“Ke na le Lena”
“Ke na le Lena”
“Motseta wa Morêna a botša sethšaba malaeledi a Morêna a re: Morêna ó re: Ke na le lena!”—HAGAI 1:13.
1. Jesu o ile a bolela ka diporofeto dife tše di swanago le mehla ya rena?
RE PHELA nakong e bohlokwa kudu historing. Go etša ge go bontšhitšwe ke go phethagala ga boporofeta bja Beibele, re bile “letšatšing la Morena” ga e sa le go tloga ka 1914. (Kutollo 1:10) O ka ba o ile wa ithuta ka taba ye, ka gona o a tseba gore Jesu o ile a bapiša ‘mehla ya Morwa wa motho’ a le matleng a Mmušo le ‘mehla ya Noa’ gotee le ‘mehla ya Lota.’ (Luka 17:26, 28) Ka gona Beibele e bontšha gore tše ke diporofeto tšeo di sepedišanago. Lega go le bjalo, go na le diporofeto tše dingwe tše di tswalanago le tšona tšeo di nyakago gore re tloge re di ela hloko kudu.
2. Jehofa o ile a nea Hagai le Sakaria kabelo efe?
2 Anke re eleng hloko boemo bjo bo bilego gona morago kua mehleng ya baporofeta ba Baheberu e lego Hagai le Sakaria. Baporofeta bao ba babedi ba botegago ba ile ba nea molaetša ofe wo o šomago ka go lebanya bakeng sa batho ba Jehofa mehleng ya rena? Hagai le Sakaria e be e le ‘batseta ba Jehofa’ go Bajuda ka morago ga go boa ga bona bothopša kua Babilona. Ba be ba romilwe gore ba kgodiše Baisiraele gore Modimo o tla ba thekga go ageng tempele lefsa. (Hagai 1:13; Sakaria 4:8, 9) Gaešita le ge dipuku tšeo Hagai le Sakaria ba di ngwadilego e le tše kopana, ke karolo ya ‘Lengwalo ka moka leo le buduletšwego ke Modimo gomme le hola ka go ruta, go sola, go lokiša dilo le go laya ka toko.’—2 Timotheo 3:16.
Re Swanetše go Ela Hloko Diporofeto tše
3, 4. Ke ka baka la’ng re swanetše go kgahlegela melaetša ya Hagai le Sakaria?
3 Ka kgonthe, melaetša ya Hagai le Sakaria e be e hola Bajuda ba mehleng ya bona, le gona diporofeto tša bona di ile tša phethagala mehleng yeo. Lega go le bjalo, ke ka baka la’ng re ka kgodišega gore re swanetše go ela hloko dipuku tše tše pedi lehono? Re hwetša seetša go Baheberu 12:26-29. Moo moapostola Paulo o tsopola Hagai 2:6 yeo e bolelago ka Modimo a “šišinya lexodimo le lefase.” Mafelelong go šišinya mo go tla ‘tekolanya didulo tša bogoši tša mebušo le go fefiša matla a mebušo ya bantle.’—Hagai 2:22.
4 Ge a tsopola Hagai, Paulo o bolela seo se tlago go diragalela “mebušô ya ba-ntlê,” e bile o bolela ka bophagamo bja Mmušo o sa šišinyegego woo Bakriste ba tloditšwego ba tlago go o amogela. (Baheberu 12:28) O ka bona go tšwa go se gore diporofeto tša Hagai le Sakaria di šupa nakong yeo e bego e sa tla, ya ge puku ya Baheberu e be e ngwalwa lekgolong la pele la nywaga la Mehla ya Rena. Lehono mo lefaseng go sa dutše go e-na le mašaledi a Bakriste ba tloditšwego, bao e lego bajabohwa-gotee le Jesu Mmušong wa Mesia. Ka baka leo, diporofeto tša Hagai le Sakaria di swanetše go ba di e-na le seo di se bolelago bakeng sa mehla ya rena.
5, 6. Ke ditiragalo dife tšeo di diragetšego pele ga diporofeto tša Hagai le Sakaria?
