Phihlelo

Re Ikemišeditše go Hlankela Jehofa

KA GE GO ANEGA RAIMO KUOKKANEN

Ntwa ya II ya Lefase e thomile ka 1939 kua Yuropa, gomme Soviet Union e ile ya hlasela naga ya gabo rena ya Finland. Tate o ile a yo thuša bahlabani ba Finland go lwa. Go se go ye kae ke ge difofane tša ntwa tša Russia di lahlela dipomo toropong yeo re bego re dula go yona, gomme mma o ile a nkiša go yo dula le makgolo lefelong le le šireletšegilego.

KA 1971, ke be ke hlankela ke le moromiwa kua Uganda, Afrika Bohlabela. Ka letšatši le lengwe ge ke be ke dira boboledi bja ntlo le ntlo, batho ba bantši ba ba tšhogilego ba ile ba mpheta ba kitima. Ke ile ka kwa medumo ya dithunya gomme ka thoma go kitimela gae. Ge batho bao ba thuntšhago ba batamela, ke ile ka itahlela ka mokerong wo o bego o bapile le tsela. Ka ge dikolo di be di feta ka godimo ga hlogo ya-ka, ke ile ka abulela gae.

Go be go se na kamoo nka phemago ditla-morago tša Ntwa ya II ya Lefase, eupša ke ka baka la’ng nna le mosadi wa-ka re ile ra ipea kotsing ya go lebeletšana le mpherefere wo o bego o le kua Afrika Bohlabela? Karabo ya potšišo ye e tswalane kgaufsi le boikemišetšo bja rena bja go hlankela Jehofa.

Kgothatšo ya Gore ke Ikemišetše go Hlankela Modimo

Ke belegwe ka 1934 kua Helsinki, Finland. Tate e be e le mapentane, gomme ka letšatši le lengwe o ile a sepela ka mošomo gore a yo penta moago wa ofisi ya lekala ya Dihlatse tša Jehofa ya Finland. Dihlatse di ile tša mmotša ka diboka tša tšona tša phuthego. Ge a fihla gae, o ile a botša mma ka diboka tšeo. Mma ga se a ka a thoma go ya ka  nako yeo, eupša ka morago mošomi-gotee le yena yo e lego Hlatse o ile a thoma go boledišana le yena ka ditaba tša Beibele. Go se go ye kae, mma o ile a thoma go tšeela godimo seo a ithutilego sona, gomme ka 1940 o ile a kolobetšwa e le yo mongwe wa Dihlatse tša Jehofa.

Pejana ga moo, ke be ke sepetše le makgolo go ya nageng ya gabo nakong ka moka ya ge Ntwa ya II ya Lefase e dutše kgatlampana. Mma o ile a thoma go ngwalela makgolo le mmane mangwalo a le kua Helsinki a ba hlalosetša ka ditumelo tša Dihlatse tša Jehofa. Bobedi bja bona ba ile ba bontšha kgahlego gomme ba boledišana le nna ka seo ba ithutilego sona. Baemedi ba basepedi ba Dihlatse tša Jehofa ba ile ba etela ga makgolo gomme ba re kgothatša, eupša ke be ke se ka tšwa ke ikemišetša go hlankela Modimo.

Tlwaetšo Yeo e Nthušitšego go Hlankela Modimo

Ge ntwa e se no fela ka 1945, ke ile ka boela Helsinki, gomme mma o ile a thoma go ya le nna dibokeng tša Dihlatse tša Jehofa. Ka dinako tše dingwe ke be ke e-ya go bogela difilimi go e na le go ya dibokeng. Eupša mma o be a dula a mpotša ka polelo yeo a e kwelego sebokeng, gomme nako le nako o be a gatelela ntlha e tee go nna, ya gore: Haramagedone e kgaufsi kudu. Ke ile ka kgodišega ka seo gomme ka thoma go ba gona dibokeng ka moka. Ge kwešišo ya-ka ya therešo ya Beibele e thoma go gola, kganyogo ya-ka ya go tšea karolo medirong ka moka ya phuthego le yona e ile ya gola.

