Go Katološa Modiro Moo Bokriste bja Pele bo Kilego bja Atlega

ITALY, e lego pheninsula e bopegilego bjalo ka sekepe yeo e nabelago ka Lewatleng la Mediterranean, e bile lefelo leo go lona ditiragalo tša bodumedi le tša setšo di bego di tutuetša histori ya lefase. E goketša batho ba dimilione bao ba gogelwago ke bobotse bja sebopego sa yona sa naga seo se sa swanego le tše dingwe, mediro ya yona e tumilego ya bokgabo le mokgwa wa yona wa go apea dijo tše bose. Le gona ye ke naga yeo go yona thuto ya Beibele e atlegago.

Bokriste bja therešo bo ka ba bo ile bja fihla Roma pele—e lego motse-mošate wa mmušo wa lefase wa nakong yeo—ge ba-Juda le basokologi bao e bilego Bakriste ka Pentekoste ya 33 C.E. ba be ba boela gae go tšwa Jerusalema. Mo e ka bago ka 59 C.E., moapostola Paulo o ile a etela Italy ka lekga la pele. Lebopong la Puteoli, o ile a “hwetša badumedi” ba gabo.—Ditiro 2:5-11; 28:11-16.

Go etša ge Jesu le baapostola ba boletše e sa le pele, go ya bofelong bja lekgolo la pele la nywaga C.E., dihlopha tša bahlanogi di ile tša tlogela Bokriste bja therešo ganyenyane-ganyenyane. Lega go le bjalo, pele ga bofelo bja tshepedišo ye e mpe ya dilo, barutiwa ba therešo ba Jesu ba eteletše pele modirong wa go bolela ditaba tše dibotse lefaseng ka bophara—go akaretša le kua Italy.—Mateo 13:36-43; Ditiro 20:29, 30; 2 Ba-Thesalonika 2:3-8; 2 Petro 2:1-3.

Mathomo a Nyamišago

Ka 1891, Charles Taze Russell, yo a bego a etelela pele modiro wa boboledi wa lefaseng ka bophara wa Barutwana ba Beibele (go etša ge Dihlatse tša Jehofa di be di tsebja bjalo ka nako yeo), o ile a etela dinaga tše dingwe tša Italy ka lekga la pele. O ile a swanelwa ke go dumela gore mafelelo a bodiredi bja gagwe gona kua e be e le a nyamišago, ka gore: “Ga ra bona selo seo se ka re kgothaletšago gore re be le kholofelo ya gore re tla buna selo se itšego kua Italy.” Seruthwaneng sa 1910, Ngwanabo Rena Russell o ile a boela Italy gomme a nea polelo ya Beibele lefelong la boitšhidullo leo le lego bogareng bja Roma. Mafelelo e bile afe? O begile gore, “Ka kakaretšo, seboka e be e tloga e le se se nyamišago.”

Ge e le gabotse, ka nywaga-some e mmalwa, tšwelopele boboleding bja ditaba tše dibotse kua Italy e be e nanya, lebaka le lengwe e be e le gore Dihlatse tša Jehofa di be di tlaišwa ke pušo ya bogateledi ya Bofasi. Nakong yona yeo, go be go e-na le Dihlatse tša Jehofa tša ka tlase ga 150 nageng yeo, tšeo bontši bja tšona di ithutilego ditherešo tša Beibele go ba leloko le bagwera bao ba bego ba dula dinageng tše dingwe.

Tšwelopele e Kgahlišago

Ka morago ga Ntwa ya II ya Lefase, baromiwa ba mmalwa ba ile ba romelwa Italy. Eupša go etša ge go bontšhitšwe ke mangwalo ao a hweditšwego polokelong ya Mmušo, batho ba maemo a phagamego sehlopheng se se laolago sa baruti kua Vatican ba ile ba kgopela mmušo gore o rake baromiwa. Ntle le ba mmalwa bao ba ilego ba šala, baromiwa ba ile ba gapeletšega go tloga nageng yeo.

