“Bohlale ke Tšhireletšo”

DIEMA 16:16 e re: “Xo huma bohlale xo phala thsipi e khwibidu; xo huma thlaloxanyô xo phala thsipi e thsêhla.” Ke ka baka la’ng bohlale bo le bohlokwa gakaakaa? Ka gobane “bohlale ke tšhireletšo, tšhelete le yona ke tšhireletšo; eupša tsebo ke e phalago, gobane e tsebiša motho ge bohlale bo nea mong wa bjona bophelo.” (Mmoledi 7:12, PK) Lega go le bjalo, bohlale bo boloka beng ba bjona ba phela bjang?

Go hwetša bohlale bjo bo tšwago go Modimo, ke gore, go hwetša tsebo e nepagetšego ya Lentšu la Modimo, Beibele, le go dira ka go dumelelana le yona, go re thuša go sepela tseleng yeo Jehofa a e amogelago. (Diema 2:10-12) Kgoši Salomo wa Isiraele ya bogologolo o re: “Mmila wa baloki ké wa xo ila bobe; mo-lôtôla-tsela ó diša ’phelô bya xaxwe.” (Diema 16:17) Ee, bohlale bo phološa beng ba bjona ditseleng tše mpe gomme bo ba boloka ba phela! Temošo e lebanyago le e bohlale yeo e hwetšwago go Diema 16:16-33 e bontšha mafelelo a holago ao bohlale bjo bo tšwago go Modimo bo ka bago le ona tshekamelong ya rena, polelong le ditirong. *

‘Ipoetše’

Bohlale bjo bo mothofaditšwego bo hlaloswa bo bolela gore: “Ke hloile boikxanthšô, le boikxoxomošô.” (Diema 8:13) Boikgogomošo le bohlale ke dilo tše di fapanego kudu. Re swanetše go dira dilo ka bohlale le go itiša malebana le go hlagolela moya wa boikgodišo, goba makoko. Re swanetše go itiša kudu ge e ba re bile le katlego dikarolong tše itšego tša bophelo goba re neilwe boemo bja boikarabelo ka phuthegong ya Bokriste.

Diema 16:18 e lemoša ka gore: “Mafadí a latêlwa ke thôbêxô; xo wa xo etilwe pele ke boipoti.” Ela hloko go wa mo gogolo legohleng—go wa ga morwa wa moya yo a phethagetšego wa Modimo yo a ilego a itira Sathane Diabolo. (Genesi 3:1-5; Kutollo 12:9) Na ga se a ka a bontšha moya wa boikgogomošo pele a ka wa? Beibele e bolela ka wona ge e re monna yo a sa tšwago go sokologa ga se a swanelwa go kgethelwa boemo bja bolebeledi ka  phuthegong ya Bokriste “e se re mohlomongwe a ikgogomoša ka boikgantšho gomme a wela kahlolong yeo Diabolo a ahlotšwego ka yona.” (1 Timotheo 3:1, 2, 6) Ruri go bohlokwa kudu gore re itiše malebana le go kgothaletša ba bangwe go ikgogomoša gaešita le go dumelela boikgogomošo bo gola ka go rena!

Diema 16:19 e re: “Xo ipoetša le babôtla xo phala xe O abaxanya dithebola le baikxodiši.” Seo se diragaletšego Kgoši Nebukadinetsara wa Babilona ya bogologolo se hlatsela gore keletšo ye ke e botse. Ka boikgogomošo, o ile a hloma seswantšho se segolo—seo mohlomongwe se bego se mo swantšhetša—molaleng wa Dura. Go ka direga gore sehlwa-seeme se se be se beilwe godimo ga motheo o motelele mo e lego gore e be e le sa bophagamo bja dimithara tše 27. (Daniele 3:1) Sehlwa-seeme se se segolo se be se rulaganyeditšwe go ba leswao le le kgahlišago la pušo ya Nebukadinetsara. Gaešita le ge dilo tše ditelele le tše di phagamego—bjalo ka sehlwa-seeme seo, gotee le kokwane ya seka-lerumo, tora le meago e metelele kudu—di ka kgahla batho, go Modimo ga go bjalo. Mopsalme o opetše ka gore: “Morêna ké yo moxolo-xolo, ’me ó bôna babôtlana; le wa xo iphaxamiša ó mo tseba ka kxolê.” (Psalme 138:6) Ge e le gabotse, “seo se phagamego bathong, ke selo sa makgapha mahlong a Modimo.” (Luka 16:15) Go kaone gore re ‘ye le dilo tše ikokobeditšego’ go e na le gore re ‘nagane ka dilo tše phagamego.’—Baroma 12:16.