5 Puku ya Esera e re begela ka ditiragalo tšeo di diragetšego pele ga diporofeto tše. Ka morago ga go boa ga Bajuda bothopša kua Babilona ka 537 B.C.E., Mmušiši Serubabele le Moperisita yo Mogolo Jošua (goba Ješua) ba ile ba okamela modiro wa go thewa ga tempele e mpsha ka 536 B.C.E. (Esera 3:8-13; 5:1) Gaešita le ge seo se be se dira gore ba thabe kudu, go se go ye kae Bajuda ba ile ba thoma go tšhoga. Esera 4:4 e bolela ka manaba, e lego ‘setšhaba sa naga yeo seo se ilego sa rephiša matsogo a setšhaba sa Bajuda, se ba šitiša go aga ka go ba tšhoša.’ Manaba ao, kudu-kudu Basamaria, a ile a latofatša Bajuda ka maaka. Baganetši ba ba ile ba hlohleletša kgoši ya Peresia go thibela modiro wa go agwa ga tempele.—Esera 4:10-21.
6 Mafolofolo ao ba bego ba e-na le wona mathomong a modiro wa go aga tempele a ile a hwelela. Bajuda ba ile ba retologela go phegeleleng dilo tša bona ka noši. Lega go le bjalo, ka 520 B.C.E., nywaga e 16 ka morago ga ge motheo wa tempele o theilwe, Jehofa o ile a tsoša Hagai le Sakaria gore ba kgothaletše batho go thomološa modiro wa go aga tempele. (Hagai 1:1; Sakaria 1:1) Ba kgothaditšwe ke batseta ba Modimo e bile ba e-na le bohlatse bjo bo kwagalago bja gore ba thekgwa ke Jehofa, Bajuda ba ile ba tšwela pele ka modiro wa go aga tempele gomme ba o fetša ka 515 B.C.E.—Esera 6:14, 15.
7. Boemo bja mehleng ya baporofeta ba go bolelwago ka bona mo bo swana bjang le bja mehleng ya rena?
7 Na o tseba seo se bolelwago ke tše ka moka bakeng sa rena? Re na le modiro wo re swanetšego go o dira mabapi le go bolelwa ga ‘ditaba tše dibotse tša mmušo.’ (Mateo 24:14) Modiro woo o ile wa gatelelwa kudu ka morago ga Ntwa ya I ya Lefase. Go etša ge Bajuda ba bogologolo ba ile ba lokollwa bokgobeng bja kgonthe kua Babilona, ka mo go swanago batho ba Jehofa ba mehleng yeno ba ile ba lokollwa bothopša bja Babilona o Mogolo, e lego mmušo wa lefase wa bodumedi bja maaka. Batlotšwa ba Modimo ba ile ba ineela modirong wa go bolela, go ruta le go ba lebiša borapeding bja therešo. Modiro woo o tšwela pele lehono ka tekanyo e kgolo kudu, gomme le wena o ka ba o tšea karolo go wona. Bjale ke nako ya gore o phethwe, ka gobane bofelo bja tshepedišo ye e kgopo bo kgaufsi! Modiro wo re o neilwego ke Modimo o swanetše go tšwela pele go fihlela Jehofa a tsena ditaba tša batho gare ‘masetlapelong a magolo.’ (Mateo 24:21) Seo se tla fediša bokgopo gomme sa nea borapedi bja therešo sebaka sa go ata ka mo go feletšego mo lefaseng.
8. Ke ka baka la’ng re ka kgodišega gore Jehofa o tla thekga modiro wa rena?
8 Go etša ge diporofeto tša Hagai le Sakaria di bontšha, re ka kgodišega gore Jehofa o tla re thekga le go re šegofatša ge re dutše re tšea karolo ka pelo ka moka modirong wo. Go sa šetšwe maiteko a ba bangwe a go gatelela bahlanka ba Modimo goba go thibela modiro wa bona wo ba o abetšwego, ga go na mmušo woo o kgonnego go thibela tšwelopele ya modiro wa boebangedi. Nagana ka tsela yeo Jehofa a šegofaditšego modiro wa Mmušo ka koketšego go theoša le nywaga-some ka morago ga Ntwa ya I ya Lefase le go fihla mo mehleng ya rena. Lega go le bjalo, go sa dutše go e-na le mo gontši moo go swanetšego go dirwa.
