BJALO ka ge mantšu a John le Carol a bontšha, tsela yeo o godišitšwego ka yona e ka ba le tutuetšo e kgolo tseleng yeo o tlwaetšago le go laya bana ba gago ka yona. Ge monna le mosadi ba godišitšwe ka tsela e sa swanego, go na le kgonagalo ya gore ba be le pono e sa swanego ge go tliwa tabeng ya go tlwaetša bana. Ka dinako tše dingwe go se godišwe ga bona ka tsela e swanago go baka mathata lenyalong.

Mathata a ka gakala ge batswadi ba lapa. Batswadi ba sa tšwago go ba le bana ba lemoga ka pela gore go tlwaetša bana ke mošomo o lapišago wa ka mehla. Joan, yoo yena gotee le monna wa gagwe e lego Darren ba godišitšego bana ba babedi ba banenyana o re: “Ke rata barwedi ba-ka, eupša gantši ba be ba sa nyake go robala ge ke be ke nyaka gore ba robale. Ba be ba tsoga ka nako yeo ba bego ba swanetše go ba ba robetše. Ba be ba ntsena ganong  ge ke bolela. Ba be ba tlogela dieta, diaparo le dibapadišwa tša bona ka ntle gomme ba sa bušetše potoro ka setšidifatšing.”

Jack, yoo mosadi wa gagwe a ilego a ba le kgateletšego ka morago ga go belega ngwana wa bona wa bobedi o re: “Gantši ke be ke boa mošomong ke lapile ke moka ke fetše nako e ntši ke sa robale bošego ke hlokometše lesea la rena. Se se dirile gore go be thata go laya morwedi wa rena yo mogolo ka mehla. O be a hufegela kgaetšedi’agwe yo monyenyane ka baka la tlhokomelo yeo re bego re mo nea yona.”

Ge batswadi bao ba lapilego ba ngangišana ka tsela e kaone ya go tlwaetša ngwana, dikgohlano tše sa rego selo di ka fetoga dintwa tše dikgolo. Dikgohlano tšeo di sego tša rarollwa di ka fetoga mathata ao a aroganyago banyalani gomme tša dira gore ngwana a lweše batswadi. Ke melao efe ya motheo ya Beibele yeo e ka thušago banyalani go boloka tlemo ya lenyalo e tiile mola ba tlwaetša bana ba bona ka katlego?

Modimo o rerile gore batho ba nyalane pele ba e-ba le bana gomme ba tšwele pele ba nyalane nako e telele ka morago ga ge bana ba tlogile gae. Mabapi le lenyalo, Beibele e re: “Se Modimo a se tlemagantšego jokong go se be le motho yo a se aroganyago.” (Mateo 19:6) Ka mo go fapanego, kgaolo yona ye e bontšha gore Modimo o be a rerile gore mafelelong ngwana a “[tlogele] tatagwe le mmagwe.” (Mateo 19:5) Ka gona, go godišwa ga bana e fo ba karolo ya lenyalo, ga se motheo wa lona. Ka kgonthe, batswadi ba swanetše go fetša nako ba tlwaetša bana ba bona, eupša ba swanetše go gopola gore motheo o mokaone-kaone wa go dira bjalo ke go ba le lenyalo le tiilego.

Ke tsela efe e nngwe yeo ka yona batswadi ba ka bolokago tswalano ya bona e tiile nywageng ya ge ba godiša bana? Ge e ba go kgonega, beelang ka thoko nako yeo le tlago go e fetša le le gotee bana ba se gona. Go dira bjalo go tla le nea sebaka sa go boledišana ka ditaba tša bohlokwa tša lapa gotee le go thabela go ba gotee. Ke therešo gore ga go bonolo go ipha nako ya go ba gotee bjalo ka banyalani. Alison, e lego mma yo go boletšwego ka yena pejana o re: “Ge go bonala eka nna le monna wa-ka re tla ba le nakwana yeo re ka e fetšago re le gotee, morwedi wa rena yo monyenyane o nyaka gore re šetše yena goba ngwana wa rena wa nywaga e tshela o ba le bothata bjo itšego, go swana le gore a se ke a hwetša diphentshele tša gagwe tša mebala tša go thala diswantšho.”

Joan le Darren, bao go boletšwego ka bona pejana, ba ile ba ipeela nako yeo ba ka e fetšago ba le gotee ka go beela barwedi ba bona nako ya go robala. Joan o re: “Ka mehla go be go letetšwe gore barwedi ba rena ba ye malaong gomme ba letele gore mabone a tingwe ka nako e beilwego. Seo se neile nna le Darren nako ya go iketla le go boledišana.”

