Phihlelo

Dikgetho tše di Nepagetšego di Lebišitše Ditšhegofatšong tša Bophelo ka Moka

KA GE GO ANEGA PAUL KUSHNIR

KA 1897 batswadi ba mma ba ile ba hudugela Canada go tšwa Ukraine gomme ba dula kgaufsi le Yorkton, Saskatchewan. Ba gorogile moo ba e-na bana ba bane—barwa ba bararo le mosetsana. Ka 1923 ngwana wa bona wa mosetsana e lego Marinka, o ile a mpelega gomme ke be ke le ngwana wa gagwe wa bošupa. Ka nako yeo bophelo bo be bo le bonolo e bile e le bja khutšo. Re be re e-na le dijo tša phepo le diaparo tše borutho, le gona mmušo o be o re direla ditirelo tša motheo. Baagišani ba nago le segwera ba be ba thušana ge ba e-na le mediro e megolo. Sehleng sa marega ka 1925 re ile ra etelwa ke yo mongwe wa Barutwana ba Beibele, ka ge Dihlatse tša Jehofa di be di tsebja bjalo ka nako yeo. Ketelo yeo e ile ya re tutueletša gore re dire diphetho tšeo ke sa dutšego ke di leboga.

Therešo ya Beibele e Tsena ka Gae

Mma o ile a amogela dipukwana tše dingwe tša Morutwana wa Beibele gomme kapejana a lemoga ditherešo. O ile a dira tšwelopele ya moya ka bjako gomme a kolobetšwa ka 1926. Ge mma a be a fetoga Morutwana wa Beibele, seo se ile sa nea lapa lešo pono e mpsha ya bophelo ka mo go feletšego. Legae la gešo le ile la fetoga legae la go amogela baeng. Balebeledi ba basepedi, ba bitšwago basepedi ba bodumedi, le Barutwana ba bangwe ba Beibele mabakeng a mantši ba be ba dula ga gešo. Ka 1928 molebeledi wa tikologo o ile a re bontšha “Eureka Drama,” e lego “Photo-Drama of Creation” e nolofaditšwego. O ile a re rena bana re mo adime segwagwa sa go bapadiša seo se bego se kgona go lla. Ge segwagwa se lla, go be go e-ra gore ke nako ya go fetola di-slide. Re be re thabišitšwe ke gore re ile ra kgona go thuša!

Re be re etelwa gantši ke molebeledi wa mosepedi yo a bitšwago Emil Zarysky, o be a e-tla ka kharabane ya gagwe. Dinakong tše dingwe o be a felegetšwa ke morwa wa gagwe yo a godilego, yo a bego a kgothaletša rena bana gore re nagane ka go ba badiredi ba nako e tletšego, goba babulamadibogo. Le babulamadibogo ba bantši ba ile ba dula ga gešo. Ka nako e nngwe ge mmulamadibogo  a be a roka gempe ya gagwe mma o ile a mo adima e nngwe. O ile a sepela le yona ka phošo. O ile a e romela ka morago ga nako gomme a kgopela tshwarelo ka ge a ile a diega go e romela. O ile a ngwala gore: “Ke be ke se na disente tše lesome tšeo di bego di nyakega bakeng sa poso.” Re ile ra duma ge nkabe a ile a e tšea! Ke ile ka ba le kholofelo ya gore ka letšatši le lengwe ke tla kgona go ekiša moya wa babulamadibogo wa boikgafo. Ke leboga moya wo mma a bego a o bontšha wa go amogela baeng, wo o ilego wa humiša maphelo a rena gomme wa godiša lerato la rena la go rata barwarre.—1 Petro 4:8, 9.

