Phihlelo

Jehofa o Putsa ka mo go Humilego Bao ba Swarago ka Tsela ya Gagwe

KA GE GO ANEGA ROMUALD STAWSKI

Ge ntwa ya bobedi ya lefase e be e thoma ka September 1939, ntwa e be e le e kgolo kudu ka leboa la Poland. Ke le mošemane wa nywaga e senyane yo a ratago go tseba, ke ile ka ya mogoleng wa ntwa wa kgaufsi e le gore ke yo bona. Se ke se bonego se be se tšhoša—ditopo di be di rapaletše mo fase gomme muši wo o kgamago o be o tletše gohle. Gaešita le ge ke be ke nagana kudu ka go fihla gae ke bolokegile, ke ile ka nagana ka dipotšišo tše itšego tše bjalo ka gore: “Ke ka baka la’ng Modimo a dumelela gore go direge dilo tše šoro gakaakaa? Na o thekga bomang?”

GE NTWA e be e le kgaufsi le go fela, masogana a be a gapeletšwa go šomela mmušo wa Jeremane. Motho le ge e le ofe yo a bego a ka leka go gana o be a fegwa sehlareng goba leporogong a kgokeletšwe leswao molaleng wa gagwe le le rego “moeki” goba “molwantšha-mmušo.” Toropo ya rena ya Gdynia e be e le magareng ga Jeremane le Soviet tše di lwago. Ge re be re tšwela ka ntle ga toropo go yo ga meetse, dikolo le dipomo di be di feta ka godimo ga dihlogo tša rena, gomme morwarre yo monyenyane e lego Henryk o ile a bolawa. Ka baka la maemo a a mabe, mma o ile a huduša rena bana ba bane go ya lefelong la ka tlase ga ntlo e le gore re šireletšege. Gona moo, morwarre wa nywaga e mebedi e lego Eugeniusz o ile a bolawa ke bolwetši bja diphtheria (dišo tše ditšhweu tša mogolo).

Ke ile ka ipotšiša gape gore: “Modimo o kae? Ke ka baka la’ng a dumelela tlaišego ye ka moka?” Gaešita le ge ke be ke le Mokatholika yo a fišegago e bile ke e ba gona kerekeng ka mehla, ke be ke sa hwetše dikarabo.

Ke Ile ka Amogela Therešo ya Beibele

Ke hweditše dikarabo dipotšišong tša-ka go tšwa mothopong wo o sa letelwago. Ntwa e ile ya fela ka  1945, gomme mathomong a 1947, yo mongwe wa Dihlatse tša Jehofa o ile a etela legaeng la gešo kua Gdynia. Mma o ile a boledišana le Hlatse ye, gomme ke be ke e-kwa tše dingwe tša dilo tšeo di bego di bolelwa. Di be di bonala di kwagala, ka baka leo re ile ra amogela taletšo ya go ya sebokeng sa Bokriste. Kgweding e tee feela ka morago, gaešita le ge ke be ke sa tia gakaalo therešong ya Beibele, ke ile ka tlatša sehlopha sa Dihlatse tša lefelong leo gomme ka bolela le ba bangwe ka lefase le lekaone, leo le se nago dintwa le bošoro bjo bo šiišago. Se se ile sa nthabiša kudu.

Ke kolobeditšwe ka September 1947, kopanong ya tikologo kua Sopot. Kgweding ya May e latelago, ke ile ka thoma go ba tirelong ya bobulamadibogo bja ka mehla, ke fetša nako ya-ka e ntši ke bolela ka molaetša wa Beibele go ba bangwe. Baruti ba lefelong leo ba ile ba ganetša modiro wa rena ka bogale gomme ba tsoša ntwa malebana le rena. Ka letšatši le lengwe, lešaba le le galefilego le ile la re hlasela, la re thuma ka mafsika le go re setla o šoro. Ka nako e nngwe baitlami ba basadi le baruti ba lefelong leo ba ile ba kgothaletša sehlopha sa batho gore se re hlasele. Re ile ra tšhabela seteišeneng sa maphodisa, eupša lešaba le ile la dikanetša moago, le tšhošetša ka gore le tla re betha. Mafelelong, bahlankedi ba oketšegilego bao e lego maphodisa ba ile ba tla, gomme re ile ra felegetšwa ke bahlapetši ba bantši kudu.

