Phihlelo

Mohlala wa Batswadi Ba-ka o Mmatlafaditše

KA GE GO ANEGA JANEZ REKELJ

Ngwaga e be e le wa 1958. Nna le mosadi wa-ka e lego Stanka re be re sepela Dithabeng tše Dikgolo tša Karawanken mollwaneng wa Yugoslavia le Austria, re leka go tšhabela Austria. Go tshela mollwane wo go be go le kotsi ka ge bahlapetši ba mollwane wa Yugoslavia bao ba itlhamilego ka dibetša, ba be ba ikemišeditše go thibela le ge e le mang go o tshela. Ge re dutše re sepela, re ile ra fihla ntlhaneng ya legaga le letelele. Nna le Stanka re be re se ra ka ra bona dithaba tše go tšwa ka lehlakoreng la Austria. Re ile ra leba bohlabela go fihlela re fihla patogeng ya mafsika le lekgwara. Re ile ra itlema ka seila e thata yeo re bego re e swere, gomme ra theoga ka thoko ga thaba re sa tsebe seo se bego se tla re diragalela.

ANKE ke le anegele kamoo go tlilego ka gona gore re be boemong bjo le kamoo mohlala wa batswadi ba-ka wa potego o ntutueleditšego ka gona go dula ke botegela Jehofa ka go se kwanantšhe dinakong tša mathata.

Ke goletše Slovenia, yeo lehono e lego naga e nyenyane yeo e lego Bogareng bja Yuropa. E gare ga Dithaba tše Dikgolo tša Yuropa, gomme Austria e ka leboa, Italy e ka bodikela, Croatia e ka borwa mola Hungary e le ka bohlabela. Lega go le bjalo, ge batswadi ba-ka e lego Franc le Rozalija Rekelj ba be ba belegwa, Slovenia e be e le karolo ya Mmušo wa Austria le Hungary. Mafelelong a Ntwa ya I ya Lefase, Slovenia e ile ya fetoga karolo ya mmušo o mofsa wo o bitšwago Mmušo wa ma-Serbia, ma-Croatia le ma-Slovenia. Ka 1929 leina la naga ye le ile la fetošwa go ba Yugoslavia, yeo ka go lebanya e bolelago “Slavia Borwa.” Ke belegwe ka January 9 ya wona ngwaga woo, mollwaneng wa motsana wa Podhom kgaufsi le Letsha le lebotse la Bled.

Mma o be a godišitšwe ka tsela e thata ya Katholika.  Yo mongwe wa bo-rangwane’agwe e be e le moruti gomme bo-rakgadi’agwe ba bararo e be e le baitlami. O be a e-na le kganyogo e tseneletšego ya go ba le Beibele, go e bala le go e kwešiša. Lega go le bjalo, tate o be a sa kgahlegele bodumedi. O be a šišimišitšwe ke tema yeo bodumedi bo e kgathilego Ntweng ya Lefase ya 1914-18.

Go Ithuta Therešo

Nakong e nngwe ka morago ga ntwa, motswala wa mma e lego Janez Brajec le mosadi wa gagwe Ančka, ba ile ba ba Barutwana ba Beibele, ka ge Dihlatse tša Jehofa di be di tsebja bjalo ka nako yeo. Ka nako yeo, ba be ba dula Austria. Go tloga mo e ka bago ka 1936 go ya pele, Ančka o ile a etela mma ka makga a mmalwa. O ile a mo nea Beibele, yeo mma a ilego a e bala le semeetseng, gotee le dikopi tša Morokami le dikgatišo tše dingwe tša Beibele ka leleme la se-Slovenia. Mafelelong, ka baka la go thopa ga Hitler Austria ka 1938, Janez le Ančka ba ile ba boela Slovenia. Ke sa gopola gore e be e le banyalani bao ba rutegilego, ba nago le temogo le bao ba ratago Jehofa e le ka kgonthe. Gantši ba be ba boledišana le mma ka ditherešo tša Beibele, e lego seo se ilego sa mo tutuetša gore a ineele go Jehofa. O ile a kolobetšwa ka 1938.

