1, 2. (a) Modimo o bopile mang pele, gona o mo dirišitše bjang? (b) Ke’ng seo se bontšhago gore barongwa ba na le thulaganyo?

JEHOFA, yena Mmopi wa legohle, o dira dilo ka thulaganyo. Tlholo ya gagwe ya mathomo ke Morwa wa gagwe yo a tswetšego a nnoši yo a bitšwago “Lentšu,” ka gobane ke mmoleledi yo mogolo wa Modimo. Lentšu o hlanketše Jehofa ka nywaga e mentši kudu, ka gobane Beibele e re: “Mathomong Lentšu o be a le gona, Lentšu o be a na le Modimo.” E bile re botšwa gore: “Tšohle di bile gona ka yena [Lentšu] gomme ga go seo se bilego gona se sa dirwa ke yena.” Nywaga ya ka godingwana ga e 2 000 e fetilego, Modimo o ile a romela Lentšu mo lefaseng moo a ilego a dira thato ya Tatagwe ka potego e le motho yo a phethagetšego, Jesu Kriste.—Joh. 1:1-3, 14.

² Pele ga ge Morwa yo wa Modimo a ka tla lefaseng, o be a hlanketše Modimo ka potego e le “mošomi yo a nago le bokgoni.” (Die. 8:30) Jehofa o mo dirišitše go bopa barongwa ba dimilionemilione kua legodimong. (Bakol. 1:16) Pego e nngwe ya Beibele ge e bolela ka barongwa bao e re: “Go na le ba milione (1 000 000) bao ba ilego ba tšwela pele ba hlankela [Jehofa], le ba dikete tše lesome (10 000) ga dikete tše lesome (10 000) bao ba ilego ba tšwela pele ba eme pele ga gagwe.” (Dan. 7:10) Dibopiwa tše tše dintši tša moya di hlaloswa e le “madira” a Jehofa ao a nago le thulaganyo.—Ps. 103:21.

3. Dinaledi le dipolanete ke tše dintši gakaaka’ng, gona di rulagantšwe bjang?

 ³ Re ka re’ng ka dilo tše di lego legohleng, bjalo ka dinaledi tše di sa balegego le dipolanete? Kuranta ya the Houston, Texas, Chronicle e boletše ka nyakišišo ya morago bjale ya mabapi le dinaledi yeo e begilego gore go na le dinaledi tše “300 sextilione, goba gore palo ya tšona e oketšegile ka makga a mararo go feta yeo borathutamahlale ba bego ba e tseba peleng.” Pego yeo e oketša ka gore: “Palo yeo ke 3 yeo e latelwago ke dinnoto tše 23. Goba 3 trilione ge e balwa ka makga a 100 bilione.” Dinaledi di rulagantšwe ka melalatladi, gomme molalatladi o mongwe le o mongwe o na le dinaledi tše dibilione goba tše ditrilione, go akaretša le dipolanete tše dintši. Melalatladi e mentši ya dinaledi e rulagantšwe gape ka dihlopha tše dinyenyane le tše dikgolo kudu.

4. Ke ka baka la’ng re ka letela gore bahlanka ba Modimo mo lefaseng ba be le thulaganyo?

⁴ Go swana le dibopiwa tša moya tše di botegago tša legodimong, magodimo a kgonthe a rulagantšwe ka tsela e makatšago. (Jes. 40:26) Ka gona, re ka letela gore Jehofa a rulaganye bahlanka ba gagwe ba mo lefaseng. O nyaka gore ba dule ba na le thulaganyo, e bile seo se bohlokwa kudu ka gobane ba na le mošomo wa bohlokwa wo ba swanetšego go o dira. Pego e kgahlišago ya potego ya barapedi ba Jehofa ba nakong e fetilego le ba mehleng yeno, e nea bohlatse bjo matla bja gore o be a dutše a ba thekga le gore “ga se Modimo wa tlhakatlhakano eupša ke wa khutšo.”—Bala 1 Bakorinthe 14:33, 40.