Bolela ka ‘Temogo’ le ka ‘go Kgodiša’

Go hwetša bohlale go kgoma polelo ya rena bjang? Kgoši e bohlale e re botša gore: “Mo-šetša-fokô ó tlo huma [“bona tše dibotse,” PK]; pôta-Morêna ó na le mahlatse. Mohlale, re ra wa pelo e bohlale, bose bya puô bo kxobêla thutô. Thlalefô, mong’a yôna ó n’e diba sa bophelô; thutô ya mašilo ké bošilo. Pelo ya mohlale e ruta leleme la xaxwe; e atiša thutô molomong wa xaxwe.”—Diema 16:20-23.

Bohlale bo re thuša go bolela ka go šetša goba temogo le ka tsela ya go ruta goba go kgodiša. Ka baka la’ng? Ka gobane motho yo a lego bohlale pelong o leka go “bona tše dibotse” tabeng e itšego gomme a ‘bota Jehofa.’ Ge re katanela go bona dilo tše dibotse go ba bangwe, re tla sekamela kudu go boleleng gabotse ka bona. Go e na le go ba bogale goba go nganga, mantšu a rena a tla ba bose le go kgodiša. Go lemoga maemo a ba bangwe go re thuša go kwešiša gore ba ka ba ba lebeletšana le mathata go fihla bokgoleng bofe le kamoo ba swaraganago le ona ka gona.

Polelo yeo e tutuetšwago ke bohlale le yona e bohlokwa modirong wa rena wa go bolela ka Mmušo le wa go dira barutiwa. Ge re ruta ba bangwe Lentšu la Modimo, maikemišetšo a rena ga e fo ba go fetišetša tsebišo ya Mangwalo. Maikemišetšo a rena ke go fihlelela dipelo tša batho. Se se nyaka gore re bolele ka tsela e kgodišago. Moapostola Paulo o kgothaleditše mošomi-gotee le yena e lego Timotheo gore a tšwele pele dilong tšeo a ilego a “kgodišwa gore [a] di dumele.”—2 Timotheo 3:14, 15.

 An Expository Dictionary of New Testament Words, ka W. E. Vine e re lentšu la Segerika bakeng sa “kgodiša” le na le kgopolo ya go “tliša phetogo ya monagano ka tutuetšo ya go nea mabaka goba go ela hloko dika tša boitshwaro.” Go tla ka dikgopolo tše di kgodišago tšeo di ka dirago gore motheetši wa rena a fetoše monagano go nyaka gore re kwešiše tsela ya gagwe ya go nagana, dilo tšeo a di kgahlegelago, maemo a gagwe gotee le setlogo. Re ka hwetša bjang kwešišo e bjalo? Morutiwa Jakobo o araba ka gore: “[E-ba] yo a akgofago mabapi le go kwa, yo a diegago mabapi le go bolela.” (Jakobo 1:19) Ka go botšiša motheetši dipotšišo le go theetša ka kelohloko seo a se bolelago, re ka tseba seo se lego ka pelong ya gagwe.

Moapostola Paulo o be a tloga a e-na le bokgoni bja go kgodiša ba bangwe. (Ditiro 18:4) Gaešita le yo mongwe wa baganetši ba gagwe e lego Demetrio, morudi wa silifera, o ile a bolela gore: “E sego feela Efeso, eupša mo e nyakilego go ba seleteng ka moka sa Asia, kamoo Paulo yo a kgodišitšego lešaba le legolo gomme a le fetošetša ponong e nngwe.” (Ditiro 19:26) Na Paulo o ile a bolela gore ke bokgoni bja gagwe bjo bo dirago gore a atlege modirong wa boboledi? Le gatee. O be a lebelela bodiredi bja gagwe e le “pontšho ya moya le matla [a Modimo].” (1 Bakorinthe 2:4, 5) Le rena re na le thušo ya moya o mokgethwa wa Jehofa. Ka baka la ge re bota Jehofa, re holofela thušo ya gagwe ge re dutše re katanela go bolela ka temogo le ka go kgodiša bodireding bja rena.

Ga go makatše ge “wa pelo e bohlale” a bitšwa “mohlale”! (Diema 16:21) Ee, bao ba nago le temogo ba na le “diba sa bophelô.” Eupša go thwe’ng ka mašilo? A ‘nyatša bohlale le thuto.’ (Diema 1:7) A ba le mafelelo afe ge a gana tayo e tšwago go Jehofa? Go etša ge go boletšwe pejana, Salomo o re: “Thutô ya mašilo ké bošilo.” (Diema 16:22) A hwetša tayo e oketšegilego, gantši ka mokgwa wa go otlwa o šoro. Mašilo a ka ba a ipakela mathata, manyami, malwetši gaešita le lehu leo le sa letelwago.