Mma o ile a tsoša khuduego motseng ge a be a kgaotša go boloka metlwae yeo e sego ya Mangwalo, e bjalo ka go bina Keresemose; go kgaotša go ja boroso yeo e nago le madi; gomme ka mo go kgethegilego a tšea diswantšho tša bodumedi tšeo re bego re e-na le tšona a di fiša. Kganetšo e ile ya tšwelela ka pela. Bo-rakgadi’a mma, bao e lego baitlami, ba ile ba dira maiteko a go mo ngwalela e le ge ba leka go mo kgodiša gore a boele kerekeng le gore a rapele Maria. Lega go le bjalo, ge mma a be a ba ngwalela gomme a ba botšiša dipotšišo tše itšego tša Beibele, ga se a hwetša dikarabo. Rakgolo le yena o ile a mo ganetša ka matla. E be e se monna yo mobe, eupša o be a le ka tlase ga kgateletšo e kgolo e tšwago go ba leloko le setšhaba. Ka baka leo, o ile a senya dipuku tša mma tše di theilwego Beibeleng ka makga a mmalwa eupša ga se a ka a senya Beibele ya gagwe. O ile a mo kgopela a khuname ka matolo gore a boele kerekeng. O ile a ba a mo tšhošetša ka thipa. Lega go le bjalo, tate o ile a botša rakgolo ntle le tika-tiko gore a ka se kgotlelele boitshwaro bjo bjalo.

Tate o ile a tšwela pele go thekga tshwanelo ya mma ya go bala Beibele le ya go itirela dikgetho mabapi le ditumelo tša gagwe. Le yena o ile a kolobetšwa ka 1946. Go bona kamoo Jehofa a ilego a matlafaletša mma go emela therešo ka go se boife go sa šetšwe kganetšo le kamoo a ilego a mo putsa ka gona ka baka la tumelo ya gagwe, go ile gwa ntutueletša gore ke hlagolele tswalano ya-ka le Modimo. Ke ile ka holega kudu gape mokgweng wa mma wa go mpalela ka go hlaboša go tšwa Beibeleng le dikgatišong tšeo di theilwego Beibeleng.

 Le gona, mma o ile a fetša nako e ntši a boledišana le moratho’agwe e lego Marija Repe, gomme mafelelong nna le mmane Marija re ile ra kolobetšwa ka letšatši le tee bogareng bja July 1942. Ngwanabo rena yo mongwe o ile a nea polelo e kopana gomme ra kolobetšwa ka gae ka faking ya lepolanka.

Mošomo wa Kgapeletšo Nakong ya Ntwa ya II ya Lefase

Ka 1942, gare ga Ntwa ya II ya Lefase, Jeremane le Italy di ile tša hlasela Slovenia gomme tša e arolelana le go arolela Hungary karolo e nngwe. Batswadi ba-ka ba ile ba gana go tsenela Volksbund, e lego mokgatlo wa ma-Nazi. Ke ile ka gana gore “Heil Hitler” sekolong. Go bonagala morutiši wa-ka a ile a botša balaodi ka boemo bjo.

Re ile ra nametšwa setimela seo se bego se e-ya sebong seo se lego kgaufsi le motsana wa Hüttenbach, Bavaria, seo se bego se dirišwa bjalo ka kampa ya mošomo wa kgapeletšo. Tate o ile a dira ditokišetšo tša gore ke šome le go dula le mopaki wa dinkgwa wa lefelong leo le lapa la gagwe. Ka nako ye, ke ile ka ithuta go ba mopaki wa dinkgwa, e lego seo ka morago se ilego sa nkhola kudu. Mafelelong, lapa lešo ka moka (go akaretša mmane Marija le lapa la gagwe) le ile la išwa kampeng kua Gunzenhausen.

Ka morago ga ntwa, ke be ke tlo sepela le sehlopha se itšego gomme re tšee leeto go ya moo batswadi ba-ka ba lego gona. Tate o ile a tla ke sa mo letela bošegong bja pele ga ge nka sepela. Ga ke tsebe seo se ka bego se ntiragaletše ge nkabe ke ile ka sepela le sehlopha seo, ka ge e be e le sa batho ba belaetšago. Le mo gape ke ile ka bona tlhokomelo ya Jehofa e lerato ka ge a ile a diriša batswadi ba-ka go ntšhireletša le go ntlwaetša. Nna le tate re ile ra sepela ka matšatši a mararo go yo kopana le lapa. Ka June 1945 ka moka ga rena re ile ra goroga gae.

