KGAOLO 21
“Ke Hlwekile Mading a Batho Bohle”
Phišego ya Paulo bodireding le keletšo yeo a e neilego bagolo
E theilwe go Ditiro 20:1-38
1-3. (a) Hlalosa seo se diragetšego bošegong bjoo Oitiko a hwilego ka bjona. (b) Paulo o dira’ng, gomme tiragalo ye e bontšha’ng ka Paulo?
PAULO o ka phapošing ya ka godimo yeo e tletšego kudu kua Teroa. O tšea nako e telele a bolela le bana babo ka ge bjo e le bošego bja mafelelo bjoo a tla bego a na le bona. Ga bjale ke bošegogare. Go tuka mabone a mmalwa ka phapošing yeo, gomme a tlaleletša phišong mohlomongwe le go direng gore go tlale mohemo ka moo. Go le lengwe la mafasetere go dutše lesogana leo le bitšwago Oitiko. Ge Paulo a dutše a bolela, Oitiko a robala ke moka a wela ka ntle a le lefasetereng la lebatong la boraro!
2 Ka ge e le ngaka, mohlomongwe Luka o gare ga batho ba mathomo bao ba kitimelago ka ntle go yo hlahloba lesogana leo. Ga go na pelaelo ka seo se diragetšego. Oitiko o ile ‘a hwetšwa a hwile.’ (Dit. 20:9) Eupša bjale go direga mohlolo. Paulo o itahlela godimo ga lesogana leo ke moka o botša lešaba gore: “Tlogelang go tsoša lešata gobane le boetše le a phela.” Paulo o tsošitše Oitiko!—Dit. 20:10.
3 Tiragalo yeo e bontšha matla a moya o mokgethwa wa Modimo. Paulo o be a ka se bewe molato ka baka la lehu la Oitiko. Lega go le bjalo, o be a sa nyake gore lehu la lesogana leo le hlakahlakanye tiragalo ye ya bohlokwa goba gore le kgopiše motho le ge e le ofe. Ka go tsoša Oitiko, Paulo o ile a tlogela phuthego e homotšegile e bile e matlafetše ka mo go feletšego gore e ka tšwela pele ka bodiredi bja yona. Go molaleng gore Paulo o be a ikwa a ikarabela ka maphelo a batho ba bangwe. Re gopotšwa mantšu a gagwe ao a rego: “Ke hlwekile mading a batho bohle.” (Dit. 20:26) Anke re ahlaahleng kamoo mohlala wa Paulo o ka re thušago ka gona tabeng ye.
“O Ile a Tšwa a Tšea Leeto la go ya Matsedonia” (Ditiro 20:1, 2)
4. Paulo o bile le phihlelo efe e bohloko?
4 Go etša ge go boletšwe kgaolong e fetilego, Paulo o bile le phihlelo e bohloko. Bodiredi bja gagwe kua Efeso bo be bo tsošitše mpherefere. Ruri barudi ba silifera bao ditseno tša bona di bego di ithekgile ka borapedi bja Aratemise ba be ba tšere karolo go tsošeng mmudubudu! Ditiro 20:1 e re: “Eitše ge mpherefere o kokobetše, Paulo a romela lentšu la gore go bitšwe barutiwa gomme ge a ba kgothaditše le go ba laela, o ile a tšwa a tšea leeto la go ya Matsedonia.”
5, 6. (a) Paulo a ka ba a dutše nako e kae Matsedonia, le gona o ile a direla bana babo eng moo? (b) Paulo o ile a kgomarela boemo bofe bja kgopolo ka badumedigotee le yena?
