Phihlelo

“Bophelô Byono”—Go bo Thabela ka Botlalo!

KA GE GO ANEGA TED BUCKINGHAM

Ke be ke šetše ke le modiredi wa nako e tletšego ka nywaga e tshela e bile ke nyetše ka dikgwedi tše tshela ge ke be ke hlaselwa ke bolwetši bja polio go sa letelwa. E be e le ka 1950, gomme ke be ke e-na le nywaga e 24 feela. Go dula sepetlele ka dikgwedi tše senyane go ile gwa ntira gore ke nagane kudu ka bophelo bja-ka. Ke le motho yo a sa tšwago go golofala, bokamoso e be e tla ba bofe bakeng sa-ka le mosadi wa-ka, Joyce?

KA 1938, Tate yo e bego e se modumedi, o ile a hwetša kopi ya puku ya Government. * Mohlomongwe moferefere wa tša dipolitiki le ntwa yeo e bego e bonagala e e-tla di ile tša mo tutueletša gore a hwetše puku ye. Go ya kamoo ke tsebago ka gona, ga se a ka a e bala, eupša mma yo e bego e le modumedi yo a fišegago, o ile a e bala. O ile a arabela ka pela molaetšeng wa yona. O ile a tlogela Kereke ya Engelane gomme go sa šetšwe kganetšo ya tate, a ba Hlatse e botegago ya Jehofa gomme a dula a le bjalo go fihlela a e-hwa ka 1990.

Mma o ile a ya le nna la mathomo sebokeng Holong ya Mmušo kua Epsom, ka borwa bja London. Phuthego e be e bokana lefelong leo e kilego ya ba lebenkele, gomme re ile ra theetša polelo e gatišitšwego yeo e bego e newa ke J. F. Rutherford, yo e bego e le molebeledi wa modiro wa Dihlatse tša Jehofa ka nako yeo. E ile ya nkgoma kudu.

Go thuntšwa mo gogolo ga dipomo nakong ya tlhaselo e bego e sa letelwa kua London go ile gwa baka dikotsi tše di oketšegilego. Ka baka leo, ka 1940, tate o ile a phetha ka go hudušetša lapa lešo lefelong le le bolokegilego—Maidenhead e lego torotswana e lego dikhilomithareng tše 45 ka bodikela bja London. Se e bile se se holago, ka ge ditho tše 30 tša phuthego ya moo di ipontšhitše e le mothopo  o mobotse wa kgothatšo. Ke ile ka ratwa ke Fred Smith, e lego Mokriste yo matla yo a kolobeditšwego ka 1917, gomme o ile a ntlwaetša gore ke be mmoledi yo a atlegago kudu. Ke sa dutše ke mo leboga kudu ka baka la mohlala wo a mpeetšego wona le thušo ya gagwe e lerato.

Go Tsenela Tirelo ya Nako e Tletšego

Ka 1941, ke e-na le nywaga e 15, ke ile ka kolobetšwa kua nokeng ya Thames letšatšing le le tonyago la kgwedi ya March. Ka nako yeo, mogolo’a-ka e lego Jim, o be a ingwadišitše e le moebangedi wa nako e tletšego. Lehono, yena le mosadi wa gagwe Madge, ba dula kua Birmingham, ka morago ga go fetša nako e ntši maphelong a bona ba le tirelong ya Jehofa modirong wa tikologo le wa selete go dikologa Brithania. Kgaetšedi ya-ka yo monyenyane e lego Robina le monna wa gagwe e lego Frank, le bona e sa dutše e le bahlanka ba Jehofa bao ba botegago.

Ke be ke šoma ke le ramatlotlo khamphaning ya go roka diaparo. Ka letšatši le lengwe molaodi o ile a mpiletša ofising ya gagwe bakeng sa go nkholofetša mošomo o kaone ke le motho yo a rekelago feme dilo. Lega go le bjalo, ke be ke tšere nako ke dutše ke nagana ka go latela mohlala wa mogolo’a-ka, gomme ka go rialo ke ile ka gana kholofetšo ya mothwadi wa-ka ka botho, gomme ka mo hlalosetša lebaka. Seo se ilego sa mmakatša ke gore o ile a ntheta ka borutho ka baka la ge ke nyaka go phegelela modiro o bjalo o holago wa Bokriste. Ka baka leo, ka morago ga kopano ya selete kua Northampton ka 1944, ke ile ka ba moebangedi wa nako e tletšego.

