KGAOLO 25
“Ke Ipiletša go Kesara!”
Paulo o bea mohlala o mobotse wa go lwela ditaba tše dibotse
E theilwe go Ditiro 25:1–26:32
1, 2. (a) Paulo o ikhwetša a le maemong afe? (b) Ke potšišo efe yeo e rotogago mabapi le go ipiletša ga Paulo go Kesara?
PAULO o hlapeditšwe ka šedi Kesarea. Mengwaga e mebedi pejana ge a be a boetše Judea, ka matšatši a sego kae ke ge Bajuda ba šetše ba lekile go mmolaya bonyenyane ka makga a mararo. (Dit. 21:27-36; 23:10, 12-15, 27) Manaba a gagwe a paletšwe ke go mmolaya go fihla le gona bjale, eupša ga a lahlele toulo. Ge Paulo a bona gore go ka direga gore a wele ka diatleng tša ona gape, o botša Mmuši wa Moroma Fesito gore: “Ke ipiletša go Kesara!”—Dit. 25:11.
2 Na Jehofa o ile a thekga phetho ya Paulo ya go ipiletša go mmušiši wa Roma? Karabo ke ya bohlokwa go rena bao re neago bohlatse bjo bo tletšego ka Mmušo wa Modimo mehleng ye ya bofelo. Re swanetše go tseba ge e ba Paulo a re beetše mohlala wo re swanetšego go o latela “go lweleng le go theeng ka molao ditaba tše dibotse.”—Bafil. 1:7.
‘Go Ema Pele ga Sedulo sa Kahlolo’ (Ditiro 25:1-12)
3, 4. (a) Ke ka baka la’ng Bajuda ba ile ba kgopela gore Paulo a tlišwe Jerusalema, gona o ile a phonyokga lehu bjang? (b) Jehofa o thekga bjang bahlanka ba gagwe ba mehleng yeno, go etša ge a ile a thekga Paulo?
3 Matšatši a mararo ka morago ga gore Fesito e be mmuši yo mofsa wa Moroma kua Judea, o ile a ya Jerusalema. a Ge a le moo o ile a theetša ge baperisita ba bagolo le banna ba maemo ba Bajuda ba latofatša Paulo ka melato e megolo ya bosenyi. Ba be ba tseba gore mmuši yo yo a sa tšwago go kgethwa o be a gapeletšega go boloka khutšo le bona le Bajuda ka moka. Ka gona ba ile ba kgopela thušo ya Fesito ba re: Tliša Paulo Jerusalema o tle o mo sekišetše gona. Lega go le bjalo, kgopelo ye e be e le ya bohwirihwiri. Manaba ao a be a logile maanomabe a go bolaela Paulo tseleng ya go tloga Kesarea go ya Jerusalema. Fesito o ile a gana kgopelo ya bona, a re: “Anke bao ba nago le matla a taolo gare ga lena, ba theoge le nna [go ya Kesarea] gomme ba mo latofatše, ge e ba ruri go na le se se fošagetšego seo monna yo a se dirilego.” (Dit. 25:5) Ka go re’alo, Paulo o ile a phonyokga lehu ka lekga le lengwe gape.
4 Nakong ka moka ya go sekišwa ga Paulo, Jehofa o ile a mo thekga a diriša Morena Jesu Kriste. Gopola gore Jesu o ile a botša moapostola yo wa gagwe ponong gore: “Eba le sebete kudu!” (Dit. 23:11) Lehono bahlanka ba Modimo le bona ba lebeletšana le mathata le ditšhošetšo. Jehofa ga a re šireletše mathateng ka moka, eupša o re nea bohlale le matla a go kgotlelela. Ka mehla re ka ithekga ka “matla a fetago a tlwaelegilego” ao Modimo wa rena yo lerato a re neago ona.—2 Bakor. 4:7.
