1-4. Ke ka baka la’ng Paulo a eya Jerusalema, gomme o letetšwe ke’ng moo?

 BOHLE ba kgomegile maikwelong ge Paulo le Luka ba tloga Mileto. Ruri go thata gore Paulo le Luka ba arogane le bagolo ba Efeso bao ba bego ba ba rata! Baromiwa ba ba babedi ba eme manamelong a sekepe. Merwalo ya bona e tladitšwe ka dilo tšeo di nyakegago bakeng sa leeto. Le gona ba swere meneelo yeo e ntšheditšwego Bakriste bao ba diilago ba Judea gomme ba fagahletše go bona dimpho tše di fihlile mo di swanetšego go ya gona.

² Moya o fokago gabotse o tlala ka gare ga diseila tša sekepe, ke moka se tloga boemakepeng bjo bo tletšego lešata. Banna ba ba babedi le basepedigotee le bona ba šupago, ba lebeletše bana babo bona bao ba nyamilego bao ba emego lebopong. (Dit. 20:4, 14, 15) Basepedi ba ba emišetša bagwera ba bona matsogo ba ba šadiša gabotse go fihlela ba sobeletše.

³ Paulo o ile a šoma kgauswi kudu le bagolo ba Efeso mo e ka bago ka mengwaga e meraro. Eupša ga bjale a hlahlwa ke moya o mokgethwa, o tseleng ya go ya Jerusalema. O na le tsebonyana ka seo se tlago go mo diragalela. Pejana o ile a botša bagolo bao gore: “Ke tlangwa ke moya o mokgethwa, ke tšea leeto la go ya Jerusalema, le ge ke sa tsebe dilo tšeo di tlago go ntiragalela moo, ge e se gore go tloga motseng o mongwe go ya go o mongwe, moya o mokgethwa o ntlhatsela leboelela ge o re go golegwa le ditlaišego di ntetetše.” (Dit. 20:22, 23) Go sa šetšwe kotsi yeo a tlago go lebeletšana le yona, Paulo o ikwa a “tlangwa ke moya o mokgethwa”—o ikwa a tlamegile e bile a ikemišeditše go latela tlhahlo ya moya ya gore a ye Jerusalema. O tšeela bophelo bja gagwe godimo, eupša go dira thato ya Modimo ke selo sa bohlokwa kudu go yena.

⁴ Na ye ke tsela yeo o ikwago ka yona? Ge re ineela go Jehofa, re holofetša ka go tia gore re tla dira gore go dira thato ya gagwe e be selo sa bohlokwa kudu maphelong a rena. Re ka holwa ke go ahlaahla mohlala wa potego wa moapostola Paulo.

5. Paulo le badirišani ba gagwe ba ile ba diriša tsela efe go ya Tiro?

⁵ Sekepe seo Paulo le badirišani ba gagwe ba ilego ba se namela se be se “sesa ka lebelo ka tsela e otlologilego.” Ke gore, se be se sesišwa ke moya, se sesa ka ntle le go ralala go fihlela ba fihla Kosi ka moragonyana lona letšatšing leo. (Dit. 21:1) Go bonagala sekepe seo se ile sa lala moo bošego ka moka pele ga ge se ka sesela  Rode le Patara. Ge ba le Patara, yeo e lego lebopong la ka borwa bja Asia Minor, bana babo rena bao ba ile ba namela sekepe se segolo sa go rwala dithoto seo se ilego sa ba lebiša ka go lebanya Tiro, kua Finikia. Ge ba le tseleng, ba ile ba feta “sehlakahlaka sa Tsipero . . . ka go le letshadi.” (Dit. 21:3) Ke ka baka la’ng Luka, e lego mongwadi wa puku ya Ditiro, a bolela taba ya gore ba ile ba feta Tsipero?

6. (a) Ke ka baka la’ng Paulo a ka ba a ile a kgothatšwa ke go bona Tsipero? (b) Ge o naganišiša ka tsela yeo Jehofa a go šegofaditšego ka yona le go go thuša, ke phetho efe yeo o e fihlelelago?