Makomanisi a ile a thoma go buša Yugoslavia ka morago ga ntwa, a le ka tlase ga boetapele bja Mopresidente Josip Broz Tito. Ka baka leo, maemo a ile a tšwela pele a le thata go Dihlatse tša Jehofa.

Ka 1948 ngwanabo rena yo mongwe o ile a tla a e-tšwa Austria gomme a ja le rena. Kae le kae moo a bego a e-ya gona, maphodisa a be a mo šala morago gomme a golega bana babo rena bao a bego a ba etela. Tate le yena o ile a golegwa ka baka la go mo amogela le ka baka la go se mmege maphodiseng, gomme ka go rialo a dula nywaga e mebedi kgolegong. Ye e be e le nako e thata kudu go mma, e sego feela ka gobane tate a be a se gona, eupša gape ka gobane o be a tseba gore kgaufsinyane nna le moratho’aka re tla swanelwa ke go lebeletšana le teko ya boema-gare.

Go Ahlolelwa Kgolego Kua Matsedonia

Ka November 1949, ke ile ka bitšwa gore ke tlo tsenela tirelo ya bohlabani. Ke ile ka ya gomme ka hlalosa gore ke gana go hlankela ka baka la letswalo la-ka. Balaodi ba ile ba gana go theetša gomme nna gotee le bahlabani bao ba kaladitšwego, ra nametšwa setimela seo se bego se e-ya Matsedonia, ka ntle ga Yugoslavia.

Ke ile ka kgaoganywa le lapa lešo le bana bešo ba moya ka nywaga e meraro gomme ke be ke se na dikgatišo le ge e le dife goba yona Beibele. Go be go le thata kudu. Go naganišiša ka Jehofa le ka mohlala wa Morwa wa gagwe e lego Jesu Kriste go ile gwa mmatlafatša. Mohlala wa batswadi ba-ka le wona o ile wa mmatlafatša. Go oketša moo, go rapelela matla ka mehla go ile gwa nthuša gore ke se ke ka nyama.

Mafelelong, ke ile ka romelwa kgolegong kua Idrizovo, kgaufsi le Skopje. Kgolegong ye, bagolegwa ba be ba dira mešomo e fapa-fapanego e tlwaelegilego gotee le yeo ba ithutilego yona. Mathomong, ke be ke šoma bjalo ka mohlwekiši le bjalo ka motseta diofising. Gaešita le ge gantši ke be ke tlaišwa ke mogolegwa yoo pele e bego e le setho sa  maphodisa ao a šomago ka sephiring, ke be ke šomišana gabotse le batho ka moka—bahlapetši, bagolegwa, gaešita le molaodi wa feketori ya kgolego.

Ka morago ke ile ka kwa gore go nyakega mopaki wa dinkgwa lepakeng la kgolego. Matšatši a sego kae ka morago, molaodi o ile a tla ge go bitšwa maina a rena. Re be re eme mothalading, gomme molaodi a feta ka pele ga rena ke moka a ema pele ga-ka gomme a mpotšiša a re, “Na o mopaki wa dinkgwa?” Ke ile ka re “Ee, morena.” O ile a araba ka gore, “gosasa mesong o tle lepakeng.” Mogolegwa yo a ilego a ntshwara gampe o be a feta gantši lepakeng eupša go be go se selo seo a bego a ka se dira. Ke ile ka šoma moo go tloga ka February go fihla ka July 1950.

Ke moka ke ile ka išwa lefelong la bodulo la mašole leo le bitšwago Volkoderi, ka borwa bja Matsedonia kgaufsi le Letsha la Prespa. Go tšwa toropong ya kgaufsi ya Otešovo ke be ke kgona go ngwalela gae. Ke be ke šoma sehlopheng sa bagolegwa bao ba šomago mebileng eupša ke be ke fetša nako e ntši ke šoma lepakeng, e lego seo se ilego sa dira gore dilo di be bonolo go nna. Ke ile ka lokollwa ka November 1952.

