Kgaolo 36

Na ke Lemaletše Didirišwa tša Elektroniki?

“Ke rata go romela batho melaetša ya mogalathekeng kudukudu! Ke nagana gore ga go na selo seo se se phalago. Mohlomongwe o ka ba wa re go dira bjalo go a ntaola.”—Alan.

GE BATSWADI ba gago ba be ba tsena nywageng ya mahlalagading, thelebišene le radio e be e le didirišwa tša motheo tša elektroniki. Ka nako yeo, megala e be e fo ba megala—e be e le ya go fo boledišana le gona e be e swanetše go kgomaretšwa lebotong. Na seo se kwagala e le go šiiwa ke nako kudu? Ngwanenyana yo a bitšwago Anna o nagana bjalo. O re: “Batswadi ba ka ba gotše mehleng ya ge thekinolotši e be e sa le toro. E fo ba gona bjale moo ba lekago go bona kamoo ba ka dirišago tše dingwe tša dibopego tša megalathekeng ya bona!”

 Lehono o ka kgona go araba mogala, go theetša mmino, go bogela lenaneo le itšego, go bapala papadi, go romela bagwera ba gago e-mail, go tšea senepe le go tsena Inthaneteng o diriša sedirišwa setee feela seo o ka kgonago go se tsenya ka potleng. Ka ge o gotše go na le dikhomphutha, megalathekeng, dithelebišene le Inthanete, wena o ka fo se bone bothata bja go di diriša nako ka moka. Lega go le bjalo, batswadi ba gago ba ka nagana gore o di lemaletše. Ge e ba ba go botša seo ba tshwenyegilego ka sona, o se ke wa hlokomologa mantšu a bona bjalo ka ge eka a šiilwe ke nako. Kgoši Solomone yo bohlale o itše: “Ge motho a fetola taba pele a ka ekwa, o bontšha bošilo.”—Diema 18:13.

Na o ipotšiša gore ke ka baka la’ng batswadi ba gago ba ka ba ba tshwenyega? Ka mo tlase, itlhahlobe go bona ge e ba o bontšha maswao a gore o lemaletše sedirišwa se itšego sa elektroniki.

Itlhahlobe—‘Na ke Lemaletše Sedirišwa se Itšego?’

Encyclopedia e nngwe e hlalosa go lemalela selo e le “go tlwaela go se dira ka tsela e feteletšego leboelela moo motho a se sa hlwago a kgona go kgaotša goba go ikemišetša go kgaotša, go sa šetšwe ditlamorago tše di gobatšago tša tlwaelo yeo.” Bona tsela yeo tlhaloso ye e arogantšwego ka yona ka mo tlase. Bala mantšu a batho bao ba tsopotšwego gomme o bone ge e ba o kile wa bolela goba wa dira selo le ge e le sefe se se swanago. Ke moka o ngwale dikarabo tša gago.

Mokgwa o feteletšego. “Ke be ke tla fetša diiri tše dintši ke bapala dipapadi tša elektroniki. Di be di nkamoga nako ya go robala e bile ke bolela kudu ka tšona le ba bangwe. Ke ile ka ikarola go ba lapa lešo gomme ka lahlega lefaseng la ditoro la dipapadi tšeo ke bego ke di bapala.”—Andrew.

Go ya ka pono ya gago, o nagana gore ke nako e kae e lekanego letšatši le letšatši yeo o ka e fetšago o diriša didirišwa tša elektroniki? ․․․․․

 Batswadi ba gago bona ba nagana gore o swanetše go diriša nako e kae? ․․․․․

Ke nako e kae yeo gantši o e dirišago letšatši le letšatši o romela melaetša ya mogalathekeng, o bogetše thelebišene, o tsenya dinepe le melaetša Wepesaeteng, o bapala dipapadi tša elektroniki le go dira dilo tše dingwe? ․․․․․

Ka morago ga go lebelela dikarabo tša gago ka mo godimo, na o be o ka re o diriša didirišwa tša elektroniki ka mo go feteletšego?

