Na o be o Tseba?

Maswika a bohlokwa ao a bego a le phaphathianeng ya sehubeng ya moperisita yo a phagamego wa Isiraele a be a etšwa kae?

▪ Ka morago ga ge Baisiraele ba tlogile Egipita ba tsene lešokeng, Modimo o ile a ba nea ditaelo tša gore ba dire phaphathiana ye ya sehubeng. (Ekisodo 28:15-21) Phaphathiana yeo ya sehubeng e be e ena le maswika a rubi, topase, emeralede, thekoise, safire, jasepere, lesheme, agate, amethisethe, kirisolite, onikisi le jade. * Na ruri Baisiraele ba be ba kgona go hwetša mehuta yeo ya maswika a bohlokwa?

Mehleng ya Beibele, batho ba be ba tšeela godimo maswika a bohlokwa e bile ba gweba ka ona. Ka mohlala, Baegipita ba bogologolo ba be ba hwetša maswika a bohlokwa mafelong a kgole a bjalo ka ao lehono e lego Iran, Afghanistan, mohlomongwe le India. Meepo ya Egipita e be e tšweletša mehuta e mentši ya maswika a bohlokwa. Dikgoši tša Baegipita e be e le tšona feela tšeo di gwebago ka ditšweletšwa tša diminerale dileteng tšeo di bego di di buša. Mopatriareka Jobo o hlalositše kamoo batho ba mehleng ya gagwe ba bego ba tsoma matlotlo ka mekoting le mekerong ya ka tlase ga mobu. Gare ga dilo tše dingwe tšeo di bego di epša mobung, Jobo o bolela ka go lebanya ka maswika a safire le topase.—Jobo 28:1-11, 19.

Pego ya Ekisodo e bolela gore Baisiraele ba ile “ba tšea mahumo a Baegipita” ge ba be ba tloga nageng yeo. (Ekisodo 12:35, 36) Ka gona go ka direga gore Baisiraele ba hweditše maswika ao a dirišitšwego phaphathianeng ya sehubeng ya moperisita yo a phagamego kua Egipita.

Ke ka baka la eng beine e be e dirišwa e le sehlare mehleng ya Beibele?

▪ Go e nngwe ya dipapišo tša gagwe, Jesu o ile a bolela ka monna yo a bego a iteilwe ke bahlakodi. Jesu o itše monna yoo o ile a thušwa ke Mosamaria yoo a ilego a tlema dintho tša gagwe gomme “a di tšhela ka makhura le beine.” (Luka 10:30-34) Ge Paulo a be a ngwalela mogwera wa gagwe Timotheo, o ile a mo eletša ka gore: “O se sa nwa meetse feela, eupša enwa beine e nyenyane bakeng sa mala a gago le bolwetši bjo bo felago bo go tlela.” (1 Timotheo 5:23) Na mokgwa woo Jesu a o hlalositšego gotee le keletšo yeo Paulo a e neilego di a kwagala go ya ka tša kalafo?

Puku ya Ancient Wine e hlalosa beine e le “seokobatši, sebolayaditwatši le selo sa go alafa dilo ka kakaretšo di hlakane ka moka.” Mehleng ya bogologolo beine e be e kgatha tema e bohlokwa tseleng ya go alafa ya Egipita, Mesopotamia le Siria. The Oxford Companion to Wine e e hlalosa e le “sehlare sa bogologolo sa batho seo se begilwego dingwalweng.” Ge puku ya The Origins and Ancient History of Wine e bolela ka keletšo yeo Paulo a e neilego Timotheo e re: “Go dirilwe diteko tše di bontšhitšego gore ge twatši ya tengkgolo le diphedi tše dingwe tše dinyenyane-nyenyane tše kotsi di tswakwa le beine di hwa kapejana.” Nyakišišo ya mehleng yeno e bontšha gore e mengwe ya metswako e fetago e 500 yeo e lego ka beineng e na le dilo tšeo le mehola e mengwe e mentši ya tša kalafo.

[Mongwalo wa ka tlase]

[Seswantšho go letlakala 26]

Balemi ba gatakela diterebe lebitleng la Nakht, Thebes, Egipita

[Mothopo]

© Gianni Dagli Orti/The Art Archive at Art Resource, NY