Mareka​—‘O be a Hola Bodireding’

PHUTHEGO ya Antiokia e be e e-na le mathata, eupša go se kwane ga moapostola Paulo le moapostola Baranaba e be e le selo seo e bego e thoma go se bona. Banna ba ba be ba itokišeletša leeto la boromiwa; lega go le bjalo ge e le mabapi le go dira phetho ya gore ke mang yo a bego a tla sepela le bona, go ile gwa “tsoga ngangišano e bogale” magareng ga bona. (Dit. 15:39) Ba ile ba arogana gomme ba ikela ka ditsela tše di sa swanego. Go arogana ga bona go be go bakwa ke moromiwa wa boraro—Mareka.

Mareka e be e le mang? Ke’ng seo se ilego sa dira gore baapostola ba ba babedi ba ngangišane ka yena? Ke ka baka la’ng ba be ba e-na le dikgopolo tše bjalo tše matla? Na dikgopolo tšeo di ile tša ka tša fetoga? Gona o ka ithuta’ng tabeng ya Mareka?

Gae Jerusalema

Mareka, yo mohlomongwe a godišeditšwego lapeng la bahumi la Bajuda, o goletše Jerusalema. Moo re thomago go ithuta ka yena ka go lebanya ke mabapi le histori ya phuthego ya pele ya Bokriste. Mo  e ka bago ka 44 C.E. ge morongwa wa Jehofa ka mohlolo a be a lokolla moapostola Petro kgolegong ya Heroda Agaripa I, Petro o ile a ya “ntlong ya Maria mmago Johane yo a reetšwego la Mareka, moo ba mmalwa ba bego ba phuthegile gona gomme ba rapela.”—Dit. 12:1-12. *

Ka gona, go be go bonagala eka phuthego ya kua Jerusalema e be e diriša ntlo ya mmago Mareka bakeng sa diboka. Taba ya gore “ba mmalwa” ba be ba kopanela moo e šišinya gore ntlo yeo e be e le e kgolo. Maria o be a e-na le ngwanenyana wa mohlanka yo a bitšwago Roda, yo a ilego a bulela Petro ge a be a kokota “mojakong wa kgoro.” Se se bolela gore Maria e be e le mosadi yo a nago le sa gagwe. E bile go bolelwa ka ntlo e le ya gagwe go e na le gore ke ya monna wa gagwe, gona go molaleng gore e be e le mohlologadi gomme Mareka e be e sa le yo monyenyane.—Dit. 12:12, 13.

Mohlomongwe Mareka o be a le gare ga bao ba bego ba bokane bakeng sa go rapela. A ka ba a be a tlwaelane le baapostola ba Jesu le ba bangwe bao ba ilego ba bona ditiragalo tša bodiredi bja Jesu. Ge e le gabotse, Mareka e ka ba e be e le lesogana leo le aparago diaparo tše dikopana leo le bego le leka go latela Jesu ge le be le golegwa la mathomo eupša la tšhaba ge ba be ba leka go le swara.—Mar. 14:51, 52.

Ditokelo ka Phuthegong

Ka ntle le pelaelo, go gwerana le Bakriste bao ba godilego tsebong go ile gwa ba le tutuetšo e botse go Mareka. O ile a gola moyeng gomme a dira gore bana babo bao ba nago le phihlelo ba thome go mo šetša. Mo e ka bago ka 46 C.E. ge Paulo le Baranaba ba neela “tirelo ya thušo” go tloga Antiokia go ya Jerusalema go fokotša go hlokega ga dijo, ba ile ba kgahlwa kudu ke Mareka. Ge Paulo le Baranaba ba be ba boela Antiokia, ba ile ba sepela le Mareka.—Dit. 11:27-30; 12:25.

Motho yo e sego mmadi wa ka mehla a ka phetha ka gore batho ba ba bararo ba be ba sa tswalane felo—ge e se dilong tša moya—le gore Paulo le Baranaba ba be ba nyaka go šoma le Mareka feela ka baka la bokgoni bja gagwe. Eupša le lengwe la mangwalo a Paulo le bontšha gore Mareka o be a tswalane le Baranaba. (Bakol. 4:10) Se se ka thuša go hlalosa ditiragalo tše dingwe mabapi le Mareka.

Ka morago ga ge go fetile ngwaga o tee goba ka godimo ga moo, moya o mokgethwa o ile wa hlahla Paulo le Baranaba go tšea leeto la boromiwa. Ba ile ba tloga Antiokia ba ya Tsipero. Johane Mareka o ile a sepela le bona e le “modiredi” wa bona. (Dit. 13:2-5) Mohlomongwe Mareka o be a hlokomela dinyakwa tša baapostola gore ba kgone go lebiša tlhokomelo medirong ya moya.

