Bjale ke Nako ya go Gata Mogato ka go Tia
Bjale ke Nako ya go Gata Mogato ka go Tia
“Le tlo kxaotša neng xo hlotšetša ka dithokô tše pedi?”—1 DIKXOŠI 18:21.
1. Ke’ng se se dirago gore mehla ya rena e fapane kudu le e fetilego?
NA O dumela gore Jehofa ke Modimo a nnoši wa therešo? Le gona, na o dumela gore diporofeto tša Beibele di šupa mehla ya rena e le ‘mehla ya bofelo’ ya tshepedišo ya Sathane e kgopo ya dilo? (2 Timotheo 3:1) Ge e ba go le bjalo, ruri o tla dumela gore mo nakong ye go feta dinakong tše dingwe ka moka, go nyakega gore re gate mogato ka go tia. Ga go na nako le ge e le efe historing ya batho moo maphelo a mantši gakaakaa a ilego a ba kotsing.
2. Go diregile’ng mmušong wa meloko e lesome wa Isiraele nakong ya ge go buša Kgoši Ahaba?
2 Lekgolong la lesome la nywaga B.C.E., setšhaba sa Isiraele se be se swanetše go dira phetho ya bohlokwa kudu. Se be se tla hlankela mang? Ge Kgoši Ahaba a be a tutuetšwa ke mosadi wa gagwe wa moheitene e lego Isebele, o ile a kgothaletša batho ba mmušong wa meloko e lesome wa Isiraele gore ba rapele Baali. Baali e be e le modimo wa mokhora yo a bego a swanetše go neša pula le go dira gore dimela di enywe. Barapedi ba bantši ba Baali ba ka ba ba be ba ikatla diatla gomme ba di butšwetša ka moya e le pontšho ya go bontšha gore ba a mo rata goba ba be ba khunamela seswantšho sa modimo wa bona. E le go goketša Baali gore a šegofatše dimela tša bona le mehlape ya bona, barapedi ba gagwe ba be ba tšea karolo menyanyeng ya mašata yeo e sepedišanago le go ba le dikopano tša botona le botshadi le bagweba-ka-mmele ba tempeleng. Le gona, ba be ba tlwaetše go itshegakanya gore ba tšwe madi.—1 Dikxoši 18:28.
3. Borapedi bja Baali bo ile bja kgoma batho ba Modimo bjang?
3 Mašaledi a ba-Isiraele a ka bago 7 000 a ile a gana go tšea karolo borapeding bjo bja medimo ya diswantšho, bjo bo sepedišanago le boitshwaro bjo bo gobogilego le bošoro. (1 Dikxoši 19:18) A ile a kgomarela ka potego tswalano ya kgwerano yeo a bego a e-na le yona le Jehofa Modimo, gomme a ile a tlaišwa ka baka la se. Ka mohlala, Kgošigadi Isebele o ile a bolaya baporofeta ba Jehofa ba bantši. (1 Dikxoši 18:4, 13) Ka baka la maemo a a thata, ba-Isiraele ba bantši ba ile ba tswaka ditumelo, ba leka go kgahliša Jehofa le Baali. Eupša e be e le bohlanogi gore mo-Isiraele a furalele Jehofa gomme a rapele modimo wa maaka. Jehofa o ile a holofetša go šegofatša ba-Isiraele ge e ba ba be ba mo rata e bile ba e-kwa melao ya gagwe. Lega go le bjalo, o ile a ba lemoša gore ge e ba ba palelwa ke go mo nea “boineelo bjo bo feletšego,” (NW) ba be ba tla fedišwa.—Doiteronomio 5:6-10; 28:15, 63.
4. Jesu le baapostola ba gagwe ba boletše e sa le pele gore go tla direga’ng gare ga Bakriste, gomme seo se phethagaditšwe bjang?