Go ile gwa hlongwa phuthego Podhom, nakong ya ge ke be ke se gona lefelong leo. Mathomong, phuthego e be e kopanela ngwakong wa baeng kua Spodnje Gorje. Ka morago, tate o ile dumelela phuthego go diriša phapoši ngwakong wa gešo e le gore e ka kopanela go yona. Ke ile ka thabela go kopanela le bona ge ke boa Matsedonia. Le gona ke ile ka tsošološa segwera sa-ka le Stanka, yoo ke mo tsebilego pele ke e-ya kgolegong. Re ile ra nyalana ka April 24, 1954. Lega go le bjalo, lebakanyana la-ka la go khutša le ile la fela ka pela.

Go Ahlolelwa Kgolego Kua Maribor

Ka September 1954, ke ile ka bitšwa gape gore ke tlo tsenela tirelo ya bohlabani. Lebakeng le, ke ile ka ahlolelwa nywaga e fetago e meraro le seripa kgolegong kua Maribor, yeo e lego karolong ya ka bohlabela ya Slovenia. Ke ile ka reka dipampiri le diphentshele kapejana ge ke be ke kgona go dira bjalo. Ke ile ka thoma go ngwala selo se sengwe le se sengwe seo ke bego nka kgona go se gopola—mangwalo, ditsopolo tše tšwago go Morokami le dintlha tše tšwago dikgatišong tša Bokriste. Ke be ke bala dintlha tšeo ke di ngwadilego gomme ke oketša ka tše dingwe pukung ya-ka ge ke be ke di gopola. Mafelelong, ke ile ka tlatša puku yeo gomme se se ile sa nthuša gore ke dule ke tsepame therešong le gore ke dule ke matlafetše moyeng. Thapelo le go naganišiša le tšona di ile tša mmatlafatša kudu moyeng gomme se se ile sa nthuša gore ke be le sebete ge ke boledišana le ba bangwe ka therešo.

Ka nako yeo, ke be ke dumeletšwe go amogela lengwalo le tee le ketelo e tee ya metsotso e 15 ka kgwedi. Stanka o ile a tšea leeto ka setimela bošego ka moka e le gore a ka fihla kgolegong e sa le mesong bakeng sa go nketela, gomme o be a ka kgona go boela gae ka lona letšatši leo. Ke ile ka hwetša diketelo tše e le tše di kgothatšago kudu. Ke moka ke ile ka loga leano la gore ke hwetše Beibele. Nna le Stanka re be re dutše tafoleng re lebane gomme go be go e-na le mohlapetši yoo a bego a abetšwe go re bea leihlo. Ke ile ka tsenya lengwalo ka mokotlaneng wa gagwe ge mohlapetši a be a se a lebelela, ke mo kgopela lengwalong leo gore a tsenye Beibele ka mokotleng wa gagwe ge a e-tla nakong e tlago.

Stanka le batswadi ba-ka ba ile ba nagana gore se se kotsi kudu, ka gona ba ile ba kgeila karolo ya Mangwalo a Bakriste a Segerika gomme ba tsenya matlakala a yona ka gare ga dipantshe. Ke ka mokgwa woo ke ilego ka amogela Beibele yeo ke bego ke e nyaka. Ke ile ka amogela dikopi tša Morokami tšeo Stanka a di ngwadilego ka seatla ka wona mokgwa wo. Ke be ke ngwala kopi e nngwe ka  mongwalo wa-ka gatee-tee gomme ke kgeila kopi ya mathomo e le gore le ge e le mang yo a hwetšago dihlogo tše a se ke a kgona go tseba mo ke di hweditšego gona.

Bagolegwa-gotee le nna ba ile ba mpotša gore ka kgonthe ke tlo tsena bothateng ka baka la go phegelela ga-ka go nea bohlatse. Ka letšatši le lengwe ke be ke boledišana le mogolegwa-gotee le nna ka Beibele, ke boledišana le yena ka mafolofolo le ka tsela e kgodišago. Re ile ra kwa go notlollwa mojako gomme mohlapetši a tsena. Gatee-tee ke ile ka nagana gore ke tlo išwa phapošing ya bodula-noši. Eupša mohlapetši o be a se a ikemišetša go dira bjalo. O be a kwele poledišano ya rena gomme o be a nyaka go ba le karolo go yona. Ge a kgotsofaditšwe ke dikarabo tša dipotšišo tša gagwe, o ile a tšwa, a notlela mojako wa sele gomme a sepela.