Ke be ke tloga ke thabela go ba gona dikopanong tše dinyenyane le tše dikgolo. Ka 1948, ke ile ka ya kopanong ya selete yeo e bego e swaretšwe kgaufsi le ga makgolo, moo ke bego ke le maikhutšong a-ka a selemo. Mogwera yo mongwe wa-ka o be a swanetše go kolobetšwa kopanong yeo, gomme o ile a nkgothaletša gore ke dire se se swanago. Ke ile ka mmotša gore ga se ka tla le diaparo tša-ka tša go rutha, eupša o ile a bolela gore ka morago ga ge a kolobeditšwe nka diriša tša gagwe. Ke ile ka dumela gomme ka kolobetšwa ka June 27, 1948, ge ke be ke e-na le nywaga e 13.

Ka morago ga kopano yeo, bagwera ba bangwe ba mma ba ile ba mmotša gore ke kolobeditšwe. Nakong e latelago ge a be a mpona, o be a nyaka go tseba lebaka la-ka la go gata mogato o bjalo wa bohlokwa ke sa mo tsebiša. Ke ile ka hlalosa gore ke be ke kwešiša dithuto tša motheo tša Beibele le gore ke be ke tseba gore ke ikarabela go Jehofa bakeng sa boitshwaro bja-ka.

Boikemišetšo Bja-ka bo a Gola

Bana babo rena ka phuthegong ba ile ba nthuša go matlafatša boikemišetšo bja-ka bja go hlankela Jehofa. Ba ile ba ya le nna bodireding bja ntlo le ntlo gomme ba nnea dikabelo dibokeng mo e nyakilego go ba beke e nngwe le e nngwe. (Ditiro 20:20) Ge ke e-na le nywaga e 16, ke ile ka nea polelo ya-ka ya pele ya phatlalatša. Kapejana ka morago ga moo, ke ile ka kgethwa go ba mohlanka wa thuto ya Beibele phuthegong ya rena. Mediro yeo ka moka ya moya e ile ya nthuša gore ke gole tsebong, eupša ke be ke sa dutše ke swanetše go fenya poifo ya-ka ya go boifa batho.

Mehleng yeo, re be re tsebiša batho ka polelo ya phatlalatša ya kopanong ya selete re diriša maswao a magolo a go athwa. Le lengwe le le lengwe la maswao a le be le e-na le dipampiri tše pedi tše di bego di kgokagantšwe ka dithapo tšeo motho a bego a di atha magetleng e le gore di kgone go khupetša mmele ka pele le ka morago.

Ka nako e nngwe, ke be ke le sekhutlong sa setarata mo go se nago lešata ke athile leswao la-ka ge ke be ke bona sehlopha sa bana bao ke tsenago le bona sekolo se ntebile. Ge ba be ba feta kgaufsi le nna, ke ile ka tšhošwa ke tsela yeo ba bego ba ntebeletše ka yona. Ke ile ka kgopela Jehofa gore a nnee sebete gomme ka ema ke tiile ke athile leswao la-ka. Go fenya poifo ya go boifa batho ka nako yeo go ile gwa ntlhamela go tlo lebeletšana le teko e kgolo ya go kgomarela boema-gare bja Bokriste.

Ge nako e dutše e e-ya, mmušo o ile wa laela nna le bafsa ba bangwe ba bantši ba Dihlatse gore re tlo ingwadišetša go tsenela tirelo ya bohlabani. Re ile ra ya meagong ya tša bohlabani bjalo ka ge re laetšwe, eupša ka tlhompho re ile ra gana go apara yunifomo. Bahlankedi ba ile ba re swara, gomme kapejana ka morago ga moo kgoro ya tsheko e ile ya re ahlolela dikgwedi tše tshelelago kgolegong. Le gona re ile ra golegwa gape ka dikgwedi tše seswai ka ge re ile ra gana go ya tirelong ya bohlabani e tšeago lebaka le lekaalo. Ka gona, re feditše dikgwedi tše 14 re le kgolegong ka baka la boema-gare bja rena.

Mafelong a bodulo a kgolegong, re be re kopana  letšatši le letšatši bakeng sa go boledišana ka Beibele. Dikgweding tšeo, ba bantši ba rena re ile ra bala Beibele ka moka ka makga a mabedi. Ge re se no fetša nako yeo re ahloletšwego yona, ba bantši ba rena re ile ra tloga kgolegong re ikemišeditše go hlankela Jehofa go feta le ge e le neng pele. Go fihla le nankhono, ba bantši bao ba bego ba le sehlopheng seo sa bafsa ba Dihlatse ba sa dutše ba hlankela Jehofa ka potego.