Ka nako yeo, go be go se na phuthego tikologong ya rena. Ka dinako tše dingwe re be re dula bošego ka moka ka ntle sethokgweng. Re be re thabišitšwe ke gore re kgona go dira modiro wa boboledi go sa šetšwe maemo. Lehono, go na le diphuthego tše di tiilego tikologong yeo.

Tirelo ya Bethele le go Golegwa

Ka 1949, ke ile ka laletšwa go ya Legaeng la Bethele kua Łódź. Ruri e be e le tokelo go hlankela lefelong le bjalo! Ka manyami, go dula ga-ka moo ga se gwa ka gwa tšea nako e telele kudu. Ka June 1950, kgwedi pele ga ge mošomo wa rena o ka thibelwa semmušo, ke ile ka golegwa gotee le bana babo rena ba bangwe ba Bethele. Ke ile ka išwa kgolegong, gomme mafelelong, ke ile ka swanelwa ke go lebeletšana le go botšološišwa ka tsela e šoro.

Ka baka la gore tate o be a šoma sekepeng seo ka mehla se bego se sesa se e-ya New York, bahlankedi bao ba eteletšego nyakišišo pele ba ile ba leka go dira gore ke dumele gore e ile ya ba hlodi kua United States. Ke ile ka swanelwa ke go kgotlelela go botšološišwa ka tsela e se nago kgaugelo. Go oketša moo, bahlankedi ba bane ba ile ba leka sammaletee go dira gore ke ntšhe bohlatse malebana le Ngwanabo Rena Wilhelm Scheider, yo ka nako yeo a bego a hlokomela modiro wa rena kua Poland. Ba ile ba mpetha mo diretheng ka dipatla tše dikoto. Ge ke be ke robetše fase ke e-tšwa madi, ke e-kwa gore ga ke sa kgona go kgotlelela, ke ile ka lla ka gore, “Jehofa, nthuše!” Bao ba ntlaišago ba ile ba makala gomme ba kgaotša go mpetha. Ka metsotso e sego kae, ba ile ba swarwa ke boroko. Ke ile ka ikwa ke imologile gomme ka hwetša matla gape. Se se ile sa nkgodiša gore Jehofa ka lerato o a arabela ge bahlanka ba gagwe bao ba ineetšego ba mo kgopela thušo. Se ile sa matlafatša tumelo ya-ka gomme sa nthuta gore ke bee kholofelo ya-ka e feletšego go Modimo.

Pego ya mafelelo ya nyakišišo e be e akaretša bohlatse bja maaka bjo go thwego ke nna ke bo neilego. Ge ke be ke ganetšana le bjona, mohlankedi yo mongwe o ile a mpotša gore, “O tla hlalosa kgorong ya tsheko!” Motho yo a dulago le nna ka seleng yo a nago le bogwera o ile a nkgothaletša gore ke se ke ka belaela, ka ge pego ya mafelelo e be e swanetše go lekodišišwa ke mosekiši yo a lego go tša bohlabani, e lego seo se bego se tla nnea sebaka sa go ganetša bohlatse bjoo bja maaka. Go bile ka wona mokgwa woo.

 Modiro wa Tikologo le go Golegwa Gape

Ke ile ka lokollwa ka January 1951. Kgwedi ka morago, ke ile ka thoma go hlankela ke le molebeledi wa mosepedi. Go sa šetšwe thibelo, ke ile ka šoma le bana babo rena ba bangwe go matlafatša diphuthego le go thuša Dihlatse-gotee le nna tšeo di bego di phatlaletše ka baka la modiro wa bao ba lego ditirelong tša tšhireletšo. Re ile ra kgothaletša bana babo rena gore ba tšwele pele bodireding. Nywageng ya ka morago, bana ba babo rena ba ile ba ba le sebete sa go thekga balebeledi ba basepedi gomme ba phetha modiro wa go gatiša le go aba dipuku tše di theilwego Beibeleng ka sephiring.