⁶ Mohlomongwe Paulo o ile a šupa sehlakahlaka seo gomme a ba botša ka diphihlelo tšeo a bilego le tšona ge a be a le moo. Mo e ka bago mengwaga e senyane pejana leetong la gagwe la mathomo la boromiwa, Paulo gotee le Baranaba le Johane Mareka ba ile ba gahlana le monna wa senoge yo a bitšwago Elima, yoo a ilego a ganetša modiro wa bona wa boboledi. (Dit. 13:4-12) Go bona ga Paulo sehlakahlaka seo le go gopola seo se kilego sa direga moo go ka ba go ile gwa mo kgothatša gomme gwa mo matlafaletša go lebeletšana le seo se bego se tlo mo diragalela. Le rena re ka holwa ke go naganišiša ka tsela yeo Modimo a re šegofaditšego ka yona le go re thuša go kgotlelela diteko. Go naganišiša mo go bjalo go ka re thuša go ikwa go swana le Dafida, yoo a ngwadilego gore: “Mathata a moloki ke a mantši, eupša Jehofa o mo hlakodiša go ona ka moka.”—Ps. 34:19.

7. Ke’ng seo basepedi ba ba ilego ba se dira ge ba fihla Tiro?

⁷ Paulo o be a tšeela godimo bohlokwa bja go gwerana le Bakriste gomme o be a fagahlela go ba le bao ba nago le tumelo ya go swana le ya gagwe. Ge ba fihla Tiro, Luka o ngwala gore: “Re ile ra tsoma barutiwa, ra ba hwetša.” (Dit. 21:4) Ka ge ba be ba tseba gore go be go na le Bakristegotee le bona Tiro, basepedi ba ba ile ba ba tsoma gomme ba ba hwetša e bile mohlomongwe ba dula le bona. E nngwe ya ditšhegofatšo tše dikgolo tša go tseba therešo ke gore go sa šetšwe gore re ya kae, re ka hwetša badumedigotee le rena bao re swanago le bona bao ba tlago go re amogela. Batho bao ba ratago Modimo e bile ba le borapeding bja therešo ba na le bagwera lefaseng ka bophara.

8. Re swanetše go kwešiša bjang Ditiro 21:4?

⁸ Ge Luka a hlalosa matšatši a šupago ao ba a feditšego ba le Tiro, o bega selo se sengwe seo mathomong se ka bonagalago se makatša, o re: “[Bana babo rena ba Tiro] ba botša Paulo leboelela ba hlahlwa ke moya o mokgethwa gore a se ke a bea lenao Jerusalema.” (Dit. 21:4) Na Jehofa o be a nyaka gore Paulo a ye lefelong le lengwe? Na ga bjale o be a hlahla Paulo gore a se ke a ya Jerusalema? Aowa. Moya o bontšhitše gore Paulo o be a tla tlaišwa kua Jerusalema, e sego gore o be a se a swanela go ya motseng woo. Go bonagala ka tlhahlo ya moya o mokgethwa, bana babo rena ba Tiro ba be ba nepile ge ba be ba re Paulo o be a tla welwa ke mathata kua Jerusalema. Ka go re’alo, ba tshwenyegile ka Paulo, ba ile ba mo lopa gore a se ke a rotogela motseng woo. Kganyogo ya bona ya go šireletša Paulo kotsing yeo e bego e batamela e be e kwagala. Lega go le bjalo, a ikemišeditše go dira thato ya Jehofa, Paulo o ile a tšwela pele ka leeto la gagwe la go ya Jerusalema.—Dit. 21:12.

9, 10. (a) Ge Paulo a kwele dilo tšeo bana babo ba Tiro ba bego ba tshwenyegile ka tšona, a ka ba a ile a gopola boemo bofe bjo bo swanago le bjoo? (b) Ke kgopolo efe yeo e tlwaelegilego lefaseng lehono, gona e ganetšana bjang le mantšu a Jesu?

⁹ Ge Paulo a kwele dilo tšeo bana babo ba bego ba tshwenyega ka tšona, mohlomongwe o ile a gopola gore barutiwa ba Jesu ba ile ba arabela ka tsela e swanago ge a be a ba botša gore o tlo ya Jerusalema, a tlaišwe ka dilo tše dintši gomme a bolawe. A tšeegile maikwelong, Petro o ile a re go Jesu: “Ikwele bohloko Morena; o ka se feleletše ka tsela ye le gatee.” Jesu o ile a araba ka gore: “Tloga mo pele ga ka, wena Sathane! O tšhitišo go nna, gobane o nagana dikgopolo tša batho, e sego tša Modimo.” (Mat. 16:21-23) Jesu o be a ikemišeditše go amogela tsela ya boikgafo yeo Modimo a bego a mo abetše yona. Paulo o be a ikwa ka mo go swanago. Ga go pelaelo gore bana babo rena ba Tiro, go etša moapostola Petro, ba be ba na le maikemišetšo a mabotse, eupša ga se ba ka ba lemoga thato ya Modimo.