4 Boemo bjo bo swanago bo gona Bojakaneng lehono. Bao e lego ditho tša kereke ba ipolela gore ke Bakriste, eupša matšatši a bona a maikhutšo, boitshwaro bja bona le ditumelo tša bona di thulana le dithuto tša Beibele. Go etša Isebele, baruti ba Bojakane ba etelela pele go tlaišeng Dihlatse tša Jehofa. Le gona, baruti ba Bojakane ba tsebja ka go thekga dintwa gomme ka go dira bjalo ba ikarabela ka dipolao tša batho ba dimilione bao e lego ditho tša kereke. Thekgo e bjalo yeo bodumedi bo e neago mebušo ya lefase e hlalositšwe ka Beibeleng e le bootswa bja moya. (Kutollo 18:2, 3) Go oketša moo, Bojakane bo tšwela pele bo dumelela bootswa bja kgonthe, gaešita le gare ga baruti bo gona. Jesu Kriste le baapostola ba gagwe ba boletše e sa le pele ka bohlanogi bjo bjo bogolo. (Mateo 13:36-43; Ditiro 20:29, 30; 2 Petro 2:1, 2) Batho ba dimilione tše dikete bao ba thekgago Bojakane mafelelong ba tla diragalelwa ke’ng? Le gona, barapedi ba Jehofa ba therešo ba na le boikarabelo bofe ka batho ba le ba bangwe ka moka bao ba arošitšwego ke bodumedi bja maaka? Re hwetša karabo e kwagalago ya dipotšišo tše bjalo ka go hlahloba ditiragalo tšeo di ilego tša feleletša ka gore ‘Baali a fedišwe mo go Isiraele ka moka.’—2 Dikxoši 10:28.
Lerato la Modimo go Batho ba Gagwe ba Marabele
5. Jehofa o ile a ipontšha bjang a tshwenyega ka tsela e lerato ka batho ba gagwe ba marabele?
5 Jehofa Modimo ga a thabišwe ke go otla bao ba sa mmotegelego. Ka ge e le Tate yo lerato, o rata ge yo mobe a ka sokologa gomme a boela go yena. (Hesekiele 18:32; 2 Petro 3:9) Bohlatse bja se bo bonagala ge Jehofa a diriša baporofeta ba bantši mehleng ya Ahaba le Isebele gore ba lemoše batho ba Gagwe ka ditla-morago tša go rapela Baali. Eliya e be e le yo mongwe wa baporofeta ba bjalo. Ka morago ga komelelo e kgolo, yeo e ilego ya tsebatšwa e sa le pele, Eliya o ile a botša Kgoši Ahaba gore a kgoboketše ba-Isiraele le baporofeta ba Baali Thabeng ya Karamele.—1 Dikxoši 18:1, 19.
6, 7. (a) Eliya o ile a pepentšha bjang modu wa bohlanogi bja Isiraele? (b) Baporofeta ba Baali ba ile ba dira’ng? (c) Eliya o ile a dira’ng?
6 Seboka se swaretšwe lefelong leo aletare ya Jehofa yeo e ‘phušutšwego’ e bego e le go lona, mohlomongwe e le go thabiša Isebele. (1 Dikxoši 18:30) Se se nyamišago ke gore ba-Isiraele bao ba bego ba le gona ba be ba sa kgonthišega gore—magareng ga Jehofa le Baali—ke mang yo a bego a le boemong bjo bokaone bja go neša pula yeo e bego e tloga e nyakega. Baali o be a emetšwe ke baporofeta ba 450, mola Eliya e be e le yena moporofeta a nnoši yo a bego a emela Jehofa. E le gore ba fihle modung wa bothata bja bona, Eliya o ile a botšiša batho gore: “Le tlo kxaotša neng xo hlotšetša ka dithokô tše pedi?” Ke moka, ka mantšu a bonolo le go feta, o ile a bea taba pele ga bona a re: “Xe Modimo è le Morêna, xôna latêlang Yêna; xe Modimo è le Baali, xôna o lateleng.” E le gore a tutueletše ba-Isiraele bao ba sa tsebego mo ba emego gona gore ba ineele go Jehofa ka mo go feletšego, Eliya o ile a šišinya gore ba leke gomme ba bone gore Modimo wa therešo ke mang. Go be go swanetše go bolawa dipowana tše pedi gomme go dirwe dihlabelo, se sengwe se ye go Jehofa gomme se sengwe se ye go Baali. Modimo wa therešo o be a tla fiša sehlabelo sa gagwe. Baporofeta ba Baali ba ile ba lokiša sehlabelo sa bona, ke moka ba goeletša ka diiri tše dintši gore: “Baali, re kwê!” Ge Eliya a be a thoma go ba kwera, ba ile ba itshegakanya go ba go fihlela ba e-tšwa madi, gomme ba goeletša go feta pele. Eupša go be go se na yo a arabago.—1 Dikxoši 18:21, 26-29.