Go sa šetšwe mapheko, mašaba a batho kua Italy a ile a thoma go tšhologela “thabeng” ya borapedi bja Jehofa. (Jesaya 2:2-4) Go oketšega ga  Dihlatse e be e le mo go makatšago. Ka 2004 go bile le tlhora ya bagoeledi ba ditaba tše dibotse ba 233 527, e lego mogoeledi o 1 bakeng sa badudi ba 248, gomme ba 433 242 ba bile gona Segopotšong sa lehu la Kriste. Go be go e-na le diphuthego tša Dihlatse tša Jehofa tše 3 049 tšeo di kopanelago Diholong tša Mmušo tše dibotse. Dinakong tša morago bjale, karolwana e itšego ya badudi ka mo go kgethegilego e be e dutše e thabela tšwelopele e kgolo.

Go Dira Boboledi ka Maleme a Mantši

Bafaladi ba bantši ba tšwago Afrika, Asia le Bohlabela bja Yuropa ba tla Italy go tla go nyaka mošomo goba bophelo bjo bokaone goba ka dinako tše dingwe e le go tšhabela maemo a kotsi. Batho ba ba dimilione ba ka thušwa bjang moyeng?

Dihlatse tše dintši kua Italy di amogetše tlhohlo ya go ithuta maleme a thata, a bjalo ka se-Albania, se-Amharic, se-Arabia, Sebengali, se-China, Sepunjabi, Setagalog le Sinhala. Go thoma ka 2001, dithuto tša maleme di be di swarwa ka morero wa go ruta bao ba ratago go nea bohlatse ka maleme a šele. Nywageng e meraro e fetilego, Dihlatse tše 3 711 di bile gona dithutong tše 79 tšeo di bego di swerwe ka maleme a 17. Se se dirile gore di kgone go hloma le go matlafatša diphuthego tše 146 gotee le dihlopha tše 274 ka maleme a 25. Ka baka leo, bontši bja bao ba nago le kgahlego ba ile ba kwa ditaba tše dibotse gomme ba thoma go ithuta Beibele. Gantši mafelelo ke a makatšago.

Yo mongwe wa Dihlatse tša Jehofa o ile a bolela ka Beibele le George, e lego monna yo a tšwago India yo a bolelago se-Malayalam. Go sa šetšwe go ba le mathata a magolo ka mošomo, George ka lethabo o ile a amogela thuto ya Beibele. Matšatšing a mmalwa ka morago, mogwera wa George e lego Gil, monna wa mo-India yo a bolelago Sepunjabi, o ile a ya Holong ya Mmušo, gomme go ile gwa thongwa thuto ya Beibele le yena. Gil o ile a tsebiša David e lego mo-India yo a bolelago Setelugu, go Dihlatse. Go se go ye kae, ke ge David a šetše a ithuta Beibele. Banna ba bangwe ba babedi ba ma-India, e lego Sonny le Shubash, ba be ba dula le David ka ngwakong o tee. Bobedi bja bona ba ile ba tšea karolo thutong ya Beibele.

Dibekeng tše mmalwa ka morago, Dihlatse di ile tša leletšwa mogala ke Dalip, e lego monna yo a bolelago Semarathi. O itše: “Ke nna mogwera wa George. Na le ka nthuta Beibele?” Sumit, e lego monna yo a bolelago Setamil le yena o ile a nyaka go ithuta. Mafelelong, ba bangwe ba bagwera ba George ba ile ba letša mogala, ba kgopela thuto ya Beibele. Ke moka, George o ile a tla Holong ya Mmušo le lesogana le lengwe le le bitšwago Max. Le lona le ile la kgopela thuto. Go fihla lehono, go swarwa dithuto tša Beibele tše tshela, le gona go dirwa ditokišetšo tša go swara tše dingwe tše nne. Di swarwa ka Seisemane, gaešita le ge go dirišwa le dikgatišo tša Sehindi, Semalayalam, Semarathi, Sepunjabi, Setamil, Setelugu le se-Urdu.