Ka morago ga go lokollwa kgolegong, ke ile ka yo dula le batswadi ba-ka. Kapejana ka morago ga moo, ke ile ka tlwaelana le Veera, e lego Hlatse e mafolofolo yeo e sa tšwago go kolobetšwa. Re ile ra nyalana ka 1957.

Mantšiboa ao a Ilego a Fetoša Maphelo a Rena

Mantšiboeng a mangwe ge re be re etetše bana babo rena bao ba ikarabelago ba tšwago ofising ya lekala, yo mongwe wa bona o ile a re botšiša ge e ba re ka rata go tsenela modiro wa tikologo. Ka morago ga go rapela bošego ka moka, ke ile ka leletša lekala mogala gomme ka dumela. Go tsena bodireding bja nako e tletšego go be go bolela gore ke tlogela mošomo wa-ka o lefago gabotse, eupša re be re ikemišeditše go etiša Mmušo pele maphelong a rena. Ke be ke e-na le nywaga e 23 gomme Veera o be a e-na le nywaga e 19 ge re be re tsenela modiro wa bosepedi ka December 1957. Re ile ra thabela go etela le go kgothatša diphuthego tša batho ba Jehofa ka nywaga e meraro kua Finland.

Bofelong bja 1960, ke ile ka amogela taletšo ya go ya Sekolong sa Beibele sa Watchtower sa Gilead kua Brooklyn, New York. Re be re le ba bararo go tšwa Finland bao ba bego ba swanetše go ba gona lenaneo-thutong le le kgethegilego la dikgwedi tše lesome bakeng sa go newa tlwaetšo ya tsela yeo lekala le šomago ka yona. Basadi ba rena ba ile ba šala ba šoma ofising ya lekala ya Finland.

Pele ga ge lenaneo-thuto le fela, ke ile ka botšwa gore ke iponagatše ofising ya Nathan H. Knorr, yoo ka nako yeo e bego e le molebeledi wa modiro wa Dihlatse tša Jehofa lefaseng ka bophara. Ngwanabo rena Knorr o ile a abela nna le mosadi wa-ka go ya kabelong ya boromiwa kua Repabliking ya Malagasy, yeo ga bjale e tsebjago e le Madagascar. Ke ile ka ngwalela Veera, ke mmotšiša gore na a ka amogela kabelo yeo, gomme o ile a araba ka go akgofa gore “Ee.” Ge ke boela Finland, re ile ra akgofela go itokišeletša go yo dula Madagascar.

Lethabo le Manyami

Ka January 1962 re ile ra sepela ka sefofane go ya Antananarivo, e lego motse-mošate wa naga yeo, re apere dikefa tša boya le dijase tše boima, ka ge re tlogile Finland e le marega. Ka ge molatšatši wa Madagascar o fiša kudu, re ile ra fetoša tsela ya rena ya go apara ka go akgofa. Legae la rena la pele la baromiwa e be e le ngwako o monyenyane o nago le phapoši e tee ya marobalo. Banyalani ba bangwe ba baromiwa ba be ba šetše ba le moo, ka gona nna le Veera re be re robala mathuding.

Re ile ra thoma go ithuta Sefora, e lego leleme la semmušo la Madagascar. Go be go le thata ka gobane bobedi bja rena re be re sa bolele leleme le le swanago le la mohlahli wa rena e lego Kgaetšedi Carbonneau. O be a diriša Seisemane go re ruta Sefora, eupša Veera o be a sa tsebe Seisemane. Ka gona ke be ke fetolela dithuto tša Kgaetšedi Carbonneau ka se-Finland bakeng sa go thuša Veera. Ke moka re ile ra lemoga gore Veera o be a kwešiša mantšu a thata gakaone ka se-Sweden, ka gona ke ile ka mo hlalosetša popopolelo ya Sefora ka se-Sweden. Go se go ye kae ke ge re tšwela pele gabotse go ithuteng Sefora gomme ra thoma go ithuta se-Malagasy e lego leleme la tikologong yeo.

Kua Madagascar ke ile ka swara thuto ya-ka ya pele ya Beibele le monna yo a bego a bolela se-Malagasy  feela. Ke be ke lebelela ditemana tša Beibele ka Beibeleng ya-ka ya se-Finland, gomme ka morago re tsoma ditemana tšeo ka Beibeleng ya gagwe ya se-Malagasy. Ke be ke sa mo hlalosetše mangwalo kudu, eupša go se go ye kae o ile a thoma go tšeela therešo ya Beibele godimo, gomme a tšwela pele go fihlela a kolobetšwa.

