Nako ya Keresemose—Morero wa Yona ke Ofe?

GO BATHO ba dimilione, nako ya keresemose le ngwaga o mofsa ke nako yeo ba e fetšago le ba lapa le bagwera, e lego nako ya go tsošološa ditlemo tša lerato. Batho ba bangwe ba bantši ba e lebelela e le nako ya go naganišiša ka go tswalwa ga Jesu Kriste le karolo yeo a e kgathilego go phološweng ga batho. Kua Russia, ka go se swane le dinageng tše dingwe tše dintši, ga se ka mehla go keteka Keresemose e bego e le selo seo batho ba bego ba lokologile go se dira. Gaešita le ge bao ba tsenago Kereke ya Russia ya Orthodox ba ketekile Keresemose ka bolokologi ka nywaga-kgolo e mentši, gantši ba be ba sa dumelelwa go dira bjalo lekgolong la bo-20 la nywaga. Ke’ng se se bakilego phetogo?

Gatee-tee ka morago ga go tšwelela ga borabele bja Makomanisi a Bolshevik ka 1917, ao a lego matleng a taolo a Soviet a ile a phegelela gore go be le molao wa kgapeletšo wa gore batho ka moka mmušong wo e be baila-Modimo. Nako ka moka ya maikhutšo a Keresemose gotee le ditutuetšo tša yona tša bodumedi di ile tša se sa amogelwa. Setšhaba se ile sa thoma go hloma lesolo la go keteka Keresemose le Ngwaga o Mofsa. Le gona go be go e-na le bao ka tsela e lego pepeneneng ba bego ba sola maswao a lefelong leo a sehla se—sehlare sa Keresemose le Ded Moroz, goba Rakgolo Šobane, yo a bitšwago Santa Claus kua Russia.

Ka 1935, go bile le phetogo yeo e diregilego yeo e fetotšego ka mo go feletšego tsela yeo ma-Russia a bego a keteka nako ya maikhutšo. Ma-Soviet a ile a dira gore Rakgolo Šobane, sehlare sa Keresemose le go ketekwa ga Ngwaga o Mofsa di be gona gape—eupša di le gona ka morero o fapanego kudu. Go boletšwe gore Rakgolo Šobane o be a tla tliša dimpho ka Letšatši la Ngwaga o Mofsa, e sego ka Keresemose. Ka mo go swanago, go be go ka se sa hlwa go e-ba le sehlare sa Keresemose. E be e tla ba sehlare sa Ngwaga o Mofsa! Ka gona, go be go e-na le phetogo e kgolo mabapi le morero wa Keresemose kua Soviet Union. Ge e le gabotse, go ketekwa ga Ngwaga o Mofsa go ile gwa ema legatong la Keresemose.

Sehla sa Keresemose e bile sehla se se thabišago ka mo go feletšego, seo ka molao se sa tswalanego le ditaba le ge e le dife tša bodumedi. Sehlare sa Ngwaga o Mofsa se be se kgabišwa ka mekgabišo yeo e bonagatšago tšwelopele ya Soviet Union, e sego ka mekgabišo ya bodumedi. Makasine wa Russia wa Vokrug Sveta (Lefaseng ka Moka) o hlalosa gore: “Go a kgonega go latišiša histori ya go hlongwa ga mokgatlo wa Bokomanisi ka mekgabišo ya nywaga e fapa-fapanego ya sehlare sa Ngwaga o Mofsa sa mehla ya Soviet. Go be go dirwa mebutlanyana e tlwaelegilego, dikgapetlana tša lehlwa, marotho a sebopego sa nkgokolo, mekgabišo ka sebopego sa sekele, hamola le diterekere. Ka morago dilo tše di ile tša tšeelwa sebaka ke diswantšho tše dinyenyane tša baepi le batho bao ba etelago lefaufaung, ditlabakelo tše di dirišetšwago go bora oli, dirokhete gotee le dikoloyana tše di sepela-sepelago ngweding tšeo di sepetšwago ka peteri.”

Go thwe’ng ka Letšatši le Keresemose ka bolona? Le be le tloga le sa tsebje. Go e na le moo, bao ba lego matleng a taolo ba Soviet ba ile ba le theoša gore le be boemong bja letšatši le le tlwaelegilego la mošomo. Bao ba bego ba duma go keteka Keresemose ka mokgwa wa bodumedi ba be ba ka dira bjalo ka sephiring, ba ipea kotsing ya go se ratwe ke Mmušo le go diragalelwa ke dilo tše di sa kgahlišego. Ee, go be go e-na le phetogo lekgolong la bo-20 la nywaga mabapi le morero wa maikhutšo a keresemose le ngwaga o mofsa, go tloga go beng monyanya wa bodumedi go ya go beng monyanya wo e sego wa bodumedi.