5 Ge a le tseleng ya go ya Matsedonia, Paulo o ile a ema boemakepeng bja Teroa gomme a fetša nako a le moo. Paulo o be a holofetše gore Tito, yo a bego a romilwe Korinthe, o tla tla a mo hwetša moo. (2 Bakor. 2:12, 13) Lega go le bjalo, ge go be go eba molaleng gore Tito o be a sa tle, Paulo o ile a fetela Matsedonia, mohlomongwe a fetša lebaka leo e nyakilego e ka ba seripagare sa ngwaga a “[kgothatša] ba ba lego moo ka mantšu a mantši.” a (Dit. 20:2) Mafelelong Tito o ile a yo hwetša Paulo Matsedonia, a mo tlišetša ditaba tše dibotse tša kamoo Bakorinthe ba ilego ba arabela ka gona lengwalong la gagwe la pele. (2 Bakor. 7:5-7) Seo se ile sa tutueletša Paulo go ba ngwalela lengwalo le lengwe gape, leo ga bjale re le tsebago e le Bakorinthe ba Bobedi.
6 Ke mo go kgahlišago gore Luka o diriša lentšu “kgothaditše” go hlalosa maeto a Paulo a go etela bana babo kua Efeso le Matsedonia. Lentšu leo le hlalosa gabotse gakaakaang boemo bja kgopolo bja Paulo ka badumedigotee le yena! Ka go se swane le Bafarisei bao ba bego ba tšeela batho fase, Paulo o be a lebelela dinku e le bašomigotee le yena. (Joh. 7:47-49; 1 Bakor. 3:9) Paulo o ile a kgomarela boemo bjoo bja kgopolo gaešita le ge a be a swanetše go ba nea keletšo e matla.—2 Bakor. 2:4.
7. Balebeledi ba Bakriste lehono ba ka ekiša bjang mohlala wa Paulo?
7 Lehono bagolo ba phuthego le balebeledi ba tikologo ba katanela go ekiša mohlala wa Paulo. Le ge ba kgalema ba bangwe, pakane ya bona ke go matlafatša bao ba nyakago thušo. Ka kwelobohloko balebeledi ba nyaka go kgothatša go e na le go ahlola. Molebeledi yo mongwe wa tikologo yo a nago le phihlelo o beile taba ye ka tsela ye: “Ba bantši ba bana babo rena le dikgaetšedi ba nyaka go dira se se nepagetšego, eupša gantši ba tshwenywa ke dilo tšeo di ba gakantšhago, tšeo ba di boifago le maikwelo a gore ga ba na matla a go ithuša.” Balebeledi ba ka matlafatša badumedigotee le bona ba bjalo.—Baheb. 12:12, 13.
“Ba be ba mo Logetše Maanomabe” (Ditiro 20:3, 4)
8, 9. (a) Ke’ng seo se ilego sa šitiša dithulaganyo tša Paulo tša go sesela Siria? (b) Ke ka baka la’ng Bajuda ba ka ba ba be ba hloile Paulo?
8 Paulo o ile a ya Korinthe ge a tloga Matsedonia. b Ka morago ga go fetša dikgwedi tše tharo moo, o be a fagahletše go ya Kenkerea, moo a bego a rulagantše go namela sekepe sa go ya Siria. Go tloga moo, o be a tla kgona go ya Jerusalema gomme a iše meneelo go bana babo rena ba badiidi moo. c (Dit. 24:17; Baroma 15:25, 26) Lega go le bjalo, selo seo se bego se sa letelwa se ile sa fetoša dithulaganyo tša Paulo. Ditiro 20:3 e bega gore: “Bajuda ba be ba mo logetše maanomabe”!
9 Ga go makatše gore Bajuda ba be ba hloile Paulo, ka gobane ba be ba mo tšea e le mohlanogi. Pejana ga moo, bodiredi bja gagwe bo be bo dirile gore go sokologe Krispo, yoo e bego e le motho wa maemo sinagogeng ya Korinthe. (Dit. 18:7, 8; 1 Bakor. 1:14) Lebakeng le lengwe Bajuda ba Korinthe ba ile ba latofatša Paulo pele ga Gallio, e lego molaodi wa selete sa Akaya. Lega go le bjalo, Gallio o ile a phumola ditatofatšo tšeo a re ga di na motheo, e lego phetho yeo e ilego ya befediša manaba a Paulo. (Dit. 18:12-17) Bajuda ba Korinthe ba ka ba ba be ba tseba goba ba be ba nagana gore go se go ye kae Paulo o tla sesa a tloga a le Kenkerea ya kgauswi le moo, ka gona ba ile ba loga leano la go yo mo hlasela moo. Paulo o be a tla dira’ng?
