BA BANTŠI ba ka dumela gore go ba le bana ke se sengwe sa dilo tše di thabišago kudu bophelong. Beibele e hlalosa bana e le “moputso” o tšwago go Modimo. (Psalme 127:3) Batswadi bao ba sa tšwago go ba le ngwana ba swanago le Charles le Mary ba tseba le gore bana ba ka fetoša lenyalo ka ditsela tše di sa letelwago. Ka mohlala, mma yo a sa tšwago go ba le ngwana a ka lebiša tlhokomelo ngwaneng wa gagwe gomme a makatšwa ke go kwa kamoo mmele le pelo tša gagwe di arabelago ka gona dilong ka moka tše dinyenyane tšeo ngwana a di nyakago. Ge e le tate yo a sa tšwago go ba le ngwana, a ka makatšwa ke tlemo yeo e lego gona magareg ga mosadi wa gagwe le ngwana, eupša gape a ka tshwenywa ke go bona a hlokomologwa go sa letelwa.

Ge e le gabotse, go belegwa ga ngwana wa pele go ka godiša mathata lenyalong. Go ikwa ga motho a se a šireletšega le mathata a banyalani ao a sa kago a lokišwa di ka iponagatša, tša ba pepeneneng le go godišwa kudu ke boima bja go ba batswadi.

Batswadi bao ba sa tšwago go ba le ngwana ba ka tlwaelana bjang le dikgwedi tše sego kae tša mathomo tša ge lesea le nyaka gore ba le hlokomele ka mo go feletšego? Banyalani ba ka dira eng go boloka tswalano ya bona ya kgauswi? Ba ka swaragana bjang le go se dumelelane le ge e le gofe mabapi le tsela ya go godiša ngwana? Anke re hlahlobeng ditlhohlo tšeo ka moka le go hlahloba kamoo melao ya motheo ya Beibele e ka thušago banyalani ka gona go di fenya.

Lesea le ja nako ya mmago lona le go mo dira gore a nagane ka lona feela. Mma a ka ikwa a kgotsofetše kudu ge a hlokomela lesea la gagwe. Ka nako e swanago, monna wa gagwe a ka ikwa a hlokomologwa. Manuel yo a dulago Brazil, o re: “Phetogo yeo ke ilego ka thatafalelwa kudu ke go e amogela ke ya ge mosadi wa ka a ntlhokomologa gomme a hlokomela ngwana wa rena. Peleng, e be e fo ba rena re le ba babedi, gomme gateetee e be e fo mosadi wa ka le ngwana.” O ka lebeletšana bjang le phetogo ye e kgolo?

Tsela ya go atlega: O se ke wa fela pelo.

Beibele e re: “Lerato ga le fele pelo e bile le botho. . . . Ga le nyake tša go ikhola, ga le rumolege.” (1 Bakorinthe 13:4, 5) Ge ngwana a belegwa, monna gotee le mosadi ba ka diriša keletšo ye bjang?

Monna yo bohlale o bontšha lerato leo a ratago mosadi wa gagwe ka lona ka go ithuta kamoo go belegwa ga ngwana go kgomago mosadi ka gona mmeleng le monaganong. Ge e ba a dira bjalo, gona o tla lemoga lebaka leo le ka dirago gore mosadi wa gagwe a fele a fetofetoga maikwelong go sa letelwa. * Adam yo a dulago Fora e bile e le tatago ngwanenyana wa dikgwedi tše 11 o dumela ka gore: “Ka dinako tše dingwe go thata go swaragana le go fetofetoga maikwelong ga mosadi wa ka. Eupša ke leka go ikgopotša gore kgakanego ya gagwe ge e le gabotse ga se ya lebišwa go nna. Go e na le moo, ke tsela yeo a arabelago ka yona dikgateletšong tšeo di sa tlwaelegago tša boemo bjo bofsa bjo re lego go bjona.”

Na mosadi wa gago o na le go se kwešiše maiteko a gago ge o leka go mo thuša? Ge e ba go le bjalo, o se ke wa akgofela go kgopišega. (Mmoledi 7:9) Go e na le moo, etiša dikgahlego tša gagwe pele e sego tša gago o sa mo felele pelo gomme wena o tla phema go kgopišega.—Diema 14:29.

Ka lehlakoreng le lengwe, mosadi yo a nago le temogo o tla leka go kgothatša monna wa gagwe boikarabelong bja gagwe bjo bofsa. O tla mo akaretša tlhokomelong ya ngwana, ka go se fele pelo a mmontšha tsela ya go fetoša ngwana mengato goba go mo direla lepotlelo—gaešita le ge mathomong a ka bonagala a dira dilo tšeo ka bošaedi.