Paulo, Baranaba le Mareka ba ile ba phatša Tsipero ba dutše ba dira boboledi; ke moka ba leba Asia Minor. Ge ba le moo, Johane Mareka o ile a dira phetho yeo e ilego ya se thabiše Paulo. Pego e bolela gore ge ba fihla Perega, “Johane a tloga go bona a boela Jerusalema.” (Dit. 13:13) Ga go bolelwe gore ke ka baka la eng a ile a dira bjalo.

Nywaga e mmalwa ka morago, Paulo, Baranaba le Mareka ba ile ba boela Antiokia. Baapostola  ba ba babedi ba be ba boledišana ka go tšea leeto la bobedi la boromiwa go tšwetša pele leeto la mathomo. Baranaba o be a nyaka go sepela le monna yo yo a tswalanego le yena, eupša Paulo o be a sa nyake go kwa selo ka taba yeo ka ge Mareka a ile a ba tlogela. Se ke seo se ilego sa baka ngangišano yeo go boletšwego ka yona mathomong. Baranaba o ile a tšea Mareka gomme ba ya go šoma nageng ya gabo ya Tsipero, gomme Paulo a ya Siria. (Dit. 15:36-41) Go molaleng gore Paulo le Baranaba ba be ba e-na le dipono tše di sa swanego mabapi le phetho yeo Mareka a e dirilego pejana.

Go Kopana Gape

Ga go pelaelo gore Mareka o ile a kwešwa bohloko ke phihlelo ye. Lega go le bjalo, o ile a dula e le mohlanka yo a botegago. Ka morago ga go arogana le Paulo mo e ka bago ka nywaga e 11 goba e 12, Mareka o tšwelela gape historing ya pele ya Bokriste. O tšwelela a le kae? A e-na le motho yo mohlomongwe o bego o ka se nagane gore a ka ba le yena—Paulo!

Ka 60-61 C.E., ge Paulo a be a le kgolegong kua Roma, o ile a romela mangwalo a mmalwa ao ga bjale e lego karolo ya Mangwalo a Makgethwa. Go le lengwe leo le yago go Bakolose, o ngwadile gore: “Aristareko lethopša-gotee le nna o a le dumediša, le Mareka yo a tswalanego le Baranaba le yena o a le dumediša, (yo le hweditšego ditaelo tša gore le mo amogele ge e ba a ka tla go lena) . . . Ba ke bona feela ba e lego badirišani ba-ka bakeng sa mmušo wa Modimo, gomme bona ba ba fetogile thušo e matlafatšago go nna.”—Bakol. 4:10, 11.

Ruri ye e bile phetogo e kgolo kudu! Go tloga go beng ga gagwe motho yo a sa rategego go Paulo, Mareka bjale o be a boetše e le mošomi-gotee wa bohlokwa. Go molaleng gore Paulo o be a boditše phuthego ya Kolose gore go na le kgonagalo ya gore Mareka a e etele. Ge e ba seo se ile sa direga, Mareka e ile ya ba moemedi wa Paulo.

Na Paulo o be a swaya Mareka diphošo ka mo go feteletšego nywageng ya pele ga moo? Na Mareka o ile a holwa ke tayo yeo e bego e nyakega? Goba na mohlomongwe dilo tše ka bobedi di ile tša direga? Go sa šetšwe gore boemo e ka ba e be e le bofe, go kopana ga bona gape go hlatsela gore Paulo le Mareka ba be ba godile ka tsebo. Ba ile ba lebala ka dilo tša kgale gomme ba šoma gotee gape. A mohlala o mobotse gakaakang bakeng sa bao ba ilego ba ba le diphapano le Mokriste gotee!

Mareka wa Mosepedi

Ge o dutše o bala ka mafelo ao Mareka a ilego a a etela, o ka lemoga gore o sepetše mafelo a mantši. O tšwa Jerusalema, a hudugela Antiokia gomme go tloga moo a sesa ka sekepe a lebile Tsipero le Perega. Ke moka o ile a ya Roma. Go tloga moo, Paulo o ile a nyaka go mo romela Kolose. Eupša go na le go gontši!

Moapostola Petro o ngwadile lengwalo la gagwe la mathomo mo e ka bago ka 62 go ya go 64 C.E. O ngwadile gore: “Yo a lego Babilona . . . o a le dumediša, gomme le Mareka morwa wa-ka o a le dumediša.” (1 Pet. 5:13) Ka gona, Mareka o ile a ya Babilona go hlankela gotee le baapostola bao nywaga e fetilego ba ilego ba kopanela diboka tša Bokriste lapeng la mmagwe.

