ye ya Beibele e a šoma?
Ernest ke mookamedi ofising e kgolo. * Ka nywaga e mentši mošomo wa gagwe o ile wa mo nyaka gore a rarolle ditaba tšeo di nyakago gore a be šedi kudu le gore a dirišane le batho ba mehuta ka moka a be a kgomarele ditswalano tše dibotse tša go šoma le bona. O ile a bona kamoo go lego bonolo ka gona gore dintwa di tšwelele. O re: “Ka dinako tše dingwe ke ile ka ba le dikgohlano le ba bangwe. Lega go le bjalo, ge se se direga ke dula fase le motho yoo gomme re boledišane ka bothata. E-ya go yena. Mmatamele ka morero wa go dira khutšo le yena. Se se a šoma.”
Alicia o na le bagwera bao ba tšwago ditšong tše dintši tše fapa-fapanego gomme o bolela se: “Ka dinako tše dingwe ke bolela selo se sengwe gomme ka morago ka ikwa eka ke kgopišitše motho yo mongwe. Ke ya go motho yoo gomme ka kgopela tshwarelo. Mohlomongwe go ka direga gore ke kgopela tshwarelo go feta tekano eupša ke ikwa ke le kaone ka seo gaešita le ge motho yoo a sa ka a kgopišwa ke seo ke se boletšego. Ka gona ke a tseba gore ga go na go se kwešišane.”
Go Fenya Mapheko
Lega go le bjalo, gantši tsela ya go tsoma khutšo ge go e na le go se kwane e na le mapheko. Na o kile wa re: “Ke ka baka la’ng ke swanetše go ba wa pele go dira khutšo? Ke yena a bakilego bothata.” Goba na o kile wa ya go motho yo mongwe bakeng sa go yo lokiša bothata gomme a go botša gore: “Ga go seo nka se bolelago le wena”? Batho ba bangwe ba arabela ka ditsela tšeo ka baka la bohloko bjo ba bo kwelego. Diema 18:19 e re: “Wa xeno, xe O mo lahlile, ó tlo pala bo-ka sebô; lehlôyô le etša mephekô ya kxôrô.” Ka gona naganela maikwelo a motho yoo. Ge e ba a sa go amogele, leta ganyenyane gomme o leke gape. Mohlomongwe “sebô” se ka bulega le “mephekô” ya tlošwa mojakong wo o lebišago go boelaneng.
Lepheko le lengwe la go šitiša khutšo le ka akaretša boitlhompho bja motho. Go batho ba bangwe, go kgopela tshwarelo goba gaešita le go bolela le lenaba la bona go a ba nyenyefatša. Ke mo go swanetšego go kgomega ka boitlhompho, eupša na go gana go dira khutšo go oketša boitlhompho bja motho goba go a bo fediša? Na go kgomega mo ka boitlhompho go ka ba go širile boikgogomošo?
Mongwadi wa Beibele e lego Jakobo o bontšha gore go na le tswalano magareng ga manganga le boikgogomošo. Ka morago ga go pepentšha “dintwa” le “dikgohlano” tšeo Bakriste ba bangwe ba bego ba di fehla magareng ga bona, o tšwela pele ka gore: “Modimo ó lwa le baikxodiši; ba xo ikokobetša ó ba sétša ka dikxauxêlô.” (Jakobo 4:1-3, 6) Ke bjang boikgantšho goba boikgogomošo bo šitišago khutšo?
Boikgogomošo bo fora batho, bo ba dira gore ba ikwe eka ba kaone go feta ba bangwe. Batho ba ikgantšhago ba ikwa gore ba na le matla a taolo bakeng sa go ahlola ditekanyetšo tša boitshwaro tša magagabo bona. Bjang? Ge go se kwešišane go tšwelela, gantši ba lebelela manaba a bona e le batho bao ba ka se fetogego. Boikgogomošo bo tutueletša batho ba bangwe go ahlola bao ba sa swanego le bona e le bao ba sa swanelwego ke go šetšwa le go kgopelwa tshwarelo go tšwa pelong. Ka gona, bao ba laolwago ke boikgogomošo gantši ba dumelela go se kwane gore go tšwele pele go e na le go go rarolla ka tsela e nepagetšego.
Go swana le lepheko leo le šitišago dikoloi tseleng ya lephefo, gantši boikgogomošo bo šitiša megato yeo e lebišago khutšong. Ka gona, ge o ikhwetša o lwantšhana le maiteko a go dira khutšo le motho yo mongwe, o ka no ba o lwantšhana le boikgogomošo. O ka fenya bjang boikgogomošo? Ka go hlagolela seka seo se fapanago le bjona—boikokobetšo.