5. Thulaganyo ya gore batho ba tlale lefase e ile ya šitišwa bjang?

⁵ Ge Jehofa a be a bopa batho ba mathomo, o ile a ba botša gore: “Tswalang le ate le tlale lefase le be le le fenye, le buše dihlapi tša lewatle le dinonyana tše di fofago magodimong le sephedi se sengwe le se sengwe se se gagabago lefaseng.” (Gen. 1:28) Batho ba be ba swanetše go oketšega ka tsela e rulagantšwego go fihlela lefase ka moka e eba Paradeise. Thulaganyo yeo e ile ya šitišwa ka nakwana ke go se kwe ga Adama le Efa. (Gen. 3:1-6) Ge nako e dutše e eya, “Jehofa [o ile] a bona gore bobe bja batho bo be bo tletše lefaseng le gore sohle seo se bego se ratwa ke dikgopolo tša bona le dipelo tša bona e be e le se sebe ka dinako tšohle.” Ka baka leo, “lefase le be le senyegile pele ga mahlo a Modimo wa therešo e bile le tletše bošoro.” Ka gona, Modimo o ile a rera go tliša meetsefula lefaseng ka moka ao a bego a tla fediša batho bao ba sa mmoifego.—Gen. 6:5, 11-13, 17.

6, 7. (a) Ke ka baka la’ng Jehofa a ile a phološa Noa? (Bona seswantšho seo se lego mathomong a sehlogo.) (b) Go ile gwa direga’ng ka batho ka moka bao ba sa botegego ba mehleng ya Noa?

⁶ Lega go le bjalo, “Noa yena o be a amogelega mahlong a Jehofa” ka gobane “e be e le monna wa go loka” yo a bego “a se na bosodi gare ga batho ba mehleng ya gagwe.” Ka ge “Noa [a] be a sepela le Modimo wa therešo,” Jehofa o ile a mo laela gore a age areka e kgolo. (Gen. 6:8, 9, 14-16) E be e agilwe ka tsela ya gore e kgone go phološa batho le diphoofolo. Ka go kwa, “Noa [o ile] a dira tšohle tšeo Jehofa a mo laetšego tšona,” gomme ka thušo ya lapa la gagwe, a fetša modiro woo wa go aga ka thulaganyo. Ka morago ga ge diphedi di tsentšhitšwe ka arekeng, “Jehofa [o ile] a tswalela mojako.”—Gen. 7:5, 16.

⁷ Ge Meetsefula a be a etla ka 2370 B.C.E., Jehofa o ile “a fediša selo se sengwe le se sengwe seo se bego se phela lefaseng,” eupša a phološa Noa wa mmotegi le lapa la gagwe ka arekeng. (Gen. 7:23) Motho yo mongwe le yo mongwe lehono mo lefaseng ke setlogolo sa Noa, barwa ba gagwe le basadi ba bona. Eupša batho ka moka ba sa botegego bao ba bego ba se ka arekeng ba ile ba fedišwa ka gobane ba ile ba gana go kwa Noa “mmoledi wa toko.”—2 Pet. 2:5.

8. Go na le bohlatse bofe bja gore go be go na le thulaganyo e botse Isiraeleng ge Modimo a be a laela batho ba gagwe gore ba tsene Nageng ya Kholofetšo?

⁸ Nywaga ya ka godimo ga e makgolo a  seswai ka morago ga Meetsefula, Modimo o ile a rulaganya Baisiraele gore e be setšhaba. Go be go tla nyakega gore ba be le thulaganyo e botse dikarolong ka moka tša maphelo a bona, kudukudu ditabeng tša borapedi. Ka mohlala, go tlaleletša palong e kgolo ya baperisita le Balefi ba Baisiraele, go be go na le “basadi bao ba bego ba hlankela ka tsela e rulagantšwego mojakong wa tente ya kopano.” (Ek. 38:8) Lega go le bjalo, ge Jehofa Modimo a be a laela batho ba Isiraele go tsena nageng ya Kanana, moloko woo o ile wa se botege gomme a o botša gore: “Le ka se tsene nageng yeo ke ikannego ke emišitše seatla sa ka gore ke tla dula le lena go yona. Go tla tsena feela Kalebe morwa wa Jefune le Joshua morwa wa Nuni” ka gobane ba ile ba tliša pego e botse ge ba be ba etšwa go hlola Naga ya Kholofetšo. (Num. 14:30, 37, 38) Ka tlhahlo ya Modimo, Moshe ka morago o ile a laela Joshua gore e be mohlatlami wa gagwe. (Num. 27:18-23) Ge Joshua a be a le kgauswi le go tsenya Baisiraele nageng ya Kanana, o ile a botšwa gore: “O se ke wa boifa goba wa tšhoga, ka gobane Jehofa Modimo wa gago o na le wena gohle moo o yago gona.”—Josh. 1:9.