7 Ke moka sebaka sa Eliya sa fihla. Sa pele, o ile a lokiša aletare ya Jehofa gomme a bea dikarolo tša powana go yona. Ka morago a laela gore dinkgo tše nne tša meetse di tšhelwe godimo ga sehlabelo. Se se ile sa dirwa ka makga a mararo go fihlela ge mokero wo o dikologilego aletare o tlala ka meetse. Ke moka Eliya a rapela ka gore: “Morêna Modimo wa Aborahama le Isaka le Isiraele! Lehono tsebatša xe Modimo mo xo Isiraele è le Wene, le xore tše nna mohlanka wa xaxo ke di diraxo, ke di dira ka moka kè laetšwe ke Wene. O k’O arabê, Morêna! Araba, xore sethšaba sé se tsebê xore Modimo ké Wene Morêna; xore O sokollê dipelo tša bôná.”—1 Dikxoši 18:30-37.
8. Modimo o ile a araba thapelo ya Eliya bjang, gomme moporofeta yo o ile a gata mogato ofe?
8 Modimo wa therešo o ile a araba ka go fiša sehlabelo le aletare ka mollo o tšwago legodimong. Mollo woo o ile wa pšheša gaešita le meetse ao a bego a le ka mokerong wo o dikologilego aletare! Nagana gore seo se ile sa kgoma ba-Isiraele bjang. “Sethšaba xe se bôna dilô tšé, sa khunama sa inamêla fase; ka moka ba re: Modimo ké Morêna! Modimo ké Morêna!” Bjale Eliya a gata mogato o mongwe ka go tia, ka go laela ba-Isiraele gore: “Swarang baporofeta ba Baali, xo se bê le e a phônyôkxaxo!” Baporofeta ba Baali ka moka ba 450 ba ile ba bolawa ka yona nako yeo thitong ya Thaba ya Karamele.—1 Dikxoši 18:38-40.
9. Barapedi ba therešo ba ile ba tšwela pele ba lekwa ka tsela efe?
9 Letšatšing lona leo le le sa lebalegego, Jehofa o ile a neša pula nageng ka lekga la mathomo ka morago ga nywaga e meraro le seripa! (Jakobo 5:17, 18) O ka akanya ka seo ba-Isiraele ba bego ba boledišana ka sona ge ba be ba boela gae; Jehofa o hlatsetše gore ke yena Modimo. Lega go le bjalo, barapedi ba Baali ga se ba ka ba hwa matwa. Isebele o ile a tšwela pele ka lesolo la gagwe la go tlaiša bahlanka ba Jehofa. (1 Dikxoši 19:1, 2; 21:11-16) Ka gona, potego ya batho ba Modimo e ile ya lekwa gape. Na ba tla ba ba ineetše go Jehofa ka mo go feletšego ge letšatši la gagwe la kahlolo le tlela barapedi ba Baali?
Gata Mogato ka go Tia Gona Bjale
10. (a) Mehleng yeno, Bakriste ba tloditšwego ba be ba dutše ba dira’ng? (b) Go kwa taelo e hwetšwago go Kutollo 18:4 go bolela’ng?
10 Mehleng yeno, Bakriste ba tloditšwego ba dirile modiro o swanago le wa Eliya. Ka mantšu le ka dikgatišo, ba lemošitše batho ba ditšhaba tšohle bao ba lego Bojakaneng le ba sego go bjona mabapi le kotsi ya bodumedi bja maaka. Ka baka leo, batho ba dimilione ba gatile mogato ka go tia gomme ba tlogela go ba ditho tša bodumedi bja maaka. Ba neetše maphelo a bona go Jehofa gomme ba fetoga barutiwa ba Jesu Kriste ba kolobeditšwego. Ee, ba kwele kgopelo ya Modimo e akgofilego e lego mabapi le bodumedi bja maaka, e rego: “Khuduxang! lena ba sethšaba sa-ka, xore Le se tlo xwêrana le dibe tša motse woo, la tlo wêlwa ke ’kôtlô tša wôna.”—Kutollo 18:4.