¹⁰ Batho ba bantši lehono ba rata kgopolo ya gore motho a ikwele bohloko, gaešita le ge go dira bjalo e se gabohlale. Batho ka kakaretšo ba sekametše go tsomeng bodumedi bjo bo dumelelanago le dilo tšeo ba di dirago le bjo bo sa nyakego dilo tše dintši go ditho tša bjona. Go fapana le seo, Jesu o kgothaleditše boemo bja kgopolo bjo bo fapanego le bjoo ka mo go feletšego. O boditše barutiwa ba gagwe gore: “Ge e ba motho le ge e le ofe a nyaka go ntšhala morago, a a itatole gomme a rwale kota ya gagwe ya tlhokofatšo a ntatele ka go se kgaotše.” (Mat. 16:24) Go  latela Jesu ke gabohlale le mo go nepagetšego, eupša ga go bonolo.

11. Barutiwa ba Tiro ba ile ba bontšha bjang gore ba be ba rata Paulo le go mo thekga?

¹¹ Go se go ye kae ke ge e šetše e le nako ya gore Paulo, Luka le ba bangwe bao ba bego ba na le bona ba tšwele pele ka leeto. Tsela yeo ba tlogilego ka yona e kgoma maikwelo. E bontšha kamoo bana babo rena ba Tiro ba bego ba rata Paulo ka gona gotee le tsela e matla yeo ba bego ba thekga bodiredi bja gagwe. Banna, basadi le bana, ba ile ba felegetša Paulo le bao a bego a na le bona go fihla khwiting ya lewatle. E le sehlopha, ba ile ba khunama gomme ba rapela gotee ke moka ba laelana. Ka morago ga moo, Paulo, Luka le basepedigotee le bona ba ile ba namela sekepe se sengwe ba leba Tolomai, moo ba ilego ba kopana le bana babo bona gomme ba dula le bona letšatši letee.—Dit. 21:5-7.

12, 13. (a) Filipi o be a na le pego efe ya tirelo e botegago? (b) Ke bjang Filipi e lego mohlala go botate ba Bakriste lehono?

¹² Se se latelago, Luka o bega gore Paulo le basepedigotee le yena ba ile ba ya Kesarea. Ge ba fihla moo, ba ile ba “tsena ka ntlong ya Filipi wa moebangedi.” a (Dit. 21:8) Ba swanetše go ba ba ile ba thaba ge ba bona Filipi. Nywageng e ka bago e 20 pejana kua Jerusalema, o be a ile a kgethwa ke baapostola gore a thuše go okamela go aba dijo phuthegong ya Bokriste yeo e bego e sa tšwa go thewa. Filipi o be a bile mogoeledi yo mafolofolo wa ditaba tše dibotse ka nako e telele. Gopola gore ge tlaišo e be e gašanya barutiwa, Filipi o ile a ya Samaria gomme a thoma go dira boboledi moo. Ka morago, o ile a botša molaki wa Moethiopia ditaba tše dibotse a ba a mo kolobetša. (Dit. 6:2-6; 8:4-13, 26-38) A pego e botse gakaakaang ya tirelo ya potego!

¹³ Filipi ga se a ka a lahla phišego ya gagwe bodireding. Ka ge ga bjale a be a dula Kesarea, o be a sa dutše a le mafolofolo modirong wa boboledi, go etša ge Luka a bontšha seo ka go mmitša gore ke “moebangedi.” Le gona re ithuta gore ga bjale o be a na le barwedi ba bane bao ba bego ba porofeta, e lego seo se šišinyago gore barwedi ba ba ile ba latela mohlala wa tatago bona. b (Dit. 21:9) Ka gona, Filipi o swanetše go ba a dirile mo gontši go aga lapa la gagwe moyeng. Botate ba Bakriste  lehono ba dira gabotse ge ba latela mohlala wa gagwe, ba etelele pele bodireding le go thuša bana ba bona go hlagolela lerato la go rata modiro wa boebangedi.

14.Ketelo ya Paulo e bile le mafelelo afe go badumedigotee le yena, gomme ke dibaka dife tše di swanago tšeo di lego gona lehono?