5. Fesito o ile a dirišana bjang le Paulo?
5 Ka morago ga matšatši a itšego, Fesito o ile “a dula sedulong sa kahlolo” Kesarea. b Ka pele ga gagwe go be go eme Paulo le balatofatši ba Paulo. E le ge a araba ditatofatšo tša bona tšeo di se nago motheo, Paulo o ile a re: “Ga se ka senyetša Molao wa Bajuda goba tempele goba Kesara.” Moapostola yo o be a se na molato gomme o be a swanelwa ke go lokollwa. Fesito o be a tla dira phetho efe? E le ge a kganyoga go amogelwa ke Bajuda, o ile a botšiša Paulo gore: “Na o rata go rotogela Jerusalema gomme o ahlolwe moo pele ga ka mabapi le dilo tše?” (Dit. 25:6-9) A tšhišinyo ya bošilo gakaakaang! Ge e ba Paulo a be a ka bušetšwa Jerusalema gore a yo ahlolelwa gona, o be a tla ahlolwa ke balatofatši ba gagwe e bile ga go na pelaelo gore o be a tla lebanwa ke lehu. Lebakeng le, Fesito o ile a kgetha go ikhola ka tša bopolitiki go e na le go bontšha toka ya kgonthe. Mmuši wa pejana e lego Pontio Pilato, o ile a dira dilo ka tsela e swanago tabeng yeo e bego e akaretša mogolegwa wa bohlokwa le go feta. (Joh. 19:12-16) Baahlodi ba mehleng yeno le bona ba ka ineela kgateletšegong ya tša bopolitiki. Ka gona, ga se ra swanela go makala ge dikgoro tša tsheko di ahlola ka go hloka toka ditabeng tšeo di akaretšago batho ba Modimo.
6, 7. Ke ka baka la’ng Paulo a ile a ipiletša go Kesara, gomme ke mohlala ofe woo ka go dira bjalo a o beetšego Bakriste ba therešo lehono?
6 Kganyogo ya Fesito ya go nyaka go amogelwa ke Bajuda e ka ba e ile ya dira gore Paulo a bolawe. Ka go re’alo, Paulo o ile a diriša tshwanelo yeo a bego a na le yona ya go ba modudi wa Roma. O ile a botša Fesito gore: “Ke eme pele ga sedulo sa kahlolo sa Kesara, moo ke swanetšego go ahlolwa gona. Ga se ka fošetša Bajuda, go etša ge le wena o bona se gabotse. . . . Ke ipiletša go Kesara!” Ge motho a be a dirile boipiletšo bjo bo bjalo, go be go sa kgonege go bo fetoša. Fesito o ile a gatelela seo, ka gore: “O ipileditše go Kesara; o tla ya go Kesara.” (Dit. 25:10-12) Ka go ipiletša kgorong e phagamego ya tša molao, Paulo o beetše Bakriste ba therešo lehono mohlala. Ge baganetši ba leka go dira gore ‘maanomabe ao ba a logago a be molaong,’ Dihlatse tša Jehofa di diriša ditokišetšo tša molao go lwela ditaba tše dibotse. c—Ps. 94:20.
7 Ka gona, ka morago ga mengwaga ya ka godimo ga e mebedi a golegetšwe bosenyi bjo a sa kago a bo dira, Paulo o ile a newa sebaka sa go yo itwela kua Roma. Lega go le bjalo, pele ga ge a ka tloga, mmuši yo mongwe o ile a nyaka go mmona.
Re dira boipiletšo ge re ahlolwa ka go hloka toka ditabeng tša molao
“Ga se ka Hlokomologa Pono Yeo” (Ditiro 25:13–26:23)
8, 9. Ke ka baka la’ng Kgoši Agaripa a be a etetše Kesarea?
8 Matšatši a mmalwa ka morago ga ge Fesito a kwele gore Paulo o nyaka go ipiletša go Kesara, Kgoši Agaripa le kgaetšedi ya gagwe Berenike ba ile ba etela mmuši yo yo mofsa “go tlo mo hlompha.” d Mehleng ya ge go be go buša Roma, go be go tlwaelegile gore bao ba lego maemong a taolo ba etele babuši bao ba bego ba sa tšwa go kgethwa. Ka go lebogiša Fesito ka go kgethwa ga gagwe, ga go na pelaelo gore Agaripa o be a leka go tiiša ditswalano tša bopolitiki le segwera sa bona seo se bego se tla mo hola nakong e tlago.—Dit. 25:13.
9 Fesito o ile a botša kgoši yeo ka Paulo, gomme Agaripa o ile a kgahlegela go kwa Paulo. Letšatšing le le latelago, babuši ba ba babedi ba ile ba dula sedulong sa kahlolo. Eupša mokgwa wa bomponeng wa go kgantšha matla a bona o be o sa kgahliše go phala mantšu ao mogolegwa yo a bego a eme ka pele ga bona a bego a le kgauswi le go a bolela.—Dit. 25:22-27.