9. Rahaba o be a ikwa bjang ka Jehofa le batho ba gagwe?

⁹ Ruri Jehofa Modimo o ile a ba le Joshua gohle moo a bego a eya gona. Ka mohlala, ela hloko seo se ilego sa direga ge Baisiraele ba be ba hlomile mešaša kgauswi le motse wa Kanana e lego Jeriko. Ka 1473 B.C.E., Joshua o ile a roma banna ba babedi gore ba yo hlola motse wa Jeriko gomme gona moo ba gorogela ntlong ya Rahaba wa mogweba-ka-mmele. Rahaba o ile a ba uta tlhakeng ya ntlo ya gagwe gore ba se hwetšwe ke banna bao kgoši ya Jeriko e bego e ba romile go ba swara. Rahaba o ile a botša dihlodi tšeo tša Baisiraele gore: “Ke a tseba gore Jehofa o tlo le nea naga ye.  . . . Ka gobane re kwele kamoo Jehofa a gopišitšego meetse a Lewatle le Lehwibidu pele ga lena . . . le ka seo le se dirilego dikgoši tše pedi tša Baamore.” A oketša ka gore: “Jehofa Modimo wa lena ke Modimo kua godimo magodimong le mo tlase lefaseng.” (Josh. 2:9-11) Ka ge Rahaba a ile a thekga mokgatlo wa Jehofa wa mehleng yeo, Modimo o ile a kgonthišetša gore yena le ba gabo ba a phologa ge Baisiraele ba fediša Jeriko. (Josh. 6:25) Rahaba o ile a bontšha  tumelo, a boifa Jehofa le go hlompha batho ba gagwe.

10. Ke’ng seo Jesu a ilego a se botša baetapele ba bodumedi ba Bajuda ba mehleng ya gagwe, gona ke ka baka la’ng a ile a ba botša mantšu ao?

¹⁰ Ka tlase ga boetapele bja Joshua, batho ba Isiraele ba ile ba fenya metse ya Kanana ka go latelana gomme ba thopa naga yeo. Eupša go ile gwa direga’ng nywageng ya ka morago? Go theoša le nywaga, Baisiraele ba ile ba roba melao ya Modimo leboelela. Nakong ya ge Jehofa a be a romela Morwa wa gagwe lefaseng, go se kwe ga bona Modimo le baromiwa ba gagwe go be go le pepeneneng moo Jesu a ilego a bitša Jerusalema gore ke “mmolai wa baporofeta.” (Bala Mateo 23:37, 38.) Modimo o ile a se sa amogela baetapele ba bodumedi ba Bajuda ka baka la go se mmotegele ga bona. Ka go re’alo, Jesu o ile a ba botša gore: “Le tla amogwa Mmušo wa Modimo wa newa setšhaba seo se tšweletšago dienywa tša wona.”—Mat. 21:43.

11, 12. (a) Ke’ng seo se hlatselago gore lekgolong la pele la nywaga Jehofa o ile a hlanogela setšhaba sa Bajuda gomme a thoma go šegofatša mokgatlo o mofsa? (b) Mokgatlo wo o mofsa wa Modimo o be o bopša ke bomang?