Ge Paulo a be a golegilwe la bobedi kua Roma ka 65 C.E. gomme a ngwalela Timotheo a mmitša a le kua Efeso, Paulo o okeditše ka gore: “Tšea Mareka o tle le yena.” (2 Tim. 4:11) Ka gona, Mareka  ka nako yeo o be a le Efeso. Le gona, re ka belaela bjang gore o ile a kwa kgopelo ya Paulo ya gore a boe Roma le Timotheo? Go tšea leeto go be go se bonolo ka nako yeo, eupša Mareka o ile a ikemišetša go tšea maeto ao.

Tokelo e Nngwe Gape e Kgolo

Tokelo e nngwe gape e kgolo yeo Mareka a ilego a e thabela ke ya go budulelwa ke Jehofa gore a ngwale e nngwe ya Diebangedi. Le ge Ebangedi ya bobedi e sa bolele ka mongwadi wa yona, go ya ka setlogo go molaleng gore e ngwadile ke Mareka a botšwa ditaba ke Petro. Ge e le gabotse, Petro ke hlatse yeo e bonego ka mahlo ya dilo tšeo Mareka a di ngwadilego.

Baseka-seki ba Ebangedi ya Mareka ba dumela gore o be a ngwalela babadi ba Bantle; o neile ditlhaloso tše di holago tša meetlo ya Bajuda. (Mar. 7:3; 14:12; 15:42) Mareka o fetolela mantšu a Searama ao a bego a ka se kwešišwe ke motho yo e sego Mojuda. (Mar. 3:17; 5:41; 7:11, 34; 15:22, 34) O diriša mantšu a mantši a Selatine e bile o hlalosa mantšu a tlwaelegilego a Segerika ka a Selatine. O bolela ka boleng bja tšhelete ya Sejuda ka Seroma. (Mar. 12:42, mongwalo wa tlase wa NW.) Se se bonala se dumelelana le setlogo sa kgale seo Mareka a ngwadilego ka sona Ebangeding ya gagwe ge a be a le Roma.

“O Nkhola Bodireding”

Ge a be a le Roma, selo seo Mareka a se dirilego e be e se feela go ngwala Ebangedi ya gagwe. Nagana ka seo Paulo a se boditšego Timotheo, o itše: “Tšea Mareka o tle le yena.” Paulo o be a mo nyakela’ng? O itše: “Gobane o nkhola bodireding.”—2 Tim. 4:11.

Pego ye—yeo go ya ka tatelano ya ditiragalo e lego ya mafelelo mabapi le Mareka ka Mangwalong—e utolla mo gontši ka yena. Ga go na moo ditabeng tša Mareka tša pušo ya Modimo go bolelwago ka yena e le moapostola, moetapele goba moporofeta. E be e le mohlanka, ke gore, yo a bego a dula a letile le go hlankela ba bangwe. Ka gona mo nakong ye, nakwana pele ga lehu la Paulo, moapostola yo o be a holwa ke thušo ya Mareka.

Ge tsebišo ye e kopana yeo re nago le yona ka Mareka e kopanywa, e tšweletša seswantšho sa monna yo a fišegelago go tsebatša ditaba tše dibotse dikarolong tše di fapa-fapanego tša tšhemo ya lefase, monna yo a thabelago go hlankela ba bangwe. Ka kgonthe, Mareka o ile a thabela ditokelo tše di putsago ka lebaka la go kgotlelela ga gagwe.

Go swana le Mareka, rena bahlanka ba Modimo lehono re bontšha boikemišetšo bjo bo swanago ka go bolela ditaba tše dibotse tša Mmušo. Ka go swana le Mareka, ba bangwe ba rena ba kgona go hudugela mafelong a mangwe, gaešita le moše wa mawatle, go tsebatša ditaba tše dibotse moo. Le ge go tšea kgato e bjalo go ka se kgonege go bontši bja rena, ka moka ga rena re ka ekiša Mareka ka tsela e nngwe gape e bohlokwa. Bjalo ka ge a ile a ikemišetša go hlankela bana babo ba Bakriste, le rena re ikemišeditše go katanela go thuša badumedi-gotee le rena ka tsela e šomago go tšwetša pele tirelo ya bona go Modimo. Ge re dutše re dira bjalo, re ka kgodišega gore re tla tšwela pele re hwetša ditšhegofatšo tša Jehofa.—Die. 3:27; 10:22; Bagal. 6:2.

[Mongwalo wa tlase]

[Mmapa/​Seswantšho go letlakala 8, 9]

(Bakeng sa mongwalo o beakantšwego ka mokgwa wa kgatišo, bona kgatišo ka boyona)

E Mengwe ya Metse Yeo Mareka a Ilego a e Etela

Roma

Efeso

Kolose

Perega

Antiokia (ya Siria)

Tsipero

LEWATLE LA MEDITERRANEAN

Jerusalema

Babilona