Kgaolo 22

Ke ka Baka La’ng ke Beetšwe Melao e Mentši Gakaakaa?

Ngwala melao e itšego ya ka lapeng leno. ․․․․․

Na o nagana gore melao ya ka lapeng ka mehla e a kwagala?

□ Ee □ Aowa

Ke molao ofe wo o thatafalelwago kudu ke go o latela? ․․․․․

 MELAO YA KA GAE, go etša ge ka dinako tše dingwe e bitšwa bjalo, ke dilo tšeo o ka di dirago le tšeo o sa swanelago go di dira tšeo batswadi ba gago ba go boditšego tšona. Melao e bjalo e ka akaretša go dira mošomo wa gae wa sekolong, mediro ya ka gae, nako ya go boa ka gae gotee le nako yeo o swanetšego go e fetša o le mogaleng, o bogetše thelebišene le go diriša khomphutha. Melao e mengwe e ka fetela le ka kua ga seo o se dirago ge o se ka gae gomme ya akaretša le tsela yeo o itshwarago ka yona ge o le sekolong le ge o kgetha bagwera.

Na o ikwa o kgakgetšwe ka baka la dithibelo tše? Mohlomongwe o ka ikwa go swana le bafsa ba ba latelago:

“Nako ya ka ya go boa ka gae yeo ke bego ke e beetšwe e be e ntena! Ke be ke ferekana kudu ge bafsa ba bangwe ba be ba dumelelwa go boa ka gae bošego ka ntle le nna.”—Allen.

“Go a tena ge motho yo a itšego a hlwa a go beile leihlo ge mogalathekeng wa gago o lla. Ke ikwa eka ke swarwa bjalo ka ngwana!”—Elizabeth.

“Ke ile ka ikwa eka batswadi ba ka ba be ba leka go ntšhulafaletša bophelo, go le bjalo ka ge eka ga ba nyake ke eba le bagwera!”—Nicole.

Le ge bafsa gantši ba ikhwetša ba tshetše melao ya batswadi ba bona, bontši bja bona ba a dumela gore melao e itšego e a nyakega e le gore go se be le tlhakatlhakano ka lapeng. Eupša ge e ba melao ya ka gae e nyakega, ke ka baka la’ng e mengwe ya yona e tena gakaakaa?

“Ga ke sa le Ngwana!”

Mohlomongwe o tenwa ke melao e itšego ka gobane o ikwa eka o swarwa bjalo ka ngwana. O nyaka go goeletša ka gore: “Ga ke sa le ngwana!” Go ba gona, ga go na pelaelo gore batswadi ba gago ba nagana gore melao ya bona e bohlokwa ge e ba ba tla go šireletša le go go lokišeletša go tseba maikarabelo a motho yo mogolo.

Lega go le bjalo, go ka bonagala eka melao ya ka lapeng leno ga se ya fetošwa gore e swanele motho wa go lekana le wena.  O ka ikwa o kgakgetšwe go etša ngwanenyana yo a bitšwago Brielle, yo a boletšego ka batswadi ba gagwe gore: “Ba lebetše ka mo go feletšego gore go bjang go ba nywageng ya ka. Ga ba nyake ke ntšha le la bošuana, ke dira kgetho goba ke eba motho yo mogolo.” Mofsa yo a bitšwago Allison o ikwa ka mo go swanago. O re: “Batswadi ba ka ga ba kwešiše gore ke na le nywaga e 18, e sego e 10. Ba swanetše go mpota kutšwanyana!”

O ka thatafalelwa ke go latela melao ya ka gae kudukudu ge e ba bana beno ba lengwa kutšwanyana. Ka mohlala, ge lesogana le le bitšwago Matthew le gopola ka nywaga ya lona ya mahlalagadi, le bolela ka moratho wa lona le bomotswala wa lona gore: “Banenyana ba ba be ba itirela boithatelo eupša ba sa otlwe.”

Na go tla ba Kaone go Ikgapa o Ikgoroša?