Difoa di “kwa” Ditaba tše Dibotse

Go na le batho ba fetago 90 000 bao e lego difoa kua Italy. Magareng a bo-1970, Dihlatse di ile tša thoma go ela hloko taba ya go ba ruta therešo ya Beibele. Mathomong, Dihlatse tše dingwe tšeo e lego difoa di ile tša ruta badiredi-gotee le tšona bao ba bego ba rata go thuša tšhemong yeo Polelo ya Diatla ya Italy. Ke moka batho bao e lego difoa ba oketšegilego ba ile ba thoma go bontšha kgahlego Beibeleng. Lehono, batho ba fetago 1 400 bao ba dirišago Polelo ya Diatla ya Italy ba ba gona dibokeng tša Bokriste. Diphuthego tše 15 le dihlopha tše 52 di swara diboka ka Polelo ya Diatla ya Italy.

Mathomong, go dira boboledi go batho bao e lego difoa go be go ithekgile kudu ka go gata mogato wa pele ga Dihlatse e le motho ka o tee ka o tee. Eupša ka 1978, ofisi ya lekala ya Dihlatse tša Jehofa ya Italy e ile ya thoma go rulaganya dikopano bakeng sa difoa. Ka May ngwageng wona  woo, go ile gwa tsebišwa gore kopanong ya ditšhaba-tšhaba yeo e bego e tla ba gona kua Milan, go be go tla ba le mananeo bakeng sa difoa. Kopano ya tikologo ya mathomo bakeng sa difoa e ile ya swarelwa Holong ya Kopano kua Milan ka February 1979.

Go tloga ka nako yeo, Ofisi ya lekala e be e lebišitše tlhokomelo kudu tabeng ya go fepa difoa moyeng ka go kgothaletša baebangedi bao ba oketšegago ka palo gore ba tšwele pele ba kaonefatša bokgoni bja bona go boleleng leleme le. Go tloga ka 1995, babulamadibogo ba kgethegilego (baebangedi ba nako e tletšego) ba ile ba romelwa dihlopheng tše dingwe bakeng sa go tlwaetša Dihlatse tšeo e lego difoa bodireding le go rulaganya diboka tša Bokriste. Diholo tše tharo tša Kopano di tsentšhitšwe ditshepedišo tše di kaonefaditšwego kudu tša dibidio bakeng sa go kaonefatša tsela yeo lenaneo le bogelwago ka yona. Le gona dikhasete tša bidio tša dikgatišo tša Bokriste di a hwetšagala bakeng sa go nea dijo tša moya go batho bao e lego difoa.

Babogedi ba lemogile gore Dihlatse di hlokomela gabotse dinyakwa tša moya tša batho bao e lego difoa. P@role & Segni, e lego makasine wo o gatišitšwego ke Mokgatlo wa Difoa wa Italy, e tsopotše lengwalong le le rometšwego ke moetapele wa Katholika gore: “Go ba sefoa go thata ka kgopolo ya gore motho yo e lego sefoa o nyaka tlhokomelo e sa kgaotšego. Ka mohlala, o kgona go fihla kerekeng a le noši ntle le mathata, eupša o nyaka thušo ya toloki gore a kwešiše selo se sengwe le se sengwe seo se balwago, se tsebišwago goba se opelwago nakong ya ditirelo.” Makasine o tšwetše pele ka gore, mopišopo-mogolo “ka maswabi o lemoga gore kereke ga se ya hlwa e itokišeletša go swaragana le bogole bjo, gomme o bolela gore batho ba bantši bao e lego difoa ba hlokomelwa gakaone Diholong tša Mmušo tša Dihlatse tša Jehofa go feta dikerekeng.”