9. Ke boemo bofe bja mehleng ya bogologolo bjoo re swanetšego go bo ela hloko, gomme ka baka la’ng?
9 Seo re ithutago sona go Hagai le Sakaria se ka re tutueletša bjang kudu go kwa taelo ya Modimo ya go dira boboledi le go ruta? Anke re eleng hloko dithuto tše itšego tšeo re ka di hwetšago go tšwa dipukung tše tše pedi tša Beibele. Ka mohlala, ela hloko ditaba tše sego kae tšeo di lego mabapi le modiro wa go agwa ga tempele woo Bajuda bao ba tsošološitšwego ba bego ba swanetše go o dira. Go etša ge go boletšwe, Bajuda bao ba ilego ba boela Jerusalema go tšwa Babilona ga se ba ka ba kgotlelela modirong wa bona wa go aga tempele. Ka morago ga ge ba theile motheo, ba ile ba goga maoto. Ke pono efe e fošagetšego yeo e ilego ya rotoga gare ga bona? Le gona re ka ithuta’ng go tšwa go seo?
Go ba le Pono e Nepagetšego
10. Bajuda ba ile ba ba le pono efe e fošagetšego, gomme ka mafelelo afe?
10 Bajuda bao ba bego ba boetše Jerusalema ba be ba re: ‘Lebaka ga le ešo la fihla.’ (Hagai 1:2) Ge ba be ba thoma modiro wa go aga tempele le go thea motheo ka 536 B.C.E., ba be ba sa bolele gore ‘lebaka ga le ešo la fihla.’ Eupša go se go ye kae ba ile ba dumelela kganetšo e tšwago go baagišani le tšhitišo ya mmušo di ba kgoma. Bajuda ba ile ba thoma go lebiša tlhokomelo e kgolo nywakong ya bona le boiketlong bja bona. Ge a lebelela phapano magareng ga dintlo tša bona tše di manegilwego ka kota e botse le tempele e sa felago, Jehofa o ile a ba botšiša gore: “Anthe xo fihlile lebaka la bô-lena la xo dula mo nywa-kong ya lena ya mamati a matsaka ’me Ntlo ya Morêna e ka fo dula è phušoxile”?—Hagai 1:4.
11. Ke ka baka la’ng Jehofa a ile a swanelwa ke go eletša Bajuda ba mehleng ya Hagai?
11 Ee, Bajuda ba be ba fetošitše dilo tše di tlago pele maphelong a bona. Go e na le gore ba dule ba etišitše pele morero wa Jehofa wa go aga tempele lefsa, batho ba Modimo ba ile ba lebiša tlhokomelo go bona ka noši le nywakong ya bona. Modiro ntlong ya Modimo ya borapedi o ile wa hlokomologwa. Lentšu la Jehofa leo le ngwadilwego go Hagai 1:5 le ile la kgothaletša Bajuda gore ba ‘hlokomele ditsela tša bona.’ Jehofa o be a ba botša gore ba eme gomme ba naganišiše ka seo ba bego ba se dira le gore ba ele hloko kamoo ba bego ba kgongwa ke go se etiše pele modiro wa go agwa ga tempele maphelong a bona.
12, 13. Hagai 1:6 e hlalosa bjang boemo bja Bajuda, gomme temana yeo e bolela’ng?
12 Bjalo ka ge o ka nagana, go etiša ga Bajuda pele dilo tšeo e sego tša bohlokwa go ile gwa ba kgoma. Ela hloko pono ya Modimo yeo e boletšwego go Hagai 1:6: “Le byetše peu e ntši, la buna di se kae; Le lle, ’me Le se hore; Le nwele, ’me Le se kxôlwe; la apara, Le se ruthêle; wa xo dirêla moputsô, a o hweletša mokotlana wa nthoba.”
