Ke Thabetše go Hlankela Jehofa Gaešita le ka Tlase ga Diteko

Ka ge go anega Maatje de Jonge-van den Heuvel

KE NA le nywaga e 98. Ka nywaga e 70 ya nywaga yeo, ke thabetše go hlankela Jehofa—eupša tumelo ya ka e ile ya lekwa. Nakong ya Ntwa ya II ya Lefase, ke ile ka feleletša ke le kampeng ya tshwenyo, moo go nyama go ilego gwa mpakela gore ke dire phetho yeo ka morago ke ilego ka itsholela yona. Ka morago ga nywaga e sego kae, ke ile ka lebeletšana le teko e nngwe e bohloko. Lega go le bjalo, ke leboga Jehofa ka ge ke bile le tokelo ya go mo hlankela gaešita le ka tlase ga diteko.

Ka October 1940, bophelo bja ka bo ile bja fetoga. Ke be ke dula Hilversum, e lego toropo e lego bokgoleng bja mo e ka bago dikhilomithara tše 24 ka borwabohlabela bja Amsterdam kua Netherlands. Naga yeo e be e le ka tlase ga pušo ya Nazi. Ke be ke na le nywaga e mehlano ke nyalane le Jaap de Jonge, monna yo a nago le lerato gomme re be re na le morwedi yo mobotse wa nywaga e meraro yo leina la gagwe e bego e le Willy. Re be re dula kgauswi le lapa leo le bego le hlaka e bile le thatafalelwa ke go fepa bana ba seswai. Lega go le bjalo, ba be ba dula le lesogana le lengwe leo gape ba bego ba le fepa. Ke ile ka ipotšiša gore: ‘Ke ka baka la’ng ba ikimetša gakaakaa?’ Ge ke be ke ba išeditše dijo, ke ile ka kwa gore lesogana leo e be e le mmulamadibogo. Le ile la mpotša ka Mmušo wa Modimo le ditšhegofatšo tšeo o tlago go di tliša. Seo ke ithutilego sona se ile sa nkgoma kudu gomme kapejana ke ile ka amogela therešo. Ka wona ngwaga woo, ke ile ka ineela go Jehofa le go kolobetšwa. Ka morago ga ngwaga ke kolobeditšwe, monna wa ka le yena o ile a amogela therešo.

Gaešita le ge ke be ke na le tsebo e nyenyane ya Beibele, ke be ke kwešiša ka botlalo gore go ba Hlatse go be go bolela gore ke ba karolo ya mokgatlo woo modiro wa wona o bego o thibetšwe. Le gona ke be ke tseba Dihlatse tše dintši tšeo di bego di golegilwe ka baka la go bolela molaetša wa Mmušo. Lega go le bjalo, ke ile ka thoma go bolela ka ntlo le ntlo gomme nna le monna wa ka re be re dula re amogela babulamadibogo le balebeledi ba basepedi. Legae la rena e be e bile e le lefelo la go bolokela dipuku tša Beibele tšeo di bego di romelwa go rena go tšwa go bana babo rena le dikgaetšedi ba kua Amsterdam. Dithuthuthu tša bona tša go rwala merwalo di be di tlatšwa ka dipuku tšeo di bego di khupeditšwe ka seila. Ruri barwadi bao ba dipuku ba be ba na le lerato le sebete! Ba be ba bea maphelo a bona kotsing ka baka la bana babo bona.—1 Joh. 3:16.

“Mma, o tlo Boa ka Pela Akere?”

Mo e ka bago ka morago ga dikgwedi tše tshela ke kolobeditšwe, maphodisa a mararo a ile a tla legaeng la rena. A ile a tsena ka ngwakong gomme a thoma go phuruphutša. Gaešita le ge a sa ka a bona dipuku tše dintši tšeo re bego re di beile bobolokelong bja diaparo, a ile a hwetša tše dingwe tša dipuku tšeo re bego re di beile ka tlase ga malao a rena. A ile a ntaela le semeetseng gore ke a šale morago go ya seteišeneng sa maphodisa sa kua Hilversum. Ge ke be ke gokarela morwedi wa  ka Willy ke laelana le yena, o ile a mpotšiša gore: “Mma, o tlo boa ka pela akere?” Ke ile ka re: “Ee, ke tla boa ka pela ngwanaka.” Lega go le bjalo, go be go tla feta dikgwedi tše 18 tše thata pele nka mo gokarela gape.

