SARA o ile a ema gare ga phapoši gomme a e gaša mahlo. Akanya ka mosadi wa Bohlabela bja Magareng yo a nago le mahlo a maswana a mabotsana ao a bontšhago maikwelo. Na mahlo a gagwe a be a bontšha gore o nyamile? Ge e ba go le bjalo, go be go tla ba bonolo go kwešiša lebaka leo ka lona Sara a bego a nyamile. Ntlong yeo go be go diragetše dilo tše dintši. Yena le monna wa gagwe e lego Aborahama, ba be ba feditše nako e ntši kudu ba thabile ka go yona. * Bobedi bja bona ba be ba e dirile gore e be legae la bona.

Ba be ba dula Uri, e lego motse o humilego wo o bego o tletše ka ditsebi tša mošomo wa diatla le barekiši. Ga go pelaelo gore ba be ba humile. Eupša legae la Sara e be e sa fo ba lefelo leo a bego a bea dithoto tša gagwe. Ke moo yena le monna wa gagwe ba bego ba feditše mengwaga e mentši ya go thaba gotee le go nyama. Ke moo ba bego ba rapetše gantšintši Modimo wa bona yo a rategago, e lego Jehofa. Sara o be a na le mabaka a mantši a gore a rate lefelo le.

Lega go le bjalo, Sara o be a ikemišeditše go tlogela dilo ka moka tšeo a bego a iketlile ka tšona. Le ge mohlomongwe a be a na le mengwaga e ka bago e 60, o be a tla ya mafelong ao a sa a tsebego gomme a ithute go phela bophelo bjo bo tletšego ka dikotsi le mathata. E bile o be a se a letela go ka boela legaeng la gagwe. Ke eng seo se fetošitšego bophelo bja gagwe ka mo feletšego? Ke eng seo lehono re ka ithutago sona tumelong ya gagwe?

Go ka direga gore Sara o goletše Uri. Lehono, motse woo ke mašope. Eupša mehleng ya Sara, dikepe tša barekiši di be di phatša mawatleng le mekerong ya Noka ya Eforate, di tliša dithoto tše bohlokwa go tšwa kgole le kgauswi motseng wo o humilego. Batho ba be ba tlala ditseleng tše ditshese le tša manyokenyoke tša motse wa Uri, dikepe di be di šalana morago mabopong a motse wo gomme dithoto di be di tlala mebarakeng ya wona. Akanya Sara a golela motseng woo wa leemaema, e bile a tseba bontši bja batho ba gona ka maina. Ga go pelaelo gore le bona ba be ba mo tseba, ka gobane e be e le mosadi yo mobotse ka tsela e makatšago. Gape o be a na le ba gabo ba bantši moo.

Ka Beibeleng Sara o tsebja ka go ba le tumelo e kgolo—eupša e be e se tumelo ya go dumela go modimo wa ngwedi yo a bego a rapelwa ke batho ba bantši kudu kua Uri. Tora ya modimo woo e be e phagametše motse. Go e na le moo, Sara o be a rapela Modimo wa therešo e lego Jehofa. Beibele ga e re botše gore o hweditše bjang tumelo yeo. Tatagwe o tšere nako e le morapedi wa medimo ya diswantšho. Lega go le bjalo, Sara o ile a nyalana le Aborahama, yo a bego a mo feta ka mengwaga e lesome. * (Genesi 17:17) Ka morago Aborahama o ile a tsebja e le “tatago bohle bao ba nago le tumelo.” (Baroma 4:11) Sara le monna wa gagwe ba ile ba aga lenyalo le lebotse le leo le tiilego. Ba be ba hlomphana, ba boledišana gabotse e bile ba ikemišeditše go rarolla mathata mmogo. Ka godimo ga tšohle, tswalano ya bona e be e hlaolwa ke go rata ga bona Modimo wa bona.

Sara o be a rata monna wa gagwe kudu. Bobedi bja  bona ba ile ba aga lapa la bona gare ga meloko ya gabo bona kua Uri. Lega go le bjalo, go se go ye kae ba ile ba lebeletšana le boemo bja go nyamiša. Beibele e re botša gore Sara ‘e be e le moopa; o be a se na ngwana.’ (Genesi 11:30) Boemo bja Sara e be e tloga e le teko setšong seo le mehleng yeo. Eupša Sara o ile a dula a botegela Modimo wa gagwe le monna wa gagwe. Go bonagala ba be ba tšea motlogolo wa bona wa tšhiwana e lego Lota e le morwa wa bona. Bophelo bo ile bja tšwela pele, go ba go fihlela ge dilo ka moka di fetoga.

