Sirakuse—Moo Paulo a Ilego a Khutša Gona ge a be a le Leetong

NGWAGENG wo e ka bago wa 59 C.E., sekepe se ile sa sesa go tloga sehlakahlakeng sa Mediterranean sa Melite go ya Italy. Sekepe se se be se e-na le seka se se rego “Barwa ba Tseuse,” e lego medingwana yeo e bego e lebelelwa e šireletša basesiši. Mongwadi wa Beibele e lego Luka o hlalosa gore sekepe se ile sa ema “lebopong la Sirakuse” ka borwa-bohlabela bja Sisilia gomme sa “dula moo matšatši a mararo.” (Ditiro 28:11, 12) Ka sekepeng seo, Luka o be a e-na le Aristareko le moapostola Paulo, yo a bego a išwa tshekong kua Roma.—Ditiro 27:2.

Ga re tsebe ge e ba Paulo a ile a dumelelwa go fologa kua Sirakuse. Ge e ba yena goba bao a bego a sepela le bona ba ile ba fologa, ke eng seo ba ka bego ba se bone?

Mehleng ya Gerika le ya Roma, Sirakuse e be e phadišana le Athene le Roma. Go ya ka mabarebare, e theilwe ke Bakorinthe ka 734 B.C.E. Sirakuse e bile le dinako tša yona tša letago gomme ke lefelo leo go belegetšwego batho ba bego ba tumile ba bogologolo, ba bjalo ka mongwadi yo a tumilego wa ditiragatšo e lego Epicharmus le setsebi sa dipalo e lego Archimedes. Ka 212 B.C.E., Sirakuse e ile ya fenywa ke Baroma.

Go etela motse wo lehono go ka dira gore o bone kamoo Sirakuse ya mehleng ya Paulo e bego e le ka gona. Motse wo o be o arogantšwe ka diripa tše pedi—se sengwe se le sehlakahlakeng sa Ortygia, moo sekepe sa Paulo se ka bago se ile sa ema gona, gomme seripa se sengwe se le nageng.

Lehono, mo sehlakahlakeng se o ka bona mašaledi a ditempele tša kgale-kgale tšeo di agilwego ka mokgwa wa Segerika kua Sisilia—tempele ya Apollo, ya lekgolong la botshelela la nywaga B.C.E. E bile go na le dikokwane tša tempele yeo e neetšwego Athene, ya lekgolong la bohlano la nywaga B.C.E., eupša yeo e ilego ya fetošwa kereke.

Lehono, toropo ya motse wo e hwetšwa karolong e lego nageng, moo o ka kgonago go etela phaka ya tša bokgabo ya Neapolis. Kgaufsi le mojako wa yona go na le moago wa dipontšho wa Segerika. Ke o nngwe wa meago ya bogologolo ya bokgabo ya Segerika. Ka ge o lebane le lewatle, o be o nea ponagalo e botse bakeng sa dipontšho. Ka karolong ya ka borwa bja phaka go na le moago wa dipapadi wa Seroma wa lekgolong la boraro la nywaga C.E. Ke wa sebopego sa lee, wa botelele bja dimithara tše 140 le bophara bja dimithara tše 119, gomme ke wa boraro ka bogolo kua Italy.

Ge o ka ba le sebaka sa go etela Sirakuse, o ka dula pankeng lebopong la Ortagia, wa bula Ditiro 28:12 ka Beibeleng ya gago gomme ka leihlo la kgopolo wa bona moapostola Paulo a fologa sekepe seo se gorogago boemakepeng bjoo.

[Seswantšho sa go thalwa/Mmapa go letlakala 30]

(Bakeng sa taba e beakantšwego ka mokgwa wa kgatišo bona kgatišo ka boyona)

Melite

Sisilia

Sirakuse

ITALY

Regio

Puteoli

Roma

[Seswantšho go letlakala 30]

Marope a moago wa dipapadi tša sefaleng wa Sirakuse