11. Ke’ng se se nyakegago e le gore re amogelwe ke Jehofa?
11 Batho ba bangwe ba dimilione, le ge ba kgahlilwe ke molaetša o theilwego Beibeleng wo o phatlalatšwago ke Dihlatse tša Jehofa, ba sa dutše ba sa tsebe pele le morago. Ka dinako tše dingwe ba bangwe ba bona ba tla dibokeng tša Bokriste, tše bjalo ka monyanya wa Sejo sa Morena sa Mantšiboa goba dikarolong tše dingwe tša kopano ya selete. Re kgothaletša batho ba bjalo ka moka gore ba tloge ba ela hloko mantšu a Eliya a rego: “Le tlo kxaotša neng xo hlotšetša ka dithokô tše pedi?” (1 Dikxoši 18:21) Go e na le go dika-dika, ba swanetše go gata mogato ka go tia gona bjale gomme ba šome ka mafolofolo e le gore ba fihlelele pakane ya go ba barapedi ba Jehofa ba ineetšego le ba kolobeditšwego. Ge ba sa dire bjalo, ba ka lahlegelwa ke ditebelelo tša bona tša bophelo bjo bo sa felego!—2 Ba-Thesalonika 1:6-9.
12. Bakriste ba bangwe ba kolobeditšwego ba ile ba wela boemong bofe bjo kotsi, gomme ba swanetše go dira’ng?
12 Ke mo go nyamišago gore Bakriste ba bangwe ba kolobeditšwego ba thomile go fokola goba go se be gona ka mehla borapeding bja bona. (Ba-Hebere 10:23-25; 13:15, 16) Ba bangwe ga ba sa le mafolofolo ka baka la go boifa tlaišo, go belaela ka tša boiphedišo, go dira maiteko a gore ba hume goba go phegelela maipshino a boithati. Jesu o lemošitše gore tšona dilo tše di be di tla ngadiša ba bangwe ba balatedi ba gagwe, tša ba bipa gomme tša ba wela go etša sefu. (Mateo 10:28-33; 13:20-22; Luka 12:22-31; 21:34-36) Go e na le go “hlotšetša ka dithokô tše pedi,” ka tsela ya seswantšhetšo, batho ba bjalo ba swanetše go “phafoxa-xê [ba] sokoloxê” ka go gata mogato ka go tia wa go ineela go Modimo.—Kutollo 3:15-19.
Go Fela ga Borapedi bja Maaka go sa Letelwa
13. Hlalosa boemo bjo bo bego bo le Isiraeleng ge Jehu a be a tlotšwa gore e be kgoši.
13 Lebaka leo ka lona go akgofilego gore batho ba gate mogato ka go tia gona bjale le bonwa go seo se diregilego kua Isiraeleng mo e ka bago nywageng e 18 ka morago ga ge kgang ya mabapi le yo e lego Modimo wa therešo e se no rarollwa kua Thabeng ya Karamele. Letšatši la Jehofa la kahlolo le ile la tlela borapedi bja Baali ka go akgofa e bile go sa letelwa nakong ya bodiredi bja mohlatlami wa Eliya e lego Elisa. Morwa wa Kgoši Ahaba e lego Jorama o be a buša Isiraele, gomme Isebele yo e bego e le mmago kgoši o be a sa phela. Elisa o ile a roma mohlanka wa gagwe ka sephiring gore a yo tlotša molaodi wa madira wa Isiraele e lego Jehu, gore e be kgoši e mpsha. Ka nako yeo, Jehu o be a le karolong ya ka bohlabela ya Jorodane kua Ramothe-gileada, a hlahla madira ntweng yeo e bego e lwewa kgahlanong le manaba a Isiraele. Kgoši Jorama o be a le Jeseriele kua molaleng wa kgaufsi le Megido, a fola dikgobalo tšeo a di hweditšego ntweng.—2 Dikxoši 8:29–9:4.
14, 15. Ke thomo efe yeo Jehu a ilego a e newa, gomme o ile a arabela bjang?
