GE E BA o godiša mofsa yo a lego mahlalagading, mohlomongwe o ka dumelelana le batswadi bao ba tsopotšwego ka mo godimo. Nakong e fetilego, go boledišana le ngwana wa gago go ka ba go be go swana le tsela ya lephefo. Ga bjale, go bonagala eka tsela e tswaletšwe. Mma wa kua Italy yo a bitšwago Angela o re: “Ge morwa wa-ka e be e sa le yo monyenyane, o be a mpotšiša dipotšišo tše dintši. Gona bjale ke nna ke swanetšego go thoma poledišano. Ge e ba ke sa dire bjalo, go ka feta matšatši re sa be le poledišano e agago.”

Go swana le Angela, o ka hwetša gore mohlomongwe ngwana wa gago yo pele a bego a ntšha sa mafahleng o fetogile gomme ke mofsa yo a lego mahlalagading yo a nago le maikwelo a feto-fetogago yo a ratago go ipea lekatana. Maiteko ka moka a go thoma poledišano a ka feleletša ka dikarabo tše dikopana le tšeo di sa bontšhego kgahlego. O botšiša morwa wa gago gore: “O hlwele bjang?” O araba ka bokopana ka gore: “Gabotse.” O botšiša morwedi wa gago gore: “Go diregile’ng sekolong lehono? O araba ka go se bontšhe kgahlego ka gore: “Ga se gwa direga selo.” Go leka go thoma poledišano ka go bolela gore: “Ke ka baka la’ng o sa tšwele pele o bolela?” go ka dira gore ba homole ka mo go feletšego.

Ke therešo gore bafsa ba bangwe bao ba lego mahlalagading ga ba na bothata bja go bolela. Lega go le bjalo, seo ba se bolelago ga se seo batswadi ba bona ba ratago go se kwa. Mma wa kua Nigeria yo a bitšwago Edna o gopola ka gore: “Ge e ba ke kgopela morwedi wa-ka go dira selo se itšego, karabo ya gagwe ya ka mehla e be e le ya gore: ‘Ntlogele.’ Ramón wa kua Mexico o bolela selo se se swanago ka morwa wa gagwe wa nywaga e 16. O re: “Re ngangišana mo e ka bago ka mehla. Neng le neng ge ke mo kgopela go dira selo se itšego, o thoma go nea mabaka a go phema go dira seo.”

Go leka go boledišana le mofsa yo a lego mahlalagading yo a sa arabelego go ka ferekanya motswadi. Beibele e a dumela gore “maanô a padile, xò se keletšanô; a tlo kxônêxa xe baeletši ba ka ata.” (Diema 15:22) Anna, e lego motswadi wa kua Russia yo a se nago molekane o dumela ka gore: “Ge ke sa tsebe seo morwa wa-ka a se naganago, ke ferekana kudu moo ke nyakago go goeletša.” Ke ka baka la’ng bafsa—le batswadi ba bona—ba bonagala eka ba lahlegelwa ke bokgoni bja go boledišana ge go nyakega gore ba boledišane?

Poledišano ke selo se se fetago go fo bolela. Jesu o boletše gore “molomo . . . o bolela se se tletšego pelong.” (Luka 6:45) Ka gona, ka poledišano e botse, re ithuta go ba bangwe gomme ra utolla dilo tše itšego  ka rena. Karolo ye ya bobedi ya poledišano e ka thatafalela bafsa bao ba lego mahlalagading, ka gobane gaešita le ngwana yo a bolelago kudu a ka thoma go ba dihlong ge a tsena lebakeng la go khukhuša. Ditsebi di bolela gore bafsa bao ba lego mahlalagading gantši ba nagana gore ba dula ba šeditšwe ke babogedi ba boikgopolelo, ka mehla ba nagana gore batho ba bangwe ba lebeletše seo ba se dirago. Go e na le go lebeletšana le boemo bjoo, bafsa bao ba tshwenyegilego ka seo ba bangwe ba se naganago ba a iphihla gomme ba nyamela lefaseng la bona ba nnoši moo batswadi ba ka se ba šitišego gabonolo.

Selo se sengwe seo e ka bago lepheko la poledišano ke kganyogo ya mofsa yo a lego mahlalagading ya go nyaka tokologo. Ga go kamoo o ka e phemago ka gona—ngwana wa gago o a gola gomme mogato woo o akaretša go ikarola go ba lapa. Aowa, se ga se bolele gore mofsa wa gago yo a lego mahlalagading o loketše go tloga gae. Ka ditsela tše dintši, o go nyaka kudu go feta le ge e le neng pele. Eupša mogato wa go ikarola o thoma nako e telele pele a e-ba motho yo mogolo. Bjalo ka karolo ya go gola, bafsa ba bantši ba rata go naganišiša ka dilo ba le noši pele ba utollela ba bangwe dikgopolo tša bona.

Therešo ke gore go ka direga gore bafsa bao ba lego mahlalagading ba se ke ba utela dithaka tša bona dilo—e lego selo seo mma wa kua Mexico yo a bitšwago Jessica a ilego a se lemoga. O re: “Ge morwedi wa-ka e be e sa le yo monyenyane, ka mehla o be a mpotša mathata a gagwe. Ga bjale o botša bagwera ba gagwe.” Ge e ba go le bjalo ka mofsa wa gago yo a lego mahlalagading, o se ke wa phetha ka gore o go lahlile bjalo ka motswadi. Ka mo go fapanego, dinyakišišo di bontšha gore gaešita le ge bafsa ba sa dumele, ba tšeela keletšo ya batswadi ba bona godimo go feta ya bagwera ba bona. Lega go le bjalo, o ka kgonthišetša bjang gore mojako wa poledišano o dula o bulegile?