13 Bajuda ba be ba le nageng yeo Modimo a bego a ba neile yona, eupša e be e sa enywe ka tsela yeo ba bego ba tla nyaka ka yona. Go etša ge a ile a lemoša e sa le pele, Jehofa o be a sa ba šegofatše. (Doiteronomio 28:38-48) Ka ntle le thekgo ya gagwe, Bajuda ba ile ba bjala peu, eupša ba buna di se kae, ba se bune dijo tše di lekanego go ka ba khoriša. Ka ge a be a sa ba šegofatše, ba be ba sa kgone go ikapeša diaparo tše borutho. Le gona go be go bonagala eka tšhelete yeo ba bego ba e hwetša e be e tsena ka mokotleng woo o tletšego mašoba, bašomi ba sa holege ka selo. Ke eng seo se bolelwago ke polelwana e rego: “Le nwele, ’me Le se kxôlwe [tagwe, NW]”? E ka se bolele gore go tagwa go be go tla bontšha tšhegofatšo ya Modimo, ka gobane Modimo o gana botagwa. (1 Samuele 25:36; Diema 23:29-35) Go e na le moo, polelwana ye ke tšhupetšo e nngwe ya go bontšha go se šegofatšwe ga Bajuda ke Modimo. Beine le ge e le efe yeo ba bego ba ka e dira e be e tla ba e nyenyane, e be e ka se be e lekanego go ka dira gore motho a tagwe. Revised Standard Version e fetolela Hagai 1:6 ka gore: “Le a nwa, eupša ga le kgotsofale le ka mohla.”
14, 15. Re ithuta thuto efe go Hagai 1:6?
14 Thuto yeo re swanetšego go ithuta yona mabapi le se ka moka ga se go thalwa ga dipolane tša nywako goba go e kgabiša. Kgale pele ga ge ba e-ya bothopša, moporofeta Amosi o ile a kgalema bahumi ba Isiraele mabapi le ‘nywako ya bona ya lenaka la tlou’ le mabapi le ‘go dula ga bona ditulong tša lenaka la tlou.’ (Amosi 3:15; 6:4) Dintlo tše dibotse le thoto e kgabišitšwego ga se tša ka tša swarelela. Dilo tšeo di ile tša thopša ke manaba ao a ba fentšego. Lega go le bjalo, nywaga ka morago ga go ya bothopša ka nywaga e 70, bontši bja batho ba Modimo bo be bo se bja ithuta go tšwa go se. Na rena re tla ithuta go se? E tla ba mo go swanetšego gore yo mongwe le yo mongwe wa rena a ipotšiše gore: ‘Ge e le gabotse, ke etiša pele gakaaka’ng legae la-ka le go le kgabiša? Go thwe’ng ka go rulaganyetša thuto e oketšegilego bakeng sa go kaonefatša modiro, gaešita le ge go dira bjalo go ka tšea nako e ntši ka nywaga e mmalwa gomme go šira dibopego tša bohlokwa tša bophelo bja-ka bja moya?’—Luka 12:20, 21; 1 Timotheo 6:17-19.
15 Seo re se balago go Hagai 1:6 se swanetše go re lemoša ka go nyakega ga gore re šegofatšwe ke Modimo maphelong a rena. Bajuda bao ba kgale ba ile ba hlaelelwa ke seo gomme ba lebeletšana le ditla-morago tše šoro kudu. Go sa šetšwe gore re na le motlalo wa dilo tše di bonagalago goba go se bjalo, ge e ba re sa hwetše tšhegofatšo ya Jehofa, mafelelong re tla gobala moyeng. (Mateo 25:34-40; 2 Bakorinthe 9:8-12) Lega go le bjalo, re ka hwetša bjang tšhegofatšo yeo?
Jehofa o re Thuša ka Moya wa Gagwe
16-18. Sakaria 4:6 e be e bolela’ng tabeng ya ditiragalo tša bogologolo?