Ge kgoši ya Isiraele e tšwela pele e bolela ka mafelelo a kgahlišago ao bohlale bo bago le ona ge re bolela, e re: “Polêlô tše di ratêxaxo ké todi ya dinose; di natefêla pelo, le mmele di a tsoša.” (Diema 16:24) Go etša ge todi ya dinose e le bose e bile kapejana e lapološa motho yo a swerwego ke tlala, dipolelo tše di kgahlišago di a kgothatša e bile di a lapološa. Le gona todi ya dinose e nea bophelo e bile e a fodiša gaešita le go dira gore motho a phele gabotse mmeleng. Go bjalo le ka mantšu a kgahlišago; a phediša motho gabotse moyeng.—Diema 24:13, 14.

Phafogela ‘Tsela Yeo e Bonagalago e le Tsela’

Salomo o re: “Xo na le tsela, ye batho ba rexo ké tsela, anthe e wetša ditseleng tša lehu.” (Diema 16:25) Ye ke temošo malebana le go nea mabaka ka tsela e fošagetšego le go phegelela tsela yeo e ganetšanago le molao wa Modimo. Tsela e itšego e ka bonagala e nepagetše go ya ka pono ya motho eupša ge e le gabotse e ka ba e le kgahlanong le melao ya motheo ya Lentšu  la Modimo. Go oketša moo, Sathane a ka kgothaletša bofora bjo bjalo gore motho a ikwe a tutueletšega go sepela tseleng yeo yena a dumelago gore e nepagetše, mola ge e le gabotse e iša lehung.

Tšhireletšo e di phalago tšohle malebana le boiphoro ke pelo e bohlale le e kwešišago gotee le letswalo le le rutilwego ka tsebo ya Lentšu la Modimo. Ge go dirwa diphetho bophelong—go sa šetšwe gore ke tša mabapi le boitshwaro goba borapedi goba selo le ge e le sefe se sengwe—tsela e di phalago tšohle ya go itiša malebana le go iphora ke go hlahlwa ke ditekanyetšo tša Modimo tša mabapi le se sebotse le se sebe.

“Yo a Itapišago ka go Dira, o Itirela ka Noši”

Kgoši e bohlale e tšwela pele ka gore: “Yo a itapišago ka go dira, o itirela ka noši, gobane o gapeletšwa ke mpa ya gagwe.” (Diema 16:26, PK) Salomo o re go kganyoga dijo ga mošomi ‘go ka mo direla’ ka gobane go swarwa ga gagwe ke tlala go a ‘mo gapeletša,’ goba go mo tutuetša. Beibele ya Sepedi e re: “Pelo ya modiri e dirêla mong’a yôna; e xapeletšwa ke moxôlô.” Kganyogo e tlwaelegilego, e bjalo ka go kganyoga ga rena dijo, e ka re tutueletša gore re šome ka tsela e tšweletšago. Kganyogo e bjalo e a hola. Lega go le bjalo, go thwe’ng ge e ba kganyogo e swanetšego e dumelelwa gore e fetelele kudu mo e lego gore e feleletša e le megabaru? Mafelelo e ba a swanago le seo se diregago ge mollo wo o dirišetšwago go apea dijo o thoma go se sa laolega gomme o fiša hlaga. Megabaru ke kganyogo e sa laolegego gomme e kotsi. Ka ge motho yo bohlale a lemoga kotsi yeo, o laola gaešita le dikganyogo tša gagwe tše di agago.

O se ke wa ya “Tseleng e Sexo Botse”

Lentšu le le tšwago melomong ya rena e ka ba le le senyago go swana le mollo o tukago. Ge Salomo a hlalosa mafelelo a gobatšago a go tsoma diphošo tša ba bangwe le go seba ka tšona, o re: “Sehlôlá se êpolla bobe; xanong xa sôna xo etša mollô o tukaxo. Monna-moradia ó lohlanya batho; wa dithsêlê ó amolla le baxwêra ba bohloko.”—Diema 16:27, 28.

Motho yo a lekago go senya botumo bja motho yo mongwe ke “sehlôlá.” Re swanetše go leka go lebelela botse go ba bangwe gomme re bolele dilo tšeo di dirago gore ba hlompšhe. Le gona go thwe’ng ka go theetša bao ba phatlalatšago lesebo le le gobatšago? Mantšu a bona a ka tsoša dipelaelo tše di se nago motheo gabonolo, a aroganya bagwera le go baka dikarogano ka phuthegong. Bohlale bo tla re tutueletša gore re se ke ra theetša dipolelo tše bjalo.

