Tsogo—Tebelelo e Kgahlišago

GO DUMELA tsogong go apareditše. Puku e kgethwa ya Bomoseleme e lego Koran, e-na le kgaolo yeo e bolelago feela ka tsogo. Sura 75 e bolela ka boripana gore: “Ke a ikana ka Letšatši la Tsogo . . . Na motho o nagana gore Re ka se ke ra kopanya marapo a gagwe? . . . O botšiša gore: ‘Letšatši la Tsogo le tla ba Neng?’ Na Yena, (yena yo), ga a na matla a go nea bahu bophelo?”—Sura 75:1-6, 40.

The New Encyclopædia Britannica e bolela gore: “Bozoroaster bo dumela tabeng ya go fenywa ga mafelelo ga Bobe, tsogo ya batho bohle, Kahlolo ya Mafelelo le go tsošološwa ga lefase le le hlwekišitšwego gore le dulwe ke batho bao ba lokilego.”

Encyclopaedia Judaica e hlalosa tsogo e le “tumelo ya gore mafelelong bahu ba tla tsošwa ka mebele ya bona ya nama gomme ba phela gape mo lefaseng.” Nyakišišo yona yeo e bolela gape gore tumelo yeo e ilego ya amogelwa ka molao Bojudeng ya gore motho o na le moya o sa hwego e baka kgakanego. E dumela gore: “Ge e le gabotse, ditumelo tše tše pedi tša mabapi le tsogo le go se hwe ga moya di a thulana.”

Bohindu bo ruta gore motho o belegwa leboelela, goba o belegwa gape ka mmele o mongwe. Ge e ba se e le therešo, motho o swanetše go ba a e-na le moya wo o tšwelago pele o phela ka morago ga lehu. Puku e kgethwa ya ma-Hindu ya Bhagavad Gita e bolela gore: “[Moya] wo o lego karolong e nngwe le e nngwe ya mmele ga o senyege. Ga go le o tee yo a kgonago go senya moya wo o sa hwego.”

Bobuddha bo fapana le Bohindu ka gore bjona bo gana gore go na le moya o sa hwego. Lega go le bjalo, ma-Buddha a mantši lehono ka Bohlabela bja Kgole a dumela tabeng ya go huduga ga moya wo o sa hwego. *

Kgakanego Mabapi le Thuto ya Tsogo

Ditirelo tša poloko tšeo di swarwago Bojakaneng gantši di bolela ka tsogo le ka moya wo o tšwelago pele o phela ka morago ga lehu. Ka mohlala, baruti ba Anglican gantši ba bolela mantšu a rego: “Go fo swana le ge e bile thato ya Modimo yo Matla ohle ka kgaugelo ya gagwe e kgolo go tšea moya wa ngwanabo rena yo a rategago yo a re tlogetšego mo, rena re iša mmele wa gagwe lefaseng; mobu mobung, molora moloreng, lerole leroleng; re kgonthišega e bile re e-na le kholofelo ya kgonthe ya gore o tla Tsogela bophelong bjo bo sa felego, ka Morena wa rena Jesu Kriste.”—The Book of Common Prayer.

Polelo ye e ka dira gore motho a ipotšiše ge e ba Beibele e ruta ka tsogo goba ka thuto ya go se hwe ga moya. Lega go le bjalo, ela hloko tlhaloso e dirilwego ke Moprotestanta wa Fora e lego Moprofesara Oscar Cullmann. O ngwadile ka pukung ya gagwe ya Immortality of the Soul  or Resurrection of the Dead? gore: “Go na le phapano e kgolo magareng ga kholofelo ya Bokriste ya tsogo ya bahu le tumelo ya Segerika ya go se hwe ga moya. . . . Gaešita le ge ka morago Bokriste bo ile bja bontšha phapano magareng ga ditumelo tše tše pedi, le lehono Mokriste yo a tlwaelegilego o sa dutše a sa kgone go bona phapano magareng ga tšona, ga ke bone lebaka la go uta seo nna le bontši bja diithuti re se lebelelago e le therešo. . . . Bophelo le kgopolo ya Testamente e Mpsha di khupeditšwe ka mo go feletšego ke go dumela tsogong. . . . Motho yo a hwilego e le ruri, o bušetšwa bophelong ka tsela e mpsha ya Modimo ya tlholo.”