10. Na e be e le bošilo gore Paulo a pheme go ya Kenkerea? Hlalosa.
10 E le gore a šireletšege gotee le go šireletša ditšhelete tšeo a bego a di neilwe, Paulo o ile a kgetha go se ye Kenkerea gomme a boela morago a phatša Matsedonia. Ke therešo gore go sepela nageng go e na le go sesa go be go tla ba le dikotsi tša gona. Gantši bahlakodi ba be ba ikuta ditseleng tša bogologolo. Gaešita le mafelo a go khutša a be a sa šireletšega. Lega go le bjalo, Paulo o ile a kgetha go lebeletšana le dikotsi tša go sepela nageng go e na le tšeo di bego di mo letetše kua Kenkerea. Se se kgahlišago ke gore o be a sa sepele a nnoši. Batho bao Paulo a bego a sepela le bona mo karolong ye ya leeto la gagwe la boromiwa ba be ba akaretša Aristareko, Gayo, Sekundo, Sopatere, Timotheo, Torofimo le Tigiko.—Dit. 20:3, 4.
11. Lehono Bakriste ba dira’ng e le gore ba itšhireletše, gomme Jesu o beile mohlala ofe tabeng ye?
11 Ka go swana le Paulo, Bakriste lehono ba dira seo ba ka se kgonago gore ba itšhireletše ge ba le bodireding. Mafelong a mangwe, ba sepela ka dihlopha—goba bonyenyane e le ba babedi ba babedi—go e na le gore ba sepele ba nnoši. Go thwe’ng ka tlaišo? Bakriste ba lemoga gore ba ka se pheme tlaišo. (Joh. 15:20; 2 Tim. 3:12) Lega go le bjalo, ga ba fo ipea kotsing ka boomo. Ela hloko mohlala wa Jesu. Lebakeng le lengwe, ge baganetši kua Jerusalema ba be ba thoma go topa maswika gore ba mo foše ka ona, “Jesu [o ile] a khuta gomme a tšwa tempeleng.” (Joh. 8:59) Ka morago ge Bajuda ba be ba loga leano la go mmolaya, “Jesu [o ile] a se sa hlwa a sepelasepela phatlalatša gare ga Bajuda, eupša a tloga moo a ya tikologong ya kgauswi le lešoka.” (Joh. 11:54) Jesu o ile a dira seo a ka se kgonago gore a itšhireletše ge go dira bjalo go be go sa thulane le thato ya Modimo ka yena. Bakriste lehono ba dira se se swanago.—Mat. 10:16.
Ba be ba “Homotšegile Kudu” (Ditiro 20:5-12)
12, 13. (a) Go tsošwa ga Oitiko go bile le mafelelo afe go phuthego? (b) Ke kholofelo efe yeo e theilwego Beibeleng yeo lehono e homotšago bao ba hwetšwego ke batho bao ba ba ratago?
12 Paulo le bao a bego a sepela le bona ba ile ba sepela go phatša Matsedonia ba le gotee ke moka go bonagala ba ile ba arogana ka morago. Go molaleng gore sehlopa se se ile sa kopana gape Teroa. d Pego e re: “Ra tla go bona Teroa lebakeng la matšatši a mahlano.” e (Dit. 20:6) Ke lefelong le moo lesogana leo le bitšwago Oitiko le ilego la tsošwa, go etša ge go boletšwe mathomong a kgaolo ye. Nagana kamoo bana babo rena ba ilego ba ikwa ka gona ge ba be ba bona modirišanigotee le bona e lego Oitiko a tsošitšwe! Go etša ge pego ye e bolela, ba be ba “homotšegile kudu.”—Dit. 20:12.