Aborahama o ile a tla go Sara a thabile kudu. O be a tloga a sa kgolwe seo se bego se sa tšwa go direga. Modimo yo ba bego ba mo rapela o be a sa tšwa go bolela le yena—o be a bile a iponagaditše go yena. Ruri ga go pelaelo gore o be a iponagaditše go yena ka morongwa! Akanya ka Sara, mahlo a gagwe a mabotse a tsepeletše monna wa gagwe, a mmotšiša a felelwa ke moya a re: “Modimo o itše’ng go wena? Mpotše hle!” Mohlomongwe Aborahama o ile a thoma ka go dula fase gore a buše kgopolo; ke moka a botša Sara seo Jehofa a bego a se boletše ge a re: “Tloga nageng ya geno le go metswalo ya gago o ye nageng ye ke tlago go go bontšha yona.” (Ditiro 7:2, 3) Ka morago ga gore ba iše maswafo fase, ba ile ba naganišiša ka kabelo yeo Jehofa a bego a ba nea yona. Ba be ba swanetše go tlogela bophelo bja bona bjo bobotse bja boiketlo gomme ba phele ka go huduga! Sara o be a tla arabela bjang? Ga go pelaelo gore Aborahama o be a tloga a mo šeditše. Na o be a tla ikemišetša go thekga Aborahama ge bophelo bja bona bo tla be bo fetoga kudu gakaalo?

Re ka ba re sa kwešiše kgetho yeo Sara a bego a lebeletšane le yona. Mohlomongwe re ka nagana gore, ‘Go ba gona, Modimo ga se a ka a kgopela nna goba molekane wa ka go dira selo sa mohuta woo.’ Lega go le bjalo, na ka moka ga rena ga se ra lebeletšana le kgetho e swanago le yeo? Re phela lefaseng la go rata mahumo, leo le ka re kgothaletšago gore re etiše pele boiketlo bja rena, dilo tšeo re nago le tšona goba go tshwenyega ka go šireletšega. Eupša Beibele e re kgothaletša gore re dire kgetho e nngwe. Yona ke ya go etiša dilo tša Modimo pele le go kgahliša yena pele re ka ikgahliša. (Mateo 6:33) Ge re dutše re nagana ka seo Sara a se dirilego, mo gongwe re ka ipotšiša gore: ‘Nna ke tla dira kgetho efe bophelong?’

Ge Sara a dutše a phutha dilo tša gagwe, o be a sa tsebe gore a tšee eng a tlogele eng. O be a ka se tšee dilo tšeo e bego e le tše dikgolo kudu go ka rwalwa ke ditonki le dikamela tšeo di bego di sepela ka molokeloke. O be a ka se tšee dilo tšeo di sa swanelego bophelo bja motho wa go dula a huduga. Ga go pelaelo gore ba be ba tla swanelwa ke go rekiša goba go nea batho bontši bja dithoto tša bona. Gape o be a tla lahlegelwa ke boiketlo bja go dula motseng o mogolo, moo mebaraka e bego e hwetšagala gabonolo gomme a kgona go reka mabele, nama, dienywa, diaparo le dilo tše dingwe tšeo di nyakegago le tša go dira gore bophelo bo be bonolo.

Mohlomongwe Sara o be a sa dutše a thatafalelwa ke go tlogela legae la gagwe. Ge e ba legae la Sara le be le swana le dintlo tše dintši tšeo di epolotšwego ke baepi ba  marope kua Uri, gona o be a tloga a lebeletšane le go lahlegelwa ke boiketlo bja kgonthe. Tše dingwe tša dintlo tšeo di be di na le diphapoši tše dintši kudu, gotee le methopo ya meetse le diphaephe tša go sepediša meetse. Gaešita le ntlo ya tlasana e be e ka ba le tlhaka e tiilego, maboto le lebati leo le bego le ka notlelwa. Na tente e be e ka šireletša motho ka tsela e swanago go mahodu? Goba na e be e ka mo šireletša go ditau, dinkwe, dibere le diphiri, tšeo ka moka di bego di tlwaelegile dinageng tša mehleng ya ge go be go ngwalwa Beibele?

Go thwe’ng ka ba lapa? Sara o be a tlo šia bomang? Taelo ya Modimo ya gore “tloga nageng ya geno le go metswalo ya gago” e swanetše go ba e be e mo imela kudu. Ka ge e be e be e le mosadi yo bego a na le lerato, a ka no ba a be a na le bana babo le dikgaetšedi, batlogolo le bo-mmane, bo-mmamogolo, bo-rakgadi, bo-malome, bo-rangwane le bo-ramogolo bao a bego a ba rata bao a bego a ka se tsoge a ba bone gape. Go sa šetšwe seo, letšatši le letšatši Sara o ile a tšwela pele a bontšha sebete ka go itokišeletša go tloga.