Ellen yo e lego mma wa nywaga e 26, o ile a lemoga gore o be a swanetše go dira diphetogo tše itšego tseleng yeo a bego a swara monna wa gagwe ka yona. O re: “Ke ile ka swanelwa ke go ithuta gore ke se ke ka kgomarela ngwana ke nnoši. Le gona ke ile ka swanelwa ke go ikgopotša gore ke se ke ka swaya monna wa ka diphošo ge a be a leka go diriša ditšhišinyo tšeo ke bego ke mo fa tšona mabapi le go hlokomela lesea.”

Batswadi ba bantši bao ba sa tšwago go ba le ngwana ba thatafalelwa ke go kgomarelana ka baka la go lapišwa ke go fela ba felelwa ke boroko le go ba le mathata a sa letelwago. Vivianne, mma wa Mofora yo a nago le bana ba babedi ba banyenyane, o dumela ka gore: “Mathomong, ke be ke lebišitše tlhokomelo modirong wa ka bjalo ka mma moo e lego gore ke ile ka nyaka ke lebala boikarabelo bja ka bjalo ka mosadi yo a nyetšwego.”

Ka lehlakoreng le lengwe, monna a ka palelwa ke go lemoga gore boimana bo kgomile mosadi wa gagwe—mmeleng gotee le maikwelong. Ngwana yo a sa tšwago go belegwa a ka le feletša nako le  matla tšeo pele le bego le di dirišetša go dula le batamelane maikwelong le ditabeng tša thobalano. Ka gona, banyalani ba ka kgonthišetša bjang gore ngwana wa bona yo a sa kgonego go itirela selo le yo a rategago ga a ba tsene ka bogare?

Tsela ya go atlega: Matlafatšang lerato leo le ratanago ka lona.

Ge Beibele e hlalosa lenyalo e re: “Monna [o tla] tlogela tatagwe le mmagwe, a kgomarela mosadi wa gagwe gomme bona e tla ba nama e tee.” * (Genesi 2:24) Jehofa Modimo o be a rerile gore mafelelong bana ba tlogele batswadi ba bona. Ge e le gabotse, Modimo o letetše gore tlemagano ya go ba nama e tee magareng ga monna le mosadi e be ya bophelo ka moka. (Mateo 19:3-9) Go kwešiša therešo yeo go ka thuša bjang banyalani bao ba nago le ngwana yo a sa tšwago go belegwa gore ba kgomarele dilo tše di swanetšego tšeo di tlago pele bophelong?

Vivianne yo go boletšwego ka yena pejana o re: “Ke ile ka nagana ka mantšu a lego go Genesi 2:24, gomme temana yeo e ile ya nthuša go lemoga gore ke be ke le ‘nama e tee’ le monna wa ka—e sego le ngwana wa ka. Ke ile ka bona bohlokwa bja gore ke matlafatše lenyalo la rena.” Theresa e lego mmago ngwanenyana wa nywaga e mebedi, o re: “Ge ke thoma go ikwa eka ke katogile monna wa ka, gateetee ke dira boiteko bja gore ke lebiše tlhokomelo ya ka go yena ka mo go feletšego, gaešita le ge e ka ba ka nakwana feela letšatšing le lengwe le le lengwe.”

Ge o le monna yo a nyetšego, o ka dira’ng gore o matlafatše lenyalo la gago? Botša mosadi wa gago gore o a mo rata. Thekga mantšu a gago ka go mo swara ka botho. Dira boiteko bja go fokotša maikwelo a go se šireletšege ao o lemogago gore mosadi wa gago a ka ba a ena le ona. Sarah, e lego mma wa nywaga e 30, o re: “Mosadi yo a nyetšwego o nyaka go tseba gore o sa dutše a tšeelwa godimo le go ratwa, gaešita le ge a tšwile mmeleng woo a bego a ena le wona pele ga ge a ka ima.” Alan yo a dulago Jeremane e bile e le tatago bašemanyana ba babedi, o bona bohlokwa bja gore a thekge mosadi wa gagwe maikwelong. O re: “Ka mehla ke be ke leka go homotša mosadi wa ka ge a ikwa a nyamile.”