13 Ke therešo gore mehlolo ya mohuta woo ga e direge lehono. Lega go le bjalo, bao ba hwetšwego ke batho bao ba ba ratago ba ‘homotšwa kudu’ ke kholofelo yeo e theilwego Beibeleng ya tsogo. (Joh. 5:28, 29) Ela hloko se: Ka baka la ge a be a se a phethagala, mafelelong Oitiko o ile a hwa gape. (Baroma 6:23) Eupša bao ba tlago go tsošwa lefaseng le lefsa la Modimo ba tla phela ka mo go sa felego! Go feta moo, bao ba tsošetšwago go buša le Jesu legodimong ba apešwa go se hwe. (1 Bakor. 15:51-53) Bakriste lehono—go sa šetšwe gore ke batlotšwa goba gore ke ba “dinku tše dingwe”—ba na le lebaka le lebotse la go ‘homotšega kudu.’—Joh. 10:16.
“Phatlalatša le ka Ntlo le Ntlo” (Ditiro 20:13-24)
14. Ke’ng seo Paulo a ilego a se botša bagolo ba Efeso ge a be a gahlana le bona Mileto?
14 Paulo le sehlopha sa gagwe ba ile ba tloga Teroa ba ya Aso, ke moka ba ya Mitilene, Kiyo, Samo le Mileto. Pakane ya Paulo e be e le go fihla Jerusalema ka nako bakeng sa Monyanya wa Pentekoste. Go hlaganela ga gagwe gore a fihle Jerusalema ka Pentekoste go hlalosa lebaka leo ka lona a ilego a kgetha sekepe seo se ilego sa feta kgauswi le Efeso leetong le la go boela moo. Lega go le bjalo, ka ge Paulo a be a nyaka go bolela le bagolo ba Efeso, o ile a ba kgopela gore ba tle ba gahlane le yena Mileto. (Dit. 20:13-17) Ge ba fihlile moo, Paulo o ile a re go bona: “Le tseba gabotse kamoo go tloga letšatšing la pele leo ka lona ke tlilego seleteng sa Asia ke ilego ka itshwara ka gona gare ga lena, ke hlankela Morena ka boikokobetšo bjo bogolo kudu bja monagano le ka megokgo le meleko yeo e nkwetšego ka maanomabe a Bajuda; mola ke be ke sa lese go le botša selo le ge e le sefe sa dilo tšeo e bego e le tše di holago goba go le ruta phatlalatša le ka ntlo le ntlo. Eupša ke neile bohlatse ka botlalo go Bajuda gotee le go Bagerika mabapi le go bontšha boitsholo go Modimo le go dumela go Morena wa rena Jesu.”—Dit. 20:18-21.
15. E mengwe ya mehola ya go nea bohlatse ka ntlo le ntlo ke efe?
15 Go na le ditsela tše dintši tša go fihlelela batho ka ditaba tše dibotse lehono. Ka go swana le Paulo, re katanela go ya moo batho ba lego gona, e ka ba e le moo dipese di emago gona, ditarateng tša leemaema goba marekišetšong. Lega go le bjalo, go ya ka ntlo le ntlo e sa dutše e le mokgwa o mogolo wa go bolela ditaba tše dibotse woo o dirišwago ke Dihlatse tša Jehofa. Ka baka la’ng? Le lengwe la mabaka ke gore go dira bjalo go nea batho bohle sebaka se se lekanego sa go kwa molaetša wa Mmušo ka mehla, ka go re’alo seo sa bontšha go se bebe sefahlego ga Modimo. Le gona go dumelela batho ba dipelo tše di botegago gore ba hwetše thušo go ya ka dinyakwa tša bona. Go oketša moo, bodiredi bja ntlo le ntlo bo aga tumelo le kgotlelelo ya bao ba bo dirago. Ke therešo gore leswao leo le hlaolago Bakriste ba therešo lehono ke phišego ya bona ya go nea bohlatse “phatlalatša le ka ntlo le ntlo.”
16, 17. Paulo o ile a ipontšha bjang gore ga a boife, gomme Bakriste lehono ba ekiša bjang mohlala wa gagwe?