Kabelo ya-ka ya mathomo e be e le go ya Exeter, yeo e lego nageng ya Devon. Naga ye ka nako yeo e be e sa dutše e boela sekeng ganyenyane-ganyenyane ka baka la dipomo tšeo di bego di betšwa nakong ya ntwa. Ke ile ka hwetša madulo moo go bego go šetše go dula babulamadibogo ba babedi, Frank le Ruth Middleton, bao e bego e le ba botho kudu go nna. Ke be ke e-na le nywaga e 18 feela, gomme ke e-na le phihlelo e nyenyane mabapi le go hlatswa diaparo le go apea, eupša dilo di ile tša kaonefala ge ke be ke dutše ke godiša bokgoni bja-ka.

Mogwera wa-ka yo ke bego ke dira boboledi le yena e be e le Victor Gurd yo a bego a e-na le nywaga e 50, e lego monna wa mo-Irish yo a bego a dutše a nea bohlatse go tloga ka bo-1920. O ile a nthuta go rulaganya nako ya-ka ka tsela e holago, go hlagolela kgahlego e tseneletšego mmalong wa Beibele le go lemoga bohlokwa bja diphetolelo tše di sa swanego tša Beibele. Nywageng yeo ya ge ke be ke ithuta, mohlala wa Victor wa go ema ka go tia e be e tloga e le selo seo ke bego ke se nyaka.

Tlhohlo ya Boema-gare

Ntwa e be e le kgaufsi le go fela, eupša bao ba lego matleng a taolo ba be ba sa dutše ba tsoma masogana bakeng sa tirelo ya tša bohlabani. Ke be ke tšweletše pele ga kgoro ya tsheko ka 1943 kua Maidenhead, moo ke ilego ka bolela ka mo go kwagalago gore boemo bja-ka ke bjo bo fapanego ka ge ke le modiredi wa Ebangedi. Gaešita le ge boipiletšo bja-ka bo ile bja ganwa, ke ile ka phetha ka go hudugela kua Exeter bakeng sa go yo thoma kabelo ya-ka. Ka gona, e bile gona mo Exeter moo mafelelong ke ilego ka bitšwa gore ke tle ke tšwelele kgorong ya tsheko ya lefelong leo. Ge maseterata a be a nkahlolela dikgwedi tše tshela gore ke yo šoma mošomo wa kgapeletšo kgolegong, o ile a mpotša gore o be a nyamišitšwe ke gore o be a sa dumelelwa go nkahlolela nako e telele. Ka morago ga go golegwa ka dikgwedi tšeo tše tshela, ke ile ka bušetšwa kgolegong gape ka dikgwedi tše dingwe tše nne.

Ka ge e be e le nna feela ke lego Hlatse mo kgolegong, bahlapetši ba kgolego ba be ba mpitša Jehofa. Go be go se bonolo go arabela leineng leo, ka ge ke be ke swanetše go arabela ge go be go balwa maina, eupša ruri e be e le tokelo go kwa leina la Modimo le bitšwa letšatši le letšatši! Go ile gwa dira gore bagolegwa ba bangwe ba tsebe gore ke be ke le gare ga bona ka baka la boemo bja-ka bja potego bjo bo dumelelanago le letswalo la-ka ke le yo mongwe wa Dihlatse tša Jehofa. Ka morago, Norman Castro o ile a tlišwa kgolegong e swanago, gomme leina le le ile la fetošwa. Re ile ra bitšwa Moše le Arone.

Ke ile ka hudušwa go tloga Exeter go ya Bristol gomme mafelelong ka išwa kgolegong ya Winchester.  Ga se ka mehla maemo a bego a kgahliša, eupša a ile a nthuša gore ke be motho wa go rata metlae. Nna le Norman re be re thabetše go bina Segopotšo re le gotee ge re be re le kua Winchester. Francis Cooke, yo a ilego a re etela kgolegong, o ile a re beela polelo e botse.

Diphetogo Nywageng ya ka Morago ga Ntwa

Kopanong ya kua Bristol ka 1946, moo puku ya go ithuta Beibele ya “Let God Be True” e ilego ya lokollwa gona, ke ile ka kopana le kgarebe e botse e lego Joyce Moore, yo le yena a bego a bula madibogo kua Devon. Segwera sa rena se ile sa gola, gomme re ile ra nyalana ka morago ga nywaga e mene kua Tiverton, moo ke dutšego gona go tloga ka 1947. Re ile ra dula phapošing yeo re e hirilego moo re bego re lefa dišeleng tše 15 ka beke. E be e le bophelo bjo bo thabišago!