 Phetogo ya Morago-rago Bjale

Ka 1991, Soviet Union e ile ya wa gomme gwa ba le tokologo e oketšegilego. Molao wa Mmušo wa gore batho ka moka e be baila-Modimo o be o fedile. Dinaga tše di fapa-fapanego tše di ikemetšego tšeo di sa tšwago go hlongwa di be di sa sekamela bodumeding, tše dingwe e be e le tša Kereke gomme tše dingwe e be e le tša Mmušo. Batho ba bantši bao ba sekametšego bodumeding ba ile ba nagana gore ga bjale ba ka boela madumeding a bona. Ba ile ba nea mabaka ka gore tsela e nngwe ya go dira se e tla ba ka go keteka maikhutšo a bodumedi a Keresemose. Lega go le bjalo, batho ba bjalo ba bantši ba ile ba nyama kudu. Ka baka la’ng?

Ge ngwaga o mongwe le o mongwe o be o feta, letšatši le la maikhutšo le ile la dirwa gore e be leo le sekametšego kudu go tša kgwebo. Ee, Dinageng tša ka Bodikela, nako ya Keresemose e bile e nngwe ya ditsela tše kaone kudu ya go thuša badiri ba dilo, barekiši le babapatši gore ba hwetše tšhelete. Mekgabišo ya Keresemose e bewa ka mo go bonagalago ka pele ga mabenkele. Mokgwa wa ka Bodikela wa go keteka Keresemose ka mmino le difela, woo pele o bego o sa tsebje kua Russia, o thomile mabenkeleng. Barekiši bao ba rwelego mekotla e megolo ya dilo tša go kgabiša tša Keresemose ba rekiša dilo tše ditimeleng le dinamelweng tše dingwe tša batho bohle. Go bjalo le gona bjale.

Gaešita le bao ba sa bonego phošo mabapi le mohuta wo wa kgwebo ba ka tenwa ke karolo e nngwe e hlobaetšago ya nako ye—go dirišwa gampe ga dino-tagi le mafelelo a gona ka moka a mabe. Ngaka phapošing ya tša tšhoganetšo kua sepetleleng sa Moscow e hlalositše gore: “Dingaka di a tseba gore ge go ketekwa Ngwaga o Mofsa go tla ba le dikgobalo tše dintši tšeo di tlogago tabeng ya go ruruga le go tlapela madi go ya tabeng ya go hlabja ka thipa le dintho tša dikolo, tšeo bontši bja tšona di bakwago ke bošoro bja ka gae, go ferekana ka baka la botagwa le dikotsi tša dikoloi.” Rathutamahlale yo mogolo wa Sekolo sa tša Thutamahlale sa Russia o boletše gore: “Go na le palo e golago ka lebelo ya mahu ao a bakwago ke dino tše di tagago. E be e le godimo ka mo go kgethegilego ka ngwaga wa 2000. Palo ya batho bao ba ipolayago le bao ba bolawago le yona e ile ya oketšega.”

Ka manyami, boitshwaro le ge e le bofe bjo bjalo nakong ya maikhutšo kua Russia bo mpefatšwa ke taba e nngwe. Kuranta ya Izvestiya e bega ka tlase ga sehlogo se se rego “Ma-Russia a Keteka Keresemose Gabedi” gore: “Mo e ka bago mo-Russia o 1 go ba 10 o keteka Keresemose gabedi. Bjalo ka ge go hlatsetšwe ke nyakišišo ya mokgatlo wa bolebeledi wa go Tšweletša Dikgopolo tša Setšhaba wa Russia le Nyakišišo ya Mebaraka (ROMIR [Russian Public Opinion and Market Research), 8 lekgolong ya batho bao ba ilego ba arabela e dumetše gore e keteka Mantšiboa a Keresemose ka December 24, go ya ka almanaka ya Katholika ya Keresemose le ka January 7 go ya ka almanaka ya ma-Orthodox . . . Go ba bangwe, go molaleng gore seo se bolelwago ke bodumedi mabapi le Keresemose ga se bohlokwa go swana le go e keteka.” *

 Na Mokgwa wo e Ketekwago ka Wona Gona Bjale o Tumiša Kriste e le Ruri?

Ee, bontši bja boitshwaro bjo bo bontšhago go se hlomphe Modimo bo sepedišana le maikhutšo a Keresemose le Ngwaga o Mofsa. Go swana le kamoo se e lego se se hlobaetšago ka gona, ba bangwe ba ka nagana gore ba swanetše go bina menyanya ye ka ntle le go hlompha Modimo le Kriste. Kganyogo ya go nyaka go thabiša Modimo e a retega. Eupša na ruri Modimo le Kriste ba kgahlwa ke nako ya Keresemose? Ela hloko mo e thomilego gona.