16 Hagai yo a porofetilego ka nako e swanago le Sakaria o ile a tutueletšega go gatelela mokgwa woo ka wona Jehofa a ilego a tutuetša le go šegofatša batho ba ineetšego ba nakong yeo. Se se bontšha kamoo le wena a tlago go go šegofatša ka gona. Re bala gore: “E ka se bê ka dirá; e ka se bê ka matla; e tlo ba ka Môya wa-ka!—Ó r’yalo Morêna wa mašaba.” (Sakaria 4:6) O ka ba o ile wa kwa temana ye e tsopolwa gantši, eupša e be e bolela’ng go Bajuda mehleng ya Hagai le Sakaria, gomme ka go rialo e bolela’ng go wena?
17 Gopola gore mantšu a buduletšwego a Hagai le Sakaria a bile le mafelelo a kgahlišago mehleng yeo. Seo baporofeta bao ba babedi ba se boletšego se ile sa matlafatša Bajuda ba botegago. Hagai o ile a thoma go porofeta ka kgwedi ya botshelela ya 520 B.C.E. Sakaria o ile a thoma go porofeta ka kgwedi ya seswai ya wona ngwaga woo. (Sakaria 1:1) Bjalo ka ge o ka bona go tšwa go Hagai 2:18, modiro wa go thea motheo wa tempele o ile wa thomološwa ka mafolofolo ka kgwedi ya senyane. Ka gona, Bajuda ba ile ba tutueletšwa go šoma gomme ba kwa Jehofa ba kgodišegile gore o tla ba thekga. Mantšu a lego go Sakaria 4:6 a bolela ka thekgo ya Modimo.
18 Ge Bajuda ba be ba boela nageng ya gabo bona ka 537 B.C.E., ba be ba se na madira a ntwa. Lega go le bjalo, Jehofa o ile a ba šireletša le go ba hlahla leetong la bona la go tšwa Babilona. Le gona moya wa gagwe o be o hlahla ditaba ge ba be ba thoma modiro wa go aga tempele kapejana ka morago ga moo. Ge ba šetše ba thomile go šoma ka pelo ka moka gape, o be a tla ba thekga ka go diriša moya wa gagwe o mokgethwa.
19. Moya wa Modimo o ile wa fenya tutuetšo efe e matla?
19 Ka lelokelelo la dipono tše seswai, Sakaria o ile a kgonthišetšwa gore Jehofa o tla ba le batho ba gagwe, bao ka potego ba bego ba tla dira modiro wa go aga tempele go fihla ba fetša. Pono ya bone, yeo e ngwadilwego go kgaolo 3, e bontšha gore Sathane o be a ikemišeditše go lwantšha maiteko a Bajuda a go fetša go agwa ga tempele. (Sakaria 3:1) Sathane ruri o be a ka se thabele go bona Moperisita yo Mogolo Jošua a direla batho ditirelo tempeleng e mpsha. Gaešita le ge Diabolo a be a ikemišeditše go thibela Bajuda go aga tempele, moya wa Jehofa o be o tla kgatha tema e kgolo go tlošeng mapheko le go matlafatšeng Bajuda go gatela pele go fihlela ge tempele e feditšwe.
20. Moya o mokgethwa o ile wa thuša Bajuda bjang go phetha thato ya Modimo?
20 Go ile gwa bonagala eka go na le lepheko le legolo kudu la kganetšo, leo le tšwago go bahlankedi ba mmušo bao ba ilego ba kgona go dira gore modiro o thibelwe. Lega go le bjalo, Jehofa o holofeditše gore se se bonagalago eka ke “thaba” se tla tlošwa gomme ya ba “molála.” (Sakaria 4:7) Seo se ile sa direga! Kgoši Dario I o ile a dira nyakišišo gomme a hwetša taelo yeo e tšwago go Korese yeo e bego e nea Bajuda tumelelo ya gore ba age tempele lefsa. Ka gona Dario o ile a tloša thibelo gomme a dumelela gore Bajuda ba newe tšhelete e tšwago letloleng la ka mošate go ba thuša go lefelela ditshenyagalelo tša mošomo wo. A go fetoga mo go makatšago kudu gakaakang ga maemo! Na moya wa Modimo o ile wa kgatha tema tabeng ye? Re ka kgonthišega gore o ile wa e kgatha. Tempele e ile ya fetšwa ka 515 B.C.E., e lego ngwaga wa botshelela wa go buša ga Dario I.—Esera 6:1, 15.