Ditaba tše Dibotse di Bolelwa go Bagolegwa

Na motho a ka ikwa a lokologile eupša a sa dutše a le kgolegong? Ee, ka gobane Lentšu la Modimo le na le matla a go “lokolla” bao ba le amogelago le go le diriša maphelong a bona. Molaetša  wo Jesu a o tsebaditšego go “ba ba thopilwexo” o be o le mabapi le go lokologa sebeng le bodumeding bja maaka. (Johane 8:32; Luka 4:16-19) Kua Italy, go ba le mafelelo a mabotse kudu ka baka la go dira boboledi dikgolegong. Mmušo o dumeletše badiredi ba ka bago 400 ba Dihlatse tša Jehofa gore ba etele bagolegwa e le gore ba ba nee thušo ya moya. Dihlatse tša Jehofa e be e le tšona mokgatlo wa pele wo e sego wa Katholika wo o ilego wa kgopela tumelelo e bjalo le go e hwetša.

Molaetša wa Beibele o ka tsebatšwa ka ditsela tše di fapa-fapanego. Bagolegwa ba boledišana le bagolegwa-gotee le bona mabapi le modiro wa go ruta Beibele wa Dihlatse tša Jehofa. Ba bangwe ba bagolegwa bao ba ile ba feleletša ba kgopetše go etelwa ke modiredi yo e lego Hlatse. Goba ditho tša malapa tšeo di thomilego go ithuta Beibele di kgothaletša bagolegwa gore ba kgopele go etelwa ke Dihlatse. Bagolegwa ba bangwe bao ba ahloletšwego bophelo ka moka kgolegong ka baka la go bolaya goba ka baka la bosenyi bjo bongwe bjo šoro ba ile ba itshola gomme ba dira diphetogo tše dikgolo kudu maphelong a bona. Se se ba lokišeletša gore ba ineele go Jehofa Modimo le go kolobetšwa.

Dikgolegong tše dintši, go dirilwe dithulaganyo tša gore go newe dipolelo tša phatlalatša tšeo di theilwego dihlogong tša Beibele, go bina Segopotšo sa lehu la Jesu le go bontšha dikhasete tša bidio tša mananeo a Beibele ao a tšweleditšwego ke Dihlatse tša Jehofa. Gantši bagolegwa ba bantši kudu ba ba gona dibokeng tše.

Bakeng sa go thuša batho bao ba lego kgolegong ka ditsela tše šomago, Dihlatse di phatlaladitše dimakasine tše dintši tšeo bagolegwa ba tla hwetšago e le tše holago. O mongwe wa dimakasine tše bjalo e be e le Phafoga! ya May 8, 2001, yeo e ahla-ahlilego sehlogo se se rego “Na Bagolegwa ba ka Fetošwa?” Tokollo ya April 8, 2003, e be e ahla-ahla sehlogo se se rego “Go Dirišwa Gampe ga Dihlare-tagi ka Lapeng—Ke’ng Seo o ka se Dirago?” Dikopi tše dikete di ile sepedišetšwa bagolegwa. Ka baka leo, go swarwa dithuto tša Beibele tše makgolo a sego kae. Bahlokomedi ba bangwe ba kgolego le bona ba ile ba bontšha kgahlego molaetšeng wa Beibele.

Ka morago ga go hwetša tumelelo e kgethegilego go tšwa go bao ba lego matleng a taolo, mogolegwa yo a bitšwago Costantino o ile a kolobeletšwa Holong ya Mmušo kua San Remo, mo go bego go e-na le Dihlatse tša lefelong leo tše 138. Ka morago ga tiragalo ye, Constantino yo a bego a bonagala a tutueletšegile kudu maikwelong o ile a bolela gore: “Ke ile ka ikwa ke ratwa kudu.” Kuranta ya lefelong leo e begile mantšu a mohlapetši, a rego: “E be e le ka lethabo le legolo . . . mo re ilego ra nea tumelelo ye. Selo se sengwe le se sengwe seo se ka tutueletšago mogolegwa gore a kaonefatše bophelo bja gagwe setšhabeng, a ikaonefatše ka noši a be a ikaonefatše moyeng se swanetše go elwa hloko.” Mosadi wa Costantino le morwedi wa gagwe ba be ba kgahlilwe ke tsela yeo tsebo e nepagetšego ya Beibele e ilego ya kgoma bophelo bja Constantino ka go bolela gore: “Re ikgantšha ka yena mabapi le diphetogo tše a di dirilego. O thomile go ba le khutšo, le gona go tshwenyega ga gagwe ka rena go tšwela pele go gola. Re thomile go mmota gape le go mo hlompha.” Le bona ba ile ba thoma go ithuta Beibele le go ba gona dibokeng tša Bokriste.