Tate ga se a ka a ba Morutwana wa Beibele, lega go le bjalo o be a sa ganetše. Ka 1930 o ile a ba a dumelela bana babo rena go diriša mokutwana wa gagwe o mogolo bakeng sa kopano ya letšatši letee. Le ge ke be ke e-na le nywaga e šupa, lethabo le tlhompho ya tirelo yeo di ile tša nkgahla. Tate o hwile ka 1933. Mma, yo ka nako yeo e bego e le mohlologadi wa bana ba seswai, ga se a ka a široga le ganyenyane maikemišetšong a gagwe a go re boloka re le tseleng ya borapedi bja therešo. O be a kgonthišetša gore ke ya le yena dibokeng. Ka nako yeo, diboka di be di bonala di sa fele gomme ke be ke duma go bapala le bana ba bangwe bao ba bego ba bapala ka ntle. Lega go le bjalo, ka ge ke be ke hlompha mma, ke be ke sa tšwele ka ntle. Gantši nakong ya ge mma a apeile, o be a tla bolela ka lengwalo gomme a mpotšiša gore le hwetšwa kae ka Beibeleng. Ka 1933 re ile ra ba le puno e ntši kudu, gomme mma o ile a reka koloi ka tšhelete e oketšegilego ya puno. Baagišani ba ile ba mo sola ba re o sentše tšhelete, eupša o be a holofela gore koloi e tla re thuša medirong ya Modimo. O be a nepile.

Ke Thušitšwe ke ba Bangwe go Dira Diphetho tše Bohlale

Go na le nywaga yeo go yona mofsa a swanetšego go dira phetho yeo e tla kgomago bophelo bja gagwe. Ge dikgaetšedi tša-ka, Helen le Kay, ba fihla nywageng yeo ba ile ba thoma go bula madibogo. Mmulamadibogo yo a ilego a thabela go amogelwa ga gešo ke lesogana la go loka e lego John Jazewsky. Mma o ile a kgopela John go dula lebakanyana bakeng sa go thuša ka polaseng. Ka morago John o ile a nyala Kay, gomme ba ile ba hlankela e le babulamadibogo kgaufsi le gae. Ge ke e-na le nywaga e 12, ba be ba ntaletša nakong ya ge dikolo di tswaletšwe gore ke sepele le bona tirelong ya tšhemo. Seo se ile sa nnea sebaka sa go tlwaelana le bophelo bja bobulamadibogo.

Ge nako e dutše e sepela, nna le mogol’a-ka John, ka tekanyo e itšego re be re kgona go hlokomela polase. Seo se ile sa thuša mma gore a diriše dikgwedi tša selemo go hlankela e le seo ga bjale go thwego ke mmulamadibogo wa go thuša. O be a diriša karikana ya maotwana a mabedi yeo e bego e gogwa ke pere e kgolo. Tate o be a reetše pere yeo leina la Saul, eupša go mma e be e le sebopiwa se tlwaeditšwego gabotse seo a bego a kgona go se laola. Nna le John re be re rata polase, eupša nako le nako ge mma a boa ka gae gomme a re botša diphihlelo tša gagwe tša tirelong ya tšhemo, re ile ra tšwela pele re rata tirelo ya bobulamadibogo go e-na le go rata polasa. Ka 1938, ke ile ka oketša mediro ya-ka ya tirelo ya tšhemo gomme ka February 9, 1940, ke ile ka kolobetšwa.

Ka morago ga nako ke ile ka kgethwa go ba mohlanka wa phuthego. Ke be ke hlokomela dipego tša phuthego gomme ke thabišwa ke seka se sengwe le se sengwe seo se bego se bontšha koketšego. Ke be ke e-na le lefelo la-ka leo ke bego ke dira modiro wa boboledi go lona ka toropong e lego monabo wa dikhilomithara tše ka bago 16 go tloga gae. Ka sehla sa marega ke be ke e-ya moo beke e nngwe le e nngwe gomme ke robala bošego goba mašego a mabedi ka ngwakong wa bobolokelo o lego marulelong a ntlo bathong bao ba bego ba bontšha kgahlego dithutong tša Beibele. Ka morago ga go boledišana le moruti wa kereke ya Lutere—moo ke bego ke sa šetše—o ile a ntšhošetša ka gore o tla bitša maphodisa ge e ba ke sa tlogele mohlape wa gagwe. Seo se ile sa ntira gore ke phegelele le go feta.