Ka mohlala, go sa šetšwe gore pono ya motho ke efe mabapi le tsela yeo Soviet e lebelelago Keresemose ka yona, go tla ba thata go ganetša seo ditherešo tše di latelago tša histori di se bolelago ka go Great Soviet Encyclopedia gore: “Keresemose . . . e be e adimilwe borapeding bja pele ga Bokriste bja medimo ‘yeo e hwago le yeo e tsogago bahung,’ bjoo bo bego bo apareditše ka mo go kgethegilego gare ga batho ba temo bao ka nako e bego e beetšwe go keteka monyanya wa letšatši la mafelelo la marega go tloga ka December 21-25 ngwaga le ngwaga, ba bego ba keteka ‘matswalo’ a Modimo-Mophološi, yo a dirago gore dilo di boele di phele.”

O ka hwetša se se swana le seo saeklopedia e se bolelago ka mo go nepagetšego gore: “Bakriste ba nywaga-kgolong ya pele ba be ba sa keteke Keresemose. . . . Go tloga bogareng bja lekgolo la bone la nywaga, Bakriste ba amogetše mokgwa wa go ketekwa ga letšatši la mafelelo la marega go tšwa borapeding bja Mithra, ba bo dira mokete wa Keresemose. Ba pele bao ba ilego ba keteka Keresemose e be e le ditšhaba tše di sekametšego bodumeding tša Roma. Lekgolong la lesome la nywaga, Keresemose gotee le Bokriste di ile tša aparetša kua Russia, moo di ilego tša tswakana le go ketekwa ga marega ga ma-Slav a bogologolo, e lego go rapela badimo.”

Mo gongwe o ka botšiša gore: ‘Lentšu la Modimo e lego Beibele le re’ng mabapi le go tswalwa ga Jesu ka December 25?’ Ge e le gabotse, Beibele ga e bontšhe letšatši-kgwedi la matswalo a Jesu, le gona ga go na pego yeo go yona Jesu ka boyena a boletšego ka lona, gaešita le taba ya go laela gore le ketekwe ga ya begwa. Lega go le bjalo, Beibele e re thuša go tseba nako ya ngwaga yeo Jesu a belegwego ka yona.

Go ya ka Ebangedi ya Mateo, dikgaolo 26 le 27, Jesu o bolailwe ka Nisani 14, mantšiboa a letšatši la ba-Juda la Paseka leo le bego le thomile ka March 31, 33 C.E. Ebangeding ya Luka re hwetša gore Jesu o be a e-na le nywaga e 30 ge a be a kolobetšwa gomme a thoma bodiredi bja gagwe. (Luka 3:21-23) Bodiredi bjoo bo tšere nywaga e meraro le seripa. Ka gona, Jesu o be a e-na le nywaga e ka bago 33 1/2 ge a be a e-hwa. Nkabe a bile le nywaga e 34 mo e ka bago ka October 1, 33 C.E. Luka o bega gore ka nako ya matswalo a Jesu, badiši ba be ba le “naxeng yeo merakeng, bà letše bà letile mehlape ya bôná.” (Luka 2:8) Badiši ba be ba ka se ye merakeng le mehlape ya bona maregeng a December, moo le lehlwa le ka bago le be le e-wa tikologong ya Betlehema. Eupša ba ka ba ba bile moo le mehlape ya bona mo e ka bago ka October 1, yeo go ya ka bohlatse e lego nako yeo Jesu a belegwego ka yona.

Bjale, go thwe’ng ka go ketekwa ga Ngwaga o Mofsa? Go etša ge re bone, go tletše ka boitshwaro bjo bo gobogilego. Go sa šetšwe maiteko a go o dira wa lefase, le wona o na le mathomo a belaetšago.

 Go molaleng gore ka go dumelelana le ditherešo tše di dikologilego taba ya maikhutšo a keresemose le ngwaga o mofsa, direto tše bjalo ka gore Jesu ke mmaki wa sehla se, ga di na mohola. Ge e ba o nyamišitšwe ke tša kgwebo le boitshwaro bjo bo hlobaetšago bjo bo tswalanago le nako ya Keresemose, gotee le ditlogo tša yona tše di sa thabišego tša boheitene, o se ke wa nolega moko. Go na le tsela e botse yeo ka yona re ka hlomphago Modimo le Kriste ka mo go swanetšego, gomme ka nako e swanago ra matlafatša ditlemo tša lapa.