Lephodisa le ile la nkiša Amsterdam ka setimela go yo mpotšološiša. Babotšološiši ba ile ba leka gore ke bolele gore bana babo rena ba bararo ba ba tšwago Hilversum ke Dihlatse tša Jehofa. Ke ile ka re: “Ga ke ba tsebe, ntle le o tee go bona. O re rekišetša maswi.” Ee, ke be ke bolela therešo; ngwanabo rena yoo o be a re tlišetša maswi. Ke ile ka oketša ka gore: “Eupša gore na ke yo mongwe wa Dihlatse tša Jehofa, botšišang yena, e sego nna.” Ge ke be ke gana go bolela, ba ile ba mphasola sefahlegong gomme ba ntswalelela ka seleng moo ba ilego ba ntlogela ka dikgwedi tše pedi. Ge monna wa ka a ekwa moo ke bego ke le gona, o ile a ntlišetša diaparo le dijo. Ke moka ka August 1941, ke ile ka romelwa Ravensbrück—kampa ya basadi yeo e tumilego ka dilo tše mpe, ya mo e ka bago dikhilomithara tše 80 ka leboa la Berlin kua Jeremane.

“Se Iše Pelo Mafiša”

Ge re be re fihla, re ile ra botšwa gore re ka ya gae ge e ba re ka saena fomo ya go tsebiša phatlalatša gore re latola tumelo ya rena. Eupša ga se ka e saena. Go e na le moo, ke ile ka swanelwa ke go ba nea diaparo tša ka gomme ka tsena ka phapošing ya go hlapela ke hlobotše, moo ke ilego ka gahlana le dikgaetšedi tša Bakriste tše di tšwago kua Netherlands. Re ile ra newa diaparo tša kampeng tšeo di bego di rokeletšwe khutlotharo e phepolo, poleiti, komiki le lelepola. Bošegong bja pele, re ile ra dudišwa kgolegong ya nakwana. Ge re le moo, e be e le la mathomo ka morago ga go golegwa moo ke ilego ka kgitla sello. Ke ile ka tsetsela ka gore: “Go tla direga’ng? Ke tla dula mo ka nako e kaaka’ng?” Ge e le gabotse, ka nako yeo tswalano ya ka le Jehofa e be e se ya hlwa e tia, ka ge ke be na le dikgwedi tše sego kae feela ke tseba therešo. Go be go sa na le dilo tše dintši tšeo ke bego ke swanetše go ithuta tšona. Letšatšing le le latelago ge go be go lebelelwa gore re gona ka moka, kgaetšedi wa mo-Dutch o ile a lemoga gore ke nyamile. O ile a re: “Se iše pelo mafiša! Ga go na se se ka re gobatšago!”

Ka morago ga gore ba lebelele gore re gona ka moka, re ile ra išwa kgolegong e nngwe, moo re ilego ra amogelwa ke dikgaetšedi tša Bakriste tše makgolo a sego kae tša kua Jeremane le Netherlands. Go be go šetše go fetile ngwaga dikgaetšedi tše dingwe tša kua Jeremane di le kgolegong. Go ba gotee le dikgaetšedi tše go be go nkgothatša—ruri go be go nthabiša. E bile ke be ke kgahlwa ke gore kgolego yeo dikgaetšedi tša rena di bego di dula go yona e be e hlwekile go feta tše dingwe ka kampeng. Ka ntle le gore kgolego ya rena e be e hlwekile, gape e be e tsebja ka go hloka bohodu, maroga le dintwa. Go sa šetšwe maemo a šoro ao re bego re lebeletšana le ona kampeng, kgolego ya rena e be e le bjalo ka sehlakahlaka seo se dikologilwego ke lewatle la ditšhila.

Bophelo bja Letšatši le Letšatši Kampeng

Kua kampeng re be re šoma ka thata le go ja ganyenyane. Re be re swanetše go tsoga ka iri ya bohlano mesong gomme nakwana ka morago ga moo go be go lebelelwa gore re gona ka moka. Bahlapetši ba be ba dira gore re eme ka ntle mo e ka bago ka iri go sa šetšwe gore pula e a na goba go a fiša. Ka iri ya bohlano thapama ka morago ga go šoma ka thata letšatši ka moka, go be go lebelelwa gape gore re gona ka moka. Ke moka re be re eja sopo ka borotho gomme re eya go robala—re lapile wa go hwa.