Ka 1942 kgaetšedi ya-ka Kay le monna wa gagwe  John, ba ile ba dira dithulaganyo tša gore ke kgone go ya kopanong yeo e bego e tla swarelwa Cleveland, Ohio kua United States. Ke be ke thabetše taletšo ya go sepela le bona. Kopano yeo e bile bohlokwa kudu go nna. E matlafaditše maikemišetšo a-ka ka bokamoso. Ge Ngwanabo rena Nathan Knorr, yo ka nako yeo a bego a eteletše pele modiro wa lefase ka bophara, a dira tsebišo ya go nyakega ga babulamadibogo ba 10 000, ke ile ka dira phetho ka yona nako yeo gore ke be yo mongwe wa bona!

Ka January 1943, Henry, e lego modiredi wa mosepedi, o ile a etela phuthego ya gabo rena. O ile a re neela polelo e tutuetšago yeo e ilego ya re fa mafolofolo. Letšatši ka morago ga polelo ya gagwe, thempheretšha e be e le -40°C, le gona lephoto la moya o matla o tšwago ka leboa-bodikela le be le dira gore go tonye kudu. Gantši re be re dula ka ntlong nakong ya lephoto leo la go tonya, eupša Henry o be a ikemišeditše go ya tirelong. Yena le bana babo rena ba bangwe ba ile ba namela caboose, selei seo se gogwago ke pere seo se nago le setofo sa malahla, go ya motseng wa kgaufsi wo o lego bokgoleng bja dikhilomithara tše 11. Ke ile ka sepela ke nnoši go yo etela lapa leo le bego le e-na le bašemane ba bahlano. Ba ile ba amogela taletšo ya gore ke ithute Beibele le bona, gomme ge nako e dutše e e-ya ba ile ba amogela therešo.

Go Dira Boboledi ka Tlase ga Thibelo

Nakong ya Ntwa ya II ya Lefase, modiro wa Mmušo o ile wa thibelwa kua Canada. Re ile ra swanelwa ke go uta dipuku tša rena tšeo di theilwego Beibeleng, gomme polase ya rena e be e e-na le mafelo a mantši a go uta dilo. Maphodisa a be a e-tla gantši go tlo phuruphutša, eupša a be a sa hwetše selo. Ge re be re dira boboledi re be re diriša feela Beibele. Re be re bokana ka dihlotswana tše dinyenyane, gomme nna le mogol’a-ka John re be re kgethetšwe go dira modiro wa ka sephiring wa go yo tšea dikgatišo.

Nakong ya ntwa, phuthego ya rena e ile ya tšea karolo lesolong la naga ka bophara la go sepediša diporoutšha tša End of Nazism. Re ile ra tšwa ka nako ya bošego-gare. Ke be ke tšhoga kudu ge re be re batamela ntlo e nngwe le e nngwe re sa dire lešata gomme re tlogela diporoutšha mojako. E be e le selo se se boifišago seo ke ilego ka se dira. Re ile ra imologa gakaakang ge re sepediša kopi ya mafelelo ya pukwana yeo! Ka morago re ile ra kitimela moo re bego re emišitše koloi, ra kgonthiša gore re boile ka moka, gomme ra timelela lefsifsing la bošego.