Sergio, yo a ilego a golegwa ka baka la bohodu, go hula a itlhamile, go šwahliša dihlare-tagi le go bolaya, o ile a ahlolelwa go ya kgolegong go ba go fihla ka 2024. Ka morago ga go hlahloba Mangwalo ka nywaga e meraro le go fetoša bophelo bja gagwe, Sergio o ile a phetha ka go kolobetšwa. Ke mogolegwa wa bo-15 yo a kolobeditšwego e le yo mongwe wa Dihlatse tša Jehofa kua kgolegong ya Porto Azzurro, yeo e lego sehlakahlakeng sa Elba. O ile a kolobeletšwa letangwaneng le le phuthegago  leo le beilwego lefelong la dipapadi la kgolegong, moo go bego go e na le bagolegwa-gotee le yena ba mmalwa.

Leonardo, yo a ahloletšwego nywaga e 20 kgolegong, o ile a hwetša tumelelo e kgethegilego ya gore a yo kolobetšwa Holong ya Mmušo ya kua Parma. Ge ba kuranta ya lefelong leo ba be ba boledišana le yena, Leonardo o boletše gore o nyaka go “dira gore go bonagale gore o phethile ka go ba yo mongwe wa Dihlatse tša Jehofa, e sego bakeng sa gore a lokollwe lefsifsing la kgolego, eupša bakeng sa gore a kgotsofatše senyakwa se bohlokwa sa moya.” Leonardo o itše: “Bophelo bja-ka bo be bo tletše ka diphošo, eupša ke tlogetše diphošo tšeo. Ke fetogile, le ge e le gore ga se ka fetoga ka ponyo ya leihlo. Ke tla swanelwa ke go tšwela pele ke le motho yo a lokilego.”

Salvatore, yo a ilego a golegwa ka baka la go bolaya, o kgolegong ya tšhireletšo ya maemo a godimo ya bagolegwa ba šoro ya kua Spoleto. Go kolobetšwa ga gagwe moo kgolegong, go ile gwa kgahla ba bantši. Mohlapetši wa kgolego gona moo o ile a re: “Bohlokwa bja go dira phetho e feleletšago ka gore motho a phedišane gabotse le batho ka moka bo swanetše go kgothaletšwa, bakeng sa go hola bao ba lego kgolegong le setšhaba ka moka.” Ka baka la diphetogo tšeo Salvatore a di dirilego, mosadi wa gagwe le morwedi ga bjale ba ba gona dibokeng tša Dihlatse tša Jehofa. Mogolegwa yo Salvatore a ilego a nea bohlatse go yena o ile a kolobetšwa e le mohlanka wa Jehofa yo a ineetšego.

Go katološwa mo gongwe ga Bokriste bja pele le koketšego di diregile kua Italy. (Ditiro 2:10; Ba-Roma 1:7) Mehleng ye ya puno, tšwelopele ya moya le katološo di tšwela pele dikarolong tše di swanago le tšeo Paulo le Bakriste-gotee le yena ba ilego ba šoma go tšona ka matla bakeng sa go bolela ditaba tše dibotse.—Ditiro 23:11; 28:14-16.

[Mmapa go letlakala 13]

(Bakeng sa mongwalo o beakantšwego ka mokgwa wa kgatišo, bona kgatišo ka boyona)

ITALY

Roma

[Diswantšho go letlakala 15]

Holo ya Kopano ya Bitonto le phuthego ya Polelo ya Diatla ya Italy kua Roma

[Seswantšho go letlakala 16]

Bagolegwa ba ‘lokollwa’ ke therešo ya Beibele

[Diswantšho go letlakala 17]

Kgolo ya moya e tšwela pele moo Bokriste bja pele bo kilego bja atlega