Ga go makatše gore batho ka kakaretšo ba gakantšhwa ke taba ya lehu le tsogo. E le go rarolla kgakanego ye, re swanetše go lebelela ka Beibeleng, ye e re neago therešo yeo e utolotšwego ke Mmopi wa motho, Jehofa Modimo. Beibele e-na le dipego tše mmalwa tša mabapi le tsogo. Anke re ahla-ahleng dipego tše nne tša tše gomme re eleng hloko seo di se utollago.

“Basadi ba Buša ba Hwetša Bahu ba Bôná bà Tsoxile”

Lengwalong la gagwe leo le yago go ba-Juda bao e bilego Bakriste, moapostola Paulo o boletše gore basadi ba tumelo ba ile “ba buša ba hwetša bahu ba bôná bà tsoxile.” (Ba-Hebere 11:35) Yo mongwe wa basadi bao o be a dula kua Tsarepata, e lego motse wa Fenikia wo o lego kgaufsi le Sidone Lebopong la Mediterranean. E be e le mohlologadi yo ka moya wa go amogela baeng a ilego a amogela moporofeta wa Modimo Eliya gomme a mo nea dijo gaešita le nakong ya tlala e kgolo. Ka manyami, morwa wa mosadi yo o ile a babja gomme a hwa. Ka yona nako yeo, Eliya o ile a mo rwala gomme a ya le yena phapošing ya ka godimo mo a bego a robala gona gomme a lopa Jehofa gore a bušetše mošemane yo bophelong. Go ile gwa direga mohlolo, gomme mošemane “yêna a phela.” Eliya o ile a mmušetša go mmagwe gomme a re: “O k’O bônê, ngwana wa xaxo ó a phêla!” Mmagwe o ile a arabela bjang? O ile a bolela a thabile gore: “Byale xôna ké mo ke lemoxaxo xe O le monna wa Modimo; xomme se O se bolêlaxo ké Lentšu la Morêna ruri.”—1 Dikxoši 17:22-24.

Mo e nyakilego go ba dikhilomithara tše 100 ka borwa bja Tsarepata, go be go dula banyalani bao ba nago le seatla se se bulegilego bao ba ilego ba hlokomela mohlatlami wa Eliya, e lego moporofeta Elisa. Mosadi o be a tumile motseng wa gabo wa Sunema. Yena le monna wa gagwe ba ile ba dumelelana ka go nea Elisa marobalo ka phapošing ya ka godimo legaeng la bona. Manyami a bona ao a bakilwego ke go se be le bana a ile a fetoga lethabo ge mosadi a be a belega morwa. Ge mošemane a be a dutše a gola, gantši o be a sepela le babuni go yo thuša tatagwe mašemong. Ka letšatši le lengwe, go ile gwa hlaga kotsi. Mošemane o ile a lla ka gore o opša ke hlogo. Mohlokomedi o ile a mo kitimišetša gae. Mmagwe o ile a mmea diropeng tša gagwe, eupša ganyenyane-ganyenyane mošemane o ile a hwa. Mma yo yo a nyamilego o ile a phetha ka go bitša Elisa gore a tle go thuša. O ile a tšea leeto a e-na le mohlokomedi ba lebile ka leboa-bodikela go ya Thabeng ya Karamele, moo Elisa a bego a dula gona.