Nakong ya ngwaga wa rena wa mathomo wa lenyalo, re ile ra huduga gape gomme ra ya ka borwa bja Brixham, e lego toropo e kgahlišago ya boemakepeng moo botsebi bja go thea dihlapi bo thomilego gona. Lega go le bjalo, e be e se nako e telele re dula moo ge ke be ke hlaselwa ke bolwetši bja polio leetong la go ya kopanong ya London. Ke ile ka idibala ka nako e telele. Mafelelong, ke ile ka lokollwa sepetlele—ka morago ga dikgwedi tše senyane, bjalo ka ge go boletšwe pejana. Seatla sa-ka sa le letona le maoto a-ka ka bobedi a be a golofetše kudu, go etša ge a sa dutše a le bjalo, gomme ke ile ka swanelwa ke go diriša lehlotlo. Mosadi wa-ka yo a rategago e be e le mogwera wa ka mehla yo a thabilego e bile e le mothopo wa kgothatšo, kudu-kudu ka ge a be a kgona go tšwela pele ka bodiredi bja nako e tletšego. Eupša re be re tla dira’ng gona bjale? Go se go ye kae, ke be ke tla lemoga gore letsogo la Jehofa ga se le lekopana.

Ngwageng o latetšego, re ile ra ya kopanong kua Wimbledon, London. Ka nako ye, ke be ke sa sepele ka lehlotlo. Gona kua, re ile ra kopana le Pryce Hughes, yo e bego e le molebeledi wa modiro kua Brithania. Gatee-tee o ile a ntumediša ka gore: “Hee! Re go nyaka modirong wa tikologo!” Ye e be e le kgothatšo e kgolo kudu yeo nkilego ka e hwetša! Na ke be ke phetše gabotse ka mo go lekanego mmeleng? Ke potšišo yeo nna le Joyce re ilego ra ipotšiša yona, eupša ka tlwaetšo ya beke e tee le ka go bota Jehofa ka mo go feletšego, re ile ra boela ka borwa-bodikela bja Engelane, moo ke ilego ka abelwa go hlankela ke le molebeledi wa tikologo. Ka nako yeo, ke be ke e-na le nywaga e 25 feela, eupša ke sa dutše ke gopola ka tebogo botho le go se fele pelo ga Dihlatse tšeo di bego di nthuša kudu.

Dikarolong ka moka tše di sa swanego tša modiro wa rena wa pušo ya Modimo, nna le Joyce re ile ra hwetša gore go etela diphuthego go be go re batametša  kgaufsi kudu le bana babo rena le dikgaetšedi ba Bakriste. Ka ge re be re se na koloi, re be re sepela ka setimela goba ka pese. Gaešita le ge ke be ke sa dutše ke tlwaelana le go se kgone go dira dilo tše dingwe ka baka la bolwetši bja-ka, re ile ra thabela ditokelo tša rena go ba go fihla ka 1957. E be e le bophelo bjo bo kgotsofatšago, eupša ka wona ngwaga woo, go ile gwa tšwelela tlhohlo e nngwe.

Go ya Tirelong ya Boromiwa

Go hwetša taletšo ya go ya klaseng ya bo-30 ya Gilead e be e le mo go kgahlišago go rena. Ke be ke swaragana gabotse le bolwetši bja-ka, ka gona nna le Joyce re ile ra amogela taletšo ka lethabo. Go tšwa phihlelong, re be re tseba gore Jehofa ka mehla o re nea matla ge e ba re nyaka go dira thato ya gagwe. Dikgwedi tše hlano tša tlwaetšo e tseneletšego Sekolong sa Beibele sa Watchtower sa Gilead, seo se lego lefelong le lebotse la South Lansing, New York, U.S.A, di ile tša feta ka pela. Bontši bja barutwana e be e le banyalani bao ba bego ba le modirong wa bosepedi. Ge klase e be e botšišwa ge e ba go e-na le motho le ge e le ofe yo a ka thabelago go ithapela tšhemo ya boromiwa lefelong le šele, re be re le gare ga bao ba ilego ba ithapa. Re be re tla ya kae? Uganda, kua Afrika Bohlabela!