Dira se se Fapanego
Beibele e kgothaletša kudu boikokobetšo. “Boikokobetšô le xo boifa Morêna moputsô ké lehumô, le xo rêtwa, le xo phela.” (Diema 22:4) Go Psalme 138:6 re bala kamoo Modimo a lebelelago ka gona batho ba ikokobeditšego le bao ba ikgogomošago: “Morêna ké yo moxolo-xolo, ’me ó bôna babôtlana; le wa xo iphaxamiša ó mo tseba ka kxolê.”
Batho ba bantši ba tswalanya boikokobetšo le go nyatšega. Go bonagala babuši ba lefase ba ikwa ka tsela ye. Le ge ditšhaba tša lefase di ikokobeletša thato ya bona, baetapele ba dipolitiki ga ba na sebete sa go amogela diphošo tša bona ka boikokobetšo. Go kwa mmuši a bolela gore, “ke kgopela tshwarelo” e ka ba mo go kgahlišago kudu gore go begwe methopong ya ditaba. Ge yo e kilego ya ba mohlankedi wa mmušo a be a kgopela tshwarelo morago bjale mabapi le phošo ya gagwe kotsing e bakilego mahu, mantšu a gagwe a ile a tšwelela dihlogong tša ditaba.
Boikokobetšo ke boemo bja go ba yo a ikokobeditšego goba go se iphagamiše, bo fapana le boikgogomošo goba boikgantšho. Ka gona, boikokobetšo bo hlalosa tsela yeo motho a itebelelago ka yona e sego yeo batho ba mo lebelelago ka yona. Go amogela diphošo ka boikokobetšo le go kgopela tshwarelo go tšwa pelong ga go nyenyefatše motho; go e na le moo go godiša botumo bja gagwe. Beibele e bolela gore: “Boipoti bya pelo ya motho bo mo iša thobexong; boipoetšô bo latêlwa ke boxolo.”—Diema 18:12.
Mabapi le bo-radipolitiki bao ba sa kgopelego
tshwarelo bakeng sa diphošo tša bona, motho yo mongwe yo a ilego a hlokomela se o boletše gore: “Ka manyami, ba nagana gore go amogela diphošo tša bona ke leswao la bofokodi. Batho bao ba fokolago le bao ba ipelaelago ke ka sewelo ba rego, ‘Tshwarelo.’ Ke feela batho ba ba nago le pelo le ba ba nago le sebete bao ba sa lahlegelwego ke boitlhompho ka go bolela gore, ‘Ke dirile phošo.’” Se ke sa therešo le ka bao ba se nago matla a tša dipolitiki. Ge e ba o dira boiteko bja go tšeela boikgogomošo legato ka boikokobetšo, ditebelelo tša gago tša go dira khutšo ge o e-ba le dikgakgano le ba bangwe di oketšega kudu. Ela hloko kamoo lapa le lengwe le ilego la utolla therešo ye ka gona.Go se kwešišane go ile gwa baka kgakgano magareng ga Julie le kgaetšedi ya gagwe e lego William. William o ile a galefela Julie le monna wa gagwe Joseph kudu mo a ilego a kgaotša go bonana le bona gape. O ile a ba a bušetša dimpho tšeo Julie le Joseph ba bego ba mo file tšona go theoša le nywaga. Ge dikgwedi di dutše di feta, go galefa ka tsela e šoro go ile gwa tšea legato la go batamelana moo bana ba ba motho ba kilego ba go thabela.
Lega go le bjalo, Joseph o ile a phetha ka go diriša Mateo 5:23, 24. O ile a leka go batamela molamo wa gagwe ka moya wa boleta le go mo romela mangwalo ao go ona a bego a kgopela tshwarelo ka ge a mo kgopišitše. Joseph o ile a kgothaletša mosadi wa gagwe go swarela kgaetšedi ya gagwe. Ge nako e dutše e e-ya, William o ile a bona gore Julie le Joseph ba be ba kganyoga go dira khutšo go tšwa pelong gomme boemo bja gagwe bja kgopolo bo ile bja nolofala. William le mosadi wa gagwe ba ile ba kopana le Julie le Joseph; ka moka ba ile ba kgopelana tshwarelo, ba gokarelana le go tsošološa segwera sa bona.
Ge e ba o hlologela go rarolla bothata le motho yo mongwe, diriša dithuto tša Beibele ka go se fele pelo gomme leka go dira khutšo le motho yoo. Jehofa o tla go thuša. Seo Modimo a se boditšego ba-Isiraele ba kgale e tla ba sa therešo le tabeng ya gago: “Mola O ka be O theeditše xe ke Xo laêla, moláô wa xaxo o ka be o swana le noka.”—Jesaya 48:18.
[Mengwalo ya ka tlase]
^ ser. 3 E theilwe go The Murrow Boys—Pioneers on the Front Lines of Broadcast Journalism, ka Stanley Cloud le Lynne Olson.
^ ser. 12 Maina a mangwe a fetotšwe.
[Diswantšho go letlakala 7]
Gantši go kgopela tshwarelo go tsošološa ditswalano tša khutšo