Ge a arabela, moporofeta o ile a romela mohlokomedi wa gagwe e lego Gehasi gore a ete pele, gomme o ile a hwetša gore ka kgonthe mošemane o be a hwile. Elisa le mosadi ba ile ba latela, eupša go ile gwa direga’ng ge mafelelong ba  be ba fihla Sunema? Pego e lego go 2 Dikxoši 4:32-37 e bega gore: “Elisa a tla a tsêna ngwakong, a hwetša ngwana à beilwe malaong a xaxwe, à hwile. A tsêna a tswalêla mojakô à na le mošemanyana eo; a kxopêla Morêna. A namêla malaô, a inamêla ngwana eo, a lebanya molomo wa xaxwe le wa ngwana, le mahlô a xaxwe le a ngwana, le diatla tša xaxwe le tša ngwana; a mo inamêla ka mokxwa woo, mmele wa ngwana wa huthumêla. A tsoxa ’me a ithsepelêla xôna-moo ngwakong; a boêla malaong a inamêla ngwana. Ya ba mo ngwana a ithimolaxo xa-šupa, a bá a pônyôlôxa mahlô. Elisa a bitša Gehasi, a re: Bitša mosadi wa Sunema! A mmitša a tla ’me Elisa a re: Tšea ngwana wa xaxo, šó! Mosadi a tla a phuhlama a lothša à inametše fase, a tšea ngwana wa xaxwe a tšwa.”

Go swana le mohlologadi wa Tsarepata, mosadi wa Sunema o be a tseba gore se se diregilego e be e le ka baka la matla a Modimo. Basadi ba ka bobedi ba ile ba thaba kudu ge Modimo a be a bušetša bana ba bona bao ba rategago bophelong.

Go Tsoga ga Batho Nakong ya Bodiredi bja Jesu

Nywaga e ka bago e 900 ka morago, tsogo e nngwe e diregile lefelong leo le sego kgole kudu ka leboa la Sunema ka ntle ga motsana wa Naini. Ge Jesu Kriste le barutiwa ba gagwe ba be ba dutše ba le leetong la go tloga Kaperenaume gomme ba batamela kgoro ya Naini, ba ile ba kopana le molokeloke wa batho bao ba bego ba e-ya polokong, gomme Jesu o ile a bona mohlologadi yo a bego a lahlegetšwe ke morwa wa gagwe a nnoši. Jesu o ile a mmotša gore a se ke a lla. Ngaka Luka o ile a hlalosa seo se diregilego ka morago ka gore: “A batamêla a kxwatha leakô, barwadi ba lôna ba êma. Jesu a re: Lesoxana, ke ra wene xe ke re: Tsoxa! Mohu a tsoxa a dula, a thôma xo bolêla. Yêna a mo iša xo mm’axwe.” (Luka 7:14, 15) Bao ba ilego ba bona mohlolo wo ba ile ba tumiša Modimo. Ditaba tša mabapi le tsogo ye di ile tša phatlalala go ya ka borwa go fihla Judea le dileteng tše di e dikologilego. Se se kgahlišago ke gore barutiwa ba Johane Mokolobetši ba ile ba kwa ka yona gomme ba begela Johane mohlolo wo. Ke moka yena o ile a ba roma gore ba yo hwetša Jesu gomme ba mmotšiše ge e ba e be e le Yena Mesia yo a letetšwego. Jesu o ba boditše gore: “Sepelang Le y’o botša Johane tše Le di bonexo le tše Le di kwilexo, Le re: Difofu di a bôna, dixôlê di a sepela, ba lephêra ba a fôla, difoa di a kwa, bahu ba a tsoxa,’me bahumanexi ba bexêlwa ’taba tše monate.”—Luka 7:22.