Go Bula Madibogo, Dikgolego le Dikopano

Ka May 1, 1943 ke ile ka laela mma gomme ka tloga gae. Ke swere ditolara tše 20 ka sekhwameng gotee le sutukheisi, ke ile ka leba kabelong ya-ka ya mathomo ya bobulamadibogo. Ngwanabo rena Tom Troop le lapa la gagwe le le rategago la Quill Lake, Saskatchewan, ba ile la nkamogela ka borutho. Ngwageng o latetšego ke ile ka ya tšhemong ye e lego lekatana kua Weyburn, Saskatchewan. Ke ile ka golegwa ge ke be ke dira modiro wa setarateng ka December 24, 1944. Ka morago ga go fetša nako ke le kgolegong ya kgaufsi, ke ile ka išwa kampeng kua Jasper, Alberta. Moo ke be ke e-na le Dihlatse tše dingwe, re dikologilwe ke tlholo ya Jehofa e kgahlišago ya Canadian Rockies. Mathomong a 1945, balaodi ba kampa ba ile ba re dumelela go ya sebokeng kua Edmonton, Alberta. Ngwanabo rena Knorr o ile a bolela ka pego e kgahlišago mabapi le tšwelopele modirong wa lefase ka bophara. Re be re hlologetšwe letšatši la go lokollwa ga rena gore re kgone go tšea karolo ka botlalo bodireding gape.

Ge ke lokollwa, ke ile ka tšwela pele ke bula madibogo. Nakwana ka morago, go ile gwa tsebišwa gore Kopano ya “All Nations Expansion” e be e tla swarelwa Los Angeles, California. Ngwanabo rena tšhemong e mpsha moo ke bego ke bula madibogo gona o ile a tsenya dipanka tšeo di ka dulwago ke batho ba 20 ka loring ya gagwe. Ka August 1, 1947, re ile ra tšea leeto leo le sa lebalegego la dikhilomithara tše 7 200 re feta ka gare ga bjang, leganata, mafelo a kgahlišago, go akaretšwa diphaka tša setšhaba tša Yellowstone le Yosemite. Leeto le ka moka le tšere matšatši a 27—phihlelo e kgahlišago gakaakang!

Kopano ka boyona e bile tšhegofatšo yeo e sa lebalegego. E le gore ke holwe ke kopano ka mo go feletšego, ke ile ka hlankela ke le mohlokomedi mosegare gomme bošego ke le mohlapetši. Ka morago ga go ba gona sebokeng sa bao ba nago le  kgahlego ya go ya tirelong ya boromiwa, ke ile ka tlatša fomo ya go dira kgopelo eupša ke sa nagane gore ke tla bitšwa. Ge ke sa letile, ka 1948 ke ile ka ithapela go hlankela ke le mmulamadibogo profenseng ya Canada ya Quebec.—Jesaya 6:8.

Sekolo sa Gilead le Tirelo ka Morago

Ka 1949, ke ile ka thabišwa ke go amogela taletšo ya go ba sehlopheng sa klase ya bo-14 Sekolong sa Beibele sa Watchtower sa Gilead. Tlwaetšo e ile ya matlafatša tumelo ya-ka gomme ya mpatametša kgaufsi le Jehofa. John le Kay ba be ba šetše ba alogile le sehlopha sa bo-11 gomme ba be ba hlankela e le baromiwa kua Leboa la Rhodesia (yeo ga bjale e lego Zambia). Mogolo’a-ka John o alogile Gilead ka 1956. Yena gotee le mosadi wa gagwe, Frieda, ba hlanketše Brazil ka nywaga e 32 go ba go fihla lehung la gagwe.

Letšatšing la-ka la go aloga ka February 1950, ke ile ka matlafatšwa ke dithelekramo tše pedi, e tšwago go mma le e tšwago go lapa la ga Troop kua Quill Lake. E tšwago ga Troop e be e thoma ka gore, “Keletšo go Sealoga,” e balega ka gore: “Le ke letšatši la gago le le kgethegilego. Letšatši leo o tlago go le tšeela godimo ka mehla; eka o ka ba le katlego le lethabo bophelong bja gago.”

Ke ile ka amogela taletšo ya go hlankela ka toropong ya Quebec, eupša ke ile ka dula lebakanyana kua Kingdom Farm, New York, moo Sekolo sa Gilead se bego se le gona ka nako yeo. Ka letšatši le lengwe, Ngwanabo rena Knorr o ile a mpotšiša ge e ba nka kgona go ya Belgium. Lega go le bjalo, ka morago ga matšatši a mmalwa, o ile a mpotšiša ge e ba ke tla dumela kabelo ya go ya Netherlands. Ge ke be ke amogela lengwalo la kabelo, le hlalositše gore ke be ke tla “tšea mošomo wa go ba mohlanka wa lekala.” Ke ile ka ikwa ke tlaletšwe.

