Histori ya Beibele—E Nepagetše Gakaaka’ng?

KA PUKUNG ya bona ya Battles of the Bible, Chaim Herzog, yo e kilego ya ba mopresidente wa Mmušo wa Isiraele le Mordechai Gichon, e lego moprofesara yo a rotšego modiro wa tša boepi bja marope wa kua Yunibesithing ya Tel Aviv, ba tšweletša ntlha ye:

“Mehuta ya maano a ntwa ao a bego a dirišwa dintweng tša mehleng ya Beibele . . . e ka se fo hlaloswa ka tsela yeo e itlhametšwego. Ka mohlala, ke mo go lekanego go bapetša dintwa tša Gideoni kgahlanong le ba-Midiane gotee le badirišani-gotee le bona, tšeo di hlalositšwego go Baahlodi, 6-8, le dintwa tšeo di lwelwego Ntweng ya Trojan, yeo e hlalositšwego ke Homer ka pukung ya gagwe ya Iliad. Ka pukung ya Homer, go be go nyakega sebopego se sebotse sa naga seo go sona go nago le lebopo le ge e le lefe leo go lego bonolo go fihla go lona le motse wo o hlamilwego gabotse wo o lego kgaufsi le moo . . . Eupša go be go se bjalo ka pego ya Beibele ya mabapi le ntwa ya Gideoni. Ditaba ka botlalo tša maeto ao a nagannwego gabotse le dipego tšeo di theilwego tswalanong ya magareng ga dibopego tše itšego tša naga le ditiro tša dihlopha tše pedi tšeo di lwago—lefelong la ntwa leo le ka bago monabo wa dikhilomithara tše 60—di ka se fo tšweletšwa gape lefelong le ge e le lefe . . . Ka gona re tloga re gapeletšega go amogela go nepagala ga dikanegelo tša mabapi le maano ao a bego a dirišwa dintweng go etša ge di hlalositšwe ka Beibeleng.”

O ka ithuta ka ntwa ya Gideoni o diriša mmapa wo o lego go letlakala 18 le 19 la poroutšha ya ‘Bonang Naga e Botse’ * ye e swanago le puku ya mebapa. Kanegelo e thomile ge “Ba-Midiani ka moka le Ba-Amaleke bà na le Ma-tšwa-bohlabêla ka moka, ba bokana ba sela noka, ba hlôma mešaša molaleng wa Jeseriele.” Gideoni o ile a bitša meloko ya kgaufsi gore e tlo ba thuša. Ditiragalo di diregile sedibeng sa Harodi le mmotong wa More, gomme ka morago tša ba Moeding wa Jorodane. Ka morago ga go rakediša manaba go sela Noka ya Jorodane, Gideoni o ile a a fenya.—Baahlodi 6:33–8:12.

Mmapa woo wo o lego ka poroutšheng ya ‘Bonang Naga e Botse’ o bontšha dinaga tše dikgolo tšeo go boletšwego ka tšona le dibopego tša naga tšeo di bego di akaretšwa. Mmapa o mongwe (letlakala 15) o bontšha moo ditikologo tša meloko ya Isiraele di bego di le gona. Mebapa ye e mebedi e ka go thuša go lemoga go nepagala ga pego ye ya Beibele.

Se se hlalosa seo se bonwego ke mohu Moprofesara Yohanan Aharoni, yo a itšego: “Dinageng tša mehleng ya Beibele, sebopego sa naga le histori di tswalane kudu moo e lego gore ga go le e tee ya tšona yeo e ka kwešišwago gabotse ka ntle le thušo ya e nngwe.”

[Mongwalo wa ka tlase]

[Mothopo wa Seswantšho go letlakala 32]

Background map: Based on maps copyrighted by Pictorial Archive (Near Eastern History) Est. and Survey of Israel.