“Ke Kgahlilwe ke Boikemišetšo bja Gagwe bjo bo Makatšago”

GÜNTER GRASS, mongwadi wa Mojeremane yoo a thopilego Sefoka sa Nobel sa tša Bongwadi ka 1999, o gatišitše taodišo ya bophelo bja gagwe ka 2006. Ka go yona, o hlalosa nako ya ge a be a ngwadišwa bošoleng bja Jeremane. Ka pukung yona yeo, o bolela ka monna yoo a ilego a mo kgahla kudu moo a ilego a dula a mo gopola ka nywaga e fetago e 60. Yoo ke motho yo a ilego a dula a tiile tumelong ka tlase ga tlaišo.

Poledišanong yeo e gatišitšwego kuranteng ya ka mehla ya Frankfurter Allgemeine Zeitung, Grass o boletše ka motho yo yoo a sa tlwaelegago, yoo a ilego a gana go tsenela tša bohlabani. Grass o boletše gore monna yoo “ga se a ka a thekga dikgopolo le ge e le dife tše tlwaelegilego, ga se a ka a ba mo-Nazi, Mokomanisi, goba Mosošalise. E be e le yo mongwe wa Dihlatse tša Jehofa.” Grass ga a gopole leina la Hlatse yeo, yeo a ilego a e fa leina la Ga-re-dire-dilo-tše-bjalo. Banyakišiši ba Dihlatse tša Jehofa ba re leina la monna yoo ke Joachim Alfermann. O ile a itiwa leboelela le go gobošwa, a ba a lahlelwa ka seleng ya bodulanoši. Eupša Alfermann o ile a dula a tiile gomme a gana go tsenela tša bohlabani.

Grass o boletše gore: “Ke kgahlilwe ke boikemišetšo bja gagwe bjo bo makatšago. Ke ile ka ipotšiša gore: O kgona bjang go kgotlelela dilo tšeo ka moka? O kgona bjang?” Ka morago ga go kgotlelela maiteko a nako e telele a go roba go botegela ga gagwe Modimo, Alfermann o ile a feleletša ka go išwa kampeng ya tshwenyo ya Stutthof ka February 1944. Ka ge a ile a lokollwa ka April 1945, o phologile ntwa gomme a dula e le Hlatse e botegago ya Jehofa go ba go fihlela a e-hwa ka 1998.

Alfermann e be e le yo mongwe wa Dihlatse tše 13 400—kua Jeremane le dinageng tšeo di bego di dulwa ke Manazi—tšeo di ilego tša swarwa gampe ka baka la tumelo ya tšona. Ba ile ba latela tlhahlo ya Beibele, ka go dula ba bolokile boema-gare bja bona ditabeng tša dipolotiki le go gana go tsenela tša bohlabani. (Mateo 26:52; Johane 18:36) Dihlatse tše ka bago tše 4 200 di ile tša lahlelwa dikampeng tša tshwenyo gomme tše 1 490 di ile tša lahlegelwa ke maphelo a tšona. Gaešita le lehono, boemo bjoo ba bo tšerego bo kgahla ba bantši bao e sego Dihlatse tša Jehofa eupša ba kgahlwago ke go ema ga tšona di tiile.

[Seswantšho go letlakala 32]

Joachim Alfermann