Ka letšatši le lengwe ka April 1951, ge ke be ke e-tšwa sebokeng sa Bokriste, ke ile ka golegwa setarateng ke bahlankedi ba tša tšhireletšo bao ba bego ba dutše ba mpeile leihlo. Ka baka la ge ke ganne go araba dipotšišo tša bona, ba ile ba nkiša kgolegong kua Bydgoszcz gomme ba thoma go mpotšološiša bošegong bjoo. Ke ile ka laelwa gore ke eme go bapa le leboto ka matšatši a tshela le mašego a tshela, ke sa je e bile ke sa nwe selo lefelong le le tletšego muši wa metšoko ya bahlankedi. Ke ile ka bethwa ka thoka le go fišwa ka metšoko. Ge ke be ke idibala, ba ile ba ntšhela ka meetse gomme ba tšwela pele ka go mpotšološiša. Ke ile ka lopa Jehofa gore a mphe matla a go kgotlelela, gomme o ile a nthekga.

Go dula kgolegong ya Bydgoszcz e bile mo gobotse ka lehlakoreng le lengwe. Gona moo, ke ile ka kgona go boledišana ka therešo ya Beibele le batho bao nkabego ba sa ka ba fihlelelwa. Le gona, ruri go be go e-na le dibaka tše dintši tša go nea bohlatse. Ka baka la boemo bja bona bjo bo nyamišago le bjo gantši e lego bja go itlhoboga, bagolegwa ba ile ba arabela ka mafolofolo ditabeng tše dibotse.

Diphetogo tše Pedi tša Bohlokwa

Gatee-tee ka morago ga ge ke lokolotšwe ka 1952, ke ile ka kopana le Nela, e lego kgaetšedi wa mmulamadibogo yo a fišegago. O be a dutše a bula madibogo ka borwa bja Poland. Ka morago o ile a šoma lefelong leo go thwego ke lepaka, e lego lefelo la ka sephiring moo dipuku tša rena di bego di gatišwa gona. Wo e be e le mošomo o thata wo o nyakago go ba šedi le go ikgafa. Re ile ra nyalana ka 1954, gomme re ile ra tšwela pele tirelong ya nako e tletšego go fihlela go belegwa morwedi wa rena e lego Lidia. Ke moka re ile ra phetha ka gore bakeng sa go ntumelela gore ke tšwele pele ka modiro wa bosepedi, Nela o be a tla kgaotša tirelo ya gagwe ya nako e tletšego, a boele gae gomme a hlokomele morwedi wa rena.

Ngwageng wona woo, re ile ra lebeletšana le go dira phetho e nngwe e bohlokwa. Ke ile ka kgopelwa gore ke hlankele ke le molebeledi wa selete karolong yeo e bego e akaretša tee-tharong ya Poland. Re ile ra rapela mabapi le taba ye. Ke be ke tseba kamoo go lego bohlokwa ka gona go matlafatša bana ba babo rena, bao modiro wa bona o thibetšwego. Bana babo rena ba bantši ba be ba golegwa, ka baka leo go be go nyakega kgothatšo e kgolo ya moya. Ke thekgwa ke Nela, ke ile ka amogela kabelo ye. Jehofa o nthušitše go hlankela kabelong ye ka nywaga e 38.

Go Hlokomela Mafelo ao go Thwego ke Mapaka

Matšatšing ao, balebeledi ba dilete ba be ba ikarabela bakeng sa mafelo ao go thwego ke mapaka, mafelong a lego lekatana. Maphodisa a be a dula a re hlomere, a leka go hwetša le go tswalela mafelo a rena a go gatišetša dipuku. Ka dinako tše dingwe a ile a atlega, eupša ga se ra ka ra hloka dijo tša moya tše di nyakegago. Go be go tloga go le molaleng gore Jehofa o be a re hlokomela.

 E le gore motho a laletšwe go tla go šoma mošomo o thata le o kotsi wa go gatiša, o be a swanetše go ba yo a botegago ka go se kwanantšhe, yo a šetšago, yo a ikgafago le yo a kwago. E be e le dika tšeo tše di bego di dira gore lefelo leo go thwego ke lepaka le tšwele pele le šoma le šireletšegile. Le gona go be go le thata go hwetša lefelo le lebotse bakeng sa go gatišetša ka sephiring. Mafelo a mangwe a be a bonagala a swanetše, eupša bana babo rena mafelong ao ba be ba se na temogo gakaalo. Mafelong a mangwe, boemo e be e le bjo bo fapanego. Bana babo rena ba be ba ikemišeditše go ikgafa ka mo go kgethegilego. Ke ile ka tloga ke leboga bana babo rena ka moka le dikgaetšedi bao ke bilego le tokelo ya go šoma le bona.