21. (a) Modimo o ile a ‘šišinya ditšhaba ka moka’ bjang mehleng ya bogologolo, gomme “matsaka a dithšaba ka moka” a tšwile bjang? (b) Boporofeta bjo bo phethagala bjang mo mehleng ya rena?
21 Go Hagai 2:5, moporofeta o ile a gopotša Bajuda ka kgwerano yeo Modimo a bego a e dirile le bona kua Thabeng ya Sinai ge ‘thaba ka moka e be e šišinyega gagolo.’ (Ekisodo 19:18) Mehleng ya Hagai le Sakaria, Jehofa o be a tlo baka tšhišinyego e nngwe, go etša ge go hlalositšwe ka polelo ya seswantšhetšo yeo e lego go ditemana 6 le 7. Boemo bja ditaba Mmušong wa Peresia e be e tla ba bjo bo sa tsepamago, eupša modiro wa go aga tempele o be o tla tšwela pele go ba go fihla o fela. Batho bao e sego Bajuda, e lego “matsaka a dithšaba ka moka,” ba be ba tla feleletša ba nea Modimo letago gotee le Bajuda lefelong leo la borapedi. Ka tsela e kgolo mo mehleng ya rena, Modimo o ‘šišintše ditšhaba’ ka modiro wa rena wa Bokriste wa go bolela, gomme “matsaka a dithšaba ka moka” a tlile go tlo rapela Modimo gotee le mašaledi a tloditšwego. Ka kgonthe, batlotšwa gotee le dinku tše dingwe ga bjale ba tlatša ntlo ya Jehofa ka letago. Barapedi bao ba therešo ba letetše ka tumelo nako ya ge Jehofa a tla ‘šišinya magodimo le lefase’ ka kgopolo e nngwe. Seo se tla dirwa e le bakeng sa go phekgola le go fediša matla a mebušo ya ditšhaba.—Hagai 2:22.
22. Ditšhaba di ‘šišinywa’ bjang gomme ka mafelelo afe, le gona ke’ng seo se sa dutšego se tlo direga?
22 Re gopotšwa ka khuduego yeo e diragetšego dikarolong tše di fapa-fapanego tšeo di swantšhetšwago ke “lexodimo le lefase, le lewatlê le naxa.” E nngwe ya dikarolo tše ke ya ge Sathane Diabolo le batemona ba gagwe ba be ba lahlelwa lefaseng. (Kutollo 12:7-12) Go oketša moo, modiro wa boboledi wo o eteletšwego pele ke batlotšwa ba Modimo ka ntle le pelaelo o šišintše dilo tša lefaseng tša tshepedišo ye ya dilo. (Kutollo 11:18) Ka ntle le moo, “lešaba le legolo” la matsaka a ditšhaba ka moka le tladitše Isiraele ya moya go hlankeleng Jehofa. (Kutollo 7:9, 10) Lešaba le legolo le šoma gotee le Bakriste ba tloditšwego go boleleng ditaba tše dibotse tša gore kgaufsinyane Modimo o tla šišinya ditšhaba ka Haramagedone. Tiragalo yeo e tla bula tsela bakeng sa gore borapedi bja therešo bo be boemong bja bjona bjo bo phethagetšego lefaseng ka bophara.
Na o a Gopola?
• Hagai le Sakaria ba hlanketše neng le gona ka tlase ga maemo afe?
• O ka diriša bjang molaetša woo Hagai le Sakaria ba o neilego?
• Ke ka baka la’ng o nagana gore Sakaria 4:6 ke e kgothatšago?
[Dipotšišo tša Thuto]
[Diswantšho go letlakala 20]
Puku ya Hagai le ya Sakaria di re kgonthišetša ka thekgo ya Modimo
[Seswantšho go letlakala 23]
“Anthe xo fihlile lebaka la bô-lena la xo dula mo nywa-kong ya lena ya mamati a matsaka ’me Ntlo ya Morêna e ka fo dula è phušoxile”?
[Seswantšho go letlakala 24]
Batho ba Jehofa ba tšea karolo go fihleleleng ‘matsaka a ditšhaba’