Go a kwagala gore o ka duma go phela ka ntle le melao ya batswadi ba gago. Eupša na dilo di tla go sepelela gabotse ge e ba ba sa go beele dithibelo? Mohlomongwe o tseba bafsa ba go lekana le wena bao ba boago ka gae ka nako yeo ba e ratago, bao ba aparago ka tsela yeo ba e ratago le bao ba yago le bagwera ba bona gohle neng goba neng ge ba rata. Go ka direga gore batswadi ba bona ba fo ba ba swaregile kudu go ka lemoga seo bana ba bona ba se dirago. Go sa šetšwe  gore boemo ke bofe, Beibele e bontšha gore tsela ye ya go godiša ngwana e ka se atlege. (Diema 29:15) Go hloka lerato mo o go bonago lefaseng go bakwa kudu ke batho ba baithati, bao bontši bja bona ba godišeditšwego malapeng ao a se nago melao goba dithibelo.—2 Timotheo 3:1-5.

Go e na le gore o dume bafsa bao ba dumeletšwego go itirela boithatelo, leka go bona melao ya batswadi ba gago e le bohlatse bja gore ba a go rata le gore ba tshwenyegile ka wena. Ge ba go beela dithibelo tše di kwagalago, ba ekiša Jehofa Modimo, yo a ilego a re go batho ba gagwe: “Ke tla dira gore o be le temogo gomme ka go ruta tsela yeo o swanetšego go sepela ka yona. Ke tla nea keletšo leihlo la ka le le go wena.”—Psalme 32:8.

Lega go le bjalo, ka dinako tše dingwe o ka ikwa o imelwa ke melao ya batswadi ba gago. O ka imologa bjang?

Poledišano Yeo e Holago

Go sa šetšwe gore o nyaka go ba le tokologo e oketšegilego goba go fo okobatša bogale ka baka la dithibelo tšeo ga bjale batswadi ba gago ba go beelago tšona, tharollo ya bothata bjo ke poledišano e botse. Ba bangwe ba ka re: ‘Ke lekile go boledišana le batswadi ba ka, eupša seo ga se sa nthuša ka selo!’ Ge e ba o ikwa ka tsela yeo, ipotšiše gore: ‘Na nka kaonefatša tsela yeo ke boledišanago le bona ka yona?’ Poledišano ke sedirišwa sa bohlokwa kudu seo se ka (1) thušago batho ba bangwe go go kwešiša goba (2) seo se ka go thušago go kwešiša lebaka leo ka lona o sa dumelelwago go ba le selo se itšego. Ge e ba o nyaka go swarwa bjalo ka motho yo mogolo, gona o swanetše go ba le mekgwa e mebotse ya poledišano. O ka dira se bjang?

Ithute go laola maikwelo a gago. E le gore o kgone go boledišana le batho bangwe gabotse,  o swanetše go ba le boitshwaro. Beibele e re: “Setlaela se ntšha bogale bja sona ka moka, eupša yo bohlale o thekga ditho go fihla mafelelong.” (Diema 29:11) Ka gona phema go ngongorega, go ngala goba go galefa tše nkego o ngwana. Therešo ke gore ge batswadi ba gago ba go thibela go dira selo se itšego, o ka ikwa eka o ka bethantšha mabati goba wa sepela ka go kibakiba ka ntlong. Lega go le bjalo, go itshwara ka tsela e bjalo go ka dira gore o beelwe dithibelo tše di oketšegilego—e sego go newa tokologo e oketšegilego.

Leka go bona dilo ka leihlo la batswadi ba gago. Tracy, e lego mofsa wa Mokriste yo a tšwago lapeng la motswadi o tee o re: “Ke ipotšiša gore, ‘Ke’ng seo mma a lekago go nthuta sona ge a mpeela melao?’” Tracy o phetha ka go re’ng? O re: “Mma o leka go nthuša gore ke tle ke be motho yo mokaone.” (Diema 3:1, 2) Go kwešiša dilo tšeo batswadi ba gago ba tshwenyegilego ka tšona go ka go thuša go boledišana le bona gabotse.

Ka mohlala, a re re batswadi ba gago ga ba nyake o eya moletlwaneng o itšego. Go e na le gore o ngangišane le bona, o ka ba botšiša gore: “Go thwe’ng ge e ba ke eya le mogwera wa ka yo a godilego tsebong yo a ka botwago?” Batswadi ba gago ba  sa dutše ba ka gana. Eupša ge e ba o kwešiša dilo tšeo ba tshwenyegilego ka tšona, o na le sebaka se sebotse sa go ka šišinya ditsela tše dingwe tšeo ba ka dumelelanago le tšona.