10, 11. Paulo o ile a hlompha Agaripa bjang, gona ke ditaba dife tša mabapi le yena tša nakong e fetilego tšeo a ilego a di botša kgoši yeo?
10 Ka tlhompho Paulo o ile a leboga Kgoši Agaripa ka sebaka seo a mo filego sona sa go tlo itwela pele ga gagwe, a bontšha gore o a tseba gore kgoši ye e be e le setsebi sa metlwae ka moka gotee le dikganetšano tša Bajuda. Ke moka Paulo o ile a hlalosa tsela yeo a bego a phela ka yona kgale, a re: “Ke phetše ke le Mofarisei go ya ka sehlopha sa bodumedi sa mohuta wa rena wa borapedi.” (Dit. 26:5) Ka ge e be e le Mofarisei, Paulo o be a holofetše go tla ga Mesia. Ga bjale ka ge e le Mokriste, o ile a hlalosa Jesu Kriste ka sebete gore ke yena yoo a bego a letilwe go tloga kgale. Tumelo yeo yena le balatofatši ba gagwe ba bego ba na le yona—ke gore, kholofelo ya go phethagatša ga Modimo kholofetšo ya gagwe go borakgolokhukhu ba bona—e be e le lebaka leo Paulo a bego a sekišetšwa lona letšatšing leo. Tlhaloso ya Paulo e ile ya dira gore Agaripa a kgahlegele le go feta go kwa seo Paulo a bego a tla se bolela. e
11 Ge a gopola tsela e sehlogo yeo a kilego a swara Bakriste ka yona, Paulo o ile a re: “Nna ka noši ke be ke kgodišegile gore ke swanetše go dira ditiro tše dintši tša go ganetša leina la Jesu wa Monatsaretha . . . Ka ge ke be ke ba galefetše o šoro [balatedi ba Kriste], ke ile ka fihla bokgoleng bja go ba tlaiša gaešita le metseng e mengwe ya ka ntle.” (Dit. 26:9-11) Paulo o be a sa feteletše dilo. Batho ba bantši ba be ba tseba gore o kile a tlaiša Bakriste o šoro. (Bagal. 1:13, 23) Agaripa a ka ba a ile a ipotšiša gore: ‘Ke’ng seo se ka bago se fetotše monna yo bjalo?’
12, 13. (a) Paulo o ile a hlalosa bjang go sokologa ga gagwe? (b) Ke bjang Paulo a bego a duletše go “ngangabala go etša seruiwa seo se ragago seotledi”?
12 Mantšu a Paulo ao a latelago a ile a nea karabo: “Ge ke be ke le leetong la go ya Damaseko ke neilwe matla e bile ke romilwe ke baperisita ba bagolo, wena kgoši ge ke le tseleng mosegare wa sekgalela, ka bona seetša se se fetago sa go phadima ga letšatši se gadima go tšwa legodimong go ntikologa le go dikologa bao ke sepelago le bona. Ge ka moka ga rena re wetše fase, ka kwa lentšu le bolela le nna ka leleme la Seheberu le re: ‘Saulo, Saulo, o ntlhomaretše’ng? Go tšwela pele o ngangabala go etša seruiwa seo se ragago seotledi, go tla go gobatša.’ Eupša ka re: ‘Ke wena mang Morena?’ Ke moka Morena a re: ‘Ke nna Jesu yo o mo hlomerego.’” f—Dit. 26:12-15.
13 Pele ga ge pono ye ya mohlolo e ka direga, ka tsela ya seswantšhetšo Paulo o be a “[ngangabetše] go etša seruiwa seo se ragago seotledi.” Go fo swana le ge pokolo e be e tla ikgobatša go sa nyakege ka go ngangabala e raga patla yeo e nago le ntlhana yeo e dirišetšwago go e gapa, Paulo o be a ikgobaditše moyeng ka go ganetša thato ya Modimo. Ka go iponagatša go Paulo tseleng yeo e yago Damaseko, Jesu yo a tsošitšwego o ile a dira gore monna yo yo a botegago eupša e le yo go bonagalago gabotse gore o be a lahleditšwe a fetoše tsela ya gagwe ya go nagana.—Joh. 16:1, 2.