¹¹ Lekgolong la pele la nywaga C.E., Jehofa o ile a hlanogela setšhaba sa go se botege sa Isiraele. Lega go le bjalo, seo se be se sa bolele gore o be a ka se sa ba le mokgatlo wa bahlanka ba gagwe ba botegago mo lefaseng. Jehofa o ile a thoma go šegofatša mokgatlo o mofsa wo o bego o latela Jesu Kriste le dithuto tša gagwe. Mokgatlo wo o thomile ka Pentekoste ya 33 C.E. Letšatšing leo, barutiwa ba Jesu ba e ka bago ba 120 ba be ba kgobokane lefelong le itšego kua Jerusalema ge “ka tšhoganetšo [go eba] le lešata le le tšwago legodimong le bjalo ka ledimo le matla, la tlala ntlo ka moka.” Ke moka “ba bona dikgabo tša mollo tše e kego ke maleme, tša arogana gomme yo mongwe le yo mongwe a dulwa godimo ke e tee, ka moka ga bona ba tlala moya o mokgethwa ba thoma go bolela ka maleme a fapafapanego, go ya kamoo moya o bego o ba fa gore ba bolele ka gona.” (Dit. 2:1-4) Tiragalo ye e makatšago e ile ya nea bohlatse bjo bo sa ganetšegego bja gore Jehofa o be a thekga mokgatlo wo o mofsa, woo o bego o bopša ke barutiwa ba Kriste.

¹² Letšatšing leo le kgahlišago, “batho ba e ka bago ba dikete tše tharo (3 000) ba [ile ba] tlaleletša” palo ya balatedi ba Jesu. Go oketša moo, “Jehofa [o ile] a tšwela pele a ba oketša letšatši le letšatši ka bao ba bego ba phološwa.” (Dit. 2:41, 47) Modiro wa baboledi bao ba lekgolong la pele la nywaga o be o atlega kudu moo “lentšu la Modimo [le ilego] la tšwela pele le gola gomme palo ya barutiwa ya tšwela pele e ata kudu Jerusalema.” Gaešita le “lešaba le legolo la baperisita [le ile] la ikokobeletša tumelo.” (Dit. 6:7) Ka go re’alo, batho ba bantši ba dipelo tše dibotse ba ile ba amogela ditherešo tšeo di bego di bolelwa ke ditho tša mokgatlo wo o mofsa. Ka morago, Jehofa o ile a nea bohlatse bja gore o sa thekga mokgatlo woo ge a be a thoma go tliša “batho ba ditšhaba” ka phuthegong ya Bokriste.—Bala Ditiro 10:44, 45.

13. Mošomo wa mokgatlo o mofsa wa Modimo e be e le ofe?

¹³ Balatedi ba Kriste ba be ba tseba gabotse mošomo wo Modimo a bego a ba neile wona. Jesu ka boyena o be a ba beetše mohlala, ka gobane ka morago ga gore a kolobetšwe, o ile a thoma go bolela ka “Mmušo wa magodimo.” (Mat. 4:17) Jesu o ile a ruta barutiwa ba gagwe go dira mošomo o swanago. O ile a ba botša gore: “Le tla ba dihlatse tša ka Jerusalema, Judea ka moka le Samaria le go fihla karolong ya kgole ya lefase.” (Dit. 1:8) Balatedi ba Kriste ba lekgolong la pele la nywaga ba be ba kwešiša gabotse seo se bego se letetšwe go bona. Ka mohlala, kua Antiokia ya Pisidia, ka sebete Paulo le Baranaba ba ile ba botša baganetši ba bona ba Bajuda gore: “E be e le mo go swanetšego gore lentšu  la Modimo le botšwe lena pele. Ka ge le le gana gomme le sa ikahlole le le bao ba swanelwago ke bophelo bjo bo sa felego, gona re retologela ditšhabeng. Gobane Jehofa o re neile taelo ka mantšu a: ‘Ke le beile gore le be seetša sa ditšhaba, gore le be phološo go iša pheletšong ya lefase.’” (Dit. 13:14, 45-47) Ga e sa le go tloga lekgolong la pele la nywaga, karolo ya lefaseng ya mokgatlo wa Modimo e be e dutše e tsebatša tokišetšo ya gagwe ya go phološa batho.