Ka 1963, Milton Henschel yo a tšwago ntlong-kgolo ya Dihlatse tša Jehofa kua Brooklyn o ile a etela Madagascar. Kapejana ka morago ga moo, ofisi e mpsha ya lekala e ile ya hlongwa kua Madagascar, gomme ke ile ka kgethwa gore ke be molebeledi wa lekala, go oketša modirong wa-ka wa go ba molebeledi wa tikologo le wa selete. Nakong yeo ka moka, Jehofa o ile a re šegofatša kudu. Go tloga ka 1962 go ya go 1970, palo ya bagoeledi ba Mmušo kua Madagascar e ile ya gola go tloga go 85 go ya go 469.

Ka letšatši le lengwe ge re be re boa bodireding bja phatlalatša ka 1970, re ile ra hwetša lengwalwana mojakong wa rena leo le bego le laela baromiwa ka moka ba Dihlatse tša Jehofa gore ba iponagatše ofising ya tona ya ditaba tša naga. Ge re le moo, mohlankedi o ile a re botša gore mmušo o laetše gore re tloge nageng ka go akgofa. Ge ke be ke botšiša gore ke sentše eng moo ke swanelwago ke go rakwa nageng, mohlankedi o ile a re: “Morena Kuokkanen, ga wa dira selo se se fošagetšego.”

Ke ile ka re: “Re bile mo ka nywaga e seswai. Naga ye ke legae la rena. Re ka se no sepela ka wona mokgwa woo.” Go sa šetšwe maiteko a rena, baromiwa ka moka ba ile ba swanelwa ke go sepela pele beke e feela. Lekala le ile la tswalelwa, gomme Hlatse ya tikologong ya thoma go hlokomela modiro. Pele ga ge re tlogela bana babo rena ba rategago ba Madagascar, re ile ra hwetša kabelo e mpsha, ya go ya Uganda.

Go Thoma Lefsa

Matšatšing a sego kae ka morago ga go tloga Madagascar, re ile ra fihla Kampala, e lego motse-mošate wa Uganda. Kapejana re ile ra thoma go ithuta se-Luganda, e lego polelo e bose go etša koša eupša e thata kudu go e tseba. Baromiwa ba bangwe ba ile ba thuša Veera gore a ithute Seisemane pele, gomme ra kgona go dira boboledi ka katlego ka sona.

Kampala go a fiša, gomme monola wa moo o ile wa dira gore Veera a fokole mmeleng. Ka gona re ile ra newa kabelo ya go ya Mbarara, e lego toropo ya Uganda yeo go yona maemo a leratadima a lego kaone. Re be re le Dihlatse tša pele moo, gomme letšatšing la rena la pele bodireding, re ile ra ba  le phihlelo e kgothatšago kudu. Ke be ke bolela le monna yo mongwe ka ngwakong wa gagwe ge mosadi wa gagwe a be a e-tšwa ka khitšhing. Leina la gagwe e be e le Margaret, gomme o ile a theetša thero ya-ka. Veera o ile a thoma go ithuta Beibele le Margaret, yo a ilego a tšwela pele gabotse moyeng. O ile a kolobetšwa gomme a ba mogoeledi yo mafolofolo wa Mmušo.

Ntwa Ditarateng

Ka 1971 ntwa ya selegae e ile ya senya khutšo ya rena kua Uganda. Ka letšatši le lengwe ntwa e ile ya lwewa kgaufsi le legae la rena la baromiwa kua Mbarara. E be e le ka nako yeo moo ke bilego le phihlelo yeo e hlalositšwego mathomong a pego ye.

Veera o be a šetše a le legaeng la baromiwa ge ke be ke fihla ka morago ga go abula monabo o motelele ka mokerong, ke khutetše mašole. Sekhutlong sa ngwako re ile ra dira lefelo la go itšhireletša ka materase le dithoto. Re ile ra fetša beke ka moka re le ka ngwakong, re theeditše ditaba radiong. Ka dinako tše dingwe dikolo di be di betha leboto ge re dutše re hunagane ka gare ga lefelo la rena la go itšhireletša. Bošego re be re sa thumaše mabone, e le gore ba se tsebe gore re gona ka ngwakong. Ka nako e nngwe, mašole a ile a tla lebating la ka pele gomme a goeletša. Re ile ra dula re sa šišinyege, re rapela Jehofa ka setu. Ka morago ga ge ntwa e fedile, baagišani ba rena ba ile ba tla go re leboga bakeng sa tšhireletšego ya bona. Ba be ba dumela gore Jehofa o re šireleditše ka moka, gomme re ile ra dumelelana le bona.