Dira gore batswadi ba gago ba go bote. Akanya ka monna yo a kolotago panka tšhelete. Ge e ba a lefa sekoloto sa gagwe ka mehla, panka e tla mmota e bile e ka ba ya mo adima tšhelete gape nakong e tlago. Go bjalo le ka gae. O kolota batswadi ba gago ka gore o ba kwe. Ge e ba o itlhatsela o le yo a botegago—gaešita le dilong tše dinyenyane—go molaleng gore batswadi ba gago ba tla go bota ka mo go oketšegilego nakong e tlago. Lega go le bjalo, ge e ba o duletše go ba nyamiša, o se ke wa makala ge ba se sa go bota kutšwanyana goba ba kgaotša go go bota.

Ge o Tshetše Molao

Mafelelong go na le kgonagalo ya gore o tle o tshele molao ka gore o palelwe ke go dira mediro ya ka gae, o fetše nako e ntši  o le mogaleng goba o boe gae ka morago ga nako yeo o e beetšwego. (Psalme 130:3) Ka gona, o tlo swanelwa ke go hlalosetša batswadi ba gago lebaka la gore o tshele molao wa bona. O ka dira’ng gore boemo bjo bjo bo sa kgahlišego bo se ke bja gakala?

Bolela therešo. O se ke wa tšhela batswadi ba gago phori mahlong. Ge e ba o dira bjalo, seo se tla dira gore ba nape ba se sa go bota. Ka gona botega o be o bolele ditaba ka botlalo. (Diema 28:13) Phema go lokafatša goba go bebofatša seo se diragetšego. Le gona dula o gopola gore “karabo ge e le boleta e phohliša pefelo.”—Diema 15:1.

Kgopela tshwarelo. Ke mo go swanetšego go bontšha go itshola ka tiro yeo o e dirilego yeo e tshwentšego batswadi ba gago le yeo e ba nyamišitšego goba yeo e ba okeleditšego mošomo, gomme go dira bjalo go ka bebofatša kotlo yeo o tlago go e hwetša. Lega go le bjalo, o swanetše go itshola go tšwa pelong.

 Amogela ditlamorago. (Bagalatia 6:7) Mathomong o ka gana kotlo yeo o e newago, kudukudu ge e ba e bonagala e sa kwagale. Eupša go ikarabela ka ditiro tša gago ke pontšho ya gore o godile. Kgetho e kaonekaone yeo o nago le yona ke go fo dira gore batswadi ba gago ba boele ba go bote.

Gare ga dintlha tše tharo tšeo di lego ka mo godimo, ngwala yeo o swanetšego go šomela go yona kutšwanyana. ✎

Gopola gore batswadi ba gago ba na le boikarabelo bja go go laola ka tekanyo e itšego. Ke ka baka leo Beibele e bolelago ka “taelo ya tatago” le “molao wa mmago.” (Diema 6:20) Lega go le bjalo, o se ke wa nagana gore melao ya ka gae e tla go hlafišetša bophelo. Go e na le moo, ge e ba o ekwa melao ya batswadi ba gago, Jehofa o holofetša gore ge nako e dutše e eya, ‘dilo di tla go sepelela gabotse.’—Baefeso 6:1-3.

BALA KA MO GO OKETŠEGILEGO MABAPI LE TABA YE GO BOLUMO 1, KGAOLO 3

KGAOLONG YA RENA YEO E LATELAGO

Na o na le motswadi yo a lemaletšego dihlaretagi goba bjala? Ithute kamoo o ka lebeletšanago le boemo bjoo.

KEY SCRIPTURE

“Godiša tatago le mmago . . . e le gore dilo di go sepelele gabotse.”—Baefeso 6:2, 3.

KELETŠO

Ge e ba o nyaka gore batswadi ba gago ba go nee tokologo e oketšegilego, sa pele itirele leina le lebotse ka gore o kwe melao ya bona. Ge o šetše o itiretše leina le lebotse ka go ba kwa, ba tla go nea seo o se kgopelago.

NA O BE O TSEBA . . . ?

Nyakišišo e bontšha gore go na le kgonagalo e kgolo ya gore bafsa bao batswadi ba bona ba ba beelago melao ka lerato ba atlege dithutong tša bona, ba phedišane gabotse le batho ba bangwe e bile ba thabe.

KGATO YEO KE TLAGO GO E TŠEA!