Kgweding ya mafelelo ya kahlolelo ya-ka, molaodi yo a bego a ikarabela ka go kgopamolla bagolegwa mekgwa o ile a ntheta ka baka la go emela ga-ka therešo ka go tia. Ke ile ka lemoga gore se e be e le moputso o mobotse bakeng sa maiteko a-ka a go tsebatša leina la Jehofa. Ke ile ka lokollwa gape kgolegong ka May 1958.

Go Tšhabela Austria, ka Morago ra ya Australia

Mma o ile a hwa ka August 1958. O ile a babja ka nako e telele. Ke moka ka September 1958 ke ile ka bitšwa ka lekga la boraro gore ke tlo tsenela tirelo ya bohlabani. Bošegong bjoo, nna le Stanka re ile ra dira phetho e bohlokwa yeo e re lebišitšego go tsheleng mollwane mo go thabišago moo go boletšwego mathomong. Re ile ra paka mekotla e sego kae gotee le seila e thata gomme ra tšwa ka lefasetere ntle le go botša motho re lebile mollwaneng wa Austria ka bodikela bja Thaba ya Stol. Go bonala Jehofa a ile a re thuša ge a be a tseba gore re nyaka tlhakodišo.

Balaodi ba Austria ba ile ba re romela kampeng ya bafaladi kgaufsi le Salzburg. Nakong ya ge re le moo ka dikgwedi tše tshela, re be re e-na le Dihlatse tša lefelong leo ka mehla, ka gona re be re fetša nako e nyenyane kudu ka kampeng. Ba bangwe ka kampeng ba ile ba makatšwa ke tsela yeo ka yona re ilego ra hwetša bagwera ka pela. E bile yona nakong ye mo re ilego ra ya kopanong ka lekga la mathomo. Se sengwe seo re ilego ra se dira ka lekga la mathomo e bile go bolela ka ntlo le ntlo ka bolokologi. Go be go le thata kudu gore re tlogele bagwera ba bao ba rategago ge e be e le nako ya gore re sepele.

Balaodi ba Austria ba ile ba re nea sebaka sa go hudugela Australia. Re be re sa nagane le ka mohla gore re ka fihla kgole bjalo. Re ile ra sepela ka setimela go ya Genoa, Italy, gomme go tloga moo ra namela sekepe seo se bego se e-ya Australia. Mafelelong, re ile ra dula motseng wa Wollongong, New South Wales. Morwa wa rena e lego Philip, o ile a belegwa moo ka March 30, 1965.

Go dula Australia go re buletše dibaka tše dingwe tša tirelo, go akaretša le sebaka sa go dira boboledi go ba bangwe bao ba hudugilego ba e-tšwa dinageng tšeo pele di bego di tsebja e le Yugoslavia. Re leboga ditšhegofatšo tša Jehofa, go akaretša le go kgona ga rena go mo hlankela re le lapa le kopanego. Philip le mosadi wa gagwe e lego Susie, ba thabela tokelo ya go hlankela ofising ya lekala ya Dihlatse tša Jehofa ya Australia, gomme ba ile ba ba le sebaka sa go fetša nywaga e mebedi ofising ya lekala kua Slovenia.

Go sa šetšwe ditlhohlo tšeo di bakilwego ke botšofadi le mathata a tša maphelo, nna le mosadi wa-ka re tšwela pele re thabela go hlankela Jehofa. Ke leboga kudu mohlala o mobotse wa batswadi ba-ka! O tšwela pele go mmatlafatša gomme o nthuša go dira seo moapostola Paulo a se boletšego: “Thabang kholofelong; kxôtlêlêlang tlaišexong; tiišang thapêlô.”—Ba-Roma 12:12.

[Diswantšho go letlakala 16, 17]

Batswadi ba-ka mafelelong a bo-1920

[Seswantšho go letlakala 17]

Mma, ka go le letona, le Ančka, yoo a mo rutilego therešo

[Seswantšho go letlakala 18]

Ke e-na le mosadi wa-ka Stanka, nakwana ka morago ga ge re nyalane

[Seswantšho go letlakala 19]

Phuthego yeo e bego e kopanela lapeng lešo ka 1955

[Seswantšho go letlakala 20]

Ke e-na le mosadi wa-ka, morwa wa-ka Philip le mosadi wa gagwe Susie