Letšatši le lengwe le le lengwe ka ntle le Sontaga,  ke be ke šoma mašemong moo ke bego ke sega korong ka sekela, ke hlwekiša diforo le go hlwekiša dihoko tša dikolobe. Gaešita le ge mošomo o be o le thata e bile o šilafatša, ke be ke kgona go o dira ka ge ke be ke sa na le matšato a bofsa. Le gona, ke be ke matlafatšwa ke go opela dikopelo tše di nago le molaetša wa Beibele ge ke šoma. Lega go le bjalo, letšatši le lengwe le le lengwe, ke be ke hlologela monna wa ka le ngwanaka.

Re be re hwetša dijo tše dinyenyane kudu, eupša rena dikgaetšedi ka moka re be re šadiša borotho bjo bonyenyane letšatši le lengwe le le lengwe gore re tle re be le seo re ka se jago ka Sontaga ge re boledišana ka ditaba tša Beibele ge re kopane. Re be re se na dipuku tše di theilwego Beibeleng, eupša ke be ke hlwaya tsebe ge dikgaetšedi tše di botegago tše di godilego tša go tšwa kua Jeremane di be di boledišana ka dilo tša moya. Re ile ra ba ra gopola Segopotšo sa lehu la Kriste.

Tlalelo, Manyami le Kgothatšo

Ka dinako tše dingwe, re ile ra laelwa go šoma mošomo woo ka go lebanya o bego o thekga ntwa ya Manazi. Ka baka la boemagare bja rena ditabeng tša dipolitiki, dikgaetšedi ka moka di ile tša gana go dira modiro woo gomme ke ile ka latela mohlala wa dikgaetšedi tšeo wa go bontšha sebete. Kotlo ya rena e be e le gore ba se re nee dijo ka matšatši a mantši e bile re be re swanelwa ke go leta ka diiri tše dintši re emetše gore go bonwe ge e ba ka moka ga rena re le gona. Nakong e nngwe e le marega, re ile ra tswalelelwa ka matšatši a 40 kgolegong ya go tonya.

Ka ge re le Dihlatse tša Jehofa, re be re botšwa leboelela gore re tla lokollwa gomme ra ya gae ge re ka saena fomo yeo e tsebišago phatlalatša gore re latola tumelo ya rena. Ka morago ga gore ke dule Ravensbrück ka nako e fetago ngwaga, ke ile ka nyama kudu. Ke be ke hlologela monna wa ka le morwedi wa ka kudu moo ke ilego ka ya go bahlapetši, ka kgopela fomo ya go tsebiša phatlalatša gore nka se sa ba yo mongwe wa Barutwana ba Beibele gomme ka e saena.

Ge dikgaetšedi di be di ekwa seo ke se dirilego, tše dingwe tša tšona di ile tša thoma go nkatoga. Lega go le bjalo, dikgaetšedi tše pedi tša Majeremane e lego Hedwig le Gertrud, di ile tša ntsoma gomme tša nkgonthišetša gore di a nthata. Ge re be re šoma gotee dihokong tša dikolobe, dikgaetšedi tše di ile tša ntlhalosetša ka botho gore go bohlokwa go botegela Jehofa le gore re bontšha gore re a mo rata ka go se kwanantšhe. Go tshwenyega ga bona ka nna bjalo ka mma yo lerato go ile gwa nkgoma kudu. * Ke be ke tseba gore ke dirile phošo gomme ke be ke nyaka gore keno ya ka e phumolwe. Mantšiboeng a mangwe ke ile ka botša kgaetšedi yo mongwe gore ke dirile phetho ya go phumola keno ya ka. Mohlankedi wa kampeng o swanetše go ba a ile a utswa ka tsebe ge re be re boledišana gobane bjona bošegong bjoo, ke ile ka lokollwa ka pela kampeng gomme ka bušetšwa Netherlands ka setimela. Yo mongwe wa balaodi—ke sa gopola le sefahlego sa gagwe—o mpoditše gore: “O sa le Bibelforscher (Morutwana wa Beibele) e bile o ka se tsoge o fetogile.” Ke ile ka araba ka gore: “Ee, ke tla dula ke le yena ge e ba e le thato ya Jehofa.” Lega go le bjalo, ke ile ka dula ke ipotšiša gore, ‘Nka fetoša bjang keno ya ka?’