14 Se ke seo Jehofa a laetšego Jehu gore a se dire: “O tlo fediša leloko la Ahaba mong wa xaxo, xore O lefetšê Isebele madi a bahlanka ba-ka, a baporofeta, le madi a bahlanka ka moka ba Morêna, xore xo lôbê leloko ka moka la Ahaba, . . . Isebele ó tlo lewa ke dimpya thšemong ya Jeseriele, xwa se kê xwa tlo ba le e a mo êpêlaxo.”—2 Dikxoši 9:7-10.
15 Jehu e be e le monna yo sebete. Ka ntle le go dika-dika, o ile a namela karikana ya gagwe gomme a kitimela Jeseriele. Mohlapetši wa kua Jeseriele o ile a tseba mokgwa wa Jehu wa go sepetša karikana gomme a begela Kgoši Jorama, ge Jorama a e-kwa seo o ile a namela karikana ya gagwe a yo gahlanetša molaodi wa madira a gagwe. Ge ba gahlana, Jorama o ile a botšiša gore: “Jehu, a ké šêbêšebê?” Jehu a araba ka gore: “Šêbêšêbê ya’ng, xe mabootswa a Isebele mm’axo le mabonoxê a xaxwe à sa fêla a ata?” Ke moka, pele ga ge Kgoši Jorama a ka tšhaba, Jehu a ntšha bora bja gagwe gomme a bolaya Jorama ka go mo hlaba ka mosebe pelong.—2 Dikxoši 9:20-24.
16. (a) Ke boemo bofe bjoo bahlankedi ba ngwakong wa Isebele ba ilego ba lebeletšana le bjona go sa letelwa? (b) Lentšu la Jehofa mabapi le Isebele le ile la phethagatšwa bjang?
16 Ka ntle le go senya nako, Jehu o ile a kitimela motseng ka karikana ya gagwe. Isebele yo a ikgabišitšego ka mo go feteletšego o ile a lebelela fase ka lefasetere, gomme a dumediša Jehu ka go mo tšhošetša. Jehu o ile a mo hlokomologa gomme a kgopela thušo ka gore: “Ké mang a êmaxo le nna?” Bahlankedi ba Isebele mo nakong ye ba be ba swanetše go gata mogato ka go tia. Bahlankedi ba babedi goba ba bararo ba ka ngwakong ba ile ba okamela ka lefasetere. Potego ya bona e ile ya lekwa ka yona nako yeo. Jehu o ile a laela gore: “Mo kxorometšeng a wêlê mono fase.” Bahlankedi ba ile ba kgorometša Isebele gomme a wela fase tseleng, moo a ilego a gatakelwa ke dipere tša Jehu le karikana ya gagwe. Ka gona, mothomi wa borapedi bja Baali Isiraeleng o ile a hwa lehu leo le mo swanetšego. Pele ga ge nako ya go mmoloka e ka fihla, ke ge dimpša di šetše di jele nama ya gagwe, go etša ge go boletšwe e sa le pele.—2 Dikxoši 9:30-37.
17. Kahlolo ya Modimo malebana le Isebele e swanetše go matlafatša tumelo ya rena go tiragalo efe e tlago?
17 Bofelo bjo bo tšhošago ka mo go swanago bo tla tlela seotswa sa seswantšhetšo se se bitšwago “Babele o moxolo.” Seotswa se se emela madumedi a maaka a lefase la Sathane, ao a thomilego motseng wa bogologolo wa Babele. Ka morago ga ge bodumedi bja maaka bo fedišitšwe, Jehofa Modimo o tla lebiša tlhokomelo ya gagwe go batho ka moka ba se nago taba le dilo tša moya bao ba bopago dikarolo tša lefase la Sathane. Batho ba le bona ba tla fedišwa, e le gore go lokišwe tsela bakeng sa lefase le lefsa la go loka.—Kutollo 17:3-6; 19:19-21; 21:1-4.