Ge Salomo a lemoša mabapi le matla a senyago ao a ka dirago gore motho a latele tsela e fošagetšego, o re: “Monna o šoro ó xoka wa xabô; ó mo iša  mo tseleng e sexo botse. Maponya-ponye ó na le bomênêmênê; Se-pêtla-melomo ó phethile bošaedi.”—Diema 16:29, 30.

Na bošoro bo ka ba le matla a senyago go barapedi ba therešo? Batho ba bantši lehono ba fapošitšwe gore ba be le “bomênêmênê.” Ba kgothaletša goba go dira ditiro tša bošoro. Re ka no se thatafalelwe ke go phema go akaretšwa bošorong ka tsela yeo e lebanyago. Eupša go thwe’ng ge re goketšwa go bjona ka mekgwa ya maano-mabe? Na batho ba dimilione ga se ba ka ba goketšwa gore ba bogele boithabišo goba dipapadi tšeo di kgothaletšago bošoro? Temošo ya Mangwalo e molaleng, e re: “Šika le bahlale O hlalefê; mokxônana-le-mašilo ó tlo thsereana.” (Diema 13:20) Ruri bohlale bjo bo tšwago go Modimo bo a šireletša!

Go ka thwe’ng ka motho yo a feditšego bophelo bja gagwe ka moka a dira dilo ka bohlale le kwešišo e bile ‘a sa ka a sepela tseleng e sego botse’? Bophelo bjo bo feditšwego go lokeng bo a kgahliša mahlong a Modimo gomme bo swanelwa ke tlhompho. Diema 16:31 e re: “Hlôxô-pududu ké ’ala sa bothšephi; se hwetšwa tseleng ya xo loka.”

Ka lehlakoreng le lengwe, bogale bjo bo sa laolwego ga bo kgahliše. Kaine, e lego leitšibulo la Adama le Efa, o ile a ‘befelela ngwanabo Abele gagolo’ gomme ‘a mo tsogela le go mmolaya.’ (Genesi 4:1, 2, 5, 8) Gaešita le ge go ka ba le dinako tšeo re ka bago le mabaka a go ikwa re galefile, re swanetše go itiša gore re se ke ra dumelela kgalefo ya rena e e-tšwa taolong. Diema 16:32 (PK) e bolela ka mo go kwagalago gore: “Motho wa pelo e telele o fetiša le mogale; gomme yo a fenyago pelo ya gagwe, o phala yo a thopago motse o tiilego.” Kgalefo e sa laolwego ga se leswao la go ba le matla goba go ba le mohola. Ke bofokodi bjo bo ka ‘dirago gore motho a sepele tseleng e sego botse.’

Ge ‘Phetšo ya Ditaba e E-tšwa go Jehofa’

Kgoši ya Isiraele e re: “Têngwa le lêngwa ’atleng; phetšô ya ditaba e tšwa xo Morêna.” (Diema 16:33) Isiraeleng ya bogologolo, ka dinako tše dingwe Jehofa o be a diriša matengwa go tsebatša thato ya gagwe. Matengwa e be e le mafsikana goba dikota tša phaphathi goba tša letlapa. Sa pele, go be go dirwa kgopelo go Jehofa gore a dire phetho tabeng e itšego. Se se latelago, matengwa a be a lahlelwa kobong yeo e adilwego gomme a ntšhwa. Tšeo di hwetšwago moo di be di amogelwa e le tše di tšwago go Modimo.

Jehofa ga a sa hlwa a diriša matengwa go tsebiša batho ba gagwe mabapi le seo a se naganago. O utolotše thato ya gagwe ka Lentšung la gagwe, Beibele. Tsebo e nepagetšego ya seo se bolelwago ka Beibeleng e bohlokwa e le gore re ka hwetša bohlale bjo bo tšwago go Modimo. Ka baka leo, ga se ra swanela go dumelela letšatši le feta re sa bala Mangwalo a buduletšwego.—Psalme 1:1, 2; Mateo 4:4.

[Mengwalo ya ka tlase]

[Seswantšho go letlakala 8]

Ke ka baka la’ng bohlale bo le kaone kudu go feta gauta?

[Seswantšho go letlakala 9]

Ke’ng seo se dirago gore melomo ya gago e kgodiše kudu ge o le bodireding?

[Seswantšho go letlakala 10]

“Sehlôlá se êpolla bobe”

[Seswantšho go letlakala 11]

Kgalefo yeo e sa laolwego e ka dira gore motho a ‘sepele tseleng e sego botse’

[Seswantšho go letlakala 12]

Bošoro bo na le matla a go goketša