Ka ge modiro wa Dihlatse tša Jehofa o be o thibetšwe ka nako yeo kua Uganda, ke ile ka botšwa gore ke dule mo nageng yeo gomme ke ikhweletše mošomo wa boiphedišo. Ka morago ga leeto le letelele ka setimela le ka sekepe, re ile ra fihla kua Kampala, Uganda. Bahlankedi bao ba šomago ka bafaladi ba be ba sa thabela go re bona gomme ba ile ba re dumelela gore re dule dikgwedi tše mmalwa feela. Ke moka re ile ra laelwa gore re tloge. Ka ditaelo tše di tšwago ntlong-kgolo, re ile ra tšea leeto re lebile ka Leboa la Rhodesia (yeo ga bjale e lego Zambia). E ile ya ba lethabo le legolo gona moo go kopana le ba bane ba bao re bego re tsena le bona ka klaseng ya Gilead—Frank le Carrie Lewis gotee le Hayes le Harriet Hoskins. Go tloga moo, nakwana ka morago re ile ra abelwa gape go ya ka Borwa bja Rhodesia (yeo ga bjale e lego Zimbabwe).

Re ile ra tšea leeto ka setimela gomme e be e le la mathomo-thomo re bona Diphororo tše di kgahlišago tša Victoria pele ga ge re ka fihla Bulawayo. Re ile ra dula le ba ga McLuckie ka nakwana, bao ba bilego Dihlatse tša mathomo tša go dula moo. E be e le tokelo go rena go ba tseba gabotse nywageng e 16 e latetšego.

Go Tlwaelana le Diphetogo

Ka morago ga tlwaetšo ya dibeke tše pedi ya gore re tlwaelane le tšhemo ya Afrika, ke ile ka kgethwa gore ke hlankele ke le molebeledi wa selete. Go nea bohlatse dithokgweng tša Afrika go be go nyaka gore re rwale meetse, dijo, dipontšhe, diaparo, motšhene wa go bapala difilimi le motšhene wa go fehla mohlagase (generator), gotee le dilo tše dingwe tše di nyakegago. Ka moka ga rena re ile ra namela ka loring yeo e bego e tiile kudu gore e ka re sepediša lefelong leo le nago le mekoti-koti.

Ke be ke šoma le balebeledi ba tikologo ba ma-Afrika mola Joyce ka lethabo a be a thuša basadi ba  bona le bana bao ba ilego ba sepela le rena. Go sepela dithokgweng tša Afrika e ka ba mo go lapišago, kudu-kudu phišong ya mosegare, eupša go se go ye kae ke ile ka hwetša gore go be go le bonolo go swaragana le mafokodi mmeleng wa-ka boemong bjo bja leratadima, gomme ke ile ka thabela seo.

Batho ka kakaretšo ba be ba diila. Ba bantši ba be ba nweletše setšong le ditumela-khweleng e bile ba nyalana segadikane; lega go le bjalo ba be ba bontšha gore ba hlompha Beibele kudu. Dikarolong tše dingwe, diboka tša phuthego di be di swarelwa ka tlase ga sehlare se segolo seo se nago le moriti, gomme mantšiboa go be go fegwa mabone a parafene godimo ao a bego a hlabiša seetša. Ka mehla re be re makala ge re be re ithuta Lentšu la Modimo ka go lebanya ka tlase ga leratadima leo le nago le dinaledi, e lego karolo e kgahlišago kudu ya tlholo ya gagwe.

Phihlelo e nngwe e sa lebalegego e be e le go bontšha difilimi tša Mokgatlo wa Watch Tower mafelong a šireleditšwego a Afrika. Phuthego e be e e-na le bagoeledi ba ka bago 30, eupša maemong a bjalo, re be re tseba gore gantši re ka letela batho ba 1 000 goba go feta moo bao ba ka bago gona!

Ke therešo gore motho a ka babja kgafetša-kgafetša melatšatšing, eupša go bohlokwa go ba le pono e botse ka dinako tšohle. Nna le Joyce re ile ra ithuta go lebeletšana le maemo ka katlego kudu—ke ile ka swaragana le go hlaselwa ke bolwetši bja malaria kgafetša-kgafetša gomme Joyce o ile a lebeletšana le bolwetši bjo bo bego bo bakwa ke di-amoeba.