 Tsela e Kaone ya go Tumiša Modimo le Kriste

Beibele e re botša gore Jesu Kriste o be a tlile “xo neêla bophelô bya xaxwe xore e bê topollô ya ba bantši.” (Mateo 20:28) O ile a dumela gore a bolawe, a hwela dibe tša rena ka go rata. Ba bangwe ba ka nyaka go hlompha Kriste, ba ikwa eka ba ka kgona go dira se nakong ya Keresemose. Eupša go etša ge re bone, Keresemose le Ngwaga o Mofsa ga di tswalane le Kriste gomme di thomile meketeng ya boheitene. Le gona, nako ya Keresemose, go sa šetšwe kamoo e ka bago e kgahlišago ka gona go ba bangwe, e tletše ka mokgwa o lego molaleng wa tša kgwebo. Go feta moo, go swanetše go dumelwa gore maikhutšo a Keresemose a sepedišana le boitshwaro bjo bo nyamišago bjo bo sa thabišego Modimo le Kriste.

Motho yo a nyakago go kgahliša Modimo o swanetše go itshwara bjang? Go e na le go kgomarela ditšong tša batho tšeo di dirago gore motho a ikwe e le modumedi eupša di thulana le Mangwalo, motho yo a ikemišeditšego e le ruri o tla nyaka tsela ya therešo ya go hlompha Modimo le Kriste. Tsela ya therešo ke efe, le gona re swanetše go dira’ng?

Kriste ka boyena o re botša gore: “Bophelô byo bo sa felexo ké xe ba Xo tseba, Wene Modimo-dimo Ò le nnoši. Ba tsebê le Moromiwa wa xaxo Jesu Kriste.” (Johane 17:3) Ee, motho yo a ikemišeditšego e le ruri o nyaka go hwetša tsebo e nepagetšego mabapi le kamoo a ka tumišago Modimo le Kriste. Ke moka o diriša tsebo ye, e sego feela nakong e nngwe ngwageng eupša bophelong bja letšatši le letšatši. Modimo o thabišwa kudu ke maiteko a bjalo a kgonthe, ao a ka lebišago bophelong bjo bo sa felego.

Na o ka rata gore lapa leno le be gare ga batho bao ba tumišago Modimo le Kriste e le ka kgonthe ka go dumelelana le Mangwalo? Dihlatse tša Jehofa di thušitše malapa a dimilione lefaseng ka bophara gore a hwetše tsebo e bohlokwa go tšwa Beibeleng. Re go laletša ka borutho gore o ikgokaganye le Dihlatse tša Jehofa lefelong la geno goba o di ngwalele atereseng e swanetšego e hwetšwago go letlakala 2 la makasine wo.

[Mongwalo wa ka tlase]

[Lepokisi/Seswantšho go letlakala 7]

Mathomo a go Ketekwa ga Ngwaga o Mofsa

Moitlami wa mo-Georgia wa Orthodox o Tšweletša Kgopolo ya Gagwe ka Sebete

“Maikhutšo a Ngwaga o Mofsa a thomile maikhutšong a mmalwa a boheitene go tšwa go Roma ya bogologolo. Letšatši la Pele la January e be e le maikhutšo ao a bego a neetšwe modimong wa boheitene e lego Janus, le gona leina la kgwedi ye le tšwa leineng la gagwe. Diswantšho tša Janus di be di e-na le difahlego tše pedi, se sengwe se le ka pele gomme se sengwe se le ka morago, e lego seo se bego se bontšha gore o be a bona dilo tša nakong e fetilego le tša gona bjale. Go be go e-na le polelwana ya gore motho le ge e le ofe yo a bego a ka dumediša a thabile ka January 1, a sega e bile a nea dijo le dino ka boati, o be a tla fetša ngwaga ka moka a thabile e bile a iketlile. Tumela-khwele yona yeo e sepedišana le go ketekwa ga ngwaga o mofsa go baagišani ba rena ba bantši . . . Nakong ya maikhutšo a itšego a boheitene, batho ba be ba tliša dihlabelo ka go lebanya go modimo wa seswantšho. Ba bangwe ba be ba tumile gampe ka go diriša meletlo ya mašata yeo e sepedišanago le boitshwaro bjo bo gobogilego bja tša botona le botshadi, ka bohlotlolo le ka bootswa. Ditiragalong tše dingwe, ka mohlala nakong ya maikhutšo ya Janus, go be go jewa e bile go nwewa ka mo go feteletšego, go tagwa e bile go dirwa dilo ka moka tše di sa hlwekago tšeo di sepedišanago le mekgwa yeo. Ge e ba re gopola kamoo rena ka noši re kilego ra keteka Ngwaga o Mofsa, gona re swanetše go dumela gore ka moka ga rena re tšere karolo moketeng wo wa boheitene.”—Kuranta ya Georgia.

[Seswantšho go letlakala 6]

Bojakane bo ile bja huetšwa gore bo rapele Mithra

[Mothopo]

Museum Wiesbaden

[Seswantšho go letlakala 7]

Badiši ba be ba ka se ye merakeng le mehlape ya bona maregeng a December