Ge e ba nka tshela molao wa ka gae, ke tla re ․․․․․

Nka dira gore batswadi ba ka ba mpote ka go ․․․․․

Seo ke tlago go botšiša motswadi wa ka goba batswadi ba ka ka taba ye ke gore ․․․․․

O NAGANA ENG?

● Ke ka baka la’ng go ka bonagala batswadi ba gago ka dinako tše dingwe ba na le dithibelo tše dintši?

● Ke ka baka la’ng ka dinako tše dingwe o galefa ge o newa melao?

● O ka kaonefatša bjang tsela yeo o boledišanago le batswadi ba gago?

[Ntlhakgolo go letlakala 183]

“Ge o sa le yo monyenyane, o na le go ipotša gore o tseba dilo ka moka. Bjale ge batswadi ba gago ba go beela melao e itšego, go bonolo go ba galefela. Eupša ge e le gabotse melao yeo ke ya go hola wena.”​—Megan

[Lepokisi go letlakala 186]

Na Ruriruri ke go se Ratwe?

Na o kile wa ipotšiša gore: ‘Ke ka baka la’ng batswadi ba sa sware bana ba bona ka go swana?’ Ge e ba o kile wa ipotšiša seo, ela hloko taba ye: Ga se ka mehla moo batswadi ba gago ba ka kgethago go swara wena le bana beno ka go swana. Potšišo ke gore: Na dinyakwa tša gago di tshedišwa mahlo? Ka mohlala, na batswadi ba gago ba a go thuša ge o hloka keletšo ya bona, thušo ya bona goba thekgo ya bona? Ge e ba go le bjalo, na o ka bolela o tiišitše gore ga ba go sware ka toka? Ka ge dinyakwa tša gago le tša bana beno di sa swane, go tloga go sa kgonege gore batswadi ba lena ba le sware ka go swana ka dinako ka moka. Se ke seo ngwanenyana yo a bitšwago Beth a ilego a se lemoga. Ka ge a na le nywaga e 18 o re: “Nna le kgaetšedi ya ka ga re swane gomme re nyaka go swarwa ka ditsela tše di sa swanego. Ge ke gadima morago, ga ke kgolwe gore ge ke be ke sa le yo monyenyane ke be ke sa lemoge seo.”

 [Box/​Picture on page 189]

Letlakala la go Itlhahloba

Boledišana le Batswadi ba Gago!

Dikgaolo tše pedi tše di fetilego di sekasekile kamoo o ka itshwarago ka gona ge batswadi ba gago ba go beela melao ya ka gae goba ba go swaya diphošo. Go thwe’ng ge e ba o nagana gore batswadi ba gago ba buša ka molamo wa tšhipi go e nngwe ya dikarolo tše goba go tšona ka moka? O ka thoma bjang poledišano le bona ka seo?

● Kgetha nako ya ge o iketlile gomme batswadi ba gago ba se ba swarega kudu.

● Bolela go tšwa pelong, eupša o se ke wa tšeega maikwelong. Bolela le bona ka tlhompho.

Ge e ba o nagana gore batswadi ba gago ba go swaya diphošo kudu, o ka re: “Ke leka ka matla go dira se se nepagetšego, eupša go thata ge ke ikwa ke swaiwa diphošo ka dinako tšohle. Na re ka boledišana ka se?”

Ka mo tlase, ngwala kamoo o tlago go thoma poledišano le batswadi ba gago ka taba ye.

․․․․․

✔KELETŠO: Diriša Kgaolo 21 go phula sekaku. Mohlomongwe batswadi ba gago ba tla ikemišetša go ahlaahla le wena taba yeo e lego kgaolong yeo.

Ge e ba o nagana gore batswadi ba gago ga ba go nee tokologo e lekanego, o ka re: “Ke nyaka go ipontšha ke na le boikarabelo ka mo go oketšegilego e le gore ge nako e dutše e eya le ka nnea tokologo e oketšegilego. Le nagana gore ke swanetše go kaonefatša kae?”

Ka mo tlase, ngwala kamoo o ka thomago poledišano le batswadi ba gago ka taba ye.

․․․․․

✔KELETŠO: Bala Kgaolo 3 ka go Bolumo 1. Ke moka dira lelokelelo la dipotšišo tšeo o ka bago o na le tšona ka seo o se badilego kgaolong yeo.

[Seswantšho go letlakala 184, 185]

Go kwa melao ya batswadi ba gago go swana le go lefa sekoloto sa pankeng—ge e ba o botega, ke moo o tlago go botwa