¹⁴ Lefelong le lengwe le le lengwe, Paulo o be a tšama a tsoma badumedigotee le yena, a ba hwetša gomme a fetša nako le bona. Ruri bana babo rena ba mafelong ao ba be ba fagahlela go amogela moromiwa yo wa mosepedi le badirišani ba gagwe. Ga go pelaelo gore diketelo tše bjalo di ile tša feleletša ka gore go be le go ‘kgothatšana.’ (Baroma 1:11, 12) Dibaka tše bjalo di gona le lehono. Go sa šetšwe gore legae la gago ke la bobotlana, o ka hwetša mehola e mentši ka go amogela molebeledi wa tikologo le mosadi wa gagwe.—Baroma 12:13.

15, 16. Agabuse o ile a tliša molaetša ofe, gona o ile wa kgoma bjang bao ba o kwelego?

¹⁵ Nakong ya ge Paulo a be a dula le Filipi, go ile gwa tla moeng yo mongwe yo a bego a hlomphega, e lego Agabuse. Batho bao ba bego ba bokane ka ntlong ya Filipi ba be ba tseba Agabuse e le moporofeta; o kile a bolela e sa le pele ka tlala e kgolo nakong ya ge go be go buša Kelaudio. (Dit. 11:27, 28) Mohlomongwe ba be ba ipotšiša gore: ‘Ke ka baka la’ng Agabuse a tlile mo? O tlišitše molaetša ofe?’ Ge ba sa mo tsepeletše, o ile a tšea lepanta la Paulo, e lego lešela le letelele le le lesesane leo le ka phuthelago tšhelete le dilo tše dingwe leo le bego le tlengwa mathekeng. Agabuse o ile a itlema maoto le matsogo ka lona. Ke moka a bolela. Molaetša wo a ilego a o bolela e be e le o boima, o itše: “Moya o mokgethwa o re: ‘Monna yoo lepanta le e lego la gagwe, Bajuda ba tla mo tlema ka mokgwa wo kua Jerusalema gomme ba tla mo gafela diatleng tša batho ba ditšhaba.’”—Dit. 21:11.

¹⁶ Boporofeta bjo bo ile bja kgonthišetša gore Paulo o be a tlo ya Jerusalema. Le gona bo bontšhitše gore boboledi bja gagwe go Bajuda ba moo bo be bo tla feleletša ka gore a gafelwe “diatleng tša batho ba ditšhaba.” Boporofeta bjoo bo ile bja kgoma kudu bao ba bego ba le gona. Luka o ngwala gore: “Bjale ge re kwele se, rena  gotee le batho ba lefelong leo ra mo lopa gore a se rotogele Jerusalema. Ke moka Paulo a araba a re: ‘Le re’ng le lla gomme le mphokodiša pelong? Kgonthišegang gore ke ikemišeditše e sego feela go tlengwa eupša le go hwela Jerusalema, ke hwela leina la Morena Jesu.’”—Dit. 21:12, 13.

17, 18. Paulo o ile a bontšha bjang gore o be a ikemišeditše go dira thato ya Modimo, gomme bana babo ba ile ba arabela bjang?

¹⁷ Akanya ka tiragalo ye. Bana babo rena, go akaretša le Luka, ba lopa Paulo gore a se ke a rotogela Jerusalema. Ba bangwe ba a lla. A kgomilwe ke go tshwenyega ka tsela e lerato moo ba bego ba mmotšha gona, ka botho Paulo o re ba mo ‘fokodiša pelong,’ goba go etša ge diphetolelo tše dingwe di fetolela polelwana yeo ya Segerika, ba mo “roba pelo.” Lega go le bjalo, o sa dutše a ikemišeditše gomme go etša ge a ile a dira ge a be a kopane le bana babo kua Tiro, a ka se dumelele ditopo goba megokgo di mo dira gore a dikadike. Go e na le moo, o ba hlalosetša lebaka leo ka lona a swanetšego go rotogela moo. A sebete se segolo gakaakaang le boikemišetšo tšeo a di bontšhitšego! Paulo o be a ikemišeditše go ya Jerusalema, go etša ge Jesu a ile a dira bjalo pejana ga gagwe. (Baheb. 12:2) Paulo o be a sa nyake go ba mohwelatumelo, eupša ge e ba seo se be se ka direga, o be a tla go lebelela e le tokelo go hwa e le molatedi wa Kriste Jesu.

