Dintlha tše Kgolo go tšwa Pukung ya Jeremia
Lentšu la Jehofa le a Phela
Dintlha tše Kgolo go tšwa Pukung ya Jeremia
RURI dikotsi tšeo Jeremia a ilego a di tsebatša bathong ba gabo di swanetše go ba di ile tša kwagala di tšhoša! Tempele ya letago yeo e bego e le lefelo la borapedi ka nywaga-kgolo e fetago e meraro e be e tla fišwa ka mo go feletšego. Motse wa Jerusalema le naga ya Juda di be di tla ba marope gomme baagi ba tšona ba išwa bothopša. Pego ya dikahlolo tše le dilo tše dingwe e tšwelela ka pukung ya Beibele ya bobedi ka bogolo, e lego puku ya Jeremia. E bega gape le ka diphihlelo tša Jeremia tša nakong ya ge a be a phetha tirelo ya gagwe ya nywaga e 67 ka potego. Tsebišo ka pukung ye e tšweletšwa ka tatelano ya ditaba, e sego ka tatelano ya mabaka.
Ke ka baka la’ng puku ya Beibele ya Jeremia e le e kgahlišago go rena? Boporofeta bja yona bjo bo phethagetšego bo matlafatša tumelo ya rena go Jehofa, yoo e lego Mophethagatši wa dikholofetšo tša gagwe. (Jesaya 55:10, 11) Modiro wa Jeremia bjalo ka moporofeta le karabelo ya batho molaetšeng wa gagwe di swana le tša mehleng yeno. (1 Bakorinthe 10:11) Go feta moo, pego ya gore Jehofa o ile a swara batho ba gagwe bjang e gatelela dika tša gagwe le gona e swanetše go re kgoma ka mo go tseneletšego.—Baheberu 4:12.
“SETHŠABA SA-KA SE DIRILE MASENYI A MABEDI”
Nywaga e 40 pele Jerusalema e fedišwa ka 607 B.C.E., Jeremia o laelwa go ba moporofeta ngwageng wa bo-13 wa pušo ya Josia kgoši ya Juda. (Jeremia 1:1, 2) Dikgoeletšo tšeo di dirwago kudu-kudu nywageng e 18 ya mafelelo ya pušo ya Josia di pepentšha bobe bja Juda gotee le go tsebatša dikahlolo tša Jehofa malebana le yona. Jehofa o bolela gore: “Jerusalêma ke xo dira felô xa marakô, letšaba la phukubyê. Le metse ya Juda ke a dira ya marope a sa dulexo motho.” (Jeremia 9:10) Ka baka la’ng? O re: “Xobane sethšaba sa-ka se dirile masenyi a mabedi.”—Jeremia 2:13.
Molaetša wo gape o mabapi le go tsošološwa ga mašaledi a itsholago. (Jeremia 3:14-18; 12:14, 15; 16:14-21) Lega go le bjalo, moromiwa ga a amogelwe gabotse. “Molaki wa baleti ba Ngwakô wa Morêna” o otla Jeremia gomme o mo golega bošego ka moka.—Jeremia 20:1-3.
Dipotšišo tša Mangwalo di a Arabja:
1:11, 12—Ke ka baka la’ng go phafogela ga Jehofa lentšu la gagwe go swantšhwa le “thupa ya mophafoxi”? Sehlare sa mo-almond ke se sengwe sa “dihlare tša pele tše di khukhušago lehlabula.” (Temana 11, mongwalo wa tlase wa NW.) Ka tsela ya seswantšhetšo, Jehofa ‘o be a fela a romela baporofeta ba gagwe’ go nea batho ba gagwe temošo mabapi le dikahlolo tša gagwe gomme o be a dula a ‘phafogile’ go fihlela e phethagala.—Jeremia 7:25.
2:10, 11—Ke’ng se se dirilego gore mediro ya Baisiraele ba go se botege e be e sa tlwaelegago? Le ge ditšhaba tša baheitene tša ka thoko ya bodikela bja Khithima le tša ka thoko ya bohlabela bja Kedara di be di ka tliša medimo ya ditšhaba tše dingwe bakeng sa go tlaleletša go ya tšona, kgopolo ya gore medimo ya ditšhaba tše dingwe e tšeele ya tšona legato e be e se ya tlwaelega. Lega go le bjalo, Baisiraele ba ile ba furalela Jehofa, ba nea medimo e sa phelego ya diswantšho letago, go e na le go le nea Modimo yo a phelago.