18. Ka morago ga lehu la Isebele, go diregile’ng ka barapedi ba Baali Isiraeleng?
18 Ka morago ga lehu la Isebele, Kgoši Jehu ga se a ka a senya nako tabeng ya go fediša ditlogolo ka moka tša Ahaba le bathekgi ba gagwe ba bagolo. (2 Dikxoši 10:11) Eupša ba-Isiraele ka moka bao e lego barapedi ba Baali ba ile ba tšwela pele ba dula nageng. Mabapi le bona, Jehu o ile a gata mogato ka go tia go bontšha gore o “fišêxêla Morêna.” (2 Dikxoši 10:16) Jehu o ile a ikgakanya ka go itira eka ke morapedi wa Baali, gomme a lokišetša monyanya o mogolo tempeleng ya Baali yeo e agilwego ke Ahaba kua Samaria. Barapedi ka moka ba Baali Isiraeleng ba ile ba tla monyanyeng woo. Ba ile ba kgakgelwa ka tempeleng, moo ka moka ba ilego ba bolawa ke banna ba Jehu. Beibele e phetha pego ye ka mantšu a rego: “Ké wôna mokxwa wo Jehu a fedišitšexo tša Baali mo xo Isiraele ka wôna.”—2 Dikxoši 10:18-28.
19. Ke tebelelo efe e kgahlišago yeo e letetšwego ke “lešaba le lexolo” la barapedi ba Jehofa ba botegago?
19 Borapedi bja Baali bo ile bja fedišwa Isiraeleng. Ka mo go swanago, bodumedi bja maaka bja lefase le bo tla fedišwa ka tsela e tšhošago go sa letelwa. O tla ba o le ka lehlakoreng la mang letšatšing leo le legolo la kahlolo? Gata mogato ka go tia gona bjale, gomme o ka ba le tokelo ya go ba gare ga “lešaba le lexolo” la baphologi ba batho “ba ba tšwaxo tlaišexong e kxolo.” Ke moka o tla kgona go lebelela morago ka lethabo gomme o tla reta Modimo ge a phethile kahlolo go “seotswa se sexolo sa xo senya lefase ka bootswa bya sôna.” O le gotee le barapedi ba bangwe ba therešo, o tla dumelelana le mantšu a kgahlišago ao a opelwago ke dibopiwa tša legodimong a rego: “Haleluya! Morêna Modimo Ra-matla-ohle ó tšere boxoši.”—Kutollo 7:9, 10, 14; 19:1, 2, 6.
Dipotšišo Tšeo di Swanetšego go Naganišišwa
• Ba-Isiraele ba bogologolo ba ile ba ba le molato wa go tšea karolo mehuteng efe ya borapedi bja Baali?
• Ke bohlanogi bofe bjo bogolo bjoo Beibele e ilego ya bolela ka bjona e sa le pele, gomme boporofeta bjoo bo phethagaditšwe bjang?
• Jehu o ile a fediša bjang borapedi bja Baali?
• Re swanetše go dira’ng e le gore re phologe letšatši la Modimo la kahlolo?
[Dipotšišo tša Thuto]
[Mmapa go letlakala 25]
(Bakeng sa mongwalo o beakantšwego ka mokgwa wa kgatišo, bona kgatišo ka boyona)
Soko
Afeke
Helekathe
Jokoneama
Megido
Thaanake
Dothane
SAMARIA
Endoro
Sunema
Ofura
Jeseriele
Jobileama (Gathi-rimoni)
Thiritsa
Bethe-semese
Bethe-seana (Bethe-san) (Scythopolis)
Jabese-gileada?
Abele-mehola
Ngwako wa Arabele
Ramothe-gileada
Mountain Peaks
Thaba ya Karamele
Thaba ya Thabora
More
Thaba ya Giliboa
[Bodiba bja meetse]
Lewatle la Mediterranean
Lewatle la Galilea
[River]
Noka ya Jorodane
Spring and well]]
Sediba sa Harode
[Mothopo]
Based on maps copyrighted by Pictorial Archive (Near Eastern History) Est. and Survey of Israel
[Diswantšho go letlakala 26]
Go tšea karolo ka mehla modirong wa go bolela ka Mmušo le go ba gona dibokeng tša Bokriste ke dikarolo tša bohlokwa tša borapedi bja therešo
[Seswantšho go letlakala 28, 29]
Go etša Jehu, bohle bao ba nyakago go phologa letšatši la Jehofa ba swanetše go gata mogato ka go tia