Go sa šetšwe maemo ao, Sara o be a phuthile e bile a loketše leeto letšatšing leo ba bego ba tloga ka lona. Ka ge Thera e be le le mopatriareka wa lapa, o be a swanetše go sepela le Aborahama le Sara, le ge a be a na le mengwaga e ka bago e 200. (Genesi 11:31) Ga go pelaelo gore Sara o be a tla ba le mošomo o montši wa go hlokomela motswadi yo yo a tšofetšego. Lota le yena o be a tla ba tlatša ge ba ekwa Jehofa gomme ba “tloga nageng ya Bakaladea.”—Ditiro 7:4.

Molokeloke o ile wa thoma ka go ya Harane, yeo e lego mo e ka bago bokgole bja dikhilomithara tše 960 ka leboabodikela, o latela tsela ya Noka ya Eforate. Lapa leo le ile la dula nakwana Harane. Go ka direga gore Thera o be a se sa kgona go tšwela pele ka leeto ka ge a be a babja ka nako yeo. Lapa le ile la dula moo go fihlela ge a ehwa a na le mengwaga e 205. Lebakeng le lengwe pele ba ka thomološa ka leeto la bona, Jehofa o ile a bolela gape le Aborahama, a mmotša gore a tloge nageng yeo gomme a ye nageng yeo Jehofa a bego a tla mmontšha yona. Lega go le bjalo, lebakeng le Modimo o ile a oketša ka kholofetšo e kgahlišago, ge a re: “Go wena ke tla ntšha setšhaba se segolo.” (Genesi 12:2-4) Ge ba tloga Harane, Aborahama o be a na le mengwaga e 75 gomme Sara a na le e 65. Ba be ba se na bana. Setšhaba se be se tla tšwa bjang go Aborahama? Na o be a tla nyala mosadi yo mongwe? Go nyala segadikane go be go tlwaelegile mehleng yeo. Ka gona, Sara a ka no ba a be a nagana ka taba yeo.

Ba ile ba tloga Harane ba tšwela pele ka leeto. Lega go le bjalo, ela hloko gore ga bjale ba be ba na le bomang. Pego e re botša gore lapa la Aborahama le ile la tloga le mahumo ao le bego le a hweditše moo gotee le “bahlanka ka moka bao ba bego ba na le bona kua Harane.” (Genesi 12:5) Ga go pelaelo gore Aborahama le Sara ba be ba botša bao ba bego ba ba theetša ka tumelo ya bona. Dikakaretšo tše dingwe tša bogologolo tša Sejuda di re batho bao go bolelwago ka bona temaneng ye gape e be le bao ba sa tšwago go sokologela tumelong ya Sejuda, e lego batho bao ba bego ba tladitše Aborahama le Sara go rapeleng Jehofa. Ge e ba go le bjalo, ga go pelaelo gore tumelo ya Sara e tseneletšego e ile ya dira gore a kgodiše ba bangwe ge a be a ba botša ka Modimo wa gagwe le ka kholofelo ya gagwe. Re swanetše go naganišiša ka seo, ka gobane re phela mehleng yeo tumelo le kholofelo di hlaelelago. Ge e ba o ithutile selo se sebotse ka Beibeleng, na o tla botša motho yo mongwe ka sona?

Ka morago ga gore ba tshele noka ya Eforate, mohlomongwe ka Nisani 14, 1943 B.C.E., ba ile ba theogela ka borwa nageng yeo Jehofa a bego a ba holofeditše yona. (Ekisodo 12:40, 41) Akanya ka Sara a gaša mahlo gohle, a kgahlilwe ke botse, dilo tša mehutahuta le tlelaemete e kgahlišago ya naga yeo. Jehofa o ile a iponagatša gape go Aborahama kgauswi le dihlare tše kgolo tša More, kgauswi le Shikeme. Nakong ye o ile a re: “Peu ya gago ke tla e nea naga ye.” Ruri lentšu “peu,” le be le tla bolela mo gontši kudu go Aborahama! Ruri le ile la mo dira gore a nagane ka serapa sa Edene, moo Jehofa a ile a bolela e sa le pele ka peu yeo ka letšatši le lengwe e bego e tla fediša Sathane. Jehofa o be a šetše a boditše Aborahama gore setšhaba seo se bego se tla tšwa go yena se be se tla bula tsela ya gore batho ba lefase ka moka ba hwetše ditšhegofatšo.—Genesi 3:15; 12:2, 3, 6, 7.

Lapa leo le be le sa dutše le welwa ke mathata a lefase le. Naga ya Kanana e ile ya welwa ke tlala gomme Aborahama a phetha ka gore a theogele le lapa la gagwe ka borwa a lebe Egipita. Lega go le bjalo, o ile nagana ka kotsi yeo e ka ba welago tikologong yeo. Ka gona o ile a bolela le Sara a re: “Ntheetše hle! Ke tseba gabotse gore o mosadi wa ponagalo e botse. Ka gona Baegipita ba tla re ge ba go bona ba re: ‘Yo ke mosadi wa gagwe.’ Ba tla mpolaya eupša wena ba go lesa wa phela. Hle anke o re o kgaetšedi ya ka e le gore dilo di ntshepelele gabotse ka baka la gago. Ka go re’alo o tla phološa moya wa ka.” (Genesi 12:10-13) Ke ka baka la’ng Aborahama a ile a dira kgopelo e bjalo e sa tlwaelegago?