14, 15. Paulo o ile a re’ng ka diphetogo tšeo a di dirilego bophelong bja gagwe?
14 Ruri Paulo o ile a dira diphetogo tše dikgolo bophelong bja gagwe. Ge a be a bolela le Agaripa, o ile a re: “Ga se ka hlokomologa pono yeo ya legodimo, eupša ke ile ka iša molaetša go bao ba lego Damaseko pele, ka morago ka o iša go bao ba lego Jerusalema, nageng ka moka ya Judea le ditšhabeng, wa gore ba swanetše go itshola, ke moka ba retologele go Modimo ka mediro yeo e swanelago boitsholo.” (Dit. 26:19, 20) Ka mengwaga e mentši, Paulo o be a dutše a phethagatša thomo yeo Jesu Kriste a ilego a mo nea yona ponong yeo ya mosegare wa sekgalela. Mafelelo e bile afe? Batho bao ba ilego ba arabela ditabeng tše dibotse tšeo Paulo a bego a di tsebatša ba ile ba itshola boitshwarong bja bona bjo bo gobogilego le bja go se botege ke moka ba retologela go Modimo. Batho ba bjalo e ile ya ba badudi ba go loka, ba tsenya letsogo go hlompheng molao le go direng gore dilo di sepele ka thulaganyo.
15 Lega go le bjalo, mehola e bjalo e be e sa re selo go baganetši ba Paulo ba Bajuda. Paulo o ile a re: “Ke ka baka leo Bajuda ba ilego ba ntshwara ka tempeleng gomme ba leka go mpolaya ka sehlogo. Lega go le bjalo, ka ge ke hweditše thušo e tšwago go Modimo, ke tšwela pele go fihlela letšatšing le ke nea bohlatse go ba banyenyane gotee le ba bagolo.”—Dit. 26:21, 22.
16. Re ka ekiša Paulo bjang ge re bolela le baahlodi gotee le babuši ka ditumelo tša rena?
16 Ka ge re le Bakriste ba therešo, re swanetše gore ‘ka mehla re dule re loketše go emela’ tumelo ya rena. (1 Pet. 3:15) Ge re bolela le baahlodi gotee le babuši ka ditumelo tša rena, re ka hwetša e le mo go thušago go ekiša mokgwa woo Paulo a o dirišitšego ge a be a bolela le Agaripa le Fesito. Ka go ba botša ka tlhompho kamoo therešo ya Beibele e kaonefaditšego maphelo a batho ka gona—maphelo a rena le a bao ba arabelago molaetšeng wa rena—re ka kgoma dipelo tša batho ba bao ba lego maemong a bolaodi.
“O tla Nkgodiša Gore ke be Mokriste” (Ditiro 26:24-32)
17. Fesito o ile a arabela bjang ge Paulo a be a itwela, gona ke boemo bofe bja kgopolo bjo bo swanago bjo bo bonwago lehono?
17 Ge ba dutše ba theeditše bohlatse bja Paulo bjo bo kgodišago, babuši ba ba babedi ba ile ba kgomega. Ela hloko seo se ilego sa direga: “Bjale ge [Paulo] a be a dutše a bolela dilo tše e le ge a itwela, Fesito o ile a bolela ka lentšu le le hlabošago a re: ‘O a gafa Paulo! O gafišwa ke thuto e kgolo!’” (Dit. 26:24) Go galefa kudu ga Fesito go ka bontšha gore o be a na le boemo bja kgopolo bjo bo lego gona le lehono. Go ba bantši, batho bao ba rutago seo se tlogago se bolelwa ke Beibele ba lebelelwa e le bao ba fišegelago thoko. Batho ba bohlale go ya ka pono ya lefase gantši ba thatafalelwa ke go amogela thuto ya Beibele ya gore go tla ba le tsogo ya bahu.
18. Paulo o ile a araba Fesito bjang, gomme seo se ile sa dira gore Agaripa a arabele bjang?
18 Paulo o ile a araba mmuši yoo ka gore: “Ga ke gafe Mohlomphegi Fesito, eupša ke bolela mantšu a therešo le a go hlaphogelwa monaganong. Ge e le gabotse, kgoši ye ke bolelago le yona ka tokologo ya polelo e tseba gabotse ka dilo tše . . . Na wena Kgoši Agaripa o dumela Baporofeta? Ke a tseba gore o a ba dumela.” Agaripa o ile a arabela ka gore: “Ka nako e kopana o tla nkgodiša gore ke be Mokriste.” (Dit. 26:25-28) Mantšu a, go sa šetšwe gore a be a etšwa pelong goba go se bjalo, a bontšha gore bohlatse bja Paulo bo ile bja kgoma kgoši ye kudu.