Ka morago, re ile ra abelwa go ya ofising ya lekala kua Salisbury (yeo ga bjale e lego Harare), moo e bilego tokelo go šoma gotee le bahlanka ba bangwe bao ba botegago ba Jehofa, bao ba bangwe ba bona e lego Lester Davey gotee le George le Ruby Bradley. Mmušo o ile wa nkgetha gore ke hlankele ke le monyadiši, e lego seo se ilego sa nthuša gore ke nyadiše bana babo rena ba ma-Afrika, gomme ka go rialo gwa matlafatšwa ditlemo tša manyalo a Bakriste ka diphuthegong. Nywageng e mmalwa ka morago, ke ile ka ba le tokelo e nngwe gape. Ke be ke swanetše go etela diphuthego tše di lego nageng ye tšeo go tšona go sa bolelwego maleme a Batho-baso. Nywageng e fetago e lesome, nna le Joyce re ile ra thabela go tseba bana babo rena ge re le modirong wa bosepedi, gomme re ile ra thabišwa ke tšwelopele ya bona ya moya. Ka nako yeo, re ile ra ba ra etela bana babo rena kua Botswana le Mozambique.

Go ya Lefelong le Lengwe Gape

Ka morago ga go fetša nywaga e mentši e thabišago ka borwa bja Afrika, ka 1975 re ile ra abelwa go ya Sierra Leone, Afrika Bodikela. Go se go ye kae re ile ra dula ofising ya lekala bakeng sa go thabela modiro wa rena o mofsa, eupša se ga se sa tšea nako e telele. Ke ile ka babja gomme ka fokola ka baka la go swarwa o šoro ke malaria gomme mafelelong ke ile ka swanelwa ke go yo alafša kua London, moo ke ilego ka eletšwa gore ke se ke ka boela Afrika. Re ile ra nyamišwa ke se, eupša nna le Joyce re ile ra amogelwa ka borutho lapeng la Bethele la kua London. Bana babo rena ba bantši ba ma-Afrika bao ba lego diphuthegong tše dintši tša London le bona ba ile ba dira gore re ikwe re le gae. Ge ke be ke dutše ke kaonefala, re ile ra itlwaelanya le modiro o mongwe gape, gomme ke ile ka kgopelwa gore ke hlokomele Lefapha la go Reka (Purchasing Department). Ka baka la koketšego ka moka yeo re e bonego nywageng e sa tšwago go feta, wo e bile mošomo o kgahlišago wo re bego re swaregile ka wona.

Mathomong a bo-1990, mosadi wa-ka yo a rategago e lego Joyce o ile a babja a swerwe ke bolwetši bja tshepedišo ya megalatšhika (motor neuron), gomme o ile a hwa ka 1994. O ipontšhitše e le mosadi yo a nago le lerato, yo a botegago ka go se kwanantšhe le yo a ka botwago, ka mehla a ikemišeditše go fetoga le maemo a fapa-fapanego ao re ilego ra lebeletšana le ona re le gotee. E le gore ke lebeletšane ka katlego le tahlegelo e bjalo ka ye, ke ile ka hwetša go le bohlokwa go kgomarela pono e botse ya moya le go dula ke lebeletše pele bokamosong. Go rapela Jehofa bakeng sa gore a nthuše go kgomarela lenaneo le lebotse la pušo ya Modimo, go akaretša go dira boboledi, le gona go nthuša go boloka monagano wa-ka o swaregile ka mo go feletšego.—Diema 3:5, 6.

Go hlankela Bethele ke tokelo e bile ke tsela e botse ya bophelo. Go na le bafsa ba bantši kudu bao o ka šomago le bona le lethabo le legolo leo le ka hwetšwago. Tšhegofatšo e nngwe ke palo ya baeti bao re ba amogelago mo London. Ka dinako tše dingwe, ke bona bagwera bao ba rategago bao ke ba tsebilego dikabelong tša-ka tša Afrika, le gona seo se nkgopotša dilo tše dintši tše di thabišago. Tše ka moka di nthuša gore ke tšwele pele ke thabela “bophelô byono” ka botlalo le go naganišiša ka kgodišego le ka kholofelo mabapi le bophelo “byo bo tl’o xo tla.”—1 Timotheo 4:8.

[Mongwalo wa ka tlase]

[Seswantšho go letlakala 25]

Ke e-na le mma ka 1946

[Seswantšho go letlakala 26]

Ke e-na le Joyce letšatšing la rena la lenyalo ka 1950

[Seswantšho go letlakala 26]

Kopanong ya kua Bristol ka 1953

[Diswantšho go letlakala 27]

Go hlankela sehlopha seo se lego lekatana (ka godimo) le phuthego (ka go le letshadi) e lego ka Borwa bja Rhodesia, yeo ga bjale e lego Zimbabwe