16 Paulo o ile a hlalosetša bagolo ba Efeso gore o be a sa tsebe gore o letetšwe ke dikotsi dife ge a fihla Jerusalema. O ile a ba botša gore: “Lega go le bjalo, ga ke tšee moya wa ka o le bohlokwa go nna, ge feela nka fetša tsela ya ka le bodiredi bjo ke bo amogetšego go Morena Jesu, gore ke hlatsele ka botlalo ditaba tše dibotse tša botho bjo bogolo bja Modimo.” (Dit. 20:24) Ka go se boife, Paulo ga se a ka a dumelela maemo le ge e le afe—go sa šetšwe gore ke go fokola mmeleng goba tlaišo e šoro—a mo thibela go phetha kabelo ya gagwe.
17 Lehono Bakriste ka mo go swanago ba kgotlelela mathata a fapafapanego. Ba bangwe ba lebeletšana le go thibelwa ke mmušo le tlaišo. Ba bangwe ka sebete ba lwantšhana le malwetši a fokodišago mmeleng goba maikwelong. Bafsa ba Bakriste ba lebeletšana le kgateletšo ya dithaka sekolong. Go sa šetšwe gore di ikhwetša di le maemong afe, Dihlatse tša Jehofa di ema di tiile, go etša ge Paulo a ile a dira bjalo. Di ikemišeditše gore di “hlatsele ka botlalo ditaba tše dibotse.”
“Itlhokomeleng Gomme le Hlokomeleng le Mohlape ka Moka” (Ditiro 20:25-38)
18. Paulo o ile a dira bjang gore a se be le molato wa madi, le gona bagolo ba Efeso ba be ba ka dira bjang se se swanago?
18 Ka morago ga moo Paulo o ile a nea keletšo e lebanyago go bagolo ba Efeso, le gona o ile a ba botša gore o ba beetše mohlala. Sa pele o ile a ba botša gore mohlomongwe le e be e le lekga la mafelelo ba mmona. Ke moka a re: “Ke hlwekile mading a batho bohle, gobane ga se ka lesa go le botša morero ka moka wa Modimo.” Bagolo ba Efeso ba be ba ka ekiša Paulo bjang, gomme ka go re’alo ba se be le molato wa madi? O ile a ba botša gore: “Itlhokomeleng gomme le hlokomeleng le mohlape ka moka woo moya o mokgethwa o le beilego balebeledi gare ga ona, gore le diše phuthego ya Modimo yeo a e rekilego ka madi a Morwa wa gagwe.” (Dit. 20:26-28) Paulo o ile a lemoša gore “diphiri tše di gatelelago” di be di tla šwahlela mohlapeng gomme tša ‘bolela dilo tše di kgopamego gore di goge barutiwa gore ba di šale morago.’ Bagolo bao ba swanetše go dira’ng? Paulo o lemošitše gore: “Dulang le phakgame gomme le gopoleng gore ka mengwaga e meraro, bošego le mosegare, ga se ka ka ka lesa go kgothatša yo mongwe le yo mongwe wa lena ka megokgo.”—Dit. 20:29-31.
19. Ke bohlanogi bofe bjoo bo ilego bja tšwelela mafelelong a lekgolo la pele la mengwaga, gomme se se ile sa lebiša kae nywagakgolong ya ka morago?
19 “Diphiri tše di gatelelago” di ile tša tšwelela mafelelong a lekgolo la pele la mengwaga. Mo e ka bago ka 98 C.E., moapostola Johane o ile a ngwala gore: “Go tšweletše balwa-le-Kriste ba bantši; . . . Ba tšwile go rena, eupša e be e se ba mohuta wa rena; gobane ge e ba e be e le ba mohuta wa rena, nkabe ba ile ba dula le rena.” (1 Joh. 2:18, 19) Lekgolong la boraro la mengwaga, bohlanogi bo be bo dirile gore go be le sehlopha sa baruti ba Bojakane, gomme lekgolong la bone la mengwaga, Mmušiši Constantine o ile a dumelela semmušo mohuta wo o gobogilego wa seo go thwego ke Bokriste. Ka go amogela mekgwa ya boheitene le go dira gore baetapele ba bodumedi ba bonagale eka ke Bakriste, ruri baetapele bao ba ile ba “bolela dilo tše di kgopamego.” Ditlamorago tša bohlanogi bjoo di sa dutše di bonwa dithutong le mekgweng ya Bojakane.