Go a kwešišega gore go belegwa ga ngwana go šitiša tswalano ya banyalani ya thobalano. Ka gona, monna le mosadi ba swanetše go boledišana ka dinyakwa tša yo mongwe le yo mongwe wa bona. Beibele e bolela gore diphetogo tswalanong ya banyalani ya thobalano di swanetše go dirwa ka “go dumelelana.” (1 Bakorinthe 7:1-5) Seo se nyaka poledišano. Go ithekgile ka tsela yeo o godišitšwego ka yona goba ka setlogo sa gago, mo gongwe o ka dikadika go boledišana le molekane wa gago ka ditaba tša thobalano. Eupša dipoledišano tše bjalo di a nyakega ge banyalani ba dutše ba tlwaelana le ditsela tša go godiša bana. Bontšhang kwelobohloko, le se fele pelo gomme le botege. (1 Bakorinthe 10:24) Ka go re’alo wena le molekane wa gago le tla phema go se kwešišane gomme la nweletša lerato leo le ratanago ka lona.—1 Petro 3:7, 8.

Le gona banyalani ba ka nweletša lerato leo ba ratanago ka lona ka go bontšhana tebogo. Monna yo bohlale o tla lemoga gore mošomo o montši woo o dirwago ke mosadi yo a sa tšwago go ba le ngwana ga o lemogwe. Vivianne o re: “Ge letšatši le sobela, gantši ke ikwa eka ga se ka dira selo—gaešita le ge ke tšere nako ka moka ke hlokometše  ngwana!” Go sa šetšwe gore o swaregile, mosadi yo a nago le temogo o tla šetša gore a se ke a nyenyefatša mošomo woo monna wa gagwe a o dirago bakeng sa go thuša ka lapeng.—Diema 17:17.

Banyalani ba ka hwetša gore ditsela tšeo ba godišitšwego ka tšona di dira gore ba lwe ka mantšu. Mma wa Mojapane yo a bitšwago Asami le monna wa gagwe, Katsuro, ba ile ba lebeletšana le tlhohlo ye. Asami o re: “Ke be ke nagana gore Katsuro o be a tlogelela morwedi wa rena kudu mola yena a be a nagana gore ke be ke mo swere ka thata kudu.” Le ka phema bjang gore le se ke la thulana?

Tsela ya go atlega: Boledišana le molekane wa gago gomme le thekgane.

Kgoši Solomone yo bohlale o ngwadile gore: “Motho o baka ntwa feela ka boikgodišo bja gagwe, eupša bohlale ke bja bao ba rerišanago.” (Diema 13:10) O tseba gakaakang mabapi le tsela yeo molekane wa gago a e tšeago e le yona ya go godiša bana? Ge e ba le leta go fihlela ge ngwana wa lena a belegwa pele le ka boledišana ka ditaba tše itšego tša go godiša ngwana, gona le ka hwetša e le gore le feleletša le elwa go e na le gore le swaragane le tlhohlo yeo ka katlego.

Ka mohlala, le dumelelane ka dikarabo dife dipotšišong tše tše di latelago: “Re ka ruta bjang ngwana wa rena mekgwa e mebotse ya go ja le ya go robala? Na re swanetše gore ka mehla re kuke ngwana ge a lla re robetše? Re swanetše go arabela bjang mathateng ao re bago le ona tabeng ya go tlwaetša ngwana go diriša ntlwana ya boithomelo?” Go molaleng gore diphetho tšeo le tlago go di dira di ka se swane le tša banyalani ba bangwe. Ethan yo e lego tatago bana ba babedi, o re: “Le swanetše go boledišana ka dilo e le gore le dumelelane. Ke moka le tla kgona go arabela dinyakweng tša ngwana wa lena ka go swarišana.”

Go fo etša ge sehlopha seo se se nago phihlelo sa mmino se nyaka nako le go se fele pelo gore se fihle boemong bjoo go bjona se ka bapalago diletšwa tša sona tša mmino ka go sepedišana, le lena le nyaka nako ya gore le tlwaelane le dikarolo tšeo le thomago go di bapala le le batswadi. Lega go bjalo, mafelelong le tla ba le boikholofelo.

Go godiša ngwana go tla leka tlemo ya lenyalo la lena gomme gwa fetošetša tswalano ya lena sa ruri. Lega go le bjalo, gape go tla go nea sebaka sa go hlagolela dika tše bohlokwa. Ge e ba o diriša keletšo e bohlale ya Beibele, gona o tla swana le tate yo a bitšwago Kenneth. O re: “Go godiša bana go kgomile nna le mosadi wa ka gabotse. Ga bjale ga re sa bontšha boithati kudu gomme re bontšhana lerato kudu e bile re a kwešišana.” Ruri diphetogo tša mohuta woo di a amogelega lenyalong.