Go Emelela Ditaba tše Dibotse

Nywageng yeo e thata, re be re dula re pharwa ka molato wa go dira modiro o sego molaong le wa go tsogela mmušo matla gomme re išwa tshekong. Se e be e le bothata ka gobane re be re se na bo-ramolao bao ba bego ba ka re emelela. Bo-ramolao ba bangwe ba be ba e-na le kwelobohloko, eupša ba bantši ba be ba boifa go tšwelela phatlalatša gomme ba be ba sa nyake go nyamiša bao ba lego matleng a taolo. Lega go le bjalo, Jehofa o be a lemoga dinyakwa tša rena, gomme ka nako e swanetšego, o ile a lokiša ditaba ka tsela e bohlale.

Alojzy Prostak, e lego molebeledi wa mosepedi yo a tšwago Kraków, o ile a swarwa gampe kudu nakong ya go botšološišwa moo a ilego a swanelwa ke go išwa sepetleleng sa moo kgolegong. Go ema ga gagwe ka go tia go sa šetšwe go tlaišega monaganong le mmeleng go dirile gore bagolegwa ba bangwe moo sepetlele ba mo hlomphe le go mo kgahlegela. Yo mongwe wa bona e be e le ramolao yo a bitšwago Witold Lis-Olszewski, yo a ilego a kgahlwa ke sebete sa Ngwanabo Rena Prostak. O ile a bolela le yena ka makga a mmalwa gomme a holofetša gore, “Gatee-tee ge ke lokolotšwe gomme ke dumeletšwe go thomološa modiro wa-ka, ke tla rata go emelela Dihlatse tša Jehofa.” O dirile seo a se boletšego.

Mna. Olszewski o be a e-na le sehlopha sa gagwe sa bo-ramolao, bao boikemišetšo bja bona e bego e le bjo bobotse e le ruri. Nakong ya ge kganetšo e be e le e šoro kudu, ba ile ba emelela bana babo rena ditshekong tše e ka bago tše 30 ka kgwedi—e tee ka letšatši! Ka baka la gore Mna. Olszewski o be a nyaka go tsebišwa e sa le pele mabapi le melato ka moka, ke ile ka abelwa gore ke ikgokaganye le yena. Ke šomile le yena ka nywaga e šupago ka bo-1960 le bo-1970.

Ke ithutile mo gontši mabapi le modiro wa molao matšatšing ao. Gantši ke be ke lebelela ditsheko tše, ditlhaloso tša bo-ramolao—tše di kgahlišago le tše di sa kgahlišego—mekgwa ya go emelela motho ka semolao le bohlatse bja badumedi-gotee le nna bao ba pharwago ka molato. Ka moka ga tšona di ile tša ba le mohola kudu tabeng ya go thuša bana babo rena, kudu-kudu bao ba bego ba bitšwa gore ba tlo nea bohlatse, go tseba seo ba tlago go se bolela le gore ke neng moo ba swanetšego go homola kgorong ya tsheko.

Ge tsheko e sa dutše e tšwela pele, mašego a mantši Mna. Olszewski o be a robala malapeng a Dihlatse tša Jehofa. E be e se ka baka la gore a ka se kgone go lefelela phapoši hoteleng, eupša e be e le ka baka la seo a kilego a se bolela gore, “Pele nako ya tsheko e fihla, ke nyaka go ba le kwešišo e swanago le ya lena.” Ka baka la thušo ya gagwe, ditsheko tše dintši di fedile gabotse. O ile a nkemelela ka makga a mantši, gomme ga se a ka a amogela tšhelete le ge e le efe e tšwago go nna. Tiragalong e nngwe, o ile a gana go lefša bakeng sa melato e 30. Ka baka la’ng? O itše: “Ke nyaka go neela go se nene modirong wa lena.” Le gona yeo e be e tloga e le tšhelete e ntši. Modiro wa sehlopha sa Mna. Olszewski o ile wa lemogwa ke bao ba lego matleng a taolo, eupša seo ga se sa ka sa mo šitiša gore a re thuše.

Go thata go hlalosa mabapi le bohlatse bjo bobotse bjo bo neilwego ke bana babo rena nakong ya ditsheko tšeo. Ba bantši ba ile ba tla kgorong ya tsheko bakeng sa go kwa ditsheko le go matlafatša bana babo rena bao ba pharwago ka molato. Nakong ya ditsheko tše dintši, ke ile ka bala bathekgi ba bjalo ba ka bago 30 000 ka ngwaga o tee. Leo ruri e be e le lešaba le legolo la Dihlatse!