19. Fesito le Agaripa ba ile ba dira phetho efe ka Paulo?
19 Ke moka Agaripa le Fesito ba ile ba ema, e le go bontšha gore ba feditše go bolela. “Ge ba tloga ba boledišana ba re: ‘Motho yo ga a dire selo seo se swanelwago ke lehu goba ditlemo tša kgolego.’ Godimo ga moo, Agaripa a re go Fesito: ‘Monna yo a ka be a lokolotšwe ge nkabe a sa ka a ipiletša go Kesara.’” (Dit. 26:31, 32) Ba be ba tseba gore monna yo a bego a eme pele ga bona o be a se na molato. Mohlomongwe ga bjale ba be ba tla lebelela Bakriste ka tsela e nepagetšego.
20. Bohlatse bja Paulo bo ile bja ba le mafelelo afe go bahlankedi ba maemong a phagamego?
20 Ga go le o tee wa babuši ba matla bao go bolelwago ka bona pegong ye yoo go bonagalago a ile a amogela ditaba tše dibotse tša Mmušo wa Modimo. Na e be e le gabohlale gore moapostola Paulo a eme pele ga banna bao? Karabo ke ee. Go ‘gogelwa ga Paulo pele ga dikgoši le babuši’ kua Judea go ile gwa feleletša ka gore bohlatse bo fihle mafelong a mmušo wa Roma ao ka nako yeo go ka bego go ile gwa se kgonege go a fihlelela. (Luka 21:12, 13) Le gona diphihlelo tša gagwe le go botega ga gagwe ka tlase ga teko go ile gwa kgothatša bana babo le dikgaetšedi bao ba lego tumelong.—Bafil. 1:12-14.
21. Ke mafelelo afe a mabotse ao re ka bago le ona ka go phegelela modirong wa go bolela ka Mmušo?
21 Go a swana le lehono. Ka go phegelela modirong wa boboledi go sa šetšwe diteko le kganetšo, re ka ba le mafelelo a mantši a mabotse. Re ka nea bohlatse go bahlankedi ba mmušo bao go ka bago thata go ba fihlelela. Go kgotlelela ga rena ka potego e ka ba mothopo wa kgothatšo go bana babo rena le dikgaetšedi ba Bakriste, gwa ba tutueletša go bontšha sebete se segolo modirong wa go nea bohlatse bjo bo tletšego ka Mmušo wa Modimo.
a Bona lepokisi leo le rego, “ Mmuši wa Moroma Porotio Fesito” go letlakala 199.
b “Sedulo sa kahlolo” e be e le setulo seo se bego se le sethaleng. Boemo bjo bo phagamego bjoo se bego se le go bjona bo be bo bontšha gore diphetho tša moahlodi e be e le tša makgaolakgang le tšeo di swanetšego go hlompšha. Pilato o ile a dula sedulong se sa kahlolo ge a be a hlahlobišiša dilo tšeo Jesu a bego a latofatšwa ka tšona.
c Bona lepokisi leo le rego, “ Go Ipiletša Bakeng sa Borapedi bja Therešo Mehleng Yeno” go letlakala 200.
d Bona lepokisi leo le rego, “ Kgoši Heroda Agaripa wa Bobedi” go letlakala 201.
e Ka ge e be e le Mokriste, Paulo o be a amogetše Jesu e le Mesia. Bajuda bao ba bego ba ganne Jesu, ba be ba lebelela Paulo e le mohlanogi.—Dit. 21:21, 27, 28.
f Mabapi le mantšu a Paulo a gore o be a le tseleng “mosegare wa sekgalela,” seithuti se sengwe sa Beibele se itše: “Ka ntle le ge mosepedi a be a tloga a kitimetše mo a yago, o be a khutša nakong ya ge letšatši le be le fiša mosegare wa sekgalela. Ka gona re bona kamoo Paulo a bego a phegelela ka gona lesolong le la go tlaiša Bakriste.”