3:11-22; 11:10-12, 17—Ke ka baka la’ng Jeremia a ile a akaretša mmušo wa ka leboa wa meloko e lesome dikahlolong tša gagwe tša boahlodi, gaešita le ge Samaria e be e wele ka 740 B.C.E.? Se ke ka baka la gore go fedišwa ga Jerusalema ka 607 B.C.E. e be e le pontšho ya kahlolo ya Jehofa setšhabeng sa Isiraele ka moka, e sego go Juda feela. (Hesekiele 9:9, 10) Go feta moo, melaetša ya baporofeta ba Modimo e be e tšwela pele e akaretša Baisiraele, ka ge dikganyogo tša gore mmušo wa meloko e lesome o tsošološwe di ile tša tšwela pele di le gona kua Jerusalema ka morago ga go wa ga wona.
4:3, 4—Ke’ng se se bolelwago ke taelo ye? Bajuda ba go se botege ba be ba swanetše go itokiša, go nolofatša le go hlwekiša mobu wa dipelo tša bona. Ba be ba swanetše gore ba “bolle” dipelo tša bona, e lego go lahla dikgopolo, maikwelo le merero e sa hlwekago. (Jeremia 9:25, 26; Ditiro 7:51) Se se be se nyaka phetogo bophelong—go tlogela go dira se sebe go be go tla tliša tšhegofatšo ya Modimo.
4:10; 15:18—Ke ka kgopolo efe Jehofa a ilego a fora batho ba gagwe ba marabele “ka matla”? Mehleng ya Jeremia go be go e-na le baporofeta bao ba bego ba “porofeta maaká.” (Jeremia 5:31; 20:6; 23:16, 17, 25-28, 32) Jehofa ga se a ka a ba thibela go phatlalatša melaetša e timetšago.
16:16—Ke’ng seo se bolelwago ke ge Jehofa a “roma baswari ba dihlapi ba bantši” le “batsomi ba bantši”? Se se ka ba se bolela go romela bahlabani ba manaba go ya go nyaka Bajuda ba go se botege bao Jehofa a tlago go tliša kahlolo ya gagwe go bona. Lega go le bjalo, go ya ka se se bolelwago ke Jeremia 16:15, temana ye e ka ba e umaka go tsoma Baisiraele bao ba itsholago.
20:7—Jehofa o ile a diriša matla a gagwe bjang kgahlanong le Jeremia le go mo fora? Ka baka la go lebeletšana le go hlokomologwa, go ganwa le go tlaišwa ge a be a tsebatša dikahlolo tša Jehofa, Jeremia a ka ba a ile a ikwa a se sa na matla a go tšwela pele. Lega go le bjalo, Jehofa o ile a diriša matla a gagwe kgahlanong le ditshekamelo tše bjalo, a matlafatša Jeremia gore a tšwele pele. Ka gona Jehofa o ile a fora moporofeta Jeremia ka go mo diriša seo a bego a nagana gore a ka se ke a se dira.
Seo re Ithutago Sona:
1:8. Ka dinako tše dingwe Jehofa a ka phološa batho ba gagwe tlaišegong—mohlomongwe ka go tšweletša baahlodi ba ba sa tšeego lehlakore goba ka go nea barapedi ba gagwe matla a go kgotlelela.—1 Bakorinthe 10:13.
2:13, 18. Baisiraele ba go se botege ba dirile dilo tše pedi tše mpe. Ba tlogetše Jehofa, e lego mothopo wa kgonthe wa lethabo, tlhahlo le tšhireletšo. Ba ikepela didiba tša seswantšhetšo ka go inyakela go dira kgwerano ya tša madira le Egipita gotee le Asiria. Mehleng ya rena, go lahla Modimo wa therešo e le gore re ye difilosofing tša batho le go dikgopolo-kakanywa gotee le dipolitiking tša lefase ke go bea “didiba tša xo xôpa” legatong la “sediba sa meetse a phelaxo.”
6:16. Jehofa o tutueletša batho ba gagwe ba marabele gore ba eme go se nene, ba itlhahlobe gomme ba boele morago ‘ditseleng’ tša bagologolo ba bona ba ba botegago. Na ga se ra swanela gore nako le nako re itlhahlobe go bona ge e ba ruri re sa sepela tseleng yeo Jehofa a nyakago gore re sepele go yona?