20, 21. Paulo o ile a bontšha bjang moya wa boikgafo, le gona ke bjang bagolo ba Bakriste lehono ba ka dirago se se swanago?
20 Mokgwa wa Paulo wa bophelo o be o fapane kudu le wa bao nywageng ya ka morago ba bego ba tla ikhola ka mohlape. O ile a šoma gore a iphediše e le gore a se ke a rweša phuthego morwalo. Seo Paulo a bego a se direla badumedigotee le yena o be a sa se direle gore a hwetše dilo tše di bonagalago. Paulo o ile a kgothaletša bagolo ba Efeso gore ba bontšhe moya wa boikgafo. O ile a ba botša gore: “Le swanetše go thuša bao ba fokolago gomme le gopole mantšu a Morena Jesu, ge yena ka noši a be a re: ‘Go na le lethabo le legolo go neeng go feta go amogeleng.’”—Dit. 20:35.
21 Ka go swana le Paulo, bagolo ba Bakriste lehono ba a ikgafa. Ka go se swane le baruti ba Bojakane bao ba tšeelago mehlape ya bona ditšhelete gore ba ikhole, bao ba neilwego boikarabelo bja gore ba “diše phuthego ya Modimo” ba dira mediro ya bona ka go hloka boithati. Boikgogomošo le go nyaka maemo ga di na sebaka ka phuthegong ya Bokriste, ka gobane bao ba ‘inyakelago letago’ mafelelong ba ka se atlege. (Die. 25:27) Boikgodišo bo lebiša feela go nyatšegeng.—Die. 11:2.
“Gwa tsoga sello se segolo gare ga bona ka moka.”—Ditiro 20:37
22. Ke’ng seo se ilego sa dira gore Paulo a ratwe ke bagolo ba Efeso?
22 Lerato la Paulo la kgonthe la go rata bana babo le ile la dira gore le bona ba mo rate. Ge e le gabotse, ge e be e le nako ya gore a tloge, go ile “gwa tsoga sello se segolo gare ga bona ka moka gomme ba gokarela Paulo ba mo atla ka borutho.” (Dit. 20:37, 38) Ruri Bakriste ba tloga ba tšeela godimo le go rata bao ka go swana le Paulo, ba ikgafago ka go hloka boithati bakeng sa mohlape. Ka morago ga go ahlaahla mohlala o mobotse kudu wa Paulo, na o ka se dumele gore o be a sa ikgantšhe goba go feteletša ge a be a re: “Ke hlwekile mading a batho bohle”?—Dit. 20:26.
a Bona lepokisi leo le lego mo letlakaleng le, leo le rego “ Mangwalo ao Paulo a a Ngwadilego a le Matsedonia.”
b Mohlomongwe ke nakong ye ya ge Paulo a be a etetše Korinthe moo a ilego a ngwala lengwalo la gagwe leo le yago go Baroma.
c Bona lepokisi leo le rego, “ Paulo o Iša Meneelo ya Tlhakodišo” go letlakala 169.
d Go ikakaretša ga Luka go Ditiro 20:5, 6 go bonagala go bontšha gore o ile a gahlana gape le Paulo kua Filipi, ka morago ga gore Paulo a mo tlogele moo ka nakwana.—Dit. 16:10-17, 40.
e Leeto la go tloga Filipi go ya Teroa le tšere matšatši a mahlano. Mohlomongwe moya o be o sa foke gabotse, ka gobane nakong e fetilego lona leeto leo le tšere matšatši a mabedi feela.—Dit. 16:11.