Mohlolo wa tsogo wo o tsebegago kudu go feta e mengwe yeo Jesu a ilego a e dira ke wa ge a be a tsoša mogwera wa gagwe wa pelo-bohloko e lego Latsaro. Tabeng ye, go ile gwa ba le go diega  magareng ga lehu la Latsaro le go fihla ga Jesu ka gae. Ge mafelelong Jesu a be a fihla Bethania, go be go šetše go fetile matšatši a mane Latsaro a hwile. Ge Jesu a be a laela gore lefsika leo le tswaletšego lebitla le tlošwe, Mareta o ile a gana ka gore: “Morêna! O šetše a nkxa, xobane e šetše e le matšatši a manê à hwile.” (Johane 11:39) Lega go le bjalo, go senyega le ge e le gofe ga mmele wa Latsaro ga se gwa ka gwa thibela gore a tsošwe. Ka taelo ya Jesu, “mohu a tšwa à tatetšwe matsôxô le maoto ka mašela, sefahloxong à tatetšwe ka lešelana.” Ditiro tša manaba a Jesu ka morago di ile tša bontšha gore ruri e be e le Latsaro yo a bego a boetše bophelong.—Johane 11:43, 44; 12:1, 9-11.

Re phetha ka go re’ng dipegong tše tše nne tša tsogo? Motho yo mongwe le yo mongwe yo a bego a tsošitšwe o ile a bušetšwa bophelong e le yena motho yo a swanago. Ka moka ba be ba tsebja, gaešita le ke meloko ya bona ya kgaufsi. Ga go le o tee wa bao ba tsošitšwego yo a ilego a bolela ka seo se diregilego nakong e kopana ya ge a be a hwile. Ga go le o tee yo a ilego a bolela ka go ya lefaseng le lengwe. Go bonagala ka moka ba ile ba boa ba phetše gabotse mmeleng. Go bona, go be go le bjalo ka ge eka ba be ba robetše ka nakwana gomme ba tsoga, go fo etša ge Jesu a bontšhitše. (Johane 11:11) Lega go le bjalo, ka morago ga nako e itšego, yo mongwe le yo mongwe wa batho ba o ile a hwa gape.

Go Kopana Gape le Bao ba Rategago—Tebelelo e Kgahlišago

Nakwana ka morago ga lehu le le kwešago bohloko la Owen, yo go boletšwego ka yena sehlogong se se fetilego, tatagwe o ile a etela legae la moagišani wa gagwe. Ge a le moo, o ile a bona go beilwe setlankana tafoleng seo se bego se tsebatša ka polelo ya phatlalatša yeo e rulagantšwego ke Dihlatse tša Jehofa. Sehlogo sa yona se se rego, “Bahu ba Kae?” e ile ya ba se se kgahlišago go yena. Yeo e be e le yona potšišo ye a bego a ipotšiša yona. O ile a ba gona polelong ya phatlalatša gomme a hwetša khomotšo ya kgonthe go tšwa Beibeleng. O ile a ithuta gore bahu ga ba tlaišege. Go e na le go tlaišwa diheleng goba go išwa go Modimo gore e be barongwa legodimong, bahu, go akaretša le Owen, ba letile kua mabitleng go fihlela ge go e-tla nako ya gore ba tsošwe.—Mmoledi 9:5, 10; Hesekiele 18:4.

Na go kile gwa hlaga kotsi ka lapeng la geno? Na wena, go swana le tatago Owen, o ipotšiša gore baratiwa ba gago bao ba hwilego ba kae gona bjale le gore na go na le kgonagalo ya go ba bona gape? Ge e ba go le bjalo, re go laletša go ela hloko seo Beibele e tšwelago pele e se ruta mabapi le tsogo. Mohlomongwe o ipotšiša gore: ‘Tsogo e tla direga neng? Ke bomang ruri bao ba tlago go holwa ke yona?’ Hle bala dihlogo tše di latelago tšeo di ahla-ahlago dipotšišo tše le tše dingwe.

[Mongwalo wa ka tlase]

[Seswantšho go letlakala 5]

Eliya o ile a lopa Jehofa gore a bušetše mošemane bophelong

[Seswantšho go letlakala 5]

Jehofa o ile a diriša Elisa gore a tsoše morwa wa mo-Sunema

[Seswantšho go letlakala 6]

Jesu o ile a tsoša morwa wa mohlologadi wa Naini

[Seswantšho go letlakala 7]

Tsogo e tla kopanya gape ba leloko le baratiwa ba bona