Ka go beela bana a bona nako ya ka mehla ya go robala, banyalani ga ba kgone feela go beela nako ka thoko bakeng sa bona ka noši, eupša gape ba ka kgona go thuša ngwana gore a se ke a “ikgopola kudu go feta kamoo go nyakegago gore a nagane ka gona.” (Baroma 12:3) Mafelelong, bana bao ba tlwaeditšwego go hlompha melao ya mabapi le nako ya go robala ba lemoga gore gaešita le ge e le ditho tša bohlokwa tša lapa, ga se bona feela ba lego bohlokwa—ba swanetše go itumelelanya le mediro ya letšatši le letšatši ya lapa go e na le go letela gore mediro ya lapa ya letšatši le letšatši e dumelelanywe le dikganyogo tša bona.

Seema se bohlale se re: “Ngwan’a-ka! Theetša tayô ya tat’axo; O se nyatšê thutô ya mm’axo.”  (Diema 1:8) Temana ye ya Beibele e fetiša kgopolo ya gore tate le mma ba na le tshwanelo ya go diriša matla a taolo baneng ba bona. Lega go le bjalo, gaešita le ge batswadi ba godišitšwe ka tsela e swanago, go ka direga gore ba se dumelelane ka tsela yeo ngwana a swanetšego go tlwaetšwa ka yona le gore ke melao efe ya lapa yeo e swanetšego go dirišwa boemong bjo itšego. Batswadi ba ka lebeletšana bjang ka katlego le tlhohlo ye?

John, yo a tsopotšwego pejana o re: “Ke nagana gore ke gabohlokwa gore re se ngangišane pele ga bana.” Lega go le bjalo, o a dumela gore ga go bonolo go bontšha bana gore yena le mosadi wa gagwe ba a dumelelana tabeng ya tayo. John o re: “Bana ba lemoga dilo kudu. Gaešita le ge re sa bontšhe ka mantšu gore ga re dumelelane, morwedi wa rena o kgona go lemoga se tseleng yeo re dirago dilo ka yona.”

John le Alison ba swaragana bjang le bothata bjo? Alison o re: “Ge e ba ke sa dumelelane le tsela yeo monna wa-ka a layago morwedi wa rena ka yona, ke leta go fihlela morwedi wa rena a le moo a ka se kego a re kwa pele ke hlalosa maikwelo a-ka. Ga ke nyake gore a nagane gore a ka re lweša ka go bapala ka pono ya rena e sa swanego tabeng ya tayo. Ge e ba a lemoga gore ga re dumelelane, ke mmotša gore setho se sengwe le se sengwe sa lapa se swanetše go latela thulaganyo ya Jehofa le gore ke ikokobeletša bohlogo bja tatagwe ka go rata go etša ge yena a swanetše go ikokobeletša bolaodi bja rena bjalo ka batswadi.” (1 Bakorinthe 11:3; Baefeso 6:1-3) John o re: “Ge re le gotee bjalo ka lapa, gantši ke etelela pele go layeng barwedi ba rena. Eupša ge e ba Alison a tseba tsela e kaone ya go rarolla bothata, ke mo dumelela gore e be yena a ba layago gomme ke a mo thekga. Ge e ba ke sa dumelelane le yena ka selo se itšego, ke boledišana le yena ka taba yeo ka morago.”

O ka dira bjang gore go se dumelelane ga lena ka tsela ya go tlwaetša bana go se ke gwa baka lehloyo magareng ga gago le molekane wa gago—gomme mafelelong wa dira gore bana ba lena ba se ke ba le hlompha?

Ka ntle le pelaelo, go godiša bana ke mošomo o thata. Ka dinako tše dingwe, go ka bonala e le mošomo o lapišago kudu. Lega go le bjalo, bana ba gago ba tla tloga gae e sego kgale gomme wena le molekane wa gago le tla šala le le babedi. Na tlemo ya lenyalo la lena e tla matlafatšwa goba ya fokodišwa ke go godiša bana? Karabo e tla ithekga kamoo le dirišago molao wa motheo o lego go Mmoledi 4:9, 10 e rego: “Boló ké mola è le ba babedi, e sexo o tee; ké bôná ba tl’o xo boêlwa ké tše botse ka boitapišô. Xe ba ka wa ba tlo tsošana.”

Ge batswadi ba swarišana, mafelelo e ka ba a kgotsofatšago kudu. Carol, yo a tsopotšwego pejana, o hlalosa maikwelo a gagwe ka tsela ye: “Ke be ke tseba gore monna wa-ka o na le dika tše dintši tše dibotse, eupša go godiša bana re le gotee go mpontšhitše dika tše dingwe tše dintši tše dibotse tšeo a nago le tšona. Ke a mo hlompha le go mo rata kudu ka ge ke bone tsela e lerato yeo a hlokomelago barwedi ba rena ka yona.” John o bolela ka Alison gore: “Go bona tsela yeo mosadi wa-ka a fetogilego mma yo a nago le lerato ka yona go dirile gore ke mo rate le go mo hlompha kudu.”

Ge e ba o ipha nako ya go ba le molekane wa gago gomme le swarišana nywageng ya ge le godiša bana, lenyalo la lena le tla matlafala ge bana ba lena ba gola. Wo ke mohlala o mobotse wo o ka o beelago bana ba gago.