Akanya o otlela koloi mmileng o motelele wa lephefo o otlologilego. O sepetše dikhilomithara tše dintši o sa dire diphetogo tše dikgolo tseleng yeo o otlelago ka yona. Ke moka, go sa letelwa, tsela e fapoga kudu. E le gore o boloke koloi ya gago e le tseleng, kgetho e nnoši yeo o nago le yona ke go fetoša tsela yeo o otlelago ka yona. Go direga se se swanago ge ngwana wa gago a tsena mahlalagading. Mohlomongwe ka nywaga e itšego go ile gwa nyakega gore o dire diphetogo tše dinyenyane tseleng yeo o bego o godiša ngwana wa gago ka yona. Lega go le bjalo, gona bjale bophelo bja ngwana wa gago bo fetogile kudu gomme o swanetše go ‘retološetša koloi ka lehlakoreng le lengwe’ ka go fetoša mekgwa ya gago ya poledišano. Ipotšiše dipotšišo tše di latelago.

‘Ge morwa goba morwedi wa-ka a ikemišeditše go ntšha sa mafahleng a gagwe, na ke ikemišeditše go bolela?’ Beibele e re: “Lentšu le bolêlwaxo lebakeng la xôna, le byalo ka matsaka a thsipi e khwibidu moxopyaneng wa thsipithsêhla.” (Diema 25:11) Go etša ge lengwalo le le hlalosa, gantši sephiri sa go ba le poledišano e botse le bafsa ba lego mahlalagading ke go bolela le bona ka nako e swanetšego. Ka mohlala: Molemi a ka se akgofiše goba a šuthiša sehla sa puno. Seo a ka fo go se dira ke go dira seo a ka se kgonago ge sehla seo se fihla. Mofsa wa gago yo a lego mahlalagading a ka ba le nako e itšego yeo ka yona a ikemišeditšego go bolela. Diriša nako yeo gabotse. Mma wa kua Australia yo a se nago molekane e lego Frances o re: “Gantši morwedi wa-ka o be a e-tla ka phapošing ya-ka ya go robala bošego, ka dinako tše dingwe iri ka moka. Ga ke rate go dula go fihla e e-ba bošego kudu, ka gona go be go se bonolo, eupša dinakong tšeo, re be re bolela ka dilo ka moka.”

‘Na ke lemoga molaetša woo o fetišwago ke mantšu a gagwe?’ Jobo 12:11 (PK) e re: “A ga ke re tsebe e leka dipolelo bjalo ka magalapa ge a e-kwa mohlodi wa dijo?” Ga bjale go feta le ge e le neng pele, o swanetše go “leka” seo morwa goba morwedi wa gago a se bolelago. Gantši bafsa bao ba lego mahlalagading ba bolela ka dilo bjalo ka ge eka ka mehla ke tša therešo. Ka mohlala, morwa goba morwedi wa gago a ka re, “Ka mehla o ntshwara bjalo ka ge eka ke ngwana!” goba “Le ka mohla ga nke o ntheetša!” Go e na le go ngangišana le yena ka mantšu a bjalo ka “ka mehla” le “le ka mohla,” lemoga gore go ka direga gore ngwana wa gago ga a bolele gore go bjalo e le ka kgonthe. Ka mohlala, polelwana e rego “Ka mehla o ntshwara bjalo ka ge eka ke ngwana” e  ka bolela gore “Ke ikwa eka ga o mpote” gomme e rego “Le ka mohla ga nke o ntheetša” e ka bolela gore “Ke nyaka go go botša kamoo ke ikwago ka gona e le ka kgonthe.” Leka go lemoga molaetša woo o fetišwago ke mantšu a gagwe.

‘Na ke šitiša poledišano ke sa lemoge ka go gapeletša mofsa wa-ka yo a lego mahlalagading gore a bolele?’ Beibele e re: “Peu ya seenywa sa toko e bjalwa tlase ga maemo a khutšo bakeng sa bao ba dirago khutšo.” (Jakobo 3:18) Ka mantšu a gago le boitshwaro, dira gore go be le “maemo a khutšo” e le gore mofsa wa gago yo a lego mahlalagading a ikwe a lokologile gore a bolele. Gopola gore o mothekgi wa ngwana wa gago. Ka gona ge le boledišana ka taba e itšego, leka gore o se ke wa kwagala eka o ramolao yo a ikemišeditšego go bontšha gore hlatse ga e bolele therešo. Tate wa kua Korea yo a bitšwago Ahn o re: “Motswadi yo bohlale ga a bolele dipolelwana tše bjalo ka, ‘O tla gola neng?’ goba ‘Ke gakae ke go botša ka taba ye?’ Ka morago ga go dira phošo ya go bolela bjalo ka makga a mmalwa, ke ile ka lemoga gore bašemane ba-ka ba be ba sa galefišwe feela ke tsela yeo ke bego ke bolela le bona ka yona eupša ba be ba galefišwa gape ke seo ke bego ke se bolela.”

Go boledišana le bafsa bao ba lego mahlalagading ga se selo seo se sa kgonegego. Fetoša mekgwa ya gago ya poledišano ge go nyakega. Boledišana le batswadi ba bangwe bao ba atlegilego tabeng ye. (Diema 11:14) Ge o boledišana le morwa goba morwedi wa gago, ‘e-ba yo a akgofago mabapi le go kwa, o diege mabapi le go bolela, o diege mabapi le go galefa.’ (Jakobo 1:19) Ka godimo ga tšohle, o se ke wa kgaotša maitekong a gago a go godiša bafsa ba gago bao ba lego mahlalagading “ka tayo le tlhahlo ya monagano ya Jehofa.”—Baefeso 6:4..