Ka August 24, 1950, ke ile ka sepela leeto la matšatši a 11 ka sekepe go ya Netherlands—nako e lekanego bakeng sa go bala tokollo e mpsha ya Phetolelo ya Lefase le Lefsa ya Mangwalo a Bakriste a Segerika. Ke gorogile Rottendam ka September 5, 1950, moo ke ilego ka amogelwa ka borutho ke lapa la Bethele. Le ge Ntwa ya II ya Lefase e sentše, bana babo rena ba be ba kgonne go tsošološa mediro ya Bokriste gape. Ge ke be ke theeditše diphihlelo tša bona tša kamoo ba ilego ba botega ka tlase ga tlaišo e šoro, ke ile ka nagana gore go hlankela ka tlase ga tlhahlo ya mohlanka wa mofsa wa lekala yo a se nago phihlelo go ka ba thata go bana bao babo rena. Lega go le bjalo, kapejana go be go le molaleng gore ke be ke se na lebaka la go tšhoga.

Go ba gona, mathata a mangwe a be a nyaka go rarollwa. Ke be ke gorogile nakwana pele ga kopano gomme ke be ke kgahlilwe ke go bona batla-kopanong ba dikete ba neilwe lefelo leo ba ka robalago go lona lebaleng la kopano. Bakeng sa kopano e latetšego, ke ile ka šišinya gore re ba hweletše madulo ka malapeng a batho ba kgaufsi. Bana babo rena ba ile ba nagana gore e be e le kgopolo e botse—eupša e sego bakeng sa naga ya bona. Ka morago ga go boledišana ka taba yeo, re ile ra fihlelela kwano—seripa sa batla-kopanong se be se tla dula lebaleng la kopano gomme seripa se sengwe ka malapeng a batho bao e sego Dihlatse motseng wa kopano. Ka lethabo ke ile ka botša Ngwanabo rena Knorr dipoelo ge a be a tlile  kopanong. Lega go le bjalo, maikwelo a katlego a ile a nyamela kapejana ge ka morago ke bala pego mabapi le kopano ya rena ka go Morokami, yeo e itšego: “Re kgodišegile gore nakong e tlago bana babo rena ba tla ba le tumelo gomme ba thoma ka go hweletša batla-kopanong marobalo lefelong leo go ka dirwago boboledi go lona, ka magaeng a batho.” ‘Nakong e latetšego,’ re ile ra dira bjalo!

Ka July 1961, baemedi ba babedi ba tšwago ofising ya rena ya lekala ba ile ba laletšwa go tla sebokeng kua London gotee le baemedi ba bangwe ba makala. Ngwanabo rena Knorr o ile a tsebiša gore New World Translation of the Holy Scriptures e tla hwetšagala ka maleme a mangwe a oketšegilego go akaretšwa le se-Dutch. Taba yeo e be e thabiša gakaakang! Ka mo go thabišago re be re sa tsebe bogolo bja modiro woo. Ka morago ga nywaga e mebedi, ka 1963, ke ile ka thabela go tšea karolo lenaneong la kopano yeo e bego e swaretšwe New York moo Phetolelo ya Lefase le Lefsa ya Mangwalo a Bakriste a Segerika e ilego ya lokollwa ka se-Dutch.

Diphetho le Dikabelo tše Difsa

Ka August 1961, ke ile ka nyala Leida Wamelink. Bohle ba lapa labo ba be ba amogetše therešo ka 1942 nakong ya tlaišo ya Nazi. Leida o thomile go bula madibogo ka 1950 gomme a tla Bethele ka 1953. Tsela yeo a šomilego ka yona Bethele gotee le ka phuthegong e mpontšhitše gore e be e tla ba mothuši wa kgonthe tirelong ya-ka.

Nakwana ya ka godimo ga ngwaga ka morago ga lenyalo la rena, ke ile ka laletšwa go ya Brooklyn bakeng sa tlwaetšo e oketšegilego e tšeago dikgwedi tše lesome. Go be go se na tokišetšo ya gore basadi ba sepele le banna ba bona. Le ge a be a se a phela gabotse mmeleng, Leida ka lerato o ile a dumela gore ke swanetše go amogela taletšo yeo. Ka morago, boemo bja Leida bja maphelo bo ile bja mpefala. Re ile ra leka go tšwela pele ka mešomo ya rena ya Bethele, eupša ka morago re ile ra dira phetho ya gore e tla ba mo go kwagalago go tšwela pele ka tirelo ya rena ya nako e tletšego re le tšhemong. Ka gona re ile ra thoma go hlankela re le badiredi ba basepedi. Nakwana ka morago ga moo, mosadi wa-ka o ile a swanelwa ke go buiwa. Ka thekgo ya bagwera ba lerato, re ile ra kgona go lebeletšana le maemo, gomme ka morago ga ngwaga re ile ra kgona le go amogela kabelo ya go hlankela re le badiredi ba selete.

Re thabetše nywaga e šupago e matlafatšago tirelong ya bosepedi. Ka morago, nako ya gore re dire phetho e boima e ile ya tšwelela gape ge ke be ke laleditšwe gore ke tle ke rute Sekolong sa Mmušo sa Bodiredi kua Bethele. Re ile ra dumela le ge re be re swanetše go dira phetogo e thata, ka ge re be re rata tirelo ya bosepedi. Dihlopha tša sekolo tšeo e bego e le tše 47 gomme se tee se fetša dibeke tše pedi, di nneile sebaka se sebotse sa go abelana le bagolo ba diphuthego ditšhegofatšo tša moya.

Ka nako yeo, ke be ke dira ditokišetšo tša go etela mma ka 1978. Eupša kapejana ka April 29, 1977, re ile ra amogela thelekeramo, e re tsebiša gore mma o hlokofetše. Ke ile ka nyamišwa kudu ke go tseba gore ga ke sa tlo kwa lentšu la gagwe le borutho goba go mmotša gape kamoo ke lebogago dilo tšohle tše a ntiretšego tšona.

Mafelelong a diklase Sekolong sa Mmušo sa Bodiredi, re ile ra kgopelwa go ba ditho tša lapa la Bethele. Nywageng e latetšego e lesome, ke hlanketše ke le molomaganyi wa Komiti ya Lekala. Ge nako e dutše e feta, Sehlopha se Bušago se ile sa kgetha molomaganyi yo mofsa, yo a bego a kgona go rwala boikarabelo gakaone. Ke leboga seo kudu.

Go Hlankela Kamoo Nywaga e Ntumelelago

Nna le Leida ga bjale re na le nywaga e 83. Ke thabetše nywaga e fetago e 60 ya tirelo ya nako e tletšego, ya mafelelo e 45 ke e-na le mosadi wa-ka yo a botegago. O lebelela thekgo yeo a nneilego yona dikabelong tša rena ka moka, e le karolo ya gagwe ya go nea Jehofa tirelo e feletšego. Ga bjale re dira seo re ka se kgonago Bethele le ka phuthegong.—Jesaya 46:4.

Nako le nako, re thabela go gopola dilo tše bohlokwa tšeo di ilego tša direga bophelong bja rena. Ga go na seo se re nyamišago mabapi le seo re se dirilego tirelong ya Jehofa, gomme re kgodišegile gore dikgetho tšeo re di dirilego bofseng bja rena e be e tloga e le tše kaone. Re ikemišeditše go tšwela pele re hlankela le go godiša Jehofa ka matla a rena ka moka.

[Seswantšho go letlakala 13]

Ke e-na le mogol’a-ka Bill le Saul pere ya rena

[Seswantšho go letlakala 15]

Letšatšing la rena la lenyalo ka August 1961

[Seswantšho go letlakala 15]

Ke e-na le Leida lehono