7:1-15. Go bota ga bona tempele, go e lebelela e le tšhireletšo e botse, ga se gwa phološa Bajuda. Re swanetše go sepela ka tumelo e sego ka go bona.—2 Bakorinthe 5:7.
15:16, 17. Go swana le Jeremia, re ka lwantšhana le go nolega moko. Re ka dira bjalo ka go thabela thuto e holago ya motho ka noši ya Beibele, ka go godiša leina la Jehofa bodireding le ka go phema ditlwaelano tše mpe.
17:1, 2. Dibe tša batho ba Juda di ile tša dira gore dihlabelo tša bona di se kgahle Jehofa. Go se hlweke boitshwarong go dira gore dihlabelo tša rena tša theto di se amogelwe.
17:5-8. Re swanetše go bota batho le mekgatlo ge feela e dira dilo ka go dumelelana le thato ya Modimo le melao ya gagwe ya motheo. Ge go tliwa ditabeng tša polokego le khutšo ya kgonthe le tšhireletšego, re swanetše go bota Jehofa a nnoši.—Psalme 146:3.
20:8-11. Ga se ra swanela go dumelela go se šetše, kganetšo goba tlaišego di fokodiša phišego ya rena modirong wa go bolela ka Mmušo.—Jakobo 5:10, 11.
“TSENYANG MELALA YA LENA YOKONG YA KXOŠI YA BABELE”
Jeremia o tsebatša dikahlolo malebana le dikgoši tše nne tša mafelelo tša Juda gotee le baporofeta ba maaka, badiši ba babe le baperisita ba gobogilego. Ge a bolela ka mašaledi a botegago ao a etšago mago a mabotse, Jehofa o re: “Ke tlo dula kè ba lebeletše ka botho.” (Jeremia 24:5, 6) Diporofeto tše tharo tšeo go boletšwego ka tšona go kgaolo 25 di bolela ka boripana ka dikahlolo tšeo go bolelwago ka tšona dikgaolong tše di latelago.
Baperisita le baporofeta ba loga maano a go bolaya Jeremia. Molaetša wa gagwe ke wa gore ba swanetše go hlankela kgoši ya Babilona. Jeremia o botša Kgoši Tsedekia gore: “Tsenyang melala ya lena yokong ya kxoši ya Babele.” (Jeremia 27:12) Lega go le bjalo, “Yêna-ela wa xo xašanya Isiraele ó a ba [Isiraele] kxobêla.” (Jeremia 31:10) Ka gona, go dirwa kholofetšo go ba-Rehaba. Jeremia o išwa “lapeng la kxôlêxô.” (Jeremia 37:21) Jerusalema e a senywa, gomme bontši bja badudi ba yona ba išwa bothopša. Jeremia le mongwaledi wa gagwe Baruke ba ba gare ga bao ba šetšego. Go sa šetšwe temošo ya Jeremia ya gore ba se ke ba dira bjalo, batho bao ba tšhogilego ba ya Egipita. Dikgaolo 46 go ya go 51 di bega mantšu a Jeremia ao a a boletšego mabapi le setšhaba.
Dipotšišo tša Mangwalo di a Arabja:
22:30—Na taelo ye e ile ya amoga Jesu Kriste tshwanelo ya go rotogela sedulong sa Dafida sa bogoši? (Mateo 1:1, 11) Aowa, ga go bjalo. Taelo ye e ile ya thibela ditlogolo le ge e le dife tša Joyakini “xo tlo dula sedulong sa bô-Dafida ’me a buša Juda.” Jesu o be a tla buša a le legodimong, e sego a le sedulong kua Juda.
23:33—‘Morwalo wa Jehofa’ ke eng? Mehleng ya Jeremia, dikahlolo tše boima tšeo di bego di bolelwa ke moporofeta mabapi le go fedišwa ga Jerusalema e be e le morwalo go batho ba gabo. Ka gona, batho bao ba sa arabelego e be e le morwalo go Jehofa moo a bego a tla feleletša a ba lahlile. Ka mo go swanago, molaetša wa Mangwalo wa mabapi le phedišo e tlago ya Bojakane ke morwalo go Bojakane e bile batho bao ba sa theetšego ke morwalo o boima go Modimo.
31:33—Molao wa Modimo o ngwadilwe bjang dipelong? Ge motho a rata molao wa Modimo kudu moo a nago le kganyogo e matla ya go dira thato ya Jehofa, go ka thwe molao wa Modimo o ngwadilwe pelong ya gagwe.