¹⁸ Bana babo ba ile ba arabela bjang? Ka mantšu a sego kae, ba ile ba arabela ka tlhompho. Re bala gore: “Ge a be a sa hwe matwa, re ile ra dumelelana ka mantšu a a rego: ‘A go direge thato ya Jehofa.’” (Dit. 21:14) Bao ba ilego ba leka go kgodiša Paulo gore a se ke a rotogela Jerusalema ga se ba ka ba gapeletša gore dilo di dirwe ka tsela ya bona. Ba ile ba theetša Paulo gomme ba dumelelana le yena, ba lemoga thato ya Jehofa le go e amogela, gaešita le ge go dira bjalo go be go ba thatafalela. Paulo o be a thomile leeto leo mafelelong le bego le tla dira gore a hwe. Dilo di be di tla ba bonolo go Paulo ge nkabe bao ba bego ba mo rata ba sa ka ba leka go mo nyamiša.

19. Ke thuto efe ya bohlokwa yeo re ithutago yona go seo se diragaletšego Paulo?

¹⁹ Re ithuta thuto ye ya bohlokwa go seo se ilego sa diragalela Paulo: Le ka mohla ga re nyake go leka go nyamiša batho ba bangwe gore ba se ke ba phegelela tsela ya boikgafo ya go hlankela Modimo. Re ka diriša thuto ye maemong a fapafapanego, e sego feela go ao a akaretšago bophelo le lehu. Ka mohlala, gaešita le ge batswadi ba bantši ba Bakriste ba thatafalelwa ke go bona bana ba bona ba tloga gae gore ba yo hlankela Jehofa dinageng tša kgole, ba ikemišeditše go se ba nyamiše. Phyllis yo a dulago Engelane, o gopola kamoo a ilego a ikwa ka gona ge morwedi a nnoši wa gagwe a be a eya Afrika go yo hlankela e le moromiwa. Phyllis o re: “E be e le nako e bohloko. Ke be ke thatafalelwa ke go tseba gore o tla ba kgole kudu le nna. Ke ile ka ikwa ke nyamile eupša ka nako e swanago ke ikgantšha. Ke ile ka rapela kudu ka taba ye. Eupša e be e le kgetho ya gagwe gomme ga se ka ka ka leka go fetoša seo. Go ba gona, ka mehla ke be ke mo rutile gore a etiše dikgahlego tša Mmušo pele! E šetše e le mengwaga e 30 a hlankela dinageng dišele, gomme ka mehla ke leboga Jehofa gore morwedi wa ka o dula a botega.” Ke mo gobotse gakaakaang ge re kgothatša badumedigotee le rena bao ba nago le moya wa boikgafo!

20, 21. Ke’ng seo se bontšhago gore Paulo o be a kganyoga go ba le bana babo, gona ke ka baka la’ng a be a nyaka go ba le bao ba bego ba na le tumelo ya go swana le ya gagwe?

²⁰ Go be go dirilwe ditokišetšo gomme Paulo o ile a tšwela pele ka leeto la gagwe a na le bana babo bao ka go dira bjalo ba ilego ba bontšha gore ba be ba mo thekga ka pelo ka moka. Lefelong le lengwe le le lengwe leo ba bego ba fihla go lona leetong la bona la go ya Jerusalema, Paulo le bao ba bego ba sepela le yena ba be ba tsoma bana babo bona le dikgaetšedi ba Bakriste. Ge ba be ba le Tiro, ba ile ba hwetša barutiwa gomme ba dula le bona matšatši a šupago. Kua Tolomai, ba ile ba dumediša bana babo bona le dikgaetšedi ke moka ba dula le bona letšatši letee. Ge ba le Kesarea, ba ile ba dula matšatši a mmalwa ka ntlong ya Filipi. Ka morago ga moo, ba bangwe ba barutiwa bao ba tšwago Kesarea ba ile ba felegetša Paulo le badirišani ba gagwe Jerusalema, moo ba ilego ba amogelwa ke Menasone, e lego morutiwa yo mongwe wa ba pele. Mafelelong ge basepedi ba ba fihlile Jerusalema, Luka o bega gore “bana babo rena ba ile ba re amogela ka lethabo.”—Dit. 21:17.

²¹ Go molaleng gore Paulo o be a nyaka go ba le bao ba bego ba na le tumelo ya go swana le ya gagwe. Moapostola yo o ile a kgothatšwa ke bana babo le dikgaetšedi, go etša ge go le bjalo le ka rena lehono. Ga go pelaelo gore kgothatšo yeo e ile ya matlafaletša Paulo go lebeletšana le baganetši ba galefilego bao ba bego ba tla nyaka go mmolaya.