□ Ee □ Aowa

Go se kgone go kgaotša goba go se nyake go dira bjalo. “Ka dinako tšohle batswadi ba ka ba mpona ke romela melaetša ya mogalathekeng ke moka ba mpotše gore bjale ke a feteletša. Eupša ge ke ipapetša le dithaka tša ka, nna ga ke dire selo le gatee. Ke ra gore, ge ke ipapetša le batswadi ba ka, ke therešo gore ke romela melaetša go ba feta. Eupša seo se swana le go bapetša diapola le dinamune—bona ba na le nywaga e 40 gomme nna ke na le e 15.”—Alan.

Na batswadi ba gago goba bagwera ba gago ba go boditše gore o fetša nako e ntši mohuteng o itšego wa sedirišwa sa elektroniki?

□ Ee □ Aowa

Na o be o dutše o sa nyake go lekanyetša go diriša ga gago sedirišwa seo goba na o be o sa kgone?

□ Ee □ Aowa

Ditlamorago tše di gobatšago. “Bagwera ba ka ba romela melaetša ya mogalathekeng ka dinako tšohle—gaešita le ge ba otlela. Seo se kotsi kudu!”—Julie.

“Ge ke be ke sa tšwa go  hwetša mogalathekeng wa ka, ke be ke dulela go leletša batho mogala goba go romela melaetša. Ke be ke dulela go dira seo feela. Seo se ile sa senya tswalano ya ka le ba lapa lešo gaešita le ya ba bangwe ba bagwera ba ka. Gona bjale ke lemoga gore ge ke intšhitše le bagwera ba ka gomme ke bolela le bona, ba dulela go šitiša poledišano ke moka ba re: ‘Emanyana. Ke swanetše go araba molaetša wo.’ Leo ke lebaka le lengwe la gore ke se be le segwera sa kgauswi le bona.”—Shirley.

Na o fela o bala melaetša ya mogalathekeng goba go e romela ge o dutše o otlela, o le ka klaseng goba nakong ya diboka tša Bokriste?

□ Ee □ Aowa

Ge o boledišana le ditho tša lapa goba bagwera, na o šitiša poledišano leboelela e le gore o arabe di e-mail, mogala goba melaetša?

□ Ee □ Aowa

Na go diriša ga gago didirišwa tša elektroniki go go utswetša nako ya go robala ka mo go lekanego goba go go šitiša go ithuta?

□ Ee □ Aowa

Na o bona go nyakega ga gore o dire diphetogo tše itšego? Ge e ba go le bjalo, ela hloko ditšhišinyo tše di latelago.

Kamoo o ka Bontšhago Tekatekano

Ge e ba o diriša mohuta o itšego wa sedirišwa sa elektroniki—e ka ba khomphutha, mogalathekeng goba sedirišwa se sengwe—ipotšiše dipotšišo tše di lego ka mo tlase tše nne. Go diriša keletšo ya Beibele le go latela ditaelo tše sego kae tše bonolo go tla go thuša gore o dule o šireletšegile e bile o laolega.

● Sedirišwa seo se hupere’ng? “Tlatšang menagano ya lena ka dilo tšeo e lego tše dibotse le tšeo di swanelwago ke go retwa: dilo  tše e lego therešo, tše di nago le seriti, tše di nepagetšego, tše di hlwekilego, tše di rategago le tše di hlomphegago.”—Bafilipi 4:8, Today’s English Version.

✔ Dula o boledišana le bagwera le ditho tša lapa gomme le botšane ditaba le dipono tše di agago.—Diema 25:25; Baefeso 4:29.

X O se ke wa phatlalatša lesebo le le gobatšago, wa romelana le ba bangwe melaetša goba diswantšho tše di gobogilego goba wa bogela dibidio le mananeo ao a gobogilego.—Bakolose 3:5; 1 Petro 4:15.

● Ke se diriša neng? “Selo se sengwe le se sengwe se na le nako ya sona e beilwego.”—Mmoledi 3:1.

✔ Lekanyetša nako yeo o tlago go e fetša o le mogaleng, o romela melaetša goba o e amogela, o bogetše mananeo goba o bapala dipapadi tša elektroniki.