14. Go ile gwa direga’ng ka Jerusalema ya lekgolong la pele la nywaga, eupša ke bomang bao ba ilego ba phologa?

¹⁴ Bajuda ba bantši ga se ba ka ba amogela ditaba tše dibotse gomme ba be ba tlo welwa ke masetlapelo, ka gobane Jesu o be a lemošitše barutiwa ba gagwe ka gore: “Ge le bona Jerusalema e dikologilwe ke madira a hlomilego ditente, gona le tsebe gore e kgauswi le go dirwa lešope. Ke moka bao ba lego Judea ba thome go tšhabela dithabeng, bao ba lego gare ga yona ba tšwe go yona gomme bao ba lego dinagamagaeng ba se ke ba tsena go yona.” (Luka 21:20, 21) Seo Jesu a se boletšego e sa le pele se ile sa direga. Ka baka la ge Bajuda ba ile ba rabela mmušong wa Roma, madira a Baroma ao a bego a eteletšwe pele ke Cestius Gallus a ile a dikanetša Jerusalema ka 66 C.E. Lega go le bjalo, gateetee madira ao a ile a gomela morago gomme seo sa nea balatedi ba Jesu sebaka sa go tšwa Jerusalema le Judea. Go ya ka radihistori Eusebius, ba bantši ba ile ba tšhabela ka mošola wa Noka ya Jorodane gomme ba ya Pella kua Perea. Ka 70 C.E., madira a Baroma ao a bego a eteletšwe pele ke Molaodi Titus a ile a boa gomme a senya Jerusalema. Eupša Bakriste ba botegago ba ile ba phologa ka gobane ba ile ba kwa temošo ya Jesu.

15. Bokriste bo ile bja tšwela pele bo atlega maemong afe?

¹⁵ Go sa šetšwe mathata, tlaišo le diteko tše dingwe tša tumelo tšeo di bego di wela balatedi ba Kriste, Bokriste bo ile bja tšwela pele bo atlega lekgolong la pele la nywaga. (Dit. 11:19-21; 19:1, 19, 20) Bakriste bao ba ile ba tšwela pele ba atlega moyeng ka gobane Modimo o be a ba šegofatša.—Die. 10:22.

16. Ke’ng seo Mokriste yo mongwe le yo mongwe a bego a swanetše go se dira gore a dule a phetše gabotse moyeng?

¹⁶ E le gore Bakriste bao ba dule ba phetše gabotse moyeng, yo mongwe le yo mongwe wa bona o be a swanetše go katana. Go ithuta Mangwalo ka mo go tseneletšego, go ba gona dibokeng ka mehla bakeng sa go rapela le go tšea karolo ka mafolofolo modirong wa go bolela ka Mmušo go be go le bohlokwa. Mediro e bjalo e ile ya thuša batho ba Jehofa mehleng yeo go dula ba phetše gabotse moyeng le go ba batee, go etša ge go le bjalo le lehono. Bao ba bego ba kopanela le diphuthego tša mehleng yeo tšeo di bego di na le thulaganyo e botse ba ile ba holwa kudu ke moya wa boikgafo le thušo ya balebeledi le bahlanka ba bodiredi. (Bafil. 1:1; 1 Pet. 5:1-4) Le gona diphuthego di swanetše go ba di ile tša thaba kudu ge bagolo ba basepedi ba go swana le Paulo ba be ba di etela! (Dit. 15:36, 40, 41) Go swana ga borapedi bja rena le bja Bakriste ba lekgolong la pele la nywaga ke mohlolo. Ruri re leboga kudu gore Jehofa o ile a rulaganya bahlanka ba gagwe ba mehleng yeo le ba lehono! *

17. Ke’ng seo se tlago go ahlaahlwa sehlogong se se latelago?

¹⁷ Ge lefase la Sathane le batamela go fedišwa ga lona mehleng ye ya bofelo, karolo ya lefaseng ya mokgatlo wa Jehofa wa legohleng e gatela pele ka lebelo. Na o sepedišana le wona? Na o be o dutše o dira tšwelopele ya moya? Sehlogo se se latelago se tla go bontšha kamoo o ka dirago seo ka gona.