 Aborahama o be a sa bolele maaka e bile e se lefšega, go etša ge baswayadiphošo ba bangwe ba boletše. Ge e le gabotse, Sara e be e le kgaetšedi ya Aborahama ka motswadi o tee. Ka gona, temošo ya Aborahama e be e kwagala. Aborahama le Sara ba be ba tseba gore go be go se na selo seo se lego bohlokwa go feta morero wa Modimo wa go tšweletša peu e kgethegilego le setšhaba ka Aborahama. Ka gona, go be go le bohlokwa kudu gore Aborahama a šireletšege. Se sengwe ke gore bohlatse bja boepi bja marope bo bontšhitše gore go be go tlwaelegile gore banna bao ba nago le matla a taolo ba Egipita ba tšeele monna mosadi gomme ba bolaye monna yoo. Ka gona Aborahama o ile a dira dilo ka bohlale, gomme Sara o ile a thekga phetho ya gagwe ka boikokobetšo.

Go se go ye kae, ke ge ditiragalo di bontšha gore Aborahama o be a na le lebaka la kgonthe la go boifa. Tše dingwe tša dikgošana tša Farao di ile tša bona bobotse bjo bo makatšago bja Sara, e lego selo seo se bego se sa tlwaelega bakeng sa mengwaga yeo a bego a le go yona. Dikgošana tšeo di ile tša botša Farao ka Sara gomme yena a laela gore mosadi yoo a tšewe. Go thata go akanya ka tlalelo yeo Aborahama a bego a le go yona goba poifo yeo e bego e wetše Sara. Lega go le bjalo, go bonagala a be a se a thopša, eupša a be a swerwe gabotse bjalo ka moeng yo a hlomphegago. Mohlomongwe Farao o be a rerile go mo goketša le go mo kgahla ka mahumo a gagwe ke moka a boledišane le “kgaetšedi” ya gagwe gore a mo tšee e be mosadi wa gagwe.—Genesi 12:14-16.

Nagana ka Sara, a lebeletše naga ya Egipita ka lefasetere la ka mošate goba a le mathuding ao a lego godimo. O be a ikwa bjang ge a be a boetše a phela ka ntlong e bile a tlišetšwa dijo tše bose? Na o ile a goketšwa ke bophelo bja manobonobo—mohlomongwe e bile e le bja manobonobo go feta bjoo a bego a kile a bo phela kua Uri? Nagana kamoo Sathane a bego a tla thaba ka gona ge e ba Sara a be a ka nyaka go tlogela Aborahama gomme e be mosadi wa Farao! Eupša Sara ga se a ka a dira selo sa mohuta woo. O ile a botegela monna wa gagwe, lenyalo la gagwe le Modimo wa gagwe. Eka motho yo mongwe le yo mongwe yo a lego lenyalong o be a ka bontšha potego e bjalo lefaseng la lehono leo le gobogilego boitshwarong! Na o ka ekiša potego ya Sara ge o dirišana le batho bao o ba ratago gotee le bagwera ba gago?

Jehofa o ile a tsena ditaba gare gore a šireletše mosadi yo yo a rategago, gomme a tlišetša Farao le ba lapa la gagwe dikotlo. Ge ka tsela e itšego Farao a be a ekwa gore Sara e be e le mosadi wa Aborahama, o ile a mmušetša go monna wa gagwe gomme a kgopela gore lapa ka moka le tloge Egipita. (Genesi 12:17-20) Ruri Aborahama o be a thabile kudu ge mosadi wa gagwe a boela go yena! Gopola gore o be a mmoditše ka lerato gore: “Ke tseba gabotse gore o mosadi wa ponagalo e botse.” Eupša o be a tšeela godimo kudu botse bjo bongwe bjo Sara a bego a na le bjona, e lego botse bjo bo bego bo phala kgole botse bja ponagalo ya gagwe. Sara o be a na le botse bja kgonthe bja ka gare, e lego mohuta wa botse bjoo Jehofa a bo tšeelago godimo. (1 Petro 3:1-5) Ke mohuta wa botse bjoo ka moka ga rena re ka bo hlagolelago. Ge e ba re etiša dilo tša Modimo pele go e na le mahumo, re leka go botša ba bangwe ka seo re ithutilego sona ka Modimo gomme ka go botega re ekwa melao ya Modimo ya mabapi le boitshwaro ge re lekwa, gona re tla ekiša tumelo ya Sara.