X O se ke wa dumelela go diriša ga gago didirišwa tša elektroniki go senya nako yeo o e beetšego ka thoko gore o e fetše o na  le bagwera le ba lapa, o ithuta goba o tšea karolo medirong ya moya.—Baefeso 5:15-17; Bafilipi 2:4.

● Ke gwerana le bomang? “Le se ke la timetšwa. Ditlwaelano tše mpe di senya mekgwa e holago.”—1 Bakorinthe 15:33.

✔ Diriša didirišwa tša elektroniki go tiiša segwera seo o nago le sona le batho bao ba go kgothaletšago go ba le mekgwa e mebotse.—Diema 22:17.

X O se ke wa iphora—o tlo anya mekgwa, polelo le tsela ya go nagana ya batho bao o kgethago go gwerana le bona ka e-mail, melaetša ya mogalathekeng, thelebišene, bidio goba ka Inthanete.—Diema 13:20.

● Ke fetša nako e kae sedirišweng seo? “Le kgonthišetše dilo tše bohlokwa kudu.”—Bafilipi 1:10.

✔ Eba le pego ya nako yeo o e fetšago o diriša sedirišwa sa elektroniki.

X O se ke wa hlokomologa mantšu a bagwera ba gago goba tlhahlo ya batswadi ba gago ge e ba ba go botša gore o fetša nako e ntši o le sedirišweng se itšego sa elektroniki.—Diema 26:12.

Ge Andrew yo a tsopotšwego pejana a bolela ka go diriša didirišwa tša elektroniki ka tekatekano, o ruma ditaba gabotse ka gore: “Didirišwa tša elektroniki di a thabiša, eupša ge feela o di diriša ka nako e nyenyane. Ke ithutile gore ke se dumelele thekinolotši e fetoga lepheko leo le nkaroganyago le ba lapa lešo le bagwera.”

BALA KA MO GO OKETŠEGILEGO MABAPI LE TABA YE GO BOLUMO 2, KGAOLO 30

KGAOLONG YA RENA YEO E LATELAGO

O ka kgodiša batswadi ba gago bjang gore ba go dumelele go ba le nako ya go ithabiša?

LENGWALO LA BOHLOKWA

“O se ke wa ipona o le bohlale. Boifa Jehofa gomme o furalele bobe.”—Diema 3:7.

KELETŠO

E le gore o laole tirišo ya gago ya mogala, e re bagwera ba gago ba tsebe gore go na le dinako tše itšego tšeo ka tšona o ka se arabego le semeetseng melaetša ya bona ya mogalathekeng, di e-mail goba megala.

NA O BE O TSEBA . . . ?

Dinepe tša gago goba mantšu le ge e le afe a mabapi le dilo tšeo o di dirago ao o a tsenyago Wepesaeteng lehono, go ka direga gore a tle a bonwe ke bao e ka tlago ya ba bengmošomo ba gago le batho ba bangwe ka morago ga nywaga e mentši go tloga gona bjale.

KGATO YEO KE TLAGO GO E TŠEA!

Ge e ba ke thoma go ba le bothata bja go laola tsela yeo ka yona ke dirišago ․․․․․, ke tla ikemišetša go fetša metsotso feela e ․․․․․ ka beke ke diriša mohuta wo wa sedirišwa sa elektroniki.

Seo ke tlago go botšiša motswadi wa ka goba batswadi ba ka ka taba ye ke gore ․․․․․

O NAGANA ENG?

● Ke ka baka la’ng o ka thatafalelwa ke go bona gore o lemaletše mohuta o itšego wa sedirišwa sa elektroniki?

● Ke’ng seo se ka diregago ge e ba o palelwa ke go laola tsela yeo o dirišago sedirišwa sa elektroniki?

[Ntlhakgolo go letlakala 262]

“Ke dilo tše mmalwa tšeo di nthušitšego go fenya go lemalela thelebišene. Ke ile ka lwela gore ke lekanyetše nako yeo ke e fetšago ke e bogetše. Ka mehla ke be ke boledišana le mma ka bothata bja ka. Le gona ke ile ka rapela kudu.”—Kathleen

[Seswantšho go letlakala 263]

Na o laola didirišwa tša gago tša elektroniki, goba na di a go laola?