E nngwe ya dintlha tše di bego di le kenong e be e re: “Ka go dira se, ke kgonthišetša gore nka se sa tsoga ke bile mafolofolo Mokgatlong wa Ditšhabatšhaba wa Barutwana ba Beibele.” Ke be ke tseba seo ke swanetšego go se dira! Ka January 1943, nakwana ka morago ga go fihla gae, ke ile ka thoma gape go tšea karolo modirong wa boboledi. Ke therešo gore ge bahlankedi ba Nazi ba be ba ka nkhwetša ka lekga la bobedi ke bolela ka Mmušo wa Modimo, gagešo e be e tla ba thabeng.

Ka ge nna le monna wa ka re be re nyaka go bontšha Jehofa gore re tloga re kganyoga go ba bahlanka ba ba botegago, re ile ra thoma gape go amogela barwadi ba dipuku le balebeledi ba basepedi. Ke ile ka thaba kudu ge ke be ke hwetša sebaka se sengwe sa go bontšha gore ke rata Jehofa le batho ba gagwe!

Manyami a Magolo

Dikgwedi tše sego kae pele ntwa e ka fela, nna le monna wa ka re ile ra lebeletšana le manyami a  magolo. Ka October 1944, morwedi wa rena o ile a babja go sa letelwa. Willy o be a na le bolwetši bja dišotšhweu tša mogolo. Boemo bja gagwe bo ile bja mpefala ka lebelo gomme a hwa ka morago ga matšatši a mararo. O be a na le nywaga e šupago feela.

Go hwelwa ke ngwana wa rena o tee feela go ile gwa šašarakanya maphelo a rena. Ke therešo gore diteko tšeo ke ilego ka lebeletšana le tšona kua Ravensbrück e be e le tše dinyenyane kudu ge di bapetšwa le bohloko bjo re ilego ra bo kwa ge re be re hwelwa ke ngwana wa rena. Lega go le bjalo, ka mehla ge re be re tlaletšwe, re be re homotšwa ke mantšu a Psalme 16:8, a rego: “Ke beile Jehofa pele ga ka ka mehla. Ka gobane o ka letsogong la ka la le letona, nka se šišinywe.” Nna le monna wa ka re be re na le kholofelo e tiilego ya gore Jehofa o tla tsoša bahu bjalo ka ge a holofeditše. Re ile ra swarelela therešong ka go tia gomme ka mehla re le baboledi ba mafolofolo ba ditaba tše dibotse. Ruri monna wa ka o ile a nthuša go hlankela Jehofa ke thabile go ba go fihla a ehwa ka 1969.

Ditšhegofatšo le Lethabo

Nywagasome e fetilego, ka mehla ke ile ka thabišwa kudu ke go gwerana le bahlanka ba nako e tletšego. Nakong ya ntwa, ka mehla re be re amogela balebeledi ba basepedi le basadi ba bona ge ba etetše phuthego ya gabo rena. Banyalani ba bangwe bao ba lego modirong wa bosepedi, e lego Maarten le Nel Kaptein ba ile ba dula le rena ka nywaga e 13! Ge Nel a be a babja wa go hwa ke bile le tokelo ya go mo hlokomela ka dikgwedi tše tharo go fihla a ehwa. Go gwerana le bona gotee le bana babo rena le dikgaetšedi ba tikologong yeo go nthušitše go thabela paradeise ya moya yeo re lego go yona gona bjale.

Ka 1995 go ile gwa ba le selo se segolo se se ilego sa nthabiša kudu bophelong—ke bile gona tiragalong ya segopotšo sa bophelo bja kampeng yeo e bego e swaretšwe kua Ravensbrück. Ge ke le moo ke ile ka gahlana le dikgaetšedi tšeo ke ilego ka ba le tšona kampeng tšeo ke sa kago ka di bona ka nywaga ya ka godimo ga e 50! Nka se lebale phihlelo ya go ba gotee le bona yeo e ilego ya nkgoma kudu gomme ya re bulela sebaka sa go kgothatšana le go fagahlela letšatši leo bahu ba tlago go phela gape.

Moapostola Paulo go Baroma 15:4 o re: “Ka kgotlelelo ya rena le ka khomotšo e tšwago Mangwalong re be le kholofelo.” Ke leboga Jehofa ge a re neile kholofelo yeo e nthušitšego go mo hlankela ke thabile gaešita le ka tlase ga diteko.

[Mongwalo wa tlase]

[Seswantšho go letlakala 10]

Ke na le Jaap, ka 1930

[Seswantšho go letlakala 10]

Morwedi wa rena Willy, a na le nywaga e šupago

[Seswantšho go letlakala 12]

Ka 1995 re le kopanong ye e thabišago. Ke mothalading wa mathomo, ke wa bobedi go tloga go le letshadi