Kabelo e Mpsha

Ka 1989 thibelo modirong wa rena e be e fedišitšwe. Nywageng e meraro ka morago, go ile gwa agwa ofisi e mpsha ya lekala ya ba ya neelwa. Ke ile ka laletšwa go ya moo gore ke yo šoma Lefapheng la tša Tsebišo ya Sepetlele, e lego kabelo yeo ke ilego ka e amogela ka lethabo. Re šoma re le sehlopha sa ba bararo, re ile ra thekga bana  babo rena bao ba lebeletšanego le kgang ya madi gomme ra ba thuša gore ba šireletše boemo bja bona bjo bo theilwego matswalong a bona a Bokriste.—Ditiro 15:29.

Nna le mosadi wa-ka re thabetše kudu tokelo ya go hlankela Jehofa bodireding bja phatlalatša. Ka mehla Nela o be a dutše a nthekga le go nkgothatša. Ke dula ke leboga taba ya gore ge ke be ke swaregile ka dikabelo tša pušo ya Modimo goba ge ke be ke golegilwe, le ka mohla ga se a ka a belaela mabapi le gore ga ke gona ka gae. Dinakong tše thata, o ile a homotša ba bangwe go e na le gore yena ka noši a ineele kgateletšegong.

Ka mohlala, ke ile ka golegwa ka 1974 gotee le balebeledi ba bangwe ba basepedi. Bana babo rena ba bangwe bao ba bego ba tseba ka taba ye ba be ba nyaka go tsebiša mosadi wa-ka ka tsela e bonolo. Ge ba be ba kopana le yena, ba ile ba mmotšiša gore: “Kgaetšedi Nela, na o ikemišeditše go kwa ditaba tše mpe kudu?” Mathomong, o ile a thothomela kudu ka baka la letšhogo, ka ge a be a nagana gore ke hwile. Ge a be a e-kwa ka seo ge e le gabotse se bego se diregile, o ile a bolela a imologile gore: “O a phela! Ga se la mathomo a golegwa.” Bana babo rena ba ile ba mpotša ka morago gore ba be ba kgahlilwe kudu ke boemo bja gagwe bja go ba le kholofelo.

Gaešita le ge re kile ra ba le diphihlelo tše dingwe tše di kwešago bohloko nakong e fetilego, ka mehla Jehofa o ile a re putsa ka mo go humilego ka baka la go swara ka tsela ya gagwe. Ruri re thaba kudu ka gobane morwedi wa rena e lego Lidia le monna wa gagwe e lego Alfred DeRusha, ba itlhatsetše e le balekane ba Bakriste bao ba beago mohlala. Ba godišitše barwa ba bona e lego Christopher le Jonathan gore e be bahlanka ba Modimo bao ba ineetšego, e lego seo se oketšago lethabo la rena. Morwarre e lego Ryszard le kgaetšedi ya-ka, Urszula, le bona e bile Bakriste ba botegago ka nywaga e mentši.

Jehofa ga se a ka a re tlogela, le gona re nyaka go tšwela pele re mo hlankela ka pelo ka moka. Rena ka noši re bile le phihlelo ya go rereša ga mantšu a Psalme 37:34 a rego: “Letêla Morêna, O swarê ka tsela ya xaxwe, a Xo xodišê O bê mong wa naxa.” Re lebeletše pele nakong yeo ka dipelo tša rena ka moka.

[Seswantšho go letlakala 17]

Kopanong yeo e bego e swaretšwe ka serapeng sa ngwanabo rena kua Kraków ka 1964

[Seswantšho go letlakala 18]

Ke e-na le mosadi wa-ka Nela le morwedi wa rena Lidia ka 1968

[Seswantšho go letlakala 20]

Re e-na le mošemane yo e lego Hlatse pele ga ge a ka buiwa pelo ka ntle le go tšhelwa madi

[Seswantšho go letlakala 20]

Ke e-na le Nela ka 2002

[Seswantšho go letlakala 20]

Ke e-na le Ngaka Wites, e lego ngaka e kgolo yeo e buago bana dipelo ka ntle le go tšhela madi, sepetleleng sa Katowice