Go ile gwa dula go homotše go fihlela mesong e mengwe ge re be re e-kwa radiong gore mmušo wa Uganda o thibetše modiro wa Dihlatse tša Jehofa. Mmegi wa ditaba o boletše gore Dihlatse tša Jehofa ka moka di swanetše go boela madumeding a tšona a pele. Ke ile ka yo boledišana le bahlankedi ba mmušo mabapi le boemo bja rena eupša ka se atlege. Ke moka ke ile ka ya ofising ya Mopresidente Idi Amin gomme ka kgopela tumelelo ya gore ke bonane le yena. Moamogela baeng yo a šomago moo o ile a mpotša gore mopresidente o swaregile ka mošomo. Ke ile ka boela gona ka makga a mantši, eupša ga se ka ka ka kgona go bonana le mopresidente. Mafelelong, ka July 1973 re ile ra swanelwa ke go tloga Uganda.

Ngwaga o Tee e ba e Lesome

Re ile ra nyama kudu ge re be re rakwa Madagascar gomme re ile ra nyama ka mo go swanago ge re be re tlogela bana babo rena ba rategago ba Uganda. Pele ga ge re e-ya kabelong ya rena e mpsha kua Senegal, re ile ra ya Finland. Gona moo re ile ra botšwa gore re se sa ya kabelong ya rena kua Senegal, eupša re dule Finland. Modiro wa rena wa boromiwa o be o bonagala eka o fedile. Kua Finland, re ile ra hlankela re le babulamadibogo ba kgethegilego e bile gape re le modirong wa tikologo.

Ka 1990 go ganetšwa ga modiro kua Madagascar go be go fedile, gomme ntlo-kgolo ya Brooklyn e ile ya re botšiša re sa letela ge e ba re tla ya gona bakeng sa kabelo ya ngwaga o tee. Re be re nyaka go ya eupša re be re e-na le mathata a mabedi a magolo. Tate yo a bego a tšofetše o be a nyaka go hlokomelwa gomme Veera o be a tšwela pele a fokola mmeleng. Ke be ke nyamišitšwe ke lehu la tate ka November 1990, eupša go kaonefala ga Veera mmeleng go ile gwa re nea kholofelo ya gore re tla boela modirong wa boromiwa. Re ile ra boela Madagascar ka September 1991.

Kabelo ya rena ya Madagascar e be e swanetše go tšea ngwaga o tee, eupša e tšere nywaga e lesome. Ka nako yeo, palo ya bagoeledi e ile ya oketšega go tloga go 4 000 go ya go 11 600. Ke thabetše kudu go hlankela ke le moromiwa. Lega go le bjalo ka dinako tše dingwe ke be ke ikwa ke nyamile, ke ipotšiša ge e ba ke be ke hlokomologa dinyakwa tša mosadi wa-ka yo a rategago tša nama le tša maikwelo. Jehofa o re neile matla a go tšwela pele. Mafelelong, ka 2001 re ile ra boela Finland moo re ilego ra šoma ofising ya lekala. Phišego ya rena ya go fišegela Mmušo e tšwela pele e gola, gomme re sa dutše re gopola Afrika. Re ikemišeditše go dira thato ya Jehofa kae le kae moo a re abelago gona.—Jesaya 6:8.

[Mmapa go letlakala 12]

(Bakeng sa mongwalo o beakantšwego ka mokgwa wa kgatišo, bona kgatišo ka boyona)

FINLAND

YUROPA

[Mmapa go letlakala 14]

(Bakeng sa mongwalo o beakantšwego ka mokgwa wa kgatišo, bona kgatišo ka boyona)

AFRIKA

MADAGASCAR

[Mmapa go letlakala 15]

(Bakeng sa mongwalo o beakantšwego ka mokgwa wa kgatišo, bona kgatišo ka boyona)

AFRIKA

UGANDA

[Seswantšho go letlakala 14]

Letšatšing la rena la lenyalo

[Diswantšho go letlakala 14, 15]

Re e tšwa modirong wa tikologo kua Finland, ka 1960 . . . 

. . . re e-ya modirong wa boromiwa kua Madagascar, ka 1962

[Seswantšho go letlakala 16]

Ke e-na le Veera lehono