Na o be o Tseba?
Na Bakriste ba ile ba tšhaba Judea pele ga ge Jerusalema e ka fedišwa ka 70 C.E.?
“Ge le bona Jerusalema e dikologilwe ke madira a hlomilego ditente, gona le tsebe gore e kgauswi le go dirwa lešope. Ke moka bao ba lego Judea ba thome go tšhabela dithabeng, bao ba lego gare ga yona ba tšwe go yona.” (Luka 21:20, 21) Jesu o file barutiwa ba gagwe ditaelo tšeo mabapi le phedišo yeo e tlelago Jerusalema. Na go na le bohlatse bja gore barutiwa ba ile ba theetša temošo ya Jesu?
Nywagasome e mmalwa ka morago ga lehu la Jesu, madira a Roma ao a bego a laetšwe ke Cestius Gallus a ile a šwahlela Palestina gore a yo lwantšha borabele. Tlhaselo yeo e hlatselwa ke radihistori wa Mojuda e lego Josephus, yo a phetšego mehleng yeo. Madira ao a ile a rakelela Jerusalema gomme a bonala a ikemišeditše go e thopa. Gateetee Gallus o ile a laela madira ao gore a tloge. Go ya ka radihistori wa kereke e lego Eusebius, Bakriste ba Judea ba ile ba diriša sebaka seo go tšhabela Pella, motse wo o lego tikologong ya dithaba ya Dekapoli.
Ka morago ga nywaga e itšego, ka 70 C.E., madira a mangwe a Roma, ao a bego a laetšwe ke Molaodi Titus, a ile a boa gomme a hlasela motsemošate wa Bajuda. Lebakeng le, mašole a ile a phetha mošomo woo Gallus a bego a se a o phetha gomme a fediša motse woo. Ba dikete tše makgolo ba ile ba kgakgelwa Jerusalema gomme ba hwa.
“Barwa ba baporofeta” e be e le bomang?
Dipego tša Beibele tše di bolelago ka baporofeta Samuele, Eliya le Elisha di bolela ka banna bao ba bitšwago “barwa ba baporofeta.” Ka mohlala, ge Elisha a be a kgetha Jehu gore e be kgoši ya Isiraele, o ile a romela “yo mongwe wa barwa ba baporofeta” go yo mo tlotša.—2 Dikgoši 9:1-4.
Diithuti di dumela gore polelwana ye e bolela thuto goba mokgatlo o dirišanago go e na le go šupa bana ba baporofeta ka go lebanya. Go ya ka Journal of Biblical Literature, ditho tša dihlopha tše mohlomongwe e be e le batho bao “ba bego ba ineetše tirelong ya Yahweh [ya Jehofa] ka tlase ga moporofeta yo e bego e le . . . tatago bona wa moya.” (2 Dikgoši 2:12) Pego ya go tlotšwa ga Jehu ge e le gabotse e bolela ka motseta wa Elisha e le “mohlokomedi wa moporofeta.”—2 Dikgoši 9:4.
“Barwa ba baporofeta” go bonala ba be ba phela bophelo bjo bonolo. Go bolelwa gore sehlopha se sengwe sa mehleng ya Elisha se ile sa aga lefelo la sona la bodulo se diriša selepe seo se adimilwego. (2 Dikgoši 6:1-5) Taba ya gore ba bangwe dihlopheng tšeo ba be ba nyetše e bontšhwa ke ge go bolelwa ka mohlologadi wa “barwa ba baporofeta.” (2 Dikgoši 4:1) Go molaleng gore Baisiraele ba botegago ba be ba tšeela godimo barwa ba baporofeta, gomme pegong e nngwe go bontšhwa gore ba ile ba ba fa dimpho tša dijo.—2 Dikgoši 4:38, 42.