Go tšwa Bobolokelong bja Rena
“Seo se ka se Lebalwego” se Fihlile ka Nako
“SEO se ka se lebalwego!” Ke ka mokgwa woo ba bantši ba hlalositšego “Creation Drama.” E fihlile ka nako gomme bao ba e bonego ga se ba ka ba e lebala le ka mohla. Ruri “Creation Drama” e neile bohlatse bjo bogolo le go tliša theto go Jehofa nakwana pele mmušo wa Hitler o thoma go tlaiša o šoro batho ba Gagwe bao ba bego ba le Yuropa. Ge e le gabotse “Creation Drama” e be e le eng?
Ka 1914, ntlokgolo ya batho ba Jehofa kua Brooklyn, New York, U.S.A., e ile ya lokolla “Photo-Drama of Creation.” E be e le filimi ya botelele bja diiri tše seswai yeo e bontšhago di-slide le diswantšho tšeo di sepelago, gomme di na le mebala e feletšego le medumo. “Photo-Drama” e ile ya bogelwa ke batho ba dimilione lefaseng ka bophara. Pontšho e nngwe e kopana ya yona e lego “Eureka Drama,” e ile ya lokollwa ka 1914. Eupša ka bo-1920 di-slide tša yona, difilimi le metšhene ya go bontšha diswantšho di be di šetše di senyegile kudu. Lega go le bjalo, batho ba bantši ba be ba sa dutše ba nyaka go bogela “Photo-Drama” gape. Ka mohlala, badudi ba Ludwigsburg, kua Jeremane, ba ile ba botšiša gore: “‘Photo-Drama’ e tla bontšhwa neng gape?” Ke eng seo se bego se ka dirwa?
E le gore Terama ye e tle e bontšhwe gape, ka bo-1920 baemedi ba lapa la Bethele kua Magdeburg, Jeremane, ba ile ba reka difilimi tše di se nago selo mokgatlong wa ditaba kua Paris, Fora, gomme ba reka le di-slide dikhamphaning tša kua Leipzig le Dresden. Tše ka moka di ile tša kgomaganywa gotee le di-slide tša kgale tša “Photo-Drama” tšeo di bego di ka dirišwa gape.
Ngwanabo rena Erich Frost, yo a bego a na le bokgoni bja mmino, o ile a hlama mmino woo o bego o tla sepedišana le difilimi tšeo le di-slide. Karolo ya kanegelo ya yona e be e tšerwe pukung ya rena ya Creation. Ke ka baka leo pontšho yeo e hlamilwego lefsa ya “Photo-Drama” e ilego ya newa leina le lefsa la “Creation Drama.”
Terama ye e mpsha e be e le ya botelele bja go lekana le “Photo-Drama” yeo e bego e tšea diiri tše seswai, gomme batho ba be ba e bogela ka dikgaokgao mašegong a go latelana. E be e na le ditaba tšeo di bego di tanya šedi tša matšatšing a tlholo, e hlahloba histori ya Beibele le ya lefase gomme e bontšha kamoo bodumedi bja maaka bo senyeditšego batho ka gona. “Creation Drama” e ile ya bontšhwa kua Austria, Jeremane, Luxemburg le Switzerland, gotee le bathong ba bangwe bao ba bolelago Sejeremane mafelong a mangwe.
Erich Frost o hlalosa gore: “Nakong ya ge go bontšhwa Terama yeo, ke be ke kgothaletša bašomigotee le nna, kudukudu bao ba bego ba letša diletšo tša mmino, gore ka nako ya go khutša ba sepele mothalading o mongwe le o mongwe ba nee babogedi dipuku tša rena tše kgahlišago le dipukwana. Ka go diriša mokgwa woo, re ile ra sepediša dikgatišo tše ntši go feta kamoo re bego re ka di sepediša ka gona ge nkabe re be re eya ka ntlo le ntlo.” Johannes Rauthe, yo a ilego a rulaganya gore e bogelwe kua Poland le lefelong leo mehleng yeno le tsebjago e le Czech Republic, o gopola kamoo batho ba bantši bao ba bego ba tlile go e bogela ba ilego ba tlogela diaterese tša bona e le gore ba etelwe. Diaterese tšeo e ile ya ba motheo o mobotse wa maeto a go boela ao a enywago dienywa.
Ka bo-1930, diholo di be di tlala ka batho bao ba bego ba tlo bogela “Creation Drama,” gomme gohle metseng yeo ba be ba bolela ka Dihlatse tša Jehofa. Ka 1933, batho ba ka bago milione ba be ba šetše ba bogetše “Creation Drama” yeo e bego e rulagantšwe ke lekala la rena la Jeremane. Käthe Krauss o gopola gore: “E le feela gore re bogele Terama ye, gahlano mo bekeng letšatši le lengwe le lengwe re be re sepela dikhilomithara tše masomepedi go ya le go boa, re rotoga le go theoga mebotong, tseleng ya lesodi le melaleng.” Else Billharz o re: “‘Creation Drama’ e theile motheo wa gore ke rate therešo.”
Alfred Almendinger o anega gore ge mmagwe a be a bogela Terama ye ka lekga la pele, o “be a thabile kudu moo a ilego a reka Beibele gomme a nyaka lentšu ‘pakatori.’” Ka ge a sa ka a le hwetša ka Beibeleng, o ile a kgaotša go ya kerekeng gomme a kolobetšwa.” Erich Frost o gopola gore: “‘Creation Drama’ e ile ya dira gore bontši bja batho bo tsene therešong.”—3 Joh. 1-3.
Nakong ya ge bontši bja batho bo be bo bogela “Creation Drama,” mokgatlo wa Manazi o be o hwetša thekgo e kgolo Yuropa e bile o baka mathata. Go thoma ka 1933, mediro ya Dihlatse kua Jeremane e ile ya thibelwa. Go tloga ka nako yeo go ya pele go ba go fihla mafelelong a ntwa ya bobedi ya lefase ka 1945, bahlanka ba Jehofa kua Yuropa ba ile ba tlaišwa o šoro. Erich Frost o ile a fetša nywaga e ka bago e seswai a swerwe. Eupša o ile a phologa gomme mafelelong a hlankela legaeng la Bethele kua Wiesbaden, Jeremane. Go Kgahliša gakaakang gore filimi yeo e sa lebalwego ya “Creation Drama” e fihlile ka nako go matlafatša sebete sa Bakriste ba bantši bao ba bego ba le kgauswi le go lekwa tumelong nakong ya Ntwa ya II ya Lefase!—Go tšwa bobolokelong bja rena kua Jeremane.