32:10-15—Morero wa go ba le mangwalo a mabedi a theko bakeng sa theko e tee e be e le ofe? Lengwalo la theko le le butšwego e be e le bakeng sa therišano. Lengwalo le le tswaletšwego e be e le kopi ya go kgonthišetša go nepagala ga le le butšwego ge go nyakega bohlatse. Jeremia o re beetše megato e lego molaong ye re ka e latelago ge re dira kgwebo le wa leloko goba modumedi-gotee le rena.
33:23, 24—“Meloko e mebedi” yeo go bolelwago ka yona mo ke efe? Moloko o mongwe ke wa lapa la ka bogošing wa lešika la Kgoši Dafida mola o mongwe e le wa lapa la boperisita la ditlogolo tša Arone. Ka go fediša Jerusalema le tempele ya Jehofa, go bonagala eka Jehofa o lahlile meloko ye e mebedi gomme ga a sa na mmušo lefaseng goba borapedi bjo bo tsošološitšwego.
46:22—Ke ka baka la’ng lentšu la Egipita le swantšhwa le la noga? Se se ka bolela modumo wa go gwaša ga noga e tšhabago goba go kokobetšwa ga Egipita e le setšhaba ka baka la go lebana le kotsi. Seswantšho se se ka ba se bolela kamoo e bego e le ga lefeela ka gona gore bo-Farao ba Egipita ba apare dituku tše di nago le seswantšho sa noga e kgethwa bakeng sa tšhireletšo yeo go naganwago gore e newa ke modimogadi wa noga e lego Uatchit.
Seo re Ithutago Sona:
21:8, 9; 38:19. Gaešita le ka iri ya mafelelo, Jehofa o ile a dira gore badudi ba ba sa botegego, bao ba bego ba swanetšwe ke lehu ba Jerusalema ba itirele kgetho. Ee, “dikxauxêlô [tša gagwe] ké tše ntši.”—2 Samuele 24:14; Psalme 119:156.
31:34. Ke mo go homotšago go tseba gore Jehofa ga a gopole dibe tša bao a ba lebalelago le go ba bea molato gape nakong e tlago!
38:7-13; 39:15-18. Jehofa ga a lebale go mo direla ga rena ka potego, mo go akaretšago go ‘direla bakgethwa.’—Baheberu 6:10.
45:4, 5. Go etša ge go be go le bjalo mehleng ya bofelo ya Juda, ‘mehla ya bofelo’ ya tshepedišo ye ya dilo ga se nako ya go nyaka “dilo tše kgolo” tše bjalo ka lehumo, botumo le tšhireletšego ya dilo tše di bonagalago.—2 Timotheo 3:1; 1 Johane 2:17.
JERUSALEMA E A FSA
Ngwaga ke wa 607 B.C.E. Tsedekia o ngwageng wa gagwe wa bo-11 wa go buša. Kgoši Nebukadinetsara wa Babilona o rakeletše Jerusalema ka dikgwedi tše 18 tše di fetilego. Ka letšatši la bošupa la kgwedi ya bohlano ngwageng wa bo-19 wa go buša ga Nebukadinetsara, Nebusaradani molaodi wa dikala “a tla” goba a fihla Jerusalema. (2 Dikxoši 25:8) Mohlomongwe a le kampeng ka ntle ga maboto a motse, Nebusaradani o hlahlobišiša boemo gomme o rulaganya go gata mogato. Matšatši a mararo ka morago, ka kgwedi ya lesome “a tla” goba a tsena Jerusalema. Ke moka o fiša motse.—Jeremia 52:12, 13.
Jeremia o nea pego e feletšego ya go wa ga Jerusalema. Tlhaloso ya gagwe e baka dillo. Ditaodišo tše di tšwelela ka pukung ya Beibele ya Dillo tša Jeremia.
[Seswantšho go letlakala 8]
Dipolelo tša Jeremia di akaretša dikahlolo tša Jehofa malebana le Jerusalema
[Seswantšho go letlakala 9]
Jehofa o ile a diriša ‘matla a gagwe’ bjang go Jeremia?
[Seswantšho go letlakala 10]
“Xo tlo ya ka mokxwa woo xe mathopya ao a Juda, . . . ke ba